Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Meer Democratie: verschil tussen versies
(logo) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Meer_Democratie&oldid=51729597 2 jun 2018 Dolleman 29 mei 2018) |
||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
| voorzitter = Eisse Kalk<ref name="anbi"/> | | voorzitter = Eisse Kalk<ref name="anbi"/> | ||
| raad van bestuur = | | raad van bestuur = | ||
| doel = Invoering bindende [[Volksraadpleging|referenda | | doel = Democratische vernieuwing</br>Invoering bindende [[Volksraadpleging|referenda en volksinitiatieven]] | ||
| motto = | | motto = | ||
| type = | | type = | ||
| Regel 27: | Regel 27: | ||
| website = https://www.meerdemocratie.nl/ | | website = https://www.meerdemocratie.nl/ | ||
| portaal = | | portaal = | ||
}}'''Meer Democratie''' is een | }}'''Meer Democratie''' is een organisatie die streeft naar verdieping en vernieuwing van de [[Politiek en overheid in Nederland|Nederlandse democratie]], met name door invoering van [[referendum|bindende referenda en volksinitiatieven]]. Anno 2018 voert zij campagne rond vier thema's: Behoud van het [[raadgevend referendum]], voorbereiding van referenda over de vrijhandelsverdragen [[TTIP]] en [[CETA]], openstelling van publieke functies voor alle Nederlanders en invoering van buurtrechten.<ref>[[Wim Voermans]] en [[Geerten Waling]], 'Gemeente in de Genen. Tradities en Toekomst van de lokale democratie in Nederland', p. 250</ref><ref name="Parool">[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/parool/nl/30700/OPINIE/article/detail/4099603/2015/07/12/Amsterdammers-verdienen-meer-inspraak-in-de-politiek.dhtml <nowiki>'</nowiki>Amsterdammers verdienen meer inspraak in de politiek<nowiki>'</nowiki>]. Geraadpleegd op 11 december 2017.</ref><ref name="over ons">[https://www.meerdemocratie.nl Meer Democratie], [https://www.meerdemocratie.nl/over-ons Over Ons]. Geraadpleegd op 11 december 2017.</ref> Zij is een zusterorganisatie van [https://en.wikipedia.org/wiki/Democracy_International_eV Democracy International] en het Duitse [https://de.wikipedia.org/wiki/Mehr_Demokratie Mehr Democratie]. | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
Meer Democratie is opgericht in 2015 door Eisse Kalk, [[Niesco Dubbelboer]] en Arjen Nijeboer als voortzetting van het [[Referendum Platform]].<ref name="anbi"/> Dubbelboer was als [[Tweede Kamer|Tweede Kamerlid]] van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] mede-indiener van de [[raadgevend referendum|Wet Raadgevend Referendum]], het [[Nederlands referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa|raadplegend referendum over de Europese Grondwet]] en het [[Burgerinitiatief (Nederland)|Burgerinitiatief]], terwijl Nijeboer de succesvolle campagne voor het Amsterdamse volksinitiatief leidde.<ref name="successen">[https://www.meerdemocratie.nl Meer Democratie], [https://www.meerdemocratie.nl/vroegere-successen-van-de-initiatiefnemers Vroegere successen van de initiatiefnemers]. Geraadpleegd op 11 december 2017.</ref> Nadat de wet raadgevend referendum in 2014 werd aangenomen ging het Referendum Platform op in '''Meer Democratie'''. De nieuwe organisatie heeft bredere ambities dan haar voorganger: Naast referenda werden gekozen bestuurders, buurtrechten en het tegengaan van partijpolitieke benoemingen de belangrijkste speerpunten.<ref name="over ons"/> | |||
In 2015 namen Meer Democratie, [[Milieudefensie]], [[Foodwatch]] en [[Transnational Institute]] het initiatief om referenda over de vrijhandelsverdragen met de Verenigde Staten ([[TTIP]]) en Canada ([[CETA]]) af te dwingen. Daarvoor bundelden zij zich | ===Referenda over TTIP en CETA=== | ||
In 2015 namen Meer Democratie, [[Milieudefensie]], [[Foodwatch]] en [[Transnational Institute]] het initiatief om referenda over de vrijhandelsverdragen met de Verenigde Staten ([[TTIP]]) en Canada ([[CETA]]) af te dwingen. Daarvoor bundelden zij zich als het '''TTIP CETA Referendum Platform'''. Negen andere organisaties sloten zich bij het platform aan. Op 28 maart 2017 werden 200.000 handtekeningen overhandigd aan een delegatie van de Tweede Kamer.<ref name="Trouw-CETA">Hans Nauta, [[Trouw (krant)|Trouw]], [https://www.trouw.nl/home/tegenstanders-ttip-en-ceta-willen-desnoods-referendum~af1aa771/ Tegenstanders TTIP en Ceta willen desnoods referendum]. Geraadpleegd op 11 december 2017.</ref><ref name="Guardian-CETA">[[The Guardian (krant)|The Guardian]], [https://www.theguardian.com/world/2016/nov/04/dutch-campaigners-eu-canada-trade-deal-referendum Dutch campaigners gather signatures to derail EU-Canada trade deal]. Geraadpleegd op 11 december 2017.</ref> | |||
In 2017 spraken de coalitiepartijen van het [[kabinet-Rutte III]] ([[VVD]], [[CDA]], [[D66]] en [[ChristenUnie]]) af in het regeerakkoord om het raadgevend referendum af te schaffen. In reactie hierop | ===Campagne "Red het referendum!"=== | ||
==Doelen == | In 2017 spraken de coalitiepartijen van het [[kabinet-Rutte III]] ([[VVD]], [[CDA]], [[D66]] en [[ChristenUnie]]) af in het regeerakkoord om het raadgevend referendum af te schaffen. In reactie hierop begon Meer Democratie de campagne '''Red het referendum''' om de afschaffing van het raadgevend referendum tegen te houden. Die campagne ging van start met een petitie die de coalitie opriep om af te zien van afschaffing van het referendum, gesteund door onder andere [[Geenstijl]]<ref>[[Bart Nijman]], [[Geenstijl]], [https://www.geenstijl.nl/5138915/fuck-d66-red-het-referendum/ Fuck @D66. Red het referendum!]. Geraadpleegd op 19 december 2017.</ref>, de [[Piratenpartij (Nederland)|Piratenpartij]]<ref>[[Piratenpartij (Nederland)|Piratenpartij]], [https://piratenpartij.nl/red_het_referendum_teken/ Red het Referendum! Teken ook!]. Geraadpleegd op 19 december 2017.</reF> en [[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]-kamerlid [[Ronald van Raak]].<ref>[[Ronald van Raak]], [[The Post Online]], [http://politiek.tpo.nl/column/ronald-raak-mark-rutte-gedraagt-zich-als-kleine-dictator/ Mark Rutte gedraagt zich als een kleine dictator. Ik wil een hoorzitting over het referendum]. Geraadpleegd op 19 december 2017.</ref> Net als andere organisaties en personen was Meer Democratie van plan om een referendum aan te vragen over de intrekkingswet, mochten de [[Eerste Kamer|Eerste]] en [[Tweede Kamer]] deze toch goedkeuren. | ||
In 2017 streefde | |||
Het kabinet besloot om in de intrekkingswet een clausule op te nemen die de [[raadgevend referendum|wet raadgevend referendum]] niet van toepassing verklaarde op de intrekkingswet én door de intrekkingswet met terugwerkende kracht in te laten gaan.<ref>[[De Telegraaf]], | |||
[https://www.telegraaf.nl/nieuws/1381711/kabinet-blokkeert-referendum-over-referendum Kabinet blokkeert referendum over referendum]. Geraadpleegd op 2 februari 2018.</ref> De Raad van State gaf op 20 december een positief advies en beschouwde de blokkade als "effectief",<ref>[[NRC Handelsblad|NRC]], [https://www.nrc.nl/nieuws/2017/12/20/raad-van-state-referendum-over-afschaffen-referendum-hoeft-niet-a1585691 Raad van State: referendum over afschaffen referendum hoeft niet]. Geraadpleegd op 2 februari 2018.</ref> waarna de intrekkingswet een dag later werd ingediend bij de [[Tweede Kamer]]. Meer Democratie overwoog om juridische stappen te ondernemen tegen de [[rijksoverheid|staat]] om alsnog af te dwingen dat het kabinet een referendum zou toestaan. | |||
Op 30 december spande Meer Democratie een rechtszaak aan bij de afdeling bestuursrechtspraak van de [[Raad van State (Nederland)|Raad van State]] over de referendabiliteit van de intrekkingswet. De beweging meende dat de overheid in strijd met de wet handelde door geen referendabiliteitsbesluit te nemen.<ref name="meerdemocratie-rechtszaak2"> Meer Democratie, [https://www.meerdemocratie.nl/meer-democratie-sleept-ollongren-voor-de-rechter-wegens-afschaffing-referendum Meer Democratie sleept Ollongren voor de rechter wegens afschaffing referendum]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref>[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/ollongren-voor-rechter-om-afschaffing-referendum~a4564769/ Ollongren voor rechter om afschaffing referendum]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref>[[De Volkskrant]], [https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geestelijk-vader-referendum-daagt-kabinet-voor-rechter-met-hoop-op-laatste-alles-of-niets-volksraadpleging~b638115e/ Geestelijk vader referendum daagt kabinet voor rechter met hoop op laatste alles-of-niets volksraadpleging]. Geraadpleegd op 29 mei 2018.</ref> | |||
De Raad van State onthield zich ‘in dit stadium’ van een uitspraak: de minister hoefde op dat moment van het wetgevingsproces nog geen besluit te nemen over de referendabiliteit van de intrekkingswet - dat moet pas nadat een wet door de [[Staten-Generaal (Nederland)|Staten-Generaal]] is goedgekeurd - en daarom konden de Staatsraden nog geen oordeel vellen over de noodzakelijkheid. Meer Democratie beriep zich erop dat een voortijdige gang naar de Raad van State noodzakelijk was, omdat de referendumwet op een later moment niet meer zou bestaan (en daarmee zou de mogelijkheid tot beroep bij de Raad van State vervallen). Bovendien was de stap naar de Raad van State nodig voor andere juridische vervolgstappen.<ref>AD, [https://www.ad.nl/politiek/rechter-zit-ollongren-niet-dwars-zaak-over-referendum-van-de-baan~ac3c9aa3/ Rechter zit Ollongren niet dwars: zaak over referendum van de baan]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> | |||
Op 22 februari, enkele uren nadat de [[Tweede Kamer]] instemde me de afschaffing van het referendum op, kondigde Meer Democratie een nieuwe rechtszaak aan bij de civiele rechter in [[Den Haag]].<ref name="meerdemocratie-rechtszaak3">Meer Democratie, [https://www.meerdemocratie.nl/staat-gedagvaard-om-referendum-door-meer-democratie-wij-waarschuwen-eerste-kamer-voor-veel-referenda Staat gedagvaard om referendum door Meer Democratie. Wij waarschuwen Eerste Kamer voor veel referenda achteraf ("met terugwerkende kracht") en verzoeken om uitstel stemming]. Geraadpleegd op 29 mei 2018]</ref><ref>[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/binnenland/rechtszaak-om-afschaffing-referendum~a4572930/ Rechtszaak om afschaffing referendum]. Geraadpleegd op 29 mei 2018.</ref><ref>[[De Telegraaf]], [https://www.telegraaf.nl/nieuws/1709215/afschaffen-referendum-voor-de-rechter Afschaffen referendum voor de rechter]. Geraadpleegd op 29 mei 2018.</ref> | |||
===Campagne "Wij willen de Burgemeester kiezen!"=== | |||
Naast invoering en behoud van het referendum is ook de invoering van direct gekozen bestuurders een lang gekoesterde wens van Meer Democratie. Tegelijkertijd met het debat over [[Burgemeestersreferendum in Nederland#Grondwethervorming|deconstitutionalisering van de benoeming van de burgemeester]], greep de beweging de openstaande vacature voor het [[Lijst van burgemeesters van Amsterdam|burgemeesterschap van Amsterdam]] aan om de direct gekozen burgemeester op de agenda te zetten. Amsterdammers moesten de kans krijgen om de opvolger van [[Eberhard van der Laan]] te kunnen. Deze campagne werd gegoten in de vorm van een volksinitiatief. In [[Amsterdam]] bestaat, naast [[Nijmegen]] en [[Oosterhout (gemeente)|Oosterhout]], als één van de weinige gemeentes in Nederland de mogelijkheid van een [[Volksraadpleging#Soorten|volksinitiatief]]. De gemeenteraad is verplicht om [[Burgerinitiatief (gemeente)|initiatieven]] die ondersteund worden door 1200 Amsterdammers te behandelen. Indien de raad een volksinitiatief afwijst, hebben de initiatiefnemers de mogelijkheid om een referendum over het plan af te dwingen door 27.000 handtekeningen op te halen.<ref name="Parool-burgemeester1">[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/prominente-politici-steunen-petitie-gekozen-burgemeester~a4566292/ Prominente politici steunen petitie gekozen burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref name="kiesdeburgemeester">Meer Democratie, [https://www.meerdemocratie.nl/burgemeester?_sp=8821012f-7b6f-409f-a00f-7f6a6c5c7210.1523636873087 Wij willen onze Amsterdamse burgemeester kiezen!]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> | |||
Het volksinitiatief-"''Wij willen de burgemeester kiezen!''" werd op 3 februari gelanceerd. Het volksinitiatief was gericht op een wijziging van de profielschets en de benoemingsprocedure van de burgemeester. De [[Amsterdam (gemeente)|gemeente]] werd opgeroepen om een verkiezing annex burgerraadpleging te organiseren tussen kandidaat-burgemeesters die zich zelf publiekelijk bekend hebben gemaakt. De gemeenteraad zou in haar profielschets moeten opnemen dat haar voorkeur uit zou gaan naar kandidaten die zich publiekelijk bekend maken en deelnemen aan de burgerraadpleging. Daarbij zou gebruik gemaakt worden van het [[Alternative Vote]]-systeem, dat ook gebruikt wordt voor de verkiezing van de [[president van Ierland]] en de [[Lijst van partijleiders van de PvdA|lijsttrekker van de PvdA]]: de kiezers brengen niet één stem uit, maar nummeren alle kandidaten in een volgorde. Daardoor kan in één stemronde, maar zo nodig met meerdere telrondes, een meerderheidskandidaat gekozen worden. Doordat kandidaten zichzelf bekend zouden maken, zou de wettelijk verplichtte geheimhoudingsplicht omzeild worden. Aangezien de verkiezing annex burgerraadpleging raadgevend zou zijn, zou het aan de gemeenteraad zijn om de winnaar formeel voor te dragen. Het initiatiefcomité bestond uit Niesco Dubbelboer (Meer Democratie), [[Boris van der Ham]] ([[D66]]), [[Erik van Bruggen]] ([[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]-adviseur), [[Frits Huffnagel]] ([[VVD]]), [[Sadet Karabulut]] ([[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]) en [[Farid Tabarki]].<ref name="Parool-burgemeester1"/><ref name="kiesdeburgemeester"/> | |||
Er was veel belangstelling voor het initiatief vanuit zowel de landelijke en lokale pers. Binnen vier dagen waren er voldoende handtekeningen opgehaald voor de eerste fase.<ref name="volkskrant-burgemeester1">[[De Volkskrant]], [https://www.volkskrant.nl/binnenland/veel-steun-voor-amsterdamse-petitie-om-eigen-burgemeester-te-kiezen-maar-mag-dat-wel~a4566422/ Veel steun voor Amsterdamse petitie om eigen burgemeester te kiezen, maar mag dat wel?]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref name="Parool-burgemeester2">[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/genoeg-steun-voor-petitie-gekozen-burgemeester~a4567220/ Genoeg steun voor petitie gekozen burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref name="at5-burgemeester1">[[AT5]], [http://www.at5.nl/artikelen/178303/petitie-voor-gekozen-burgemeester-meer-dan-1200-keer-ondertekend Petitie voor gekozen burgemeester meer dan 1200 keer ondertekend]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref>[[De Telegraaf]], [https://www.telegraaf.nl/nieuws/1639658/genoeg-handtekeningen-petitie-om-burgemeestersverkiezing Genoeg handtekeningen petitie om burgemeestersverkiezing]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> De Amsterdamse afdelingen van [[D66]]<ref name="Parool-burgemeester3">[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/d66-en-groenlinks-steunen-campagne-gekozen-burgemeester~a4569552/ D66 en GroenLinks steunen campagne gekozen burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref name="at5-burgemeester2">[[AT5]], [http://www.at5.nl/artikelen/178261/meerderheid-raad-staat-welwillend-tegenover-mogelijkheid-gekozen-burgemeester Meerderheid raad staat welwillend tegenover mogelijkheid gekozen burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref>, [[GroenLinks]]<ref name="Parool-burgemeester3"/><ref name="at5-burgemeester2"/>, [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]<ref name="at5-burgemeester2"/> en [[50plus]]<ref>[[AT5]], [http://www.at5.nl/artikelen/178149/ook-oud-burgemeester-wil-nieuwe-burgemeester-kiezen Ook oud-burgemeester wil nieuwe burgemeester 'kiezen']. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> spraken hun steun uit voor het plan. Wel waren er enkele twijfels over de juridische haalbaarheid van het voorstel. Sommige juristen meenden dat het volksinitiatief niet ontvankelijk was doordat de Amsterdamse [[Gemeentelijke verordening|verordening]] expliciet initiatieven over individuele kwesties uitsloot en dat de [[gemeentewet]] gemeentes geen ruimte bood om aanvullende regelingen te stellen rond de benoemingsprocedure.<ref name="volkskrant-burgemeester1"/><ref name="at5-burgemeester1"/> Daarom nam de gemeenteraad een motie van D66-fractievoorzitter [[Reinier van Dantzig]] en GroenLinks-fractievoorzitter [[Rutger Groot Wassink]] aan die het [[College van Burgemeester en Wethouders|college]] opriep om zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over de juridische mogelijkheden voor een burgerraadpleging.<ref>[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/onderzoek-naar-mogelijkheid-volksstemming-burgemeester~a4569631/ Onderzoek naar mogelijkheid volksstemming burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> Op 7 maart concludeerde de ''initiatief- en referendumcommissie'' dat het volksinitiatief wel ontvankelijk was omdat het over procedures en niet over een individuele kwestie ging, maar tegelijkertijd ook dat de [[gemeentewet]] geen ruimte leek te bieden voor de organisatie van een burgerraadpleging. Waarnemend burgemeester [[Jozias van Aartsen]] nam het advies over van de commissie en ontraadde de raad om het voorstel te behandelen.<ref>[[Amsterdam (gemeente|Amsterdam.nl]], [https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/college/burgemeester/artikelen/raadsbrief-7/ Raadsbrief volksinitiatief gekozen burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref>[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/commissie-geen-referendum-over-burgemeester~a4578568/ Commissie: Geen referendum over burgemeester]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> Ook [[Kajsa Ollongren]], [[Minister van Binnenlandse Zaken|minister van Binnenlandse Zaken]], en [[Johan Remkes]], [[Lijst van gouverneurs en commissarissen van de Koning in Noord-Holland|commissaris van de koning van]] [[Noord-Holland]], waarschuwden de gemeenteraad dat zij geen burgerraadpleging over de burgemeester mochten organiseren.<ref>[[Rijksoverheid|Rijksoverheid.nl]], [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2018/03/12/kamerbrief-over-burgemeestersreferendum-amsterdam Kamerbrief over burgemeestersreferendum Amsterdam]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref><ref>[[Het Parool]], [https://www.parool.nl/amsterdam/-houd-procedure-benoeming-burgemeester-vertrouwelijk~a4592293/ 'Houd procedure benoeming burgemeester vertrouwelijk']. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> | |||
De gemeenteraad nam vervolgens een motie aan - wederom van Reinier van Dantzig en Ruter Groot Wassink - om een expert meeting met staatsrechtsgeleerden en [[Niesco Dubbelboer|de initiatiefnemers]] te organiseren, zodat nogmaals kon worden gekeken wat de juridische haalbaarheid van het plan was en of er andere varianten mogelijk waren. De expert meeting vond plaats op 4 april tijdens de eerste vergadering van de nieuwe gemeenteraad. De vier staatsrechtgeleerden concludeerden unaniem dat de wet geen mogelijkheden bood voor een burgerraadpleging en dat de geheimhoudingsplicht zelfs geldt als kandidaten zich op een eerder moment zelf bekend hebben gemaakt.<ref>[[Amsterdam|Amsterdam.nl]], [https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/gemeenteraad/nieuws-gemeenteraad/2018/raadsvergadering-4-a/ Expertmeeting in raadsvergadering van 4 april]. Geraadpleegd op 13 april 2018.</ref> | |||
==Doelen== | |||
In 2017 streefde Meer Democratie de volgende doelen na: | |||
*Invoering van [[Volksraadpleging|bindende correctieve referenda en volksinitiatieven]], zoals in [[Zwitserland]], en van verplichte referenda over soevereiniteitsoverdracht en grondwetswijzigingen. | *Invoering van [[Volksraadpleging|bindende correctieve referenda en volksinitiatieven]], zoals in [[Zwitserland]], en van verplichte referenda over soevereiniteitsoverdracht en grondwetswijzigingen. | ||
*Een nieuw kiesstelsel om de representativiteit van [[Volksvertegenwoordiger|volksvertegenwoordigers]] te verbeteren. | *Een nieuw kiesstelsel om de representativiteit van [[Volksvertegenwoordiger|volksvertegenwoordigers]] te verbeteren. | ||
| Regel 48: | Regel 69: | ||
*Ontwikkelen en verspreiden van kennis over directe democratie en andere vormen van democratische vernieuwing. | *Ontwikkelen en verspreiden van kennis over directe democratie en andere vormen van democratische vernieuwing. | ||
*Ondersteunen van burgers en organisaties die referenda of burgerinitiatieven initiëren. | *Ondersteunen van burgers en organisaties die referenda of burgerinitiatieven initiëren. | ||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
*[[Directe democratie|Directe Democratie]] | *[[Directe democratie|Directe Democratie]] | ||
Versie van 11 jun 2018 22:05
| Meer Democratie | ||
| ||
| Geschiedenis | ||
| Opgericht | 2015 | |
| Structuur | ||
| Voorzitter | Eisse Kalk[1] | |
| Werkgebied | Nederland | |
| Plaats | Amsterdam[1] | |
| Doel | Democratische vernieuwing Invoering bindende referenda en volksinitiatieven | |
| Media | ||
| Website | https://www.meerdemocratie.nl/ | |
Meer Democratie is een organisatie die streeft naar verdieping en vernieuwing van de Nederlandse democratie, met name door invoering van bindende referenda en volksinitiatieven. Anno 2018 voert zij campagne rond vier thema's: Behoud van het raadgevend referendum, voorbereiding van referenda over de vrijhandelsverdragen TTIP en CETA, openstelling van publieke functies voor alle Nederlanders en invoering van buurtrechten.[2][3][4] Zij is een zusterorganisatie van Democracy International en het Duitse Mehr Democratie.
Geschiedenis
Meer Democratie is opgericht in 2015 door Eisse Kalk, Niesco Dubbelboer en Arjen Nijeboer als voortzetting van het Referendum Platform.[1] Dubbelboer was als Tweede Kamerlid van de PvdA mede-indiener van de Wet Raadgevend Referendum, het raadplegend referendum over de Europese Grondwet en het Burgerinitiatief, terwijl Nijeboer de succesvolle campagne voor het Amsterdamse volksinitiatief leidde.[5] Nadat de wet raadgevend referendum in 2014 werd aangenomen ging het Referendum Platform op in Meer Democratie. De nieuwe organisatie heeft bredere ambities dan haar voorganger: Naast referenda werden gekozen bestuurders, buurtrechten en het tegengaan van partijpolitieke benoemingen de belangrijkste speerpunten.[4]
Referenda over TTIP en CETA
In 2015 namen Meer Democratie, Milieudefensie, Foodwatch en Transnational Institute het initiatief om referenda over de vrijhandelsverdragen met de Verenigde Staten (TTIP) en Canada (CETA) af te dwingen. Daarvoor bundelden zij zich als het TTIP CETA Referendum Platform. Negen andere organisaties sloten zich bij het platform aan. Op 28 maart 2017 werden 200.000 handtekeningen overhandigd aan een delegatie van de Tweede Kamer.[6][7]
Campagne "Red het referendum!"
In 2017 spraken de coalitiepartijen van het kabinet-Rutte III (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) af in het regeerakkoord om het raadgevend referendum af te schaffen. In reactie hierop begon Meer Democratie de campagne Red het referendum om de afschaffing van het raadgevend referendum tegen te houden. Die campagne ging van start met een petitie die de coalitie opriep om af te zien van afschaffing van het referendum, gesteund door onder andere Geenstijl[8], de Piratenpartij[9] en SP-kamerlid Ronald van Raak.[10] Net als andere organisaties en personen was Meer Democratie van plan om een referendum aan te vragen over de intrekkingswet, mochten de Eerste en Tweede Kamer deze toch goedkeuren.
Het kabinet besloot om in de intrekkingswet een clausule op te nemen die de wet raadgevend referendum niet van toepassing verklaarde op de intrekkingswet én door de intrekkingswet met terugwerkende kracht in te laten gaan.[11] De Raad van State gaf op 20 december een positief advies en beschouwde de blokkade als "effectief",[12] waarna de intrekkingswet een dag later werd ingediend bij de Tweede Kamer. Meer Democratie overwoog om juridische stappen te ondernemen tegen de staat om alsnog af te dwingen dat het kabinet een referendum zou toestaan.
Op 30 december spande Meer Democratie een rechtszaak aan bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over de referendabiliteit van de intrekkingswet. De beweging meende dat de overheid in strijd met de wet handelde door geen referendabiliteitsbesluit te nemen.[13][14][15]
De Raad van State onthield zich ‘in dit stadium’ van een uitspraak: de minister hoefde op dat moment van het wetgevingsproces nog geen besluit te nemen over de referendabiliteit van de intrekkingswet - dat moet pas nadat een wet door de Staten-Generaal is goedgekeurd - en daarom konden de Staatsraden nog geen oordeel vellen over de noodzakelijkheid. Meer Democratie beriep zich erop dat een voortijdige gang naar de Raad van State noodzakelijk was, omdat de referendumwet op een later moment niet meer zou bestaan (en daarmee zou de mogelijkheid tot beroep bij de Raad van State vervallen). Bovendien was de stap naar de Raad van State nodig voor andere juridische vervolgstappen.[16]
Op 22 februari, enkele uren nadat de Tweede Kamer instemde me de afschaffing van het referendum op, kondigde Meer Democratie een nieuwe rechtszaak aan bij de civiele rechter in Den Haag.[17][18][19]
Campagne "Wij willen de Burgemeester kiezen!"
Naast invoering en behoud van het referendum is ook de invoering van direct gekozen bestuurders een lang gekoesterde wens van Meer Democratie. Tegelijkertijd met het debat over deconstitutionalisering van de benoeming van de burgemeester, greep de beweging de openstaande vacature voor het burgemeesterschap van Amsterdam aan om de direct gekozen burgemeester op de agenda te zetten. Amsterdammers moesten de kans krijgen om de opvolger van Eberhard van der Laan te kunnen. Deze campagne werd gegoten in de vorm van een volksinitiatief. In Amsterdam bestaat, naast Nijmegen en Oosterhout, als één van de weinige gemeentes in Nederland de mogelijkheid van een volksinitiatief. De gemeenteraad is verplicht om initiatieven die ondersteund worden door 1200 Amsterdammers te behandelen. Indien de raad een volksinitiatief afwijst, hebben de initiatiefnemers de mogelijkheid om een referendum over het plan af te dwingen door 27.000 handtekeningen op te halen.[20][21]
Het volksinitiatief-"Wij willen de burgemeester kiezen!" werd op 3 februari gelanceerd. Het volksinitiatief was gericht op een wijziging van de profielschets en de benoemingsprocedure van de burgemeester. De gemeente werd opgeroepen om een verkiezing annex burgerraadpleging te organiseren tussen kandidaat-burgemeesters die zich zelf publiekelijk bekend hebben gemaakt. De gemeenteraad zou in haar profielschets moeten opnemen dat haar voorkeur uit zou gaan naar kandidaten die zich publiekelijk bekend maken en deelnemen aan de burgerraadpleging. Daarbij zou gebruik gemaakt worden van het Alternative Vote-systeem, dat ook gebruikt wordt voor de verkiezing van de president van Ierland en de lijsttrekker van de PvdA: de kiezers brengen niet één stem uit, maar nummeren alle kandidaten in een volgorde. Daardoor kan in één stemronde, maar zo nodig met meerdere telrondes, een meerderheidskandidaat gekozen worden. Doordat kandidaten zichzelf bekend zouden maken, zou de wettelijk verplichtte geheimhoudingsplicht omzeild worden. Aangezien de verkiezing annex burgerraadpleging raadgevend zou zijn, zou het aan de gemeenteraad zijn om de winnaar formeel voor te dragen. Het initiatiefcomité bestond uit Niesco Dubbelboer (Meer Democratie), Boris van der Ham (D66), Erik van Bruggen (PvdA-adviseur), Frits Huffnagel (VVD), Sadet Karabulut (SP) en Farid Tabarki.[20][21]
Er was veel belangstelling voor het initiatief vanuit zowel de landelijke en lokale pers. Binnen vier dagen waren er voldoende handtekeningen opgehaald voor de eerste fase.[22][23][24][25] De Amsterdamse afdelingen van D66[26][27], GroenLinks[26][27], PvdA[27] en 50plus[28] spraken hun steun uit voor het plan. Wel waren er enkele twijfels over de juridische haalbaarheid van het voorstel. Sommige juristen meenden dat het volksinitiatief niet ontvankelijk was doordat de Amsterdamse verordening expliciet initiatieven over individuele kwesties uitsloot en dat de gemeentewet gemeentes geen ruimte bood om aanvullende regelingen te stellen rond de benoemingsprocedure.[22][24] Daarom nam de gemeenteraad een motie van D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig en GroenLinks-fractievoorzitter Rutger Groot Wassink aan die het college opriep om zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over de juridische mogelijkheden voor een burgerraadpleging.[29] Op 7 maart concludeerde de initiatief- en referendumcommissie dat het volksinitiatief wel ontvankelijk was omdat het over procedures en niet over een individuele kwestie ging, maar tegelijkertijd ook dat de gemeentewet geen ruimte leek te bieden voor de organisatie van een burgerraadpleging. Waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen nam het advies over van de commissie en ontraadde de raad om het voorstel te behandelen.[30][31] Ook Kajsa Ollongren, minister van Binnenlandse Zaken, en Johan Remkes, commissaris van de koning van Noord-Holland, waarschuwden de gemeenteraad dat zij geen burgerraadpleging over de burgemeester mochten organiseren.[32][33]
De gemeenteraad nam vervolgens een motie aan - wederom van Reinier van Dantzig en Ruter Groot Wassink - om een expert meeting met staatsrechtsgeleerden en de initiatiefnemers te organiseren, zodat nogmaals kon worden gekeken wat de juridische haalbaarheid van het plan was en of er andere varianten mogelijk waren. De expert meeting vond plaats op 4 april tijdens de eerste vergadering van de nieuwe gemeenteraad. De vier staatsrechtgeleerden concludeerden unaniem dat de wet geen mogelijkheden bood voor een burgerraadpleging en dat de geheimhoudingsplicht zelfs geldt als kandidaten zich op een eerder moment zelf bekend hebben gemaakt.[34]
Doelen
In 2017 streefde Meer Democratie de volgende doelen na:
- Invoering van bindende correctieve referenda en volksinitiatieven, zoals in Zwitserland, en van verplichte referenda over soevereiniteitsoverdracht en grondwetswijzigingen.
- Een nieuw kiesstelsel om de representativiteit van volksvertegenwoordigers te verbeteren.
- Invoering van gekozen bestuurders: burgemeesters, commissarissen van de koning(in) en de minister-president dienen direct gekozen te worden.
- Openstelling van alle publieke functies voor niet-partijleden.
- Invoering van buurtrechten.
- Burgervriendelijke spelregels voor petities en burgerinitiatieven.
- Meer informatierechten voor burgers.
- Het afdwingen van een referendum over de vrijhandelsvragen met de Verenigde Staten (TTIP) en Canada (CETA).
- Verregaande hervorming van de Europese Unie.
- Ontwikkelen en verspreiden van kennis over directe democratie en andere vormen van democratische vernieuwing.
- Ondersteunen van burgers en organisaties die referenda of burgerinitiatieven initiëren.
Zie ook
Externe links
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Meer Democratie, ANBI-informatie. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- º Wim Voermans en Geerten Waling, 'Gemeente in de Genen. Tradities en Toekomst van de lokale democratie in Nederland', p. 250
- º Het Parool, 'Amsterdammers verdienen meer inspraak in de politiek'. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Meer Democratie, Over Ons. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- º Meer Democratie, Vroegere successen van de initiatiefnemers. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- º Hans Nauta, Trouw, Tegenstanders TTIP en Ceta willen desnoods referendum. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- º The Guardian, Dutch campaigners gather signatures to derail EU-Canada trade deal. Geraadpleegd op 11 december 2017.
- º Bart Nijman, Geenstijl, Fuck @D66. Red het referendum!. Geraadpleegd op 19 december 2017.
- º Piratenpartij, Red het Referendum! Teken ook!. Geraadpleegd op 19 december 2017.
- º Ronald van Raak, The Post Online, Mark Rutte gedraagt zich als een kleine dictator. Ik wil een hoorzitting over het referendum. Geraadpleegd op 19 december 2017.
- º De Telegraaf, Kabinet blokkeert referendum over referendum. Geraadpleegd op 2 februari 2018.
- º NRC, Raad van State: referendum over afschaffen referendum hoeft niet. Geraadpleegd op 2 februari 2018.
- º Meer Democratie, Meer Democratie sleept Ollongren voor de rechter wegens afschaffing referendum. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Het Parool, Ollongren voor rechter om afschaffing referendum. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º De Volkskrant, Geestelijk vader referendum daagt kabinet voor rechter met hoop op laatste alles-of-niets volksraadpleging. Geraadpleegd op 29 mei 2018.
- º AD, Rechter zit Ollongren niet dwars: zaak over referendum van de baan. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Meer Democratie, Staat gedagvaard om referendum door Meer Democratie. Wij waarschuwen Eerste Kamer voor veel referenda achteraf ("met terugwerkende kracht") en verzoeken om uitstel stemming. Geraadpleegd op 29 mei 2018]
- º Het Parool, Rechtszaak om afschaffing referendum. Geraadpleegd op 29 mei 2018.
- º De Telegraaf, Afschaffen referendum voor de rechter. Geraadpleegd op 29 mei 2018.
- ↑ 20,0 20,1 Het Parool, Prominente politici steunen petitie gekozen burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- ↑ 21,0 21,1 Meer Democratie, Wij willen onze Amsterdamse burgemeester kiezen!. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- ↑ 22,0 22,1 De Volkskrant, Veel steun voor Amsterdamse petitie om eigen burgemeester te kiezen, maar mag dat wel?. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Het Parool, Genoeg steun voor petitie gekozen burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- ↑ 24,0 24,1 AT5, Petitie voor gekozen burgemeester meer dan 1200 keer ondertekend. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º De Telegraaf, Genoeg handtekeningen petitie om burgemeestersverkiezing. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- ↑ 26,0 26,1 Het Parool, D66 en GroenLinks steunen campagne gekozen burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- ↑ 27,0 27,1 27,2 AT5, Meerderheid raad staat welwillend tegenover mogelijkheid gekozen burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º AT5, Ook oud-burgemeester wil nieuwe burgemeester 'kiezen'. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Het Parool, Onderzoek naar mogelijkheid volksstemming burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Amsterdam.nl, Raadsbrief volksinitiatief gekozen burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Het Parool, Commissie: Geen referendum over burgemeester. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Rijksoverheid.nl, Kamerbrief over burgemeestersreferendum Amsterdam. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Het Parool, 'Houd procedure benoeming burgemeester vertrouwelijk'. Geraadpleegd op 13 april 2018.
- º Amsterdam.nl, Expertmeeting in raadsvergadering van 4 april. Geraadpleegd op 13 april 2018.
