Tijdlijn van de Lage Landen (van 1800 tot 1839)

De tijdlijn van de geschiedenis der Lage Landen geeft een chronologie van feiten, gebeurtenissen en randevenementen die hebben bijgedragen tot de ontwikkelingen in de Lage Landen. Deze vormen een wisselend historisch en staatkundig conglomeraat van gewesten gelegen in het lager gebied rond de grote rivieren van Noordwest-Europa die in de Noordzee en het Nauw van Kales uitmonden. Reeds in de bronstijd en de ijzertijd (van het 3e tot het 1e millennium v.Chr.) zou het "Noordwestblok" zich cultureel hebben onderscheiden in deze gebieden. Daarna vormen zich variërende eenheden onder resp. Keltisch-Germaanse, en Romeinse invloeden. Vervolgens evolueren zij onder impuls van de kerstening mee in grotere imperiums met een toenemend feodale structuur. Uiteindelijk zorgt de opkomst van de steden voor toenemende rijkdom, maar ook verschuiving van de macht en versplintering. Pogingen tot centralisatie wisselen af in een evenwichtsspel met lokale tendensen tot autonomie.

Klik op een jaartal hieronder om het scrollen te beperken

		Geschiedenis van Nederland Tijdlijn Bibliografie ..Naar chronologie Prehistorie Brons- en ijzertijd Romeinse tijd Grote Volksverhuizing Middeleeuwen Bourgondische tijd Zeventien Provinciën Spaanse Nederlanden Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Tachtigjarige Oorlog Gouden Eeuw Patriotten Oranjerestauratie Bataafse Revolutie Franse tijd Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1830-1917 Interbellum Tweede Wereldoorlog Eigentijdse geschiedenis ..Naar onderwerp Constitutionele geschiedenis Economische geschiedenis Fascisme en nationaalsocialisme Nederlandse film Geschiedenis van het Fries Kunstgeschiedenis Literatuurgeschiedenis Geschiedenis van de monarchie Maritieme geschiedenis Van de prehistorie tot 1585 Van 1585 tot heden Militaire geschiedenis Geschiedenis van het Nederlands Geschiedenis van het onderwijs Rechterlijke macht Ontstaan van de Nederlandse ondergrond Sociale geschiedenis Strijd tegen het water Televisiegeschiedenis Uitvindingen en ontdekkingen ..Naar overzeese gebiedsdelen Aruba Nederlandse Antillen ..Naar provincie Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland ..Naar voormalige koloniën Koloniën Geschiedenis van België Tijdlijn - Bibliografie Winterlandschap met schaatsers en vogelknip, Pieter Bruegel de Oude, 1565 ..Naar chronologie Prehistorie Brons- en ijzertijd Belgae Romeins België Frankisch België Middeleeuwen Bourgondische tijd Habsburgse Nederlanden Spaanse Nederlanden Zuidelijke Nederlanden Oostenrijkse Nederlanden Verenigde Nederlandse Staten Franse tijd Nederlandse tijd Koninkrijk België Eerste Wereldoorlog Interbellum Tweede Wereldoorlog Eigentijdse geschiedenis ..Naar deelstaat Geschiedenis van Vlaanderen Geschiedenis van Wallonië ..Naar onderwerp Constitutionele geschiedenis Economische geschiedenis Fascisme en nationaalsocialisme Kunstgeschiedenis Literaire geschiedenis Maritieme geschiedenis Van de prehistorie tot 1585 Van 1585 tot heden Militaire geschiedenis Rechterlijke macht Sociale geschiedenis ..Naar provincie Antwerpen Henegouwen Limburg Luik Luxemburg Namen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Waals-Brabant West-Vlaanderen ..Naar voormalige koloniën Koloniën 1800 In Frankrijk is Napoleon Bonaparte eerste consul geworden en wil zich moeien in de Republiek, door een bestuurshervorming waarbij opnieuw de vroegere regenten in functie worden gesteld. De noordelijke Republiek schenkt Frankrijk 3.000.000 gulden voor zijn oorlogen. Alle verdere subsidies worden echter geweigerd. 21 november - Madeleine-Sophie Barat sticht met drie vriendinnen de Sociëteit van het Heilig Hart met als doel zich in te zetten voor de opvoeding van meisjes. In België heeft de congregatie huizen in Antwerpen, Brussel (Sacré-Coeur de Lindthout in Sint-Lambrechts-Woluwe), Bergen en La Ramée. In Nederland hebben de zusters huizen in Den Haag en Weert. De Nederlandse tak van deze congregatie heeft ook de middelbare school Sophianum in Gulpen opgericht. 1801 Er worden 2.029 jonge mannen uit het Departement der Twee Neten opgeroepen voor inlijving in het Franse leger. 1.680 van hen komen niet opdagen, en leven voorlopig ondergedoken. 9 februari - Vrede van Lunéville, tussen Frankrijk en het Heilige Roomse Rijk. 16 augustus - Priester, taal- en geschiedkundige Jan Baptist David ijvert voor het in ere herstellen van de Nederlandse taal in België. Het bisdom Antwerpen wordt, door het Concordaat met de paus, afgeschaft en het beheer ervan door het aartsbisdom Mechelen overgenomen. Dit levert een oplossing voor de priesters die tot nu toe weigerden de eed af te leggen. Uiteindelijk komen er maar 5 bisdommen in België. Vicaris-generaal Stevens blijft de organieke artikelen van het concordaat bestrijden. 16 augustus - Benoeming van de eerste vier officiële postbodes in het arrondissement Antwerpen. 18 september - Derde staatsgreep in de Noordelijke Nederlanden, geleid door de Franse bevelhebber Augereau, en drie leden van het Uitvoerend Bewind. Buiten het Wetgevend Lichaam om wordt aan de grondwetvergaderingen een nieuwe staatsregeling voorgesteld. De vergadering verwerpt dit voorstel, maar doordat de afwezigen worden beschouwd als pro-stemmers, wordt de regeling aanvaard. Deze bepaalt dat het Wetgevend Lichaam slechts stemrecht heeft over wetsontwerpen en gekozen wordt volgens censuskiesrecht. Een nieuw staatsbewind bestaat uit twaalf leden, en de oude provinciegrenzen worden opnieuw ingesteld. Eigenlijk komt dit neer op de toestand van voor 1795, waarbij een groot deel van de voormalige regenten opnieuw een bestuursfunctie zal kunnen bekleden. 16 oktober - Bij een grondwetsherziening wordt de Bataafse Republiek opgeheven en vervangen door het Bataafs Gemenebest. Het Staatsbewind met zijn twaalf leden treedt in functie. De na de Bataafse omwenteling gevormde departementen worden weer afgeschaft. De voormalige en van oudsher bekende provincienamen en -grenzen worden in kracht hersteld met één uitzondering: het nog zelfstandige Ameland wordt bij Friesland gevoegd, maar voor het overige keert men deels terug naar de situatie van voor 1795, waarmee een einde komt aan het democratische experiment en de meer ervaren orangistische regenten terugkeren in het Staatsbewind, dat als meerhoofdig bestuur de uitvoerende macht in handen krijgt. De nieuwe provinciebesturen zijn samengesteld voor 40 % uit oud-regenten, en orangisten en Moderaten elk voor 30 %. De Patriottentijd is definitief voorbij. 26 december - Willem V schrijft de brieven van Oraniënstein, waarin hij de Bataafse Republiek en het Bataafs Gemenebest als wettig erkent. Daarin ontslaat Willem V van Oranje zijn onderdanen van hun verlplichtingen tegenover hem als stadhouder. Hiermee doet hij afstand van al zijn rechten als erfstadhouder en voldoet aan de aan zijn zoon door Napoleon Bonaparte gestelde voorwaarden voor het verkrijgen van een schadeloosstelling voor de in 1795 toegepaste verbeurdverklaringen. Met deze daad hoopt Willem V namelijk om van Napoleon gebieden in Duitsland te krijgen. Nederlands lexicograaf en onderwijzer Jacob Janszoon Kramers wordt geboren. Hij schrijft o.a. de "Algemeene Kunstwoordentolk" en de "Nouveau dictionnaire français-hollandais et hollandais-français" 1802 27 maart - De Vrede van Amiens wordt gesloten tussen Engeland enerzijds en Frankrijk, verbonden met Spanje en het Bataafs Gemenebest, anderzijds. Engeland geeft de veroverde koloniën terug (uitgezonderd Trinidad en Ceylon), Frankrijk ontruimt Zuid-Italië en het huis van Oranje wordt schadeloos gesteld in Duitsland met Fulda, Corvey, Weingarten en Dortmund. 8 april - (18 germinal X) Napoleon Bonaparte kondigt ook voor België de geloofsvrijheid af. De protestanten kunnen nu hun eredienst houden. 24 mei - Geheim verdrag te Parijs tussen Frankrijk en Pruisen, waarin de compensatie in gebied voor Pruisen wordt geregeld. 24 mei - Verdrag te Parijs tussen Frankrijk en Pruisen. De prins van Oranje zal als schadeloosstelling krijgen voor zijn verliezen in de Nederlanden: het prinsbisdom Fulda, het prinsbisdom Corvey, de abdij Weingarten, de rijksstad Dortmund, de rijksstad Isny en de rijksstad Buchhorn. Na het uitsterven van het huis Oranje-Nassau in mannelijke en vrouwelijke linie vallen bovengenoemde gebieden aan Pruisen. 4 juni - Verdrag te Parijs tussen Frankrijk en Rusland. Frankrijk en Rusland zullen bemiddelen in de territoriale problemen in het Heilige Roomse Rijk en een plan aanbieden aan de Rijksdag. 2 augustus - Napoleon laat zich bij referendum voor het leven tot Consul benoemen, met erfopvolging. 3 augustus - Pruisen gaat over tot bezetting van een deel van de beoogde compensatiegebieden. 4 augustus - Nieuwe Franse grondwet geeft Napoleon meer macht. 2 oktober - (Her)oprichting van de herensociëteit De Witte aan het Plein in Den Haag. 14 november - Verdrag te Berlijn tussen Pruisen en het Bataafs Gemenebest. Pruisen staat Zevenaar, Malburgen en Huissen af. Bestand:David - L'Empereur Napoleon se couronnant lui-meme.png Napoleon kroont zichzelf tot keizer 2 december - Napoleon Bonaparte kroont zichzelf in Parijs tot keizer. Napoleon maakt de wet ongedaan waarbij de slavernij was afgeschaft. 1803 18 mei - De oorlog tussen Engeland en Frankrijk breekt weer uit. 18 juli - Napoleon Bonaparte reist door België (tot 1804). Hij spaart geen moeite om de Schelde weer vrij te krijgen van de Nederlanders, en om de bedrijvigheid in de haven van Antwerpen weer op gang te trekken. 21 juli - Napoleon Bonaparte doet zijn Blijde Intrede in Mechelen. Uitvinding van de telegraaf door Claude Chappe, een officier van Napoleon. 1804 18 december - Het Staatsbewind voert de eerste uniforme spelling van de Nederlandse taal in, zoals voorgesteld door de Leidse hoogleraar Matthijs Siegenbeek. 20 - Louis Antoine Henri de Bourbon-Condé, (Lodewijk Antoon), hertog van Edingen, wordt op beschuldiging van samenzwering tegen Napoleon terechtgesteld. De prins kwam pas de dag daarvoor aan in Parijs, nadat een regiment uit Straatsburg het buurland Baden was binnengevallen om hem te pakken. 21 maart - De code civil wordt het Frans burgerlijk wetboek. 18 mei - De Franse senaat roept Napoleon Bonaparte tot keizer uit. 15 september - keizer Napoleon van Frankrijk onderhandelt in Keulen en Parijs met zijn gezant Schimmelpenninck over invoering van een eenhoofdig bewind in de Republiek. Zo kan hij in de strijd met Engeland makkelijker op steun van de legers van de Republiek rekenen. De protestanten van Brussel verkrijgen bij octrooi de Hofkapel voor hun eredienst. Deze was door Karel van Lotharingen gebouwd in 1760. Napoleon Bonaparte geeft Lokeren stadsrechten. In deze tijd heeft dat nog slechts symbolische betekenis. 1805 Het Staatsbewind in het Bataafs Gemenebest wordt vervangen door een eenhoofdig bestuur. De ambassadeur in Parijs, Rutger Jan Schimmelpenninck wordt door Napoleon aangesteld als raadpensionaris van het Bataafs Gemenebest. In feite is hij nu een soort president. In de korte tijd dat hij raadpensionaris is, voert Schimmelpenninck, bijgestaan door Gogel, enkele zeer belangrijke hervormingen door die zwaar op de bevolking drukken. Isaäc Jan Alexander Gogel weet een nieuw belastingstelsel door te drukken. Er komt accijns op zout, zeep, turf, alcoholische dranken, graan, meel en vlees. Er wordt een grondbelasting ingevoerd, een kadaster, personele belasting op bedienden, paarden en meubels. Schimmelpenninck's secretaris van Staat voor Onderwijs, Hein van Stralen, voert een nieuwe onderwijswet in met overheidssteun aan het openbaar onderwijs. De heerlijkheid Ravenstein wordt bij het Bataafs Gemenebest gevoegd. Bestand:Christiaan Andriessen - Een jongen op straat aangevallen door een slagersjongen met een hakmes.jpg Een jongen op straat aangevallen door een slagersjongen met een hakmes, 22 november 1806, Christiaan Andriessen. Wat scheelt er aan jongen? Wel die jongen snijdt me daar met een hakmes in mijn smoel. 1806 25 februari - In Nederland wordt de definitieve schoolwet van Van der Palm en Van den Ende ingevoerd, waarmee de openbare school de regel wordt. Verder worden regelingen getroffen wat betreft de medische opleiding, posterijen, en de spelling. 3 april - De eerste schoolwet wordt een feit en zal tot 1857 standhouden, waarna zij wordt vervangen. 9 april - Willem V Batavus van Oranje sterft in Oraniënstein. April - Verschijnen in Amsterdam van het pamflet "Oproeping van het Bataafsche volk, om deszelfs denkwijze en wil openlijk aan den dag te leggen, tegen de overheersching door eenen vreemdeling, waarmede het vaderland bedreigd wordt.", geschreven door Maria Aletta Hulshoff (Mietje Hulshoff) blijkt achteraf. 5 juni - Het Bataafs Gemenebest wordt op last van Napoleon omgezet in het Koninkrijk Holland. Onvrede van de Fransen over het beleid van Schimmelpenninck leidt tot diens vervanging. Een Nederlandse delegatie wordt door de Fransen gedwongen de keizer te smeken zijn jongere broer, Lodewijk Napoleon, als koning aan te stellen. 23 juni - Lodewijk Napoleon wordt als Koning van Holland geïnstalleerd. Hij en zijn vrouw Hortense de Beauharnais, de stiefdochter van Napoleon Bonaparte, doen hun blijde intrede in Den Haag. Hij kiest eerst daar residentie en vervolgens in Het Loo, Amsterdam (waar voor die gelegenheid het stadhuis koninklijk paleis wordt) en Haarlem. De kiezers hebben zich over deze machtswissel niet kunnen uitspreken, het Wetgevend Lichaam houdt er weinig invloed aan over. 18 juli - Maria Aletta Hulshoff (Mietje Hulshoff) wordt veroordeeld tot twee jaar spinhuis voor het pamflet "Oproeping van het Bataafsche volk". 7 augustus - Er komt wederom een nieuwe Grondwet, de Constitutie voor het Koninkrijk Holland. Koning Lodewijk Napoleon zet zich erg in voor de Hollandse zaak; veel meer dan zijn broer wenselijk vindt. De koning probeert zelfs Nederlands te leren. Ook toont hij zijn medeleven bij rampen en tracht hij kunsten en wetenschappen te bevorderen. Napoleon voert het continentaal stelsel in waarbij alle Britse producten op het Europese continent worden verboden om zo de economie van Engeland te ontwrichten. Napoleon wil de zeegrenzen tussen Engeland en Europa afsluiten, zodat Engeland geen Europese handel meer kan drijven en zo hopelijk zijn leger niet meer kan financieren. Daarmee hoopt Frankrijk minder te vrezen te hebben van Engeland als militaire tegenstander. Als reactie verbiedt Engeland alle handel door Frankrijk met de rest van de wereld. Het embargo is uiteindelijk schadelijker voor het Franse rijk dan voor Engeland. 12 december - Lodewijk Napoleon sticht een Hollandse koninklijke onderscheiding: de Orde van de Unie. 1807 Bestand:Rapenburg Leiden 1807.jpg Het Rapenburg te Leiden, drie dagen na de ontploffing van het kruitschip op 12 januari 1807, 1807, Carel Lodewijk Hansen. 12 januari - Leidse buskruitramp: Nabij het Rapenburg vliegt op Koppermaandag een kruitschip de lucht in. Er vallen 151 doden en ruim 2000 gewonden, en 218 huizen worden verwoest. Koning Lodewijk Napoleon is na 5 uur al op de plek van de ramp. Zijn inspanningen leveren hem de naam Lodewijk de Goede op. 13 april - De Wet op het bestuur van de departementen verdeelt Holland in een departement Amstelland en een departement Maasland. 11 november - Verdrag van Fontainebleau tussen Frankrijk en het koninkrijk Holland. Holland staat Vlissingen af aan Frankrijk. Holland krijgt Oost-Friesland en de heerlijkheid Jever. Zevenaar, Huissen en Malburgen komen van het groothertogdom Berg aan Holland. De soevereiniteit over de aan de familie Bentinck behorende heerlijkheden Kniphausen en Varel komt aan Holland. De bezittingen van het Huis Oranje-Nassau binnen de landen van de Rijnbond worden geconfisqueerd. 1808 21 januari- Bij decreet van de Franse senaat wordt Vlissingen bij Frankrijk gevoegd, als deel van het arrondissement Eeklo in het departement Schelde. Daarmee wordt het Verdrag van Fontainebleau ten uitvoer gebracht tussen Napoleon en zijn broer de Koning van Holland. Verder worden bij Frankrijk ingelijfd Wezel, Kastel en Kehl. Al deze plaatsen zijn van strategisch belang voor Frankrijk en vormen bruggenhoofden aan de overzijde van de Rijn of de Schelde. 20 april - Amsterdam wordt de hoofdstad van Nederland onder Lodewijk Napoleon. 30 januari - Rentebetaling op de staatsschuld stopgezet. Dankzij Goldberg gaat men niet tot tiërcering over, waardoor de staatschuld tot een derde zou worden herleid, maar niet kwijtgescholden. Lodewijk Bonaparte onteigent het Amsterdamse stadhuis om er zijn Paleis op de Dam van te maken. 15 juli - Joachim Murat staat het groothertogdom Berg af aan Frankrijk. Lodewijk Napoleon richt het Koninklijk Instituut op, de latere Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Herman Willem Daendels wordt benoemd tot Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, dit betekent het begin van de centralisatie van het bestuur op Java. 13 november - De vier Amsterdamse loges van de vrijmetselarij stichten het eerste Nederlandse blindeninstituut. 1809 Doordat Napoleon strijd met de paus levert, neemt in "het katholieke België" zijn populariteit flink af. De bisschoppen verzetten zich (o.a. Maurice de Broglie, bisschop van Gent). 1 februari - Het Crimineel Wetboek wordt ingevoerd in het koninkrijk. Het moderne strafsysteem is op de Code Napoléon gebaseerd. 3 maart - Napoleon wijst het groothertogdom Berg toe aan de vierjarige prins Lodewijk van Holland, een zoon van koning Lodewijk Napoleon. 18 april - Tilburg verkrijgt, onder heerschappij van Napoleon Bonaparte stadsrechten. 21 april - De Drost van het tweede Kwartier van het Departement Utrecht schrijft aan de Burgemeester van Amersfoort dat de galgen, raden en dergelijke, die nog in de jurisdictie zouden bestaan, afgebroken moeten worden en dat de lichamen van de geëxecuteerden begraven dienen te worden. 9 juli - In Overijssel begint de aanleg van de Dedemsvaart. Het kanaal is bedoeld om turf uit de ontveningen af te voeren. 30 juli - Een Britse invasiemacht landt op Walcheren. 26 december - De Engelsen ontruimen Walcheren met achterlating van 4000 doden. Ontwerp gereed van een Wetboek van Koophandel. 1810 Maart - Zeeland en de gebieden ten zuiden van de Waal en de Merwede worden door Frankrijk geannexeerd. Aan de grenzen worden douaniers opgesteld, en er wordt een Frans bezettingsleger gekazerneerd. 16 maart - Alle handel met Engeland wordt verboden door Napoleon en zijn broer. 1 juli - Omdat Holland dreigt ingelijfd te worden bij Frankrijk, moet Lodewijk Napoleon zijn koningstitel afstaan ten behoeve van zijn zoontje Karel Lodewijk Napoleon. 3 juli - Vergezeld door generaal Travers en admiraal Treslong verlaat Louis Bonaparte gedesillusioneerd zijn Hollandse koninkrijk. Hij vertrekt als graaf van St. Leu naar Bohemen. Bestand:François Pascal Simon Gérard 004b.jpg Marie Louise van Oostenrijk keizerin der Fransen. 9 juli - Het beleid van Lodewijk Napoleon was niet naar de zin van zijn broer, en het Koninkrijk Holland wordt nu door Napoleon bij het Decreet van Rambouillet ingelijfd bij Frankrijk. Dit betekent dat ook de Nederlandse jongens nu onder de Franse dienstplicht vallen. Tegelijk wordt ook de tiërcering afgekondigd. Dit houdt in dat nog slechts een derde van de rente over de staatsschuld wordt betaald. Er komt namens keizer Napoleon een Franse stadhouder, Charles François Lebrun, hertog van Plaisance, die met drie intendanten het bestuur voert. Eén van die intendanten is de vroegere minister Isaäc Jan Alexander Gogel. Vanaf nu wordt streng toegekeken op de uitvoering van het Continentaal stelsel, de tiërcering van de staatsschuld en de conscriptie. Holland maakt deel uit van het Eerste Franse Keizerrijk. Amsterdam wordt tot derde hoofdstad van het keizerrijk Frankrijk uitgeroepen. Napoleon bezoekt België voor de derde keer. Aartshertogin Maria Louisa van Oostenrijk, zijn echtgenote, vergezelt hem. 13 december - Senaatsbesluit over de inlijving van koninkrijk Holland, inclusief Oost-Friesland, de Hanzesteden, Lauenburg en een gebied in noordwest Duitsland. Als enig gewest keert Friesland terug op de kaart en herkrijgt de eigen naam, zij het in het Frans: "Departement de Frise". 1811 Bestand:Departments of French Empire North 1811-ex.svg Franse departementen in de Lage Landen. In Antwerpen wordt het Bonapartedok gegraven. 8 juni - Werbrouck schandaal: Burgemeester Werbrouck wordt uit zijn functie ontheven in Antwerpen. Hij wordt ervan verdacht smokkel aan te moedigen dan wel toe te laten en heeft ook hem toevertrouwde gelden verduisterd. In 1813 zal een juryrechtbank hem, tot grote woede van Napoleon, vrijspreken. 9 oktober - Tijdens een reis door departementen in de Lage Landen bezoekt het keizerlijk paar Napoleon en Marie Louise de hoofdstad Amsterdam van het Koninkrijk Holland. Het Revolutieplein wordt omgedoopt in "Napoleonplein". 22 oktober - Napoleon reist door Nederland. Bij keizerlijk decreet worden de hogescholen van Harderwijk en Franeker gesloten. Die van Utrecht, Amsterdam, Deventer en Groningen worden écoles secondaires, en de Universiteit Leiden wordt opgewaardeerd tot een université imperiale. 18 november - Napoleon Bonaparte voert in de Lage Landen de Burgerlijke stand en het Kadaster in, gebaseerd op het Franse model. Iedereen is wettelijk verplicht zich een achternaam aan te meten in verband met belasting-inning en dergelijke. 19 november - In de Pieterskerk (Leiden) wordt in tegenwoordigheid van gouverneur prins Lebrun de dependence Leiden van de Universiteit van Parijs geopend. Ook de Universiteit van Groningen wordt een afdeling van Parijs. Opheffing van de universiteiten van Harderwijk en Franeker. De carrousel (mallemolen) doet zijn intrede op de kermis. Nederlands-Indië wordt door de Engelsen in bezit genomen. Thomas Raffles wordt gouverneur-generaal 1812 Bestand:Europe map 1812.PNG Europa aan de vooravond van Napoleons inval in Rusland De tolgrens tussen Nederland en het Franse keizerrrijk wordt opgeheven. De economische malaise is echter van dien aard, dat de maatregel veel te laat komt. 13 augustus - Het Nederlandse regiment in het Grande Armée trekt Rusland binnen. Van de 15.000 Nederlandse dienstplichtigen die mee in het leger van Napoleon ten strijde trekken tegen de Russen, zal amper 3% terugkeren. De veldtocht van Napoleon naar Rusland loopt uit in een nederlaag. De Russen passen de tactiek van de verschroeide aarde toe, waardoor het Franse leger grote verliezen lijdt. Er blijft slechts een tiende van de 600.000 man over. 1813 Bestand:Napoleons retreat from moscow.jpg Napoleon op de terugtocht Bestand:Battle of Leipzig 11.jpg Volkerenslag bij Leipzig Bestand:LandingWillemI.jpg Landing van Willem I in Scheveningen In de haven van Antwerpen wordt het Willemdok gegraven. Werbrouck wordt door een jury vrijgesproken, tot groot ongenoegen (en zelfs woede) van Napoleon. Er ontstaan rellen en er is duidelijk verzet tegen de conscriptiewet, de "droits réunis" (belastingen op de levensbehoeften), de strenge censuur en het politieke toezicht vanuit Frankrijk. Nederland wordt verplicht 500 "gardes d'honneur" aan het Franse leger te leveren. Ze moeten hun eigen paard en uitrusting betalen. Van Hogendorp vormt samen met Frans Adam van der Duyn van Maasdam en Leopold van Limburg Stirum het zogenaamde Driemanschap. Door dit initiatief kan Nederland eigen voorwaarden stellen aan de zelfstandigheid. 16-19 oktober - De Slag bij Leipzig, ook bekend als de Volkerenslag: Napoleon wordt vernietigend verslagen in de slag en de campagne ervoor. 14 november - Een Russisch kozakkenleger aangevoerd door generaal baron Otto Fedorovich von Rosen bevrijdt Nieuweschans en Winschoten. Ook in de stad Groningen pakken de Fransen snel hun biezen. In Delfzijl duurt de strijd voort. 15 november - In Nederland wordt een voorlopig bestuur geïnstalleerd onder leiding van Falck. 16 november - Verdrag te Frankfurt tussen Oranje-Nassau, Nassau-Usingen en Nassau-Weilburg, waardoor de prins van Oranje weer in het bezit van zijn landen komt. 17 november - Grote opschudding in Den Haag als Van Hogendorp en graaf Van Limburg Stirum "Oranje Boven!" scanderen. November - De Franse troepen beginnen zich uit Nederland terug te trekken. In steden als Amsterdam breken er relletjes uit, en douanehuisjes worden in brand gestoken. 20 november - Graaf Gijsbert Karel van Hogendorp en Adam François Jules Armand van der Duyn graaf van Maasdam nemen het Algemeen Bestuur voorlopig over. Nederlandse bevrijding – Willem VI wordt stadhouder. Graaf Leopold van Limburg Stirum leidt met Van Hogendorp de opstand tegen de Fransen. Nederlands staatsman Gijsbert Karel van Hogendorp neemt in Den Haag het initiatief tot het stichten van een onafhankelijke staat onder het Huis van Oranje. Hij wordt minister van Buitenlandse Zaken (tot 1814), maar komt in 1816 in conflict met koning Willem I. 21 november - In Nederland wordt een onafhankelijke regering geïnstalleerd. 30 november - De latere Willem I der Nederlanden , Prins van Oranje zet na achttien jaar weer voet op Nederlandse bodem, op het strand van Scheveningen. 2 december - Willem I, zoon van stadhouder Willem V en Wilhelmina van Pruisen, aanvaardt "onder waarborg ener wijzer constitutie" de regering over Nederland en wordt aangesteld als soeverein vorst van het Soeverein Vorstendom der Verenigde Nederlanden in de nieuwe hoofdstad, Amsterdam. Willem I richt de constitutionele monarchie op. 1814 Januari - na de slag bij Leipzig wordt België grotendeels ontruimd door Franse troepen, die zich richting Parijs terugtrekken. In een beperkt aantal vestingen blijven ze echter aanwezig. 10 januari - De weduwe van de laatste stadhouder, Wilhelmina van Pruisen, komt met haar dochter Louise vanuit Berlijn aan in Den Haag. Daarmee is het Oranjehuis weer compleet terug in Nederland. Februari - België krijgt een voorlopig bestuur met hertog van Beaufort als Algemeen Goeverneur. 9 maart - Oostenrijk, Pruisen, Rusland en Groot-Brittannië sluiten in Noord-Frankrijk het Verdrag van Chaumont, een verbond van wederzijdse bijstand voor twintig jaar. Het bevat voorstellen aan Napoleon voor een vreedzame overdracht van de Regeermacht in Frankrijk, en verder regelingen voor een toekomstig Europa. 10 maart - Napoleon wijst de geallieerde voorstellen af, waardoor een militaire beslissing noodzakelijk wordt. 23 maart - Baron Karl von der Horst wordt door het centrale bestuur van de bevriende mogendheden tot regeringscommissaris benoemd, met de bedoeling België te besturen. 29 maart - De Vergadering van Notabelen vindt plaats. De leden moeten een beslissing nemen over de nieuwe grondwet. Deze grondwet werd opgesteld onder leiding van Van Hogendorp, uit wiens eerder gepubliceerde "Schets van een Grondwet" grote delen worden overgenomen. Hiermee krijgt het land een centralistisch bestuur. Men keert dus niet terug naar de situatie van voor 1795. De koning zal worden bijgestaan door ministers, die alleen aan hem verantwoording verschuldigd zijn. de Provinciale Staten worden verkozen door drie standen: ridders, vertegenwoordigers van de steden en van het platteland. 31 maart - Parijs wordt door geallieerde troepen bezet. 6 april - Napoleon wordt door de Senaat afgezet. 11 april - Onvoorwaardelijke troonsafstand van Napoleon. 4 mei - Napoleon komt aan op Elba om in ballingschap te gaan. 5 mei - De Franse commandant Carnot geeft de vesting van Antwerpen over aan de Britten. 23 mei - Ook het Franse garnizoen in Delfzijl geeft zich gewonnen. 30 mei - Eerste Vrede van Parijs tussen Frankrijk enerzijds en Oostenrijk, Pruisen, Rusland en Engeland anderzijds. De omvang van Frankrijk wordt teruggebracht tot de toestand van 1 januari 1792, echter met belangrijke uitbreidingen langs de noordelijke grenzen. Nederland komt onder de soevereiniteit van het huis Oranje-Nassau en zal vergroot worden. De verdragen tussen Frankrijk en Oostenrijk van 1805 en 1809 worden geannuleerd evenals de verdragen tussen Frankrijk en Pruisen van 1795 en 1806. 4 juni - De nieuwe koning Lodewijk XVIII van Frankrijk vaardigt een grondwet uit. Het Congres van Wenen begint met de overwinnende mogendheden Pruisen, Oostenrijk, Rusland en Engeland met als doel de staatkundige herordening van Europa. Monarchieën worden hersteld en staten versterkt, als tegenwicht voor Frankrijk. 21 juni - De grote mogendheden ondertekenen de door Falck geschreven Acht Artikelen van Londen, waarbij tot de vereniging van Noord- en Zuid-Nederland wordt besloten. Dit gebeurt op initiatief van Engeland dat na de ineenstorting van het Franse rijk een sterke bufferstaat wil vormen tegen Frankrijk. De Acht Artikelen zijn opgesteld door de soevereine vorst (Willem I) gebaseerd op de ideeën van de Engelse minister Castlereagh. Willem I wil in feite een aanzienlijke uitbreiding van zijn grondgebied, met name in het Rijnland. Nederland en België moeten (volgens hem) versmelten tot een "réunion intime et complète". De godsdienst wordt er opnieuw vrij. België moet behoorlijk in de Staten-Generaal vertegenwoordigd zijn. De staatsschulden (inclusief de geringe schulden van België) zullen de gemeenschappelijke schatkist ten goede komen. 14 juli - Verdrag te Den Haag tussen Oranje-Nassau, Nassau-Usingen en Nassau-Weilburg. Grenscorrecties tussen Oranje-Nassau en het hertogdom Nassau. 24 juli - Vereniging van België met het gebied van de soevereine vorst der Nederlanden. 1 augustus: Willem I wordt de nieuwe koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en aanvaardt de soevereiniteit over België. September - Het Congres van Wenen (tot 1815) maakt van Luxemburg een Groothertogdom en verenigt België met Nederland. 26 oktober - In Nederland wordt het Corps de Marechaussée opgericht ter vervanging van de Franse Gendarmerie. 24 december - Groot-Brittannië en de Verenigde Staten van Amerika sluiten de Vrede van Gent. De Nederlandsche Bank wordt opgericht en krijgt een monopolie op de uitgifte van bankbiljetten
		1815 Bestand:1815-VerenigdKoninkrijkNederlanden.svg Het Verenigd Koninkrijk in personele unie met het Groothertogdom Luxemburg Bestand:Map-Europe 1815-Netherlands.svg Europese bufferstaat Verenigd Koninkrijk der Nederlanden Bestand:Quatre Bras - Jan Willem Pieneman.jpg De prins van Oranje bij de Quatre Bras, 16 juni 1815, Jan Willem Pieneman. 16 februari - De Senaat van de Verenigde Staten ratificeert de Vrede van Gent, waarmee formeel de oorlog van 1812 tussen het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten van Amerika wordt afgesloten. 24 februari - Na het Congres van Wenen wordt de eenmaking van de Nederlanden bekrachtigd. Prins Willem Frederik van Oranje Nassau (Nederland) laat zich prompt als Koning Willem I der Nederlanden uitroepen en wordt staatshoofd tot 1840. 26 februari - Napoleon ontsnapt van Elba. 1 maart - als het Congres van Wenen nog in volle gang is, is Napoleon van Elba weten te ontsnappen. Al snel heeft hij weer een grote legermacht onder zijn bevel, waarmee hij opnieuw oprukt tegen de mogendheden. 16 maart - In de Trêveszaal op het Binnenhof te Den Haag wordt in een vergadering van de Staten-Generaal het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden uitgeroepen. Inauguratie van Willem, zoon van Willem V van Oranje-Nassau, tot Koning Willem I. De plechtigheid is enigszins verhaast door de onheilsberichten uit Frankrijk. In de Zuidelijke Nederlanden is men niet onverdeeld enthousiast over een vereniging met het noorden. 17 maart - Maarschalk Ney loopt over naar Napoleon. De Franse koning vlucht naar Gent. 28 maart - Koning Willem I der Nederlanden trekt van Antwerpen, langs Mechelen en Vilvoorde naar Brussel. Luxemburg komt in personele unie onder Nederlands bewind tot 1831. 30 maart - Willem I der Nederlanden doet zijn Blijde intrede te Mechelen. April - Een bijeenkomst van de nieuwe grondwetscommissie, met 11 vertegenwoordigers van de Nederlanders en de 11 van de Belgen, vindt plaats. In Nederland wordt het gestemde akkoord aanvaard, maar in België wordt het door een vergadering van de notabelen verworpen. 31 mei - Verdrag te Wenen tussen Nederland, Oostenrijk, Pruisen, Rusland en Engeland. vaststelling van de grenzen van Nederland. Vorming van het groothertogdom Luxemburg. Afstand door de koning van Nederland aan het koninkrijk Pruisen van Nassau-Dietz, Nassau-Dillenburg, Nassau-Siegen, Nassau-Hadamar en Nassau-Beilstein. Ook doet de koning afstand van eventuele aanspraken op het vorstendom Nassau-Oranje-Fulda. 9 juni - Wener Slotacte gesloten door Oostenrijk, Spanje, Frankrijk, Engeland, Portugal, Pruisen, Rusland en Zweden. Hannover wordt verheven tot koninkrijk. Mecklenburg-Schwerin, Mecklenburg-Strelitz, Oldenburg (land), Saksen-Weimar en Luxemburg worden tot groothertogdom verheven. Het Landgraafschap Hessen-Homburg herkrijgt zijn zelfstandigheid. Het Congres van Wenen wordt overhaast afgesloten vanwege de hernieuwde oorlog tegen Napoleon. 16 juni - Napoleon steekt de Frans-Belgische grens over met een leger van 105.000 man. 16 juni- Napoleon levert slag bij Ligny en bij Quatre-Bras. 18 juni - Tijdens de Slag bij Waterloo wordt Napoleon Bonaparte verslagen door een combinatie van Britse/Nederlandse, Hannoveraanse en Pruisische legers, waarin ook Belgisch-Nederlandse manschappen onder prins Willem van Oranje-Nassau meevechten. Na de val van Napoleon wordt de Franse monarchie hersteld. 21 juni - Napoleon bereikt Parijs, maar wordt niet meer als keizer geaccepteerd. Augustus - De Staten-Generaal in Den Haag keuren het grondwetsvoorstel goed. Veel animo voor de nieuwe Grondwet is er echter niet in de Zuidelijke Nederlanden, veel van de notabelen die daar door Willem aangewezen zijn om hun goedkeuring uit te spreken blijven thuis; erger nog is dat een meerderheid het voorstel afkeurt. Bij 126 van dezen is het motief de vrijheid van godsdienst die zij in deze vorm verwerpen. Deze vrijheid is echter door het Congres van Wenen dwingend opgelegd. Daarom telt Willem hun stemmen bij die van de ja-stemmers, voegt er het aantal onthouders aan toe en komt door deze beruchte "Hollandse Rekenkunde", Arithmétique hollandaise, toch aan een meerderheid. De belangrijkste wijziging die in de Grondwet van 1815 wordt doorgevoerd is de splitsing van de Staten-Generaal in twee Kamers. 24 augustus - Willem I roept zich uit tot Koning der Verenigde Nederlanden en kondigt de nieuwe Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden af, die toch algemeen aanvaard wordt beschouwd (door instemming van de thuisblijvers en ook diegenen die vooral bezorgd zijn over de godsdienstvrijheid). Bestand:Maurice Jean Madeleine de Broglie.jpg Maurice de Broglie. 21 september - Willem I bestijgt de troon als nieuwe koning. Hiermee begint de Nederlandse tijd in België. September - Monseigneur De Broglie, bisschop van Gent, vaardigt zijn "Jugement Doctrinal" uit, die door de andere bisschoppen wordt aanvaard en uitgedragen. Hierin wordt verboden dat men een eed van trouw tegenover de niet-katholieke Willem I zou afleggen. Als gevolg hiervan nemen veel ambtenaren ontslag. 29 september - Koning Willem I stelt de Orde van de Nederlandse Leeuw in. 20 november - In het Verdrag van Parijs worden aanvullende voorwaarden aan Frankrijk gesteld naar aanleiding van de "honderd dagen". De noordelijke grens wordt verlegd ten gunste van de Verenigde Nederlanden, Pruisen en Beieren. Met deze tweede vrede van Parijs wordt het gebied van de Verenigde Nederlanden uitgebreid met Bouillon, Chimay , Philippeville en Mariënbourg. De universiteiten van Leiden, Groningen en Utrecht worden heropend. Tussen 1815 en 1830 is de Haven van Antwerpen de belangrijkste haven van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. In het begin van de 19e eeuw kent Antwerpen een opvallende economische groei. 1816 Bestand:Martinus Schouman - Het bombardement van Algiers.jpg Het bombardement van Algiers, 1823, Martinus Schouman. Dit jaar wordt ook wel het jaar zonder zomer genoemd. Overal ter wereld vinden extreme weerssituaties plaats, zoals sneeuwval in hartje zomer in de Nederlanden. Dit alles wordt veroorzaakt door de uitbarsting van de vulkaan Tambora in Nederlands-Indië (tegenwoordig: Indonesië) in het voorgaande jaar. 20 februari - Dichter Rhijnvis Feith wordt benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. 21 februari - In Sint-Petersburg trouwt de Prins van Oranje met grootvorstin Anna Paulowna, zuster van Tsaar Alexander I van Rusland. 27 februari - Het Britse tussenbewind draagt de kolonie Suriname over aan de Nederlandse interim-gouverneur Willem Benjamin van Panhuys. 1 april - Een regeringsreglement voor de Nederlandse Hervormde Kerk wordt goedgekeurd, waardoor de regering grote invloed krijgt op de aanstelling van predikanten, en op de interne orde in het kerkelijk gebeuren. 30 april - Een protectionistische tariefwet wordt overeengekomen, maar wordt geïnterpreteerd als een bevoordeling van de Zuidelijke Nederlanden. Het duurt dan ook tot 1819 eer de wet bekrachtigd wordt. 18 augustus - Nederlands-Indië wordt door de Britten teruggegeven. 21 augustus - In het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, dus nu ook in de Noordelijke Nederlanden, wordt bij wet het decimale stelsel als "het Nederlands metriek stelsel" van maten en gewichten ingevoerd. In het muntstelsel komt er een zilveren gulden, verdeeld is in 100 centen in plaats van 20 stuivers. Verder worden een gouden tientje en een drieguldenstuk in omloop gebracht. 27 augustus - Bombardementen op Algiers van schepen en de verdedigingswerken van de haven door een gecombineerd Brits-Nederlands-Franse vloot onder viceadmiraal Exmouth en Theodorus Frederik van de Capellen. De Bey wordt gedwongen 1000 christenslaven vrij te laten en een verdrag tegen zeeroverij te ondertekenen. 7 november - De verwijdering tussen koning Willem I en Gijsbert Karel van Hogendorp culmineert in het ontslag van de minister van buitenlandse zaken. Hij bleef zich verzetten tegen invoerrechten op producten uit Groot-Brittannië, terwijl de vorst die nodig vindt om de industrie in de nieuwe zuidelijke provincies te beschermen. Bij Koninklijk Besluit wordt een nieuwe kerkorde voor de Nederduits Gereformeerde Kerk vastgesteld: het Algemeen Reglement. De naam wordt gewijzigd in Nederlandse Hervormde Kerk. 1817 29 januari - John Cockerill richt een fabriek op voor machines en spoorwegmateriaal . Als woning kiest hij de vroegere zomerresidentie van de prinsbisschoppen in Seraing. 12 maart - Verdragen tussen de Verenigde Nederlanden enerzijds en Pruisen, Oostenrijk, Engeland en Rusland anderzijds, waarbij het Nederlands grondgebied wordt uitgebreid met een gebied dat door Frankrijk in de tweede vrede van Parijs is afgestaan. 21 maart - Persproces tegen abt Leon De Foere. Hij wordt tot 2 jaar gevangenis veroordeeld, omdat hij fel op de anti-religieuze stellingen van de regering reageert. 26 juni - Hongeroproer in Europa. In Rotterdam worden op grote schaal winkels geplunderd. 26 juni - Diefstal van Manneken Pis van Brussel. In het zuiden is de eerste onrust te bespeuren. Men moet meebetalen aan de enorme staatsschuld van het noorden en de protestanten nemen een dominante positie in bij een katholieke meerderheid. De ultramontanen onder leiding van bisschop Maurice de Broglie willen erkenning van het katholieke karakter van het zuiden en weigeren de eed op de constitutie af te leggen met daarin de gelijke behandeling van alle kerkgenootschappen. In de publicatie Jugement Doctrinal wordt de gelijkschakeling veroordeeld. De Broglie wijkt uit naar Frankrijk als hij veroordeeld wordt "Wien Neêrlands bloed" van Hendrik Tollens wordt het officiële volkslied van de Verenigde Nederlanden. Willem Bilderdijk vertrekt naar Leiden, waar hij tien jaar onder beroerde omstandigheden verblijft. Als privaatdocent geeft hij les in de vaderlandse geschiedenis. Hier verzamelt hij een groep jonge mannen om zich heen die later belangrijk zijn in Het Réveil, een internationale opleving in de christelijke wereld. Tot de personen die zijn privaatcolleges bezoeken behoren onder meer: Isaäc da Costa, Abraham Capadose, Willem van Hogendorp, Dirk van Hogendorp, Willem de Clercq en Guillaume Groen van Prinsterer. Door de dissertaties en de activiteiten van deze mensen heeft Bilderdijk een stempel gezet op het geestesleven van de 19e eeuw. Mede door hun toedoen wordt de overheersing van het Liberalisme gebroken. 9 oktober - De Universiteit Gent wordt plechtig geopend. 8 november - Bisschop De Broglie wordt bij verstek veroordeeld door de rechtbank van Brussel. Hij heeft geweigerd voor een voorspoedige bevalling van de prinses van Oranje te laten bidden. De aartsbisschop van Mechelen, monseigneur De Méan, staat weer toe dat de eed op de grondwet wordt gezworen, op voorwaarde dat er geen dogmatische stellingen in verkondigd worden. 1818 1 april - De Maatschappij van Weldadigheid wordt opgericht door generaal Johannes van den Bosch. Hij wil woeste gronden aankopen in Drenthe om ze te laten ontginnen door werklozen uit de steden in het westen. 22 juni - Prins Frederik zit de eerste Commissie van Weldadigheid voor. Hij stelt voor om land te laten ontginnen door werklozen. 29 oktober - De eerste gezinnen arriveren op het voormalig landgoed Westerbeeksloot in Drenthe, waar de Maatschappij van Weldadigheid een proefkolonie wil inrichten. Frankrijk sluit zich aan bij de Grote alliantie en behoort weer bij de grote mogendheden. Koning Willem I sticht het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Caspar Reuvens wordt benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de archeologie en aangesteld als eerste directeur. Almelo heeft een bescheiden riool op de Schans. Bij Koninklijk Besluit geldt het Amsterdams Peil als referentievlak voor heel het grondgebied der Nederlanden. Nederland beëindigt de slavenhandel, maar de slavernij in de koloniën blijft bestaan. In de onder direct bestuurde staande delen van Nederlands-Indië wordt de slavernij in 1859 afgeschaft, vervolgens in de koloniën in Afrika en Amerika in 1863. 1819 20 juli - Gevolmachtigden van Engeland, Oostenrijk, Pruisen en Rusland sluiten te Frankfurt een algemeen reces waarin de grenzen van de Europese staten worden vastgelegd. Het reces is het sluitstuk van het Congres van Wenen. Met het Taalbesluit wordt het Nederlands de landstaal in Limburg, Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen. Vanaf 1823 geldt dit ook voor Brabant. Hoewel de Waalse provincies het Frans als officiële taal behouden, zien de Belgische nationalisten hierin het bewijs van de achterstelling van het zuiden. De franstalige bourgeoisie is hoogst verontwaardigd. 1820 26 juli - In de Verenigde Nederlanden komt bij Koninklijk Besluit een liquidatieregeling van de gildefondsen tot stand: de fondsen worden onder het beheer van commissarissen geplaatst en bestemd uitkeringen te geven aan de vroegere leden en hun nabestaanden, alsook aan hen die hetzelfde bedrijf als deze ex-gildebroeders uitoefenen. Gent is op het einde van de jaren 1820 dé textielhoofdstad van het Europese continent met 30.000 goedbetaalde arbeiders. Het havenverkeer in Antwerpen is 585 schepen en 65.000 ton en zal aangroeien tot 1.028 schepen en 129.000 ton in 1829. 1822 De Oldenburger Anton Sinkel opent een manifacturenhandel aan de Nieuwendijk te Amsterdam. De zaak zal uitgroeien tot het eerste Nederlandse warenhuis; "In de winkel van Sinkel is alles te koop". 13 december - Koning Willem I der Nederlanden richt de Algemeene Nederlandsche Maatschappij ter Begunstiging van de Volksvlijt op. Deze zal later leiden tot de "Société Générale". Er worden maatregelen genomen tegen het bijzonder onderwijs. Het mag uitsluitend mits een speciale toelating worden ingericht en gegeven. Staatsathenea en openbare lagere scholen worden de stelregel. In Haarlem en Lier worden normaalscholen geopend. Het Amortisatiesyndicaat wordt opgericht, met als doel de fondsen voor het delgen van de staatsschuld te centraliseren. In werkelijkheid gebruikt de koning het fonds om uitgaven te doen zonder die aan het parlement voor te leggen. De twaalfstedentocht wordt voor de tweede en laatste keer geschaatst. 1823 28 mei tot 2 september - Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp, twee voorname Leidse studenten, houden een wandeltocht door Nederland en tekenen alles op in hun dagboeken, een gedetailleerde schets van het leven van toen. Oprichting van de Nederlandsch Genootschap voor Zedelijke Verbetering der Gevangenen. De Nederlander is het eerste stoomschip van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot-Maatschappij. Het loopt van stapel op de scheepswerf van Hoogendijk in Capelle aan den IJssel. In Rotterdam richt Gerhard Moritz Roentgen de Nederlandsche Stoomboot Maatschappij op, nadat hij een verbetering op de stoommachine heeft uitgevonden. De maatschappij opent in 1825 een nieuwe scheepswerf in Feyenoord. De gemeenteraad van Antwerpen verklaart het Nederlands tot enige officiële taal in de gemeente. 1824 11 februari - Alleen wie een onderwijzersakte heeft, mag als lid van het onderwijsgenootschap worden toegelaten. De geestelijkheid mag weer naar eigen goeddunken leraars aanduiden. John Cockerill richt in Antwerpen Cockerill Yards op. Bij het eerste Sumatra-Tractaat, het Tractaat van Londen, worden Indië en Maleisië verdeeld tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk. 29 maart - Bij Koninklijk Besluit wordt de Nederlandsche Handel-Maatschappij opgericht door Willem I met als doel de expansie van handel en industrie, in voortzetting van wat tijdens de Franse overheersing van 1795 tot 1813 is ingezet. Koning Willem investeert in deze maatschappij 4 miljoen gulden voor een periode van 20 jaar. Er wordt een dividend van 4,5 % gegarandeerd. Door de verbondenheid met de Nederlandse regering speelt de NHM een belangrijke rol in het ontwikkelen van de handel tussen de Nederlanden en Nederlands-Indië. De NHM acteert als staatsbankier, handels- en transportonderneming. 4 december - Als verlicht despoot trekt Willem I zich niet veel aan van het parlement en de grondwet. Hij gaat energiek te werk om de infrastructuur van het land te verbeteren. Het eerste grote project is het Noordhollandsch Kanaal dat wordt geopend. 1825 3 - 5 februari - De provincies Groningen, Friesland en Overijssel worden getroffen door ernstige dijkdoorbraken en overstromingen waarbij meer dan 800 mensen het leven laten. Onder leiding van de pangeran Diponegoro breekt in Djokjakarta de Java-oorlog uit, die tot 1830 zal duren. Er wordt een guerrillaleger gevormd en Nederland wordt de jihad verklaard. 14 juni - Koning Willem I raakt in conflict met de Rooms-Katholieke Kerk in de zuidelijke provincies. Hij laat met een beroep op de vrijheid van onderwijs tientallen bisschoppelijke kleinseminaries sluiten en sticht in plaats daarvan in Leuven een minder van de kerk afhankelijk Collegium Philosophicum. Dit stuit op veel weerstand. Ook bemoeit hij zich met bisschopsbenoemingen. De Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij wordt opgericht door Paul van Vlissingen. De Keulse Vaart, een sterk verbeterde waterverbinding van Amsterdam met de Lek, wordt in gebruik genomen. Prins Frederik der Nederlanden huwt met prinses Louise, dochter van koning Frederik Willem III van Pruisen. 1826 4 november - De Leeuw van Waterloo wordt ingehuldigd. 13 november - de gemeentebesturen in Friesland worden "op last van de Koning" door de Gouverneur aangeschreven, "om zoo spoedig immer mogelijk, plaatsen buiten de Kerken aan te wijzen, geschikt om de lijken ter aarde te bestellen, en om te zorgen, dat niet meer in de Kerken begraven worde". De maatregel volgt op een uitbraak van cholera in de provincie. Ten gevolge van recente wateroverlast heerst in Groningen de "Groninger ziekte" (malaria). 1827 Bestand:LocationCanalGentTerneuzen.PNG Kanaal Gent-Terneuzen 17 augustus - Een concordaat tussen de paus en koning Willem I schaft het Collegium Philosophicum af. Maar de toepassing ervan wordt verdaagd, wat de katholieken zwaar ontgoochelt. 18 november - Opening van het Kanaal Gent-Terneuzen, dat de stad Gent een nieuwe uitweg naar zee geeft. Werkspoor wordt opgericht, een maatschappij die zich bezig gaat houden met de bouw van spoorwegmaterieel. 1828 23 juli - In de Zuidelijke Nederlanden sluiten de katholieken een monsterverbond met hun traditionele vijanden de liberalen. In heel Europa ontstaat bezwaar tegen de restauratiepolitiek. De liberalen in het zuiden zijn aanvankelijk antiklerikaal, maar hun bezwaar tegen de steeds meer absolutistisch regerende Willem I laat hen aansluiting zoeken bij de katholieken. Het unionistische Monsterverbond zoekt nog niet naar afscheiding van het noorden, maar wordt de drijvende kracht van de oppositie tegen koning Willem I. Er wordt nog niet gedacht aan onafhankelijkheid, of aansluiting bij Frankrijk. Wel aan een administratieve scheiding van Nederland. In Meerkerk brandt de Nederlands-hervormde kerk af. In Antwerpen wordt met financiële steun van Willem I via de Nederlandsche Handel-Maatschappij het Bureau Veritas opgericht. Reder Adriaan Saportas opent een lijndienst Antwerpen-Brazilië. Het havenverkeer in Antwerpen is sinds 1819 gestegen van 585 schepen en 65.000 ton tot 1.028 schepen en 129.000 ton. 1829 Charles de Brouckère lanceert een motie voor persvrijheid en een andere voor invoering van juryrechtspraak. Beide moties worden verworpen. Dit leidt in maart tot een tweede stroom van petities, waarin nu ook de geestelijkheid deelneemt. Er wordt gevraagd om vrijheid van drukpers en onderwijs, invoering van rechtspraak door een jury, en afschaffing van belasting op het gemaal. In Antwerpen telt de vloot van de zuidelijke Nederlanden 182 schepen van in totaal 27.000 registerton. Dat is een zevende van de vloot van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. 9 juli - De Nederlandse pater Jan Roothaan wordt gekozen tot generaal-overste van de Jezuïetenorde. 11 december - De Nederlandse regering trekt de taal- en belastingwetten gedeeltelijk in waartegen in het zuiden veel bezwaren leven, en koning Willem I lijkt geneigd om toe te geven aan de vragen uit het zuiden. Maar het blijkt niet mogelijk om langs parlementaire weg en officiële beslissingen de grieven weg te nemen. Hij verwerpt het parlementair stelsel en de persvrijheid. Deze reactie wordt door velen als een oorlogsverklaring beschouwd. Als signaal tegen de Nederlandse koning wordt in de Tweede Kamer de begroting verworpen. 1830 Bestand:RevueBelgevol1.png Titelpagina Revue belge 1830 8 januari - zes leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal die de tienjaarlijkse begroting bij stemming verwierpen, worden uit hun ambt ontzet. 16 maart - In Luik richten Mathieu Polain, voorzitter van de Société de la Littérature nationale, Jean-Baptiste Nothomb, Philippe Lesbroussart en andere publicisten de Revue belge, een letterkundig en wijsgerig tijdschrift ter bevordering van (patriotse) literatuur, op. 30 april - Louis de Potter, liberaal journalist en publicist, wordt wegens een artikel in de Courrier des Pays-Bas van 1 februari op aanklacht van samenzwering tegen de staat en het aanzetten tot opstand, tot acht jaar ballingschap veroordeeld. Zijn medewerkers François Tielemans (oud-redacteur van de Courier des Pays-Bas en van Le Belge) en Adolf Bartels (redacteur van de Catholique) krijgen een straf van zeven jaar ballingschap, drukker Jean-Baptiste de Nève een veroordeling tot vijf jaar ballingschap. 27 mei - Koning Willem I trekt het wetsvoorstel op het openbaar onderwijs in en schaft de onderwijsdecreten van 14 juni en 14 augustus 1825 af. Daarmee komt een eind aan de politiek van inmenging in het bijzonder onderwijs. 4 juni - Koning Willem I schaft de taalwetten van 1819 en 1822 af, die het Nederlands als officiële taal in de Vlaamse provincies respectievelijk de arrondissementen Brussel en Leuven instellen. 21 juni - De zetel van het nieuwe Hoog Gerechtshof is voortaan te Den Haag gevestigd. 5 juli - De Staten-Generaal besluiten dat de nieuwe wetboeken per 1 juli 1831 kracht van wet hebben. 15 juli - De tweede editie van Louis de Potters L'Union des catholiques et des libéraux dans les Pays-Bas wordt uitgebracht. Het boek wordt het ideologische referentiewerk van het unionisme, het verbond van de liberale en katholieke oppositie tegen het beleid van Willem I. 27 juli - In Frankrijk breekt de julirevolutie uit. Na twee dagen van woelingen vlucht koning Karel X naar Engeland. Als gevolg van de revolutie in Parijs breken ook hier en daar in Wallonië relletjes uit. 7 augustus - John Cockerill sticht een naamloze vennootschap voor de aanleg van een spoorverbinding tussen Brussel en Antwerpen. Bestand:Koninklijke Muntschouwburg Brussel.jpg De Muntschouwburg in Brussel waar de eerste rellen uitbreken als aanzet tot de Belgische onafhankelijkheid. 25 augustus - De opvoering van de opera ter gelegenheid van de verjaardag van Willem I, La Muette de Portici (De Stomme van Portici), in de Koninklijke Muntschouwburg van Brussel ontaardt in rellen en vormt de aanleiding van de Belgische opstand. De relletjes vinden vooral plaats na de opvoering. Het is de aria "Amour sacrée de la Patrie" die opruiend werkt. Frederik der Nederlanden probeert tevergeefs Brussel te bezetten. Een dag later herstelt een burgerwacht onder leiding van Emmanuel van der Linden d'Hooghvorst de orde in het oproerige Brussel. 26 augustus - De eerste twee Belgische vlaggen, genaaid in het atelier van Marie Abts, vervangen de Nederlandse driekleur op de pui van het Brusselse stadhuis. 27 augustus - Vorming van een burgerwacht, om verdere vernielingen te voorkomen. Hierdoor krijgen de notabelen de macht in handen. Ook in Luik breken nu onlusten uit. 28 augustus - De notabelen van Brussel, Luik en andere steden komen samen in de Staten-Generaal. Ze sturen aan op een democratische uitvoering van de grondwet en willen beslissingen nemen en (laten) uitvoeren om eindelijk alle grieven weg te nemen. D'Hooghvorst, Van de Weyer en Gendebien sturen ze met een verzoekschrift hierover naar Den Haag. Staatsman Dirk Donker Curtius begeeft zich eveneens van Brussel naar ‘s Gravenhage om Willem I van de grieven van de Belgen op de hoogte te brengen. 30 augustus - Een 6000 man sterke troepenmacht onder commando van de prins van Oranje en prins Frederik trekt zich te Vilvoorde samen. Prins Willem spreekt in Vilvoorde met de Brusselse notabelen. Deze herhalen hun eis om oplossing te bieden voor de opgesomde grieven. Prins Willem gaat daarna - zonder zijn leger - naar Brussel. 1 september - Afgevaardigden van de Staten-Generaal (waaronder Brouckère) spreken met de kroonprins, en overtuigen hem dat bestuurlijke scheiding een mogelijke oplossing zou zijn. Minister van Justitie Van Maanen neemt daarop ontslag. 5 september - Koning Willem doet een proclamatie dat de Staten-Generaal moeten beslissen over een grondwetswijziging of een bestuurlijke scheiding. Hij wisselt van gedachten met de grote mogendheden in Europa, met de vraag of wijzigingen nodig zouden zijn aan de Acht Artikelen die op 21 juni 1814 in Londen werden neergeschreven. Bestand:Wappers belgian revolution.jpg Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel, Gustaaf Wappers, 1835, met als gevolg de Belgische onafhankelijkheid, Verdrag van Londen. 23 september - Het regeringsleger trekt, onder leiding van prins Frederik, Brussel binnen maar zal zich na 3 dagen van straatgevechten moeten terugtrekken. De burgerwacht kan de volkswoede op dit leger afwentelen en doen omslaan in een nationale opstand. Daarmee gaat de korte maar krachtige Belgische Onafhankelijkheidsoorlog definitief van start. 24 september - De provisionele regering grijpt de macht . Nederlandse soldaten vallen binnen, worden bij Brussel teruggeslagen, maar houden Antwerpen in de greep. 29 september - De Staten-Generaal in Den Haag spreken zich uit voor een bestuurlijke scheiding, maar de beslissing komt te laat. De Hollanders worden intussen uit België verdreven. 4 oktober - De prins van Oranje probeert zich tevergeefs aan het hoofd van de Belgische onafhankelijkheidsbeweging te zetten. Het Voorlopig Bewind roept de Belgische onafhankelijkheid uit. Er wordt opgeroepen tot een Nationaal Congres. Vanaf dat moment heeft de dynastie van Oranje geen echte macht meer in België. 6 oktober - Het Nederlandse leger moet de Citadel van Luik opgeven doordat de Luikenaren alle bevoorrading onderscheppen. 9 oktober - Belgische opstandelingen bezetten de Domaniale mijn bij Kerkrade. 16 oktober - Willem, prins van Oranje roept in navolging van het Voorlopig Bewind de onafhankelijkheid van de Zuidelijke provincies (beneden de Rijn) uit. 25 oktober - graaf Frédéric de Merode wordt als Belgisch patriot nabij Berchem gewond. Hij strijdt mee voor de onafhankelijkheid van België. In Berchem wordt later voor hem een standbeeld opgericht. 3 november - In België wordt het Nationaal Congres verkozen, dat de grondwet van de nieuwe staat België zal opstellen en een koning aanstellen. 4 november - de grote mogendheden komen in Londen samen in een raad bestaande uit afgevaardigden van Engeland, Frankrijk, Oostenrijk, Pruisen en Rusland. Enkel tsaar Nicolaas I van Rusland wil eventueel tussenkomen voor Nederland. Maar hij moet dit voorstel laten varen vanwege de Poolse opstand. Een wapenstilstand wordt afgekondigd, die zowel door Nederland als door België wordt aanvaard. Men vangt de Belgisch-Nederlandse grensbesprekingen aan. 7 november - Generaal Daine vertrekt met het Maasleger uit Maastricht. 8 november - In gebruik stelling van het Kanaal door Voorne, dat de marinehaven Hellevoetsluis een rechtstreekse uitgang geeft naar zee. 10 november - bijeenkomst van het Nationaal Congres in Brussel dat via censuskiesrecht werd verkozen. 11 november - Generaal Daine wordt Venlo binnengelaten – Belgiës noordelijkste vestingstad – tot 1839. 11 november - De nieuwe gemeenteraad van Luik komt voor het eerst bijeen onder leiding van Louis Jamme. 18 november - De onafhankelijkheidsverklaring wordt uitgeroepen door het Nationaal Congres. 24 november - Het huis van Oranje wordt van de Belgische troon uitgesloten. De regering beslist tot gemeenteraadsverkiezingen. Er wordt een tweede proces gevoerd tegen Louis de Potter. Als Antwerpen in 1830 met de Belgische Revolutie te maken krijgt, houdt het Nederlandse leger onder leiding van baron Chassé de citadel bezet. Beide partijen bestoken elkaar met artillerie. Na de Belgische Revolutie van 1830 en de daaropvolgende Scheldetol (afgekocht in 1863) emigreren meerdere Vlaamse reders naar Vlissingen. De Belgische onafhankelijkheid leidt tot stagnatie. In 1858 wordt de rederij Cockerill opgericht, Armement Deppe volgt in 1860, Navigation Belgo-Américaine (beter bekend als de Red Star Line) in 1872. De volgende vijftig jaar reizen 2,3 miljoen emigranten met de Red Star Line naar Amerika. In 1935 wordt de onderneming ontbonden. De eerste grote reders in Antwerpen waren Engelsen en Duitsers. In Brussel worden de haveninstallaties uitgebreid en komt er een nieuw handelsdok. Het kanaal wordt over de volledige lengte tot 3,2 m uitgediept. Het Algemeen Handelsblad verschijnt als eerste krant in Nederland dagelijks, afgezien van de zondag. Het cultuurstelsel wordt ingevoerd door Johannes van den Bosch in Nederlands-Indië. Het is een vervanging voor het landrentestelsel. De Indische overheid bemoeit zich, om het batig slot zeker te stellen, met de productie op Java, maar houdt zich, om onnodige kosten te vermijden, zoveel mogelijk afzijdig van expansie in de Buitengewesten. Dit zijn de hoogtijdagen van de onthoudingspolitiek. Nederlands-Indië is een oningevuld imperium. De buitengrenzen zijn bij traktaat getrokken, daarbinnen is nog veel niet ingekleurd. 5 december - De Symphonie fantastique van Hector Berlioz wordt voor het eerst uitgevoerd in het conservatorium van Parijs. 20 december - Op een conferentie van de grote mogendheden in Londen wordt het recht op Belgische onafhankelijkheid erkend. 1831 Bestand:Jacobus Schoemaker Doyer - Jan van Speijk steekt de lont in het kruit.jpg Jan van Speijk steekt de lont in het kruit, 5 februari 1831, Jacobus Schoemaker Doyer. 11 januari - de Conferentie van London erkent de nieuwe staat België. De januari-protocollen regelen de scheiding van België van Nederland en worden aanvaard door koning Willem I, maar worden verworpen door het Belgische Nationale Congres, omdat Nederland de grenzen van 1790 zal behouden, evanals Luxemburg en dat België 16/31 van de staatsschuld moet overnemen. 25 januari - Erasme Louis Surlet de Chokier laat zich wat duidelijker kennen, als één van de 51 indieners van een voorstel om Lodewijk van Orléans, de hertog van Nemours tot koning van België te kiezen. De verkiezing van deze kandidaat draait op niets uit, omdat Lodewijks vader, Lodewijk Filips I van Frankrijk, tegen deze benoeming is, onder druk van de grote mogendheden. 5 februari - Jan van Speijk laat zijn eigen kanonneerboot vol munitie in de haven van Antwerpen liever exploderen dan hem in handen te laten vallen van de Belgen. In de ogen van de Noord-Nederlanders sterft hij als held. 7 februari - Het nationaal congres rondt de debatten af en keurt de Belgische grondwet goed. Deze voorziet in een parlementaire monarchie met twee Kamers. Bestand:Brabançonne Place Surlet de Chokier 01.JPG Brabançonne beeld op het Surlet de Chokierplein in Brussel 25 februari - Het Voorlopig Bewind draagt de uitvoerende macht in België over aan de aangewezen regent Surlet de Chokier. Veel speelt in het voordeel van Surlet: zijn prestige als voorzitter van het Congres, het feit dat hij aanvaardbaar is voor links en voor rechts, dat hij op het internationale vlak niet deelt in de slechte reputatie die de harde nationalistische fractie heeft en dat de adel niet wil weten van de als te ambitieus beschouwde tweede kandidaat, Félix de Mérode. Februari-maart - Binnenlands treedt radicalisering in na de (mislukte) orangistische staatsgreep van Grégoire en Van der Smissen. Bestand:Leopold I, King of the Belgians.JPG Leopold I, Koning der Belgen. 4 juni - Leopold van Saksen-Coburg wordt tot Koning der Belgen gekozen. Hij zal deze functie pas aanvaarden nadat in de 18 artikelen van juni de scheidingsvoorwaarden tussen Nederland en België ten gunste van België gewijzigd zijn, en de Belgen die ook aanvaarden. Koning Willem I zal deze voorwaarden echter verwerpen. 21 juli - Leopold I legt de eed af en wordt de eerste koning van België. 28 - Leopold I doet zijn Blijde Intrede in Mechelen. 2 -12 augustus - Het Nederlandse leger rukt opnieuw zonder veel tegenstand op richting Brussel tijdens de Tiendaagse Veldtocht. Het verslaat de Belgen nabij Leuven. Een Frans leger, aangevoerd door maarschalk Gérard steekt de grens over en verdrijft de Nederlanders, waarbij Willem I zijn troepen, die al voor Leuven staan, moet terugtrekken. Hoewel de veldtocht zorgt voor betere voorwaarden voor de scheiding op het congres in Londen, zal Willem I daar weigeren te tekenen. 8 augustus - De Prins van Oranje verslaat het Belgische Maasleger in de Slag om Hasselt. Oktober - De 24 artikelen van oktober die het Londens congres uitvaardigt, bevatten voor Nederland betere voorwaarden. Hierover wordt fel gediscuteerd, maar ze worden uiteindelijk in het Belgische parlement aangenomen. Een deel van Luxemburg wordt aan België overgedragen. Koning Willem I verwerpt deze artikelen echter. 15 november - De Vierentwintig Artikelen: in Londen wordt een nieuwe scheidingsovereenkomst ondertekend. Hoewel deze beter uitkomt voor Nederland, weigert Willem I opnieuw ze te tekenen. 27 december - Charles Darwin vertrekt voor zijn historische reis met het schip de Beagle. 1832 Bestand:Pays-Bas.PNG De rode lijn markeert de Belgisch-Nederlandse grens van 1831 Het Kadaster wordt in Nederland - behalve in Limburg (1841) - officieel ingevoerd. 22 oktober - Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk eisen in een ultimatum aan Koning Willem I dat Nederland zich vóór 1 november terugtrekt uit de Citadel van Antwerpen en de bijbehorende Scheldeforten. De belegerde citadel van Antwerpen wordt door een Frans leger veroverd op Chassé, die verjaagd wordt. 1833 12 juli - De onderhandelingen tussen België en Nederland beginnen. 21 mei- Bij de Londense Conventie wordt aan Willem I opgedragen de militaire status quo te respecteren, maar de demobilisatie zal eerst in 1838 plaats vinden en het Eindverdrag met België pas op 19 april 1839 getekend. 18 november - Na een tussentijdse verzoeningsvergadering op het kasteel Vogelsanck wordt het Verdrag van Zonhoven tussen Nederland en België te Zonhoven afgesloten. Het bijzondere aan dit verdrag is dat de Nederlandse regering de Belgische staat op dat ogenblik nog niet erkent en dat er tussen beide nog een staat van oorlog is.

Zie verder

Voor een verder overzicht:

Tijdlijn van de geschiedenis van België en Jaartallentabel België

Tijdlijn van de geschiedenis van Nederland

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

Bronnen

• Aldhouse-Green, Miranda Jane, (1996): The Celtic Goddess as Healer in Sandra Billington (ed). The Concept of the Goddess
• Asaert, G., Bosscher, Ph. M., Bruijn, J. R., Hoboken, W. J., van et al (1976-1978): Maritieme geschiedenis der Nederlanden, De Boer Maritiem, Bussum
• Berendsen, H. J. A. (2004): De vorming van het land, Inleiding in de geologie en de geomorfologie, Koninklijke Van Gorcum, Assen, ISBN 90-232-4075-8
• Blok, D. P. (red) et al (1977-1983): Algemene Geschiedenis der Nederlanden, Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, ISBN 9022838005
• Blokker, B., Es, G. van, Spiering, H. (1999): De vaderlandse geschiedenis in jaartallen, Uitgeverij Balans, Amsterdam, ISBN 9789050186544
• Blom, J. C. H., Lamberts, E., redactie (2006): Geschiedenis van de Nederlanden, HBuitgevers, Baarn, ISBN 90-5574-474-3
• Boone M. en Stabel P., ed. (2000): Shaping urban identity in late medieval Europe, Garant, Leuven (Studies in urban social, economic and political history of the medieval and modern Low Countries, 11).
• Houtte, J. A. van (1979): Economische en sociale geschiedenis van de Lage Landen, 800-1800, Haarlem
• Jansen, H.P.H. (1981): Geschiedenis van de Middeleeuwen, derde druk, Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht - Antwerpen, ISBN 9027453772
• Janssen, P. e.a. (red) (1996): De gouden delta der Lage Landen. Twintig eeuwen beschaving tussen Seine en Rijn, Mercatorfonds, Antwerpen
• Kossmann, E. H. (2002): De Lage Landen 1780-1940. Twee eeuwen Nederland en België, Amsterdam/Antwerpen
• Kruta V., Frey, O. H., Raftery, B. & Szabo M. (1991): The Celts - (The Origins of Europe), Thames & Hudson Ltd., Londen ISBN 978 0500 015247
• Kurth, G. (1896) : La frontière linguistique en Belgique, Brussel, deel XLVIII der Mémoires couronnés et autres mémoires, publiées par l'Académie.
• van Driel-Murray, Carol, (2005): Those who wait at home in Ulrich Brandl, Frauen und Romisches Militar - Ten papers from a round-table session presented at a conference in Xante, Duitsland, ISBN 978-1407301983
• Mannaerts P. (ed.), (2008): Beghinae in cantu instructae – Muzikaal erfgoed uit Vlaamse begijnhoven (Middeleeuwen-eind 18de eeuw), Brepols, Thurnout
• ter Haar, Jaap (2005): Geschiedenis van de Lage Landen Ten Have, Kampen, ISBN 9025954693 online
• ter Haar, Jaap (2006): Geschiedenis van de Lage Landen Uitgeverij Kok, Kampen, ISBN 9043506427
• Nouwen, Robert (2009): Keizer Augustus en de Lage Landen Davidsfonds, Leuven, ISBN 9789058265890
• Pirenne, Henri, (1902): Geschiedenis van België, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, Samenwerkende Volksdrukkerij, Gent
• Roever, Jutta Paulina de (2004): Swifterbant-aardewerk : een analyse van de neolithische nederzettingen bij Swifterbant, 5e millennium voor Christus, Dissertaties - Rijksuniversiteit Groningen online
• Romein, J. en A. (1977): De lage landen bij de zee. Een geschiedenis van het Nederlandse volk, Den Haag-Antwerpen
• van Cauwelaert, Frans, Alfons De Cock, Jan Denucé, Max Rooses e.a. (1912-1913): Vlaanderen door de eeuwen heen, 2 dln. Elsevier, Amsterdam
• De Canon van Nederland
• RoSa-factsheet Nr. 22 • feb 2003 Begijnen in de Lage Landen (online)

---

Noten

Tijdlijn van de Lage Landen