Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Spoorlijn

Uit Wikisage
(Doorverwezen vanaf Spoorweg)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een spoorlijn is een weg voor treinen die uit een of meer rijbanen bestaat. Een spoorlijn kan verschillende breedtes hebben, de standaard breedte is 1435 mm. De rails kunnen zowel van Hout als van Beton zijn. Een spoorlijn kan wissels hebben waardoor de Trein naar een andere richting kan sturen. Vaak is er bij zo’n plek een sein (Speciale stoplicht voor treinen). Bij een station mag of moet de trein stoppen om nieuwe personen te vervoeren. Bij elektrische treinen kent men altijd een bovenleiding. In Nederland is ProRail verantwoordelijk voor alle spoorlijnen binnen Nederland en in België Infrabel.

Geschiedenis

Spoorwegen zijn in het begin van de 19e eeuw in Engeland ontstaan als hulpmiddel in de mijnbouw. Werk in kolenmijnen was fysiek moeilijk en gevaarlijk, en dus is er vraag naar hulpmiddelen om dit werk te verlichten. Een hulpmiddel was het gebruik van wagons die over spoor reden, om de kolen in te vervoeren; dan moesten de kolen niet meer in manden op de rug verplaatst te worden. Oorspronkelijk werden houten rails gebruikt, hierna kwamen rails van gietijzer erbij. Het gebruik van rails zorgde ervoor dat de rolweerstand laag was, zo konden meer kolen vervoerd worden. De karretjes werden verplaatst met personen, met paarden of door ze van een hoogte te laten rollen.

In de mijnen was ook behoefte aan arbeidsvermogen om grondwater weg te pompen en om liften te laten functioneren. Oorspronkelijk werd hiervoor mensenkracht, paardenkracht of waterkracht gebruikt, maar later werden stoommachines ingeschakeld. Vervolgens werd bedacht dat men de stoommachine ook voor het vervoeren van de kolenkarretjes zou kunnen gebruiken. Richard Trevithick was in 1804 de eerste die een stoommachine op de rails zette. Zijn probleem was dat de gietijzeren rails niet sterk genoeg waren tegen het gewicht van de stoommachine en geregeld braken. Later was er een oplossing door rails van gewalst staal te gebruiken.

In 1825 werd de Stockton and Darlington Railway geopend, bedoeld als verbinding om kolen van de mijn naar de haven te vervoeren. Locomotiefbouwer George Stephenson bevestigde dat voor deze verbinding stoomtractie in plaats van paardentractie werd gebruikt. Overigens werd besloten om de verbinding toegankelijk te maken voor iedereen, zodat het ook voor andere zaken dan het vervoer van kolen gebruikt kon worden. Het een verrassing dat de lijn ook voor reizigersvervoer erg in gebruik bleef. Door deze succes werd de verbinding een voorbeeld voor andere spoorlijnen, die snel volgden.

De eerste spoorlijnen waren vooral aangelegd voor het goederenvervoer. Al snel kwamen ook de eerste treinen voor het vervoer van personen. Er waren open treinen met banken en de meer comfortabele postkoetscarrosserieen, toegankelijk met zijdeuren, die op spooronderstellen gemonteerd werden. Pas hierna zijn er treinen ontstaan waar reizigers aan de balkonuiteinden konden instappen en van trein tot trein konden doorlopen.

Verdere Informatie

Tegenwoordig is de stoomtrein verouderd, en dieseltreinen worden vaak alleen gebruikt bij het vervoeren van goederen. Op plekken waar geen normale spooraanleg mogelijk is wordt er gebruik gemaakt van een brug.

Trivia

. De allereerste trein reed in 1804.

. De langste spoorlijn is 9.289 km en ligt in Rusland.

. Tegenwoordig worden er proeven gedaan met treinen die op Waterstof rijden. Hier is behoefte aan omdat het goedkoper is dan een elektrische bovenleiding en ook nog eens goed is voor het milieu.

Zie ook

Trein