Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Denemarken: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Denemarken&oldid=54218069)
(terug http://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Denemarken&action=edit&oldid=197536 plus begin aanvulling)
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox land plus
{{Infobox land plus
| naaminlandstaal = Kongeriget Danmark
| naaminlandstaal = Kongeriget Danmark
| vlag            = [[Bestand:Flag of Denmark.svg|125px|Vlag van Denemarken]]
| vlag            =  
| vlagartikel    = Vlag van Denemarken
| vlagartikel    =  
| wapen          = [[Bestand:National Coat of arms of Denmark.svg|65px|Wapen van Denemarken]]
| wapen          =  
| wapenartikel    = Wapen van Denemarken
| wapenartikel    =
| locatiekaart    = EU-Denmark.svg
| locatiekaart    =  
| talen          = [[Deens]]
| talen          = [[Deens]]
| hoofdstad      = [[Kopenhagen]]
| hoofdstad      = [[Kopenhagen]]
| religie        = [[Lutheranisme]] 80,9% (1 januari 2010)<br />[[Islam]] 3,7%
| religie        = [[Lutheranisme]] 80,9% (1 januari 2010)
| regeringsvorm  = [[Constitutionele monarchie]]
| regeringsvorm  = [[Constitutionele monarchie]]
| staatsvorm      = [[Gedecentraliseerde eenheidsstaat]]
| staatshoofd    = Koningin [[Margaretha II van Denemarken|Margaretha II]]
| staatshoofd    = Koningin [[Margrethe II van Denemarken|Margrethe II]]
| regeringsleider = [[Helle Thorning-Schmidt]]
| regeringsleider = [[Mette Frederiksen]]
| pctwater        = 1,6
| pctwater        = 1,6
| munteenheid    = [[Deense kroon]]
| munteenheid    = [[Deense kroon]]
Regel 18: Regel 17:
| tijdzone        = [[UTC+1|+1]] (zomer [[UTC+2|+2]])
| tijdzone        = [[UTC+1|+1]] (zomer [[UTC+2|+2]])
| inw.aanduiding  = Deen
| inw.aanduiding  = Deen
| volkslied      = Burgerlijk: ''[[Der er et yndigt land]]''<br />[[Koninklijk volkslied|Koninklijk]]: ''[[Kong Christian stod ved højen mast]]''
| volkslied      = Burgerlijk: ''[[Der er et yndigt land]]''<br />[[Koninklijk volkslied|Koninklijk]]: ''[[Kong Kristian]]''
| feestdag        = [[5 juni]]
| feestdag        = [[5 juni]]
| onafhankelijk sinds = [[1849]]
| onafhankelijk sinds = [[1849]]
Regel 24: Regel 23:
| landcode        = DNK
| landcode        = DNK
| tel            = 45
| tel            = 45
| Ontstaan        = 1814 ([[Vrede van Kiel]])
| Ontstaan        = '''1814''' ([[Vrede van Kiel]])
| Voor1          = Koninkrijk Denemarken en Noorwegen
| Voor1          =  
| Vlag_Voor1      = Flag of Denmark.svg
| Vlag_Voor1      =  
| CIAkaart        = Kaart Denemarken.gif
| CIAkaart        =  
| portaal        = Denemarken
| portaal        =  
| a-z            = Denemarken
| a-z            =  
}}
}}
'''Denemarken''' ([[Deens]]: ''Danmark''), is een land in [[Scandinavië]], in het noorden van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. Denemarken vormt samen met [[Groenland]] en de [[Faeröer]] het [[Koninkrijk Denemarken]] (Deens: ''Kongeriget Danmark''). Het is het meest zuidelijk gelegen land van de [[Noordse landen]] en ligt ten zuiden van [[Noorwegen]] en ten zuidwesten van [[Zweden]], waarmee het door [[Sontbrug (Kopenhagen - Malmö)|een brug]] verbonden is. Ten zuiden van de enige landgrens die het land rijk is, ligt [[Duitsland]]. Het land grenst daarnaast aan de [[Oostzee]] en [[Noordzee]]. De hoofdstad van Denemarken is [[Kopenhagen]] (Deens: ''København'').
'''Denemarken''', officieel het '''Koninkrijk Denemarken''', is een land in [[Scandinavië]], in het noorden van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. Het is het meest zuidelijk gelegen land van de [[Noordse landen]] en ligt ten zuiden van [[Noorwegen]] en ten zuidwesten van [[Zweden]], waarmee het door een brug verbonden is. Ten zuiden van de enige landgrens die het land rijk is, ligt [[Duitsland]]. Het land grenst daarnaast aan de [[Oostzee]] en [[Noordzee]]. De hoofdstad van Denemarken is [[Kopenhagen]] (Deens: ''København'').


Denemarken heeft een totale oppervlakte van {{statsland-oppervlaktekort}}, iets groter dan Nederland en bijna anderhalf keer zo groot als België. Het bestaat hoofdzakelijk uit een groot deel van het [[schiereiland]] [[Jutland]] en de drie grote eilanden [[Funen]], [[Seeland (eiland)|Seeland]] en [[Lolland (eiland)|Lolland]], die samen met tal van kleinere eilanden de Deense [[archipel]] vormen. Van de 5,7 miljoen inwoners (2018) leeft het grootste deel in stedelijke gebieden. De bevolkingsdichtheid bedraagt {{statsland-dichtheid}}.
Denemarken heeft een totale oppervlakte van {{statsland-oppervlaktekort}}, iets groter dan Nederland en bijna anderhalf keer zo groot als België, en bestaat hoofdzakelijk uit een groot deel van het [[schiereiland]] [[Jutland]] en de drie grote eilanden [[Funen]], [[Seeland]], en [[Lolland (eiland)|Lolland]], die samen met tal van kleinere eilanden de Deense [[archipel]] vormen. Van de {{statsland-schattingkort}} inwoners leeft het grootste deel in stedelijke gebieden. De bevolkingsdichtheid bedraagt {{statsland-dichtheid}}.


De [[geschiedenis van Denemarken|Deense geschiedenis]] is in belangrijke mate gevormd door de strategische ligging tussen de Oost- en Noordzee, op het Europese vasteland. [[Geschiedenis van de Vikingen|Deense Vikingen]] trokken vanaf de 8e eeuw op rooftochten door West-Europa en [[Danelaw|Noord- en Oost-Engeland]]. Op het Deense grondgebied ontstond [[koninkrijk Denemarken|een koninkrijk]] dat in de loop der eeuwen delen omvatte van [[Skåneland|zuidelijk Zweden]] en [[Sleeswijk-Holstein|Noord-Duitsland]] alsook enkele overzeese gebieden in de noordelijke Atlantische Oceaan. De [[unie van Kalmar|Kalmarunie]] verbond vanaf 1397 Denemarken in een [[personele unie|gedeelde monarchie]] met Zweden en Noorwegen, totdat Zweden de unie in 1523 verliet. De [[Denemarken-Noorwegen|unie met Noorwegen]] werd in 1814 opgebroken, terwijl de Deense staat ook andere gebiedsdelen kwijtraakte ([[Vrede van Roskilde|aan Zweden]], [[Tweede Duits-Deense Oorlog|aan Duitsland]] en [[koninkrijk IJsland|aan IJsland]]) en tot haar huidige omvang slonk. Vanaf de 20e eeuw werd een [[sociaaldemocratie|sociaaldemocratische]] [[verzorgingsstaat]] volgens het [[Scandinavisch model]] opgebouwd, waarmee Denemarken zich ontwikkelde tot een [[index van de menselijke ontwikkeling|hoogontwikkelde]] [[gemengde economie]].
Denemarken is een [[parlementair systeem|parlementaire]] [[constitutionele monarchie]]; het staatshoofd is [[Margaretha II van Denemarken|Margaretha II]]. [[Groenland]] behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de [[Faeröer-eilanden]]. Denemarken is lid van de [[Europese Unie]], maar niet van de [[eurozone]]; de munteenheid is de [[Deense kroon]]. Het land is ook lid van onder andere de [[Verenigde Naties|VN]], de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]], de [[Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling|OESO]] en de [[Wereldhandelsorganisatie|WTO]].


Denemarken is een [[parlementair systeem|parlementaire]] [[constitutionele monarchie]]; het staatshoofd is [[Margrethe II van Denemarken|Margrethe II]]. Groenland behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de Faeröer. Het land heeft twee [[volkslied (nationaal symbool)|volksliederen]]: een burgerlijk volkslied (''[[Der er et yndigt land]]'') en een [[koninklijk volkslied]] (''[[Kong Christian stod ved højen mast|Kong Kristian]]''). Denemarken is lid van de [[Europese Unie]], maar niet van de [[eurozone]]; de munteenheid is de [[Deense kroon]]. Het land is ook lid van onder andere de [[Verenigde Naties|VN]], de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]], de [[Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling|OESO]] en de [[Wereldhandelsorganisatie|WHO]].
Denemarken heeft twee [[volkslied (nationaal symbool)|volksliederen]]: een burgerlijk volkslied (''[[Der er et yndigt land]]'') en een [[koninklijk volkslied]] (''[[Kong Kristian]]'').


== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Denemarken}}
{{Zie hoofdartikel|Geschiedenis van Denemarken}}
[[Bestand:Grundlovgivende rigsforsamling - Constantin Hansen.jpg|thumb|links|De [[grondwetgevende vergadering]] in 1848]]
Denemarken werd in het tijdperk van de [[Vikingen]] in de [[10e eeuw]] verenigd door koning [[Harald Blauwtand]] († [[985]]), die de mensen tot het [[christendom]] bekeerde. Denemarken bestuurde kort [[Engeland]] in de [[11e eeuw]] en werd in [[1397]] met [[Zweden]] en [[Noorwegen]] verenigd. De [[Kalmarunie|unie met Zweden]] duurde tot [[1523]] en de [[Denemarken-Noorwegen|unie met Noorwegen]] tot [[1814]]. Het stadje [[Ribe (stad)|Ribe]] werd reeds in 710 gesticht en is daarmee het oudste stadje van heel [[Scandinavië]].
Denemarken werd in het tijdperk van de [[Vikingen]] in de 10e eeuw verenigd door koning [[Harald I van Denemarken|Harald Blauwtand]] († 985), die zich tot het [[christendom]] bekeerde. Denemarken bestuurde kort [[Engeland]] in de 11e eeuw en werd in 1397 met [[Zweden]] en [[Noorwegen]] verenigd. De [[Unie van Kalmar|unie met Zweden]] duurde tot 1523 en de [[Koninkrijk Denemarken en Noorwegen|unie met Noorwegen]] tot 1814. Het stadje [[Ribe (stad)|Ribe]] werd reeds in 710 gesticht en is daarmee het oudste stadje van heel [[Scandinavië]].


Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd Denemarken vanaf 9 april 1940 door de [[Nazi-Duitsland|Duitsers]] bezet. [[IJsland]], dat tot dan toe tot Denemarken behoorde, verklaarde zich op 17 juni 1944 [[onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijk]]. Op 5 mei 1945 eindigde de bezetting van Denemarken met de capitulatie van de Duitse troepen in het land.
Van 1940 tot 1945 werd Denemarken bezet door [[nazi-Duitsland]]. [[IJsland]], dat nog tot Denemarken behoorde, werd tijdens deze bezetting, om precies te zijn op 17 juni 1944, [[onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijk]].


Denemarken maakt sinds 1973 deel uit van de [[Europese Unie]].
Denemarken maakt sinds [[1973]] deel uit van de [[Europese Unie]].


== Geografie ==
== Geografie ==
=== Fysieke kenmerken ===
=== Fysieke kenmerken ===
[[Bestand:Satellite image of Denmark in July 2001.jpg|thumb|links|Satellietfoto van Denemarken]]
Denemarken is het zuidelijkste Scandinavische land. Denemarken omvat het grootste deel van het schiereiland [[Jutland]] en ongeveer 405 eilanden, waarvan [[Seeland]], [[Funen]], [[Lolland (eiland)|Lolland]], [[Falster]], [[Langeland]], [[Als (eiland)|Als]], [[Møn]], [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] en [[Amager]] de belangrijkste zijn. Als deel van de [[Europese Vlakte]] bestaat het land bijna volledig uit laagland. Meer dan 65% is gecultiveerd.
Denemarken is het zuidelijkste Scandinavische land. Denemarken omvat het grootste deel van het schiereiland [[Jutland]] en ongeveer 405 eilanden, waarvan [[Seeland (eiland)|Seeland]], [[Funen]], [[Lolland (eiland)|Lolland]], [[Falster]], [[Langeland]], [[Als (eiland)|Als]], [[Møn]], [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] en [[Amager]] de belangrijkste zijn. Als deel van de [[Europese Vlakte]] bestaat het land bijna volledig uit laagland. Meer dan 65 procent is gecultiveerd.


Het grootste deel van Denemarken wordt gevormd door het schiereiland Jutland. De hoofdstad ligt op het grootste van de Deense eilanden, Seeland. Dit wordt door een smalle zeestraat, de [[Sont]], van [[Zweden]] gescheiden. De hoofdstad Kopenhagen is sinds 2000 via de [[Sontbrug (Kopenhagen - Malmö)|Sontbrug]] en -tunnel verbonden met de Zweedse stad [[Malmö (stad)|Malmö]]. Ook de eilanden Funen, Lolland, Falster, Langeland en het in de [[Oostzee]] gelegen Bornholm behoren tot Denemarken. Het eiland Funen is per brug, spoorbrug en tunnel verbonden met Jutland en Seeland. De toekomstige [[Fehmarnbeltverbinding]], een 16,2 kilometer lange tunnel tussen Rødby op Lolland en [[Puttgarden]] op het eiland [[Fehmarn]] in [[Duitsland]], zal naar verwachting rond 2026 klaar zijn.
Het grootste deel van Denemarken wordt gevormd door het schiereiland [[Jutland]] (''Jylland''). De hoofdstad ligt op het grootste van de Deense eilanden, [[Seeland]] (''Sjælland''), dat door een smalle zeestraat, [[Sont|de Sont]], van [[Zweden]] gescheiden is. Kopenhagen is met het Zweedse [[Malmö (stad)|Malmö]] verbonden met de [[Sontbrug]] en -tunnel. Ook de eilanden [[Funen]] (''Fyn'') (per brug, spoorbrug en tunnel verbonden met Jutland en Seeland), [[Lolland (eiland)|Lolland]], [[Falster]], [[Langeland]] en het in de [[Oostzee]] gelegen [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] behoren tot Denemarken. Er zijn plannen om Lolland [[Fehmarnbeltbrug|door middel van een brug]] met Duitsland te verbinden.


De enige landgrens is de grens met Duitsland in het zuiden. Deze landgrens heeft een lengte van 67 kilometer. Ten westen ligt de [[Noordzee]], ten noorden het [[Skagerrak]] en ten oosten liggen het [[Kattegat]] en de [[Oostzee]]. Het verst verwijderd van de kust is men in het midden van Jutland, op 52 kilometer afstand.<ref>Jennifer Wattam Klit, [https://web.archive.org/web/20060806094359/http://www.gonomad.com/destinations/0607/helsingor.html Helsingor, Denmark: Hamlet's Home Town], Go Nomad.com</ref>
De enige landgrens van het land is de grens met [[Duitsland]] in het zuiden. Deze landgrens heeft een lengte van 67 km. Ten westen ligt de [[Noordzee]], ten noorden het [[Skagerrak]] en ten oosten liggen het [[Kattegat]] en de [[Oostzee]]. Het verst verwijderd van de kust is men in het midden van Jutland, op 52 [[km]] afstand.<ref>Jennifer Wattam Klit, [http://www.gonomad.com/destinations/0607/helsingor.html Helsingor, Denmark: Hamlet's Home Town], Go Nomad.com</ref>


De [[kustlijn]] van Denemarken, exclusief Faeröer en Groenland, heeft een totale lengte van 7314 kilometer. De langste rivier is de 158 kilometer lange [[Gudenå]] in Jutland. Het hoogste punt van het land is [[Møllehøj]] bij [[Skanderborg (plaats)|Skanderborg]], dat 170,86 meter boven zeeniveau ligt.
De [[kustlijn]] van Denemarken, exclusief Faeröer en Groenland, heeft een totale lengte van 7314 km. De langste rivier is de 158 km lange [[Gudenåen]] in Jutland. Het hoogste punt is [[Møllehøj]] bij [[Skanderborg (plaats)|Skanderborg]], dat 170,86 meter boven zeeniveau ligt.


=== Klimaat ===
=== Klimaat ===
Denemarken heeft een [[gematigd zeeklimaat]]. De wind uit de Noord-Atlantische Oceaan (een warme oceaanstroom) zorgt gewoonlijk voor een vrij mild klimaat. Een enkele keer raakt de [[Oostzee]] met ijs bedekt, waardoor warmere wateren worden afgesneden en de winter streng is.
Denemarken heeft een gematigd zeeklimaat. In februari schommelt de temperatuur rond de 0&nbsp;°C. Gemiddeld valt er 600 mm neerslag per jaar.


In februari schommelt de temperatuur rond de 0&nbsp;°C. In juli is dat 18&nbsp;°C. Gemiddeld valt er 600 millimeter neerslag per jaar. De droogste periode is tussen eind april en begin juni. Als de wind 's winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden. De laagste temperatuur ooit gemeten was -31&nbsp;°C. 's Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot boven de 30&nbsp;°C.
De droogste periode is tussen eind april en begin juni. Als de wind 's winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden, tot -31&nbsp;°C. 's Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot meer dan 35&nbsp;°C.
 
De wind uit de Noord-Atlantische Oceaan (een warme oceaanstroom) verzekert gewoonlijk een vrij mild klimaat, maar soms raakt de [[Oostzee]] met ijs bedekt waardoor warmere wateren worden afgesneden en de winter streng is.
 
=== Religie ===
 
{| class=vatop
|
==== Staatskerk ====
Net zoals in Noorwegen, IJsland en Liechtenstein is er sprake van een staatskerk. In het buurland Zweden is de staatskerk in 2000 afgeschaft wat leidde tot een forse afname (meer dan 10%) van het aantal leden van de Zweedse staatskerk. In dezelfde periode is de Deense staatskerk slechts 4% van haar leden kwijtgeraakt.
 
Het aantal Denen dat lid is van de staatskerk neemt jaarlijks met zo'n 0,6% af. Per 1 januari 2010 behoorde 80,9% van de Denen toe tot de ''[[Deense Volkskerk|Folkekirke]]'', de gevestigde [[Evangelisch-Lutherse Kerk|evangelisch-lutherse]] kerk. Dit was 0,6% minder dan een jaar eerder en 1,2 % minder dan twee jaar eerder. In Kopenhagen was 65% van de bevolking lid van de Folkekirke. Er zijn kleine minderheden van andere [[protestantisme|protestanten]] en [[Rooms-Katholieke Kerk|rooms-katholieken]] (zie ook: ''[[Katholieke Kerk in Denemarken]]''). Vier procent van de bevolking is [[moslim]].
 
De tabel toont gegevens uit de statistieken over 1984-2002<ref>{{da}}[http://www.dst.dk/pukora/epub/Nyt/2002/NR226.pdf Statistieken 1984 - 2002] van het Kirkeministeriet</ref> en 1990-2009<ref>{{da}}[http://www.km.dk/folkekirken/statistik-og-oekonomi/kirkestatistik/folkekirkens-medlemstal.html Statistieken 1990 - 2009] van het Kirkeministeriet</ref> van het Kirkeministeriet. Gegevens over 2010 van StatBank.DK.<ref>{{en}} [http://www.statbank.dk/statbank5a/default.asp?w=1117 StatBank.DK: Statistics Denmark - aantal kerkleden 1 januari 2010]</ref>
 
==== Spanningen met de islamitische minderheid ====
Volgens prof. dr. Jensen van de Universiteit van Zuid-Denemarken hebben de Deense media na de aanslagen in 2001 in de Verenigde Staten stevige kritiek geuit op de islam. Zeker daarna was er in Denemarken in brede kring sprake van islamofobie en was de verhouding tussen moslims en niet-moslims gespannen, zegt hij.
Op het moment dat de krant [[Jyllands-Posten]] in 2005 [[cartoons over Mohammed in Jyllands-Posten|cartoons betreffende de profeet Mohammed]] publiceerde, wist de krant dat moslims daar aanstoot aan zouden nemen, zegt Jensen.<ref>[http://www.reformatorischdagblad.nl/artikel/1293383/&bdquo%3BMohammed+voor+moslim+heiliger+dan+Allah&rdquo%3B.html interview] in het [[Reformatorisch Dagblad]], 1 maart 2007</ref>
|
{| class="wikitable "
!'''jaar''' || '''bevolking''' || '''aanhangers''' || '''percentage'''
|-
| 1984 || 5 113 500 || 4 684 060 || 91,6%
|-
| 1990 || 5 135 409 || 4 584 450 || 89,3%
|-
| 2000 || 5 330 500 || 4 536 422 || 85,1%
|-
| 2005 || 5 413 600 || 4 498 703 || 83,3%
|-
| 2007 || 5 447 100 || 4 499 343 || 82,6%
|-
| 2008 || 5 475 791 || 4 494 589 || 82,1%
|-
| 2009 || 5 511 451 || 4 492 121 || 81,5%
|-
| 2010 || 5 534 738 || 4 479 214 || 80,9%
|}
|}


== Bevolking ==
== Bevolking ==
Ook [[Groenland]] behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de [[Faeröer]]. Daarmee komt het inwoneraantal boven de 5,5 miljoen.
Naast de [[Denen|Deense meerderheid]] in Denemarken, zijn er [[Groenland]]se, [[Faeröerders|Faeröerse]] en [[Duitsers|Duitse]] minderheden.
Naast de [[Denen|Deense meerderheid]] in Denemarken, zijn er [[Groenland]]se, [[Faeröerders|Faeröerse]] en [[Duitsers|Duitse]] minderheden.


Regel 70: Regel 106:
{{Zie ook|Zie ook de [[lijst van grote Deense steden]] voor meer statistieken en steden.}}
{{Zie ook|Zie ook de [[lijst van grote Deense steden]] voor meer statistieken en steden.}}
De dertig grootste steden in Denemarken naar inwonertal zijn:
De dertig grootste steden in Denemarken naar inwonertal zijn:
{| class="wikitable"  
{| class="wikitable" style="text-align:left"
! width="100pt" | Plaats
! width="10pt" align="center"| #
! width=" 50pt" | Inwoners
! width="100pt" align="center"| Plaats
! {{witte kolom|7}}
! width=" 50pt" align="center"| Inwoners
! width="100pt" | Plaats
! width="10pt" align="center"| #
! width=" 50pt" | Inwoners
! width="100pt" align="center"| Plaats
! {{witte kolom|7}}
! width=" 50pt" align="center"| Inwoners
! width="100pt" | Plaats
! width="10pt" align="center"| #
! width=" 50pt" | Inwoners
! width="100pt" align="center"| Plaats
! {{witte kolom|7}}
! width=" 50pt" align="center"| Inwoners
! width="100pt" | Plaats
! width="10pt" align="center"| #
! width=" 50pt" | Inwoners
! width="100pt" align="center"| Plaats
! {{witte kolom|7}}
! width=" 50pt" align="center"| Inwoners
! width="100pt" | Plaats
! width="10pt" align="center"| #
! width=" 50pt" | Inwoners
! width="100pt" align="center"| Plaats
! width=" 50pt" align="center"| Inwoners
|-
|-
| [[Kopenhagen]] || 548.443<ref>1.894.521 in de [[agglomeratie]]</ref> || [[Kolding (stad)|Kolding]] || 57.087 || [[Hørsholm (gemeente)|Hørsholm]] || 45.816 || [[Holstebro (plaats)|Holstebro]] || 34.024 || [[Svendborg (stad)|Svendborg]] || 27.113
| 1. || [[Kopenhagen]] || 1.181.239<ref>1.894.521 in de [[agglomeratie]]</ref> || 7. || [[Kolding (stad)|Kolding]]   || 57.087 || 13. || [[Hørsholm]]   || 45.816 || 19. || [[Holstebro (plaats)|Holstebro]] || 34.024 || 25. || [[Svendborg (stad)|Svendborg]] || 27.113
|-
|-
| [[Aarhus (stad)|Aarhus]] || 242.914 || [[Horsens (stad)|Horsens]] || 52.998 || [[Silkeborg (plaats)|Silkeborg]] || 42.396 || [[Taastrup]] || 32.260 || [[Hjørring (stad)|Hjørring]] || 24.892
| 2. || [[Aarhus (stad)|Aarhus]]     ||   242.914 || 8. || [[Horsens (stad)|Horsens]]   || 52.998 || 14. || [[Silkeborg (plaats)|Silkeborg]] || 42.396 || 20. || [[Taastrup]]   || 32.260 || 26. || [[Hjørring (stad)|Hjørring]] || 24.892
|-
|-
| [[Odense]] || 166.305 || [[Vejle (stad)|Vejle]] || 50.832 || [[Næstved (plaats)|Næstved]] || 41.729 || [[Slagelse (plaats)|Slagelse]] || 31.918 || [[Frederikshavn (stad)|Frederikshavn]] || 23.331
| 3. || [[Odense]]     ||   166.305 || 9. || [[Vejle (stad)|Vejle]]     || 50.832 || 15. || [[Næstved (plaats)|Næstved]]   || 41.729 || 21. || [[Slagelse (plaats)|Slagelse]]   || 31.918 || 27. || [[Frederikshavn (stad)|Frederikshavn]] || 23.331
|-
|-
| [[Aalborg (stad)|Aalborg]] || 102.312 || [[Roskilde (stad)|Roskilde]] || 46.701 || [[Fredericia (stad)|Fredericia]] || 39.513 || [[Hillerød (plaats)|Hillerød]] || 29.951 || [[Haderslev (plaats)|Haderslev]] || 21.293
| 4. || [[Aalborg (stad)|Aalborg]]   ||   102.312 ||10. || [[Roskilde (stad)|Roskilde]] || 46.701 || 16. || [[Fredericia (stad)|Fredericia]] || 39.513 || 22. || [[Hillerød (plaats)|Hillerød]]   || 29.951 || 28. || [[Haderslev (plaats)|Haderslev]] || 21.293
|-
|-
| [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]] || 71.459 || [[Helsingør]] || 46.189 || [[Viborg (stad)|Viborg]] || 35.656 || [[Sønderborg (plaats)|Sønderborg]] || 27.194 || [[Nørresundby]] || 21.120
| 5. || [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]]   ||   71.459 ||11. || [[Helsingør]] || 46.189 || 17. || [[Viborg (stad)|Viborg]]     || 35.656 || 23. || [[Sønderborg (plaats)|Sønderborg]] || 27.194 || 29. || [[Nørresundby]] || 21.120
|-
|-
| [[Randers (stad)|Randers]] || 60.227 || [[Herning (stad)|Herning]] || 45.890 || [[Køge (plaats)|Køge]] || 34.937 || [[Holbæk (stad)|Holbæk]] || 27.157 || [[Ringsted (plaats)|Ringsted]] || 20.767
| 6. || [[Randers (stad)|Randers]]   ||   60.227 ||12. || [[Herning (stad)|Herning]]   || 45.890 || 18. || [[Køge (plaats)|Køge]]       || 34.937 || 24. || [[Holbæk (stad)|Holbæk]]     || 27.157 || 30. || [[Ringsted (plaats)|Ringsted]] || 20.767
|}
|}
Dit overzicht is gebaseerd op het inwonertal van 1 januari 2010.<ref name="dst">{{da}}[http://www.dst.dk/pukora/epub/Nyt/2010/NR160_1.pdf Danmarks Statistik] 2010</ref>
Dit overzicht is gebaseerd op het inwonertal van 1 januari 2010.<ref name="dst">[http://www.dst.dk/pukora/epub/Nyt/2010/NR160_1.pdf Danmarks Statistik] 2010</ref>


=== Taal ===
=== Taal ===
De taal in Denemarken is [[Deens]], een [[Noord-Germaanse talen|Noord-Germaanse taal]] met een aantal duidelijk onderscheiden dialecten. [[Duits]] wordt door een minderheid in Zuid-Jutland (Noord-[[Hertogdom Sleeswijk|Sleeswijk]]) gesproken. De belangrijkste immigrantentalen zijn het [[Turks]], [[Urdu]], [[Arabisch]], [[Servo-Kroatisch]], [[Faeröers]], [[Zweeds]] en [[Noors]].
De taal in Denemarken is [[Deens]], een [[Noord-Germaanse talen|Noord-Germaanse taal]] met een aantal duidelijk onderscheiden dialecten. [[Duits]] wordt door een minderheid in Zuid-Jutland (Noord-[[Hertogdom Sleeswijk|Sleeswijk]]) gesproken. De belangrijkste immigrantentalen zijn het [[Turks]], [[Urdu]], [[Arabisch]], [[Servo-Kroatisch]], [[Faeröers]], [[Zweeds]] en [[Noors]].


=== Religie ===
=== Sport ===
[[Bestand:Harald Blaatand.jpg|thumb|right|200px|Harald wordt gedoopt door de monnik Poppo (ca. 970)]]
De populairste sporten van Denemarken zijn [[handbal]] en [[voetbal]]. Het niveau van de hoogste handbaldivisie in Denemarken is toonaangevend voor de rest van Europa. De hoogste voetbaldivisie van het land heet de [[SAS Ligaen|SAS Liga]], waarin 12 clubs tegen elkaar uitkomen. Door de lange kustlijn zijn ook watersporten als zeilen goed mogelijk en deze worden dan ook veel beoefend. Net als [[Nederland]] is Denemarken ook een echt fietsland, wat vooral te danken is aan het vlakke landschap. [[Wielrennen]] is dan ook een veel beoefende sport en er zijn ook een aantal Deense [[wielerploeg]]en, waarvan [[Saxo Bank-Sungard]] de bekendste is. Enkele bekende (oud)-wielrenners zijn [[Michael Rasmussen]], [[Bo Hamburger]] en [[Bjarne Riis]]. Vanwege de lange winters zijn zaalsporten als [[badminton]], [[volleybal]] en dergelijke ook populair.
Denemarken werd vrij laat en vrij langzaam gekerstend. In de [[9e eeuw]] waren delen reeds bekeerd tot het [[christendom]]. In [[860]] kreeg de [[Frankische Rijk|Frankische]] bisschop van Hamburg, [[Ansgarius|Ansgar]] (801-865) toestemming in [[Ribe (stad)|Ribe]] een kerk te bouwen. [[Harald I van Denemarken|Koning Harald]] bekeerde zich op het einde van de [[10e eeuw]] en rond [[1100]] was het christendom algemeen doorgedrongen. In [[1104]] werd in het toen nog Deense [[Lund (stad in Skåne)|Lund]] de eerste bisschopszetel voor heel Scandinavië ingesteld.
 
== Economie ==
Lange tijd was Denemarken hoofdzakelijk een landbouwland, maar na 1945 breidde het land zijn industriële sector drastisch uit, zodat deze tegenwoordig meer dan 25% en de landbouw minder dan 5% aan het [[bruto binnenlands product]] bijdraagt. Andere traditionele industrieën van Denemarken zijn de visserij en scheepsbouw, maar deze zijn ook afgenomen. Toch heeft Denemarken zijn landelijk karakter grotendeels behouden. Financiële en andere diensten, de handel en de vervoerssector zijn ook belangrijk voor de economie van het land. De [[Lijst van landen naar KKP per capita|koopkracht per hoofd van de bevolking]] was in 2005 de op vijf na hoogste ter wereld.


In [[1536]] werd, vooral ten gevolge van de prediking door de 'Deense Luther' [[Hans Tausen]], de reformatie van staatswege algemeen doorgevoerd. Vele oude kerkvormen werden wel overgenomen; ook de bisschopswijding bleef gehandhaafd.
De belangrijkste landbouwproducten van het land zijn wortelgewassen ([[biet]]en, [[koolraap]] en [[aardappel]]s) en graangewassen ([[gerst]], [[haver]] en [[tarwe]]). Er is veeteelt ([[Varken (tam)|varkens]], [[rund|rund-]] en [[pluimvee]]) en een grote visindustrie. Denemarken bezit een commerciële vloot van aanzienlijke grootte. De belangrijkste vervaardigde producten omvatten voedingsmiddelen (vooral vlees en zuivelproducten), chemische producten, machines, metaalproducten (die bijna volledig van ingevoerde grondstoffen worden gemaakt, aangezien Denemarken praktisch geen delfstoffen heeft), elektronische en vervoersapparatuur, bier, textiel en houten producten. Het toerisme is ook een belangrijke industrie.
Net zoals in Noorwegen, IJsland en Liechtenstein is er in Denemarken sprake van een [[staatskerk]], die echter officieel als Volkskerk (''[[Deense Volkskerk|Folkekirke]]'') wordt gekwalificeerd. Deze [[Evangelisch-Lutherse Kerk]] wordt als zodanig grotendeels door de staat gefinancierd. Elke kerkelijke gemeente wordt bestuurd door een door de leden gekozen raad. Sinds [[1947]] worden vrouwen tot het ambt toegelaten.


Het aantal Denen dat lid is van de Volkskerk neemt jaarlijks met zo'n 0,85 [[procentpunt]] af. Begin 2014 behoorde 78,4% van de Denen tot de Volkskerk. In Kopenhagen was 60,9% van de bevolking lid van de Folkekirke.<ref>{{da}}[https://web.archive.org/web/20141023113200/http://www.km.dk/kirke/kirkestatistik/folkekirkens-medlemstal/ Kirkeministeriet: medlemmer af folkekirken]</ref> Begin 2019 waren die percentages gedaald tot 74,7% respectievelijk 56,9%.<ref>{{da}}[http://www.km.dk/folkekirken/kirkestatistik/folkekirkens-medlemstal/ Kirkeministeriet: Folkekirkens medlemstal]</ref>
De belangrijkste uitvoerproducten van Denemarken zijn landbouwproducten en industriële machines, [[teak]] en [[eik]]en meubilair, vlees, vis en metalen; de belangrijkste importproducten zijn machines, metalen, motorvoertuigen en brandstoffen. Belangrijke handelspartners van het land zijn [[Duitsland]], [[Zweden]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en andere landen in de [[Europese Unie]] evenals de [[Verenigde Staten]]. Denemarken had in de [[1980-1989|jaren tachtig]] van de 20e eeuw met ernstige economische problemen te kampen, en in de [[1990-1999|jaren negentig]] had het een hoog [[werkloosheid]]scijfer, grote uitgaven in de openbare sector en een grote buitenlandse schuld. Een strak fiscaal en monetair beleid leidde echter tot economisch herstel.


Naast de Volkskerk zijn er kleine minderheden van andere [[protestantisme|protestanten]]. Nadat in [[1849]] het alleenrecht van de lutherse godsdienst werd opgeheven, kon de [[Rooms-Katholieke Kerk|Katholieke Kerk]], die geheel uit Denemarken was verdwenen, op beperkte schaal weer worden opgebouwd (zie ook: ''[[Katholieke Kerk in Denemarken]]'').
== Onderwijs ==
Denemarken heeft een uitstekend systeem van openbaar onderwijs, dat grotendeels in de 19e eeuw werd ontwikkeld. Er zijn universiteiten in [[Aarhus (stad)|Aarhus]], [[Kopenhagen]], [[Odense]], [[Aalborg (stad)|Aalborg]] en [[Roskilde (stad)|Roskilde]].


[[Islam|Moslims]] vormen ongeveer vier procent van de Deense bevolking.<ref>{{en}}[http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2013&dlid=222209 International Religious Freedom Report for 2013]</ref> In diverse Deense media is na de [[aanslagen op 11 september 2001]] in de Verenigde Staten stevige kritiek geuit op de islam.
Het basisonderwijs bestaat uit een basisschool waar men 9 of 10 jaar les moet volgen om over te kunnen gaan naar een hoger onderwijs.


== Politiek en overheid ==
== Politiek ==
=== Staatsinrichting ===
=== Staatsinrichting ===
[[Bestand:Kingdom of Denmark in its region (special marker).svg|thumb|Denemarken is samen met Groenland en de Faeröer onderdeel van het [[Koninkrijk Denemarken]]]]
Denemarken is een [[constitutionele monarchie]]. Deze wordt volgens de [[grondwet]] van [[1953]] geregeerd.
[[Bestand:Christiansborg Slot.jpg|thumb|Het ''[[Folketing]]'', het Deense parlement, is gevestigd in het paleis [[Christiansborg (Kopenhagen)|Christiansborg]] in Kopenhagen]]
 
Denemarken is een [[constitutionele monarchie]] die volgens de [[grondwet]] van 1953 geregeerd wordt. Ook [[Groenland]] behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de [[Faeröer]]. Waar de laatste twee een zelfstandige positie binnen het koninkrijk innemen, wordt het Deense grondgebied er direct door bestuurd.
De wetgevende macht wordt bekleed door de [[monarch (staatshoofd)|monarch]] (die ook [[staatshoofd]] is) samen met het [[parlement]], het ''[[Folketing]]'', dat uit één kamer met 179 direct gekozen leden bestaat. Het parlement wordt samengesteld door een combinatie van een [[districtenstelsel]] en [[evenredige vertegenwoordiging]]. Sinds 1909 heeft geen enkele partij de absolute meerderheid gehad. Vanaf 1945 is de Sociale Democratische Partij de belangrijke politieke partij geweest, maar eind jaren 90 begon de trend te keren en zijn rechtse stromingen als het nationalisme/conservatisme en liberalisme sterk in opkomst en bestaat de huidige regering uit een centrum-rechtse coalitie die regeert met gedoogsteun van de [[Deense Volkspartij]].


De wetgevende macht wordt bekleed door het [[staatshoofd]] (op dit moment [[lijst van koningen van Denemarken|koningin]] [[Margrethe II van Denemarken|Margrethe II]]), samen met het [[parlement]], het ''[[Folketing]]'', dat uit één kamer met 179 direct gekozen leden bestaat. Het parlement wordt samengesteld door een combinatie van een [[districtenstelsel]] en [[evenredige vertegenwoordiging]]. Sinds 1909 heeft geen enkele partij de absolute meerderheid gehad. Vanaf 1945 is de [[Socialdemokraterne]] (Sociaaldemocratische Partij) lange tijd de belangrijkste politieke partij geweest, maar eind jaren negentig begon de trend te keren. Rechtse stromingen als het nationalisme/conservatisme en het liberalisme kwamen sterk op en van 2001 tot 2011 regeerden centrum-rechtse coalities met gedoogsteun van de [[Dansk Folkeparti]] (Deense Volkspartij). Tussen 2011 en 2015 stonden de sociaaldemocraten weer aan het roer en had Denemarken met [[Helle Thorning-Schmidt]] voor het eerst een vrouwelijke premier. Hierna volgde een liberale regering onder leiding van [[Lars Løkke Rasmussen]] (2015-2019). Sinds 2019 is [[Mette Frederiksen]] premier van Denemarken. Zij leidt een linkse minderheidsregering met gedoogsteun van andere linkse partijen.
De uitvoerende macht wordt uitgeoefend door de monarch en door zijn of haar ministers, die door de [[eerste minister]] worden geleid. Deze laatste is tevens het regeringshoofd. Het kabinet van ministers is verantwoording schuldig aan de Kamer en moet de steun van de meerderheid van dat orgaan hebben. Parlementsleden die tot minister worden benoemd, blijven lid van het parlement.


De uitvoerende macht wordt uitgeoefend door de monarch en door zijn of haar ministers, die door de [[premier (regeringsleider)|eerste minister]] worden geleid. Deze laatste is tevens het hoofd van de regering. Het kabinet van ministers is verantwoording schuldig aan de Kamer en moet de steun van de meerderheid van dat orgaan hebben. Parlementsleden die tot minister worden benoemd, blijven lid van het parlement.
Denemarken is een [[constitutionele monarchie]]. Het staatshoofd is sinds [[1972]] koningin [[Margaretha II van Denemarken|Margaretha II]].
 
* regeringsleider: premier [[Helle Thorning-Schmidt]] (sinds 3 oktober 2011).
* onafhankelijkheid: vóór de [[8e eeuw]].
* parlement (''[[folketing]]''): één kamer, 179 leden, termijn van vier jaar.


=== Bestuurlijke indeling ===
=== Bestuurlijke indeling ===
{{Zie hoofdartikel|Bestuurlijke indeling van Denemarken}}
{{Zie hoofdartikel|Regio's van Denemarken}}
[[Bestand:Denmark regions label.svg|thumb|De 5 [[regio's van Denemarken]]]]
 
Bestuurlijk was Denemarken tot 2007 verdeeld in 13 provincies en één autonome stad, Kopenhagen. Er waren 270 gemeenten. Lokale en regionale overheden hadden een grote mate van autonomie, die reeds was gegarandeerd in de grondwet van 1849. De Denen beschouwen de [[lokale autonomie]] als een van de meest verregaande in de wereld.
Bestuurlijk was Denemarken tot 2007 verdeeld in 13 provincies en één autonome stad, Kopenhagen. Er waren 270 gemeenten. Lokale en regionale overheden hadden een grote mate van autonomie, die reeds was gegarandeerd in de grondwet van 1849. De Denen beschouwen de [[lokale autonomie]] als een van de meest verregaande in de wereld.


Sinds 1 januari 2007 bestaat Denemarken uit 5 [[Regio's van Denemarken|regio's]] (''regioner'') en 98 gemeenten.
Sinds 1 januari 2007 bestaat Denemarken uit 5 [[Regio's van Denemarken|regio's]] (''regioner'') en 98 gemeenten.


=== Internationale samenwerking ===
== Verkeer en vervoer ==
Wat lidmaatschappen betreft binnen Europa is Denemarken officieel een EU-lidstaat sinds 1 januari 1973. Sinds 1 maart 2001 maakt Denemarken uit van het [[Verdragen van Schengen|Schengengebied]]. Denemarken is lid van de NAVO sinds 4 april 1949 en behoort daarmee tot de oudste leden van de NAVO. Denemarken heeft ook zitting in de [[Raad van Europa]].
=== Auto ===
 
Denemarken heeft een uitgebreid wegennet. Het autosnelwegennet heeft een gezamenlijke lengte van ruim 1000 km.
Denemarken heeft 9 vertegenwoordigers in het [[Europees Economisch en Sociaal Comité]]. De EU-gerelateerde geldstromen zijn als volgt:
Alle grote eilanden zijn door tunnels en bruggen met elkaar verbonden. De [[Sontbrug]] verbindt Denemarken met [[Zweden]], de [[Grote Beltbrug]] verbindt [[Funen]] en [[Seeland]] en de Kleine Beltbrug verbindt [[Jutland]] met Funen.
* Totale bestedingen van de EU in Denemarken: 1,529 miljard euro, zijnde 0,56 procent van het Deense [[bruto nationaal inkomen]] (bni)
De [[Fehmarnbeltbrug]] is een geplande brug tussen [[Duitsland]] en Denemarken.
* Totale Deense bijdrage aan de EU-begroting: 2,191 miljard euro, 0,80 procent van het Deense bni
De wegen zijn tolvrij, met uitzondering van een aantal grote bruggen. <br />
 
Zie ook: [[Deense autosnelwegen]]
Denemarken heeft een wat beperkte [[exclusieve economische zone]], aangezien Zweden bijvoorbeeld maar kort van de Deense kust ligt.
 
=== Onderwijs ===
Het Deense systeem van openbaar onderwijs werd grotendeels in de 19e eeuw ontwikkeld. Het basisonderwijs bestaat uit een basisschool (bijvoorbeeld [[Folkeskole]]) waar men 9 of 10 jaar les moet volgen om over te kunnen gaan naar een hoger onderwijs.
 
Er zijn universiteiten in [[Aarhus (stad)|Aarhus]], [[Kopenhagen]], [[Odense]], [[Aalborg (stad)|Aalborg]] en [[Roskilde (stad)|Roskilde]].
 
== Economie ==
[[Bestand:Claas combine in Denmark.jpg|thumb|links|De landbouwsector is van oudsher een belangrijk onderdeel van de Deense economie.]]
Lange tijd was Denemarken hoofdzakelijk een landbouwland, maar na 1945 breidde het land zijn industriële sector drastisch uit, zodat deze tegenwoordig meer dan 25% en de landbouw minder dan 5% aan het [[bruto binnenlands product]] bijdraagt. Andere traditionele industrieën van Denemarken zijn de visserij en scheepsbouw, maar deze zijn ook afgenomen. Toch heeft Denemarken zijn landelijk karakter grotendeels behouden. Financiële en andere diensten, de handel en de vervoerssector zijn ook belangrijk voor de economie van het land. De [[Lijst van landen naar kkp per capita|koopkracht per hoofd van de bevolking]] was in 2005 de op vijf na hoogste ter wereld.
 
De belangrijkste landbouwproducten van het land zijn wortelgewassen ([[biet]]en, [[koolraap]] en [[aardappel]]s) en graangewassen ([[gerst]], [[haver]] en [[tarwe]]). Er is veeteelt ([[Varken (tam)|varkens]], [[rund|rund-]] en [[pluimvee]]) en een grote visindustrie. Denemarken bezit een commerciële vloot van aanzienlijke grootte. De belangrijkste vervaardigde producten omvatten voedingsmiddelen (vooral vlees en zuivelproducten), chemische producten, machines, metaalproducten (die bijna volledig van ingevoerde grondstoffen worden gemaakt), elektronische en vervoersapparatuur, bier, textiel en houten producten. Denemarken is wereldleider in [[windenergie]] voor de elektriciteitsvoorziening en produceert veel [[windturbine]]s ([[Vestas]]). Het toerisme is ook een belangrijke industrie.
 
De belangrijkste uitvoerproducten van Denemarken zijn landbouwproducten en industriële machines, [[teak]] en [[eik]]en meubilair, vlees, vis en metalen; de belangrijkste importproducten zijn machines, metalen, motorvoertuigen en brandstoffen. Belangrijke handelspartners van het land zijn [[Duitsland]], [[Zweden]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en andere landen in de [[Europese Unie]] evenals de [[Verenigde Staten]]. Denemarken had in de [[1980-1989|jaren tachtig]] van de 20e eeuw met ernstige economische problemen te kampen, en in de [[1990-1999|jaren negentig]] had het een hoog [[werkloosheid]]scijfer, grote uitgaven in de openbare sector en een grote buitenlandse schuld. Een strak [[fiscaal beleid|fiscaal]] en [[monetair beleid]] leidde echter tot economisch herstel.
 
=== Energievoorziening ===
Denemarken produceerde 15 miljoen ton olie-equivalent (Mtoe, 1 MToe = 11,63 [[kilowattuur|TWh]]) in 2016, 75% daarvan was ruwe olie en aardgas, 25% was duurzame energie. Dat was bijna genoeg voor de energievoorziening, het [[Internationaal_Energieagentschap#Terminologie_in_energiestatistiek|TPES]] (''total primary energy supply'') was 16&nbsp;Mtoe. Het land importeerde 2&nbsp;Mtoe aan fossiele brandstof meer dan het exporteerde.


Van de energie ging ongeveer 3 Mtoe verloren bij conversie. Voor eindgebruikers resteerde 13&nbsp;Mtoe, waarvan 2,6&nbsp;Mtoe aan elektriciteit.
=== Openbaar vervoer ===
In Denemarken ligt in totaal ongeveer 2.100 kilometer aan spoorwegen. De [[Danske Statsbaner]] is de grootste vervoerder op het gebied van reizigersvervoer. In Kopenhagen is er de [[Metro van Kopenhagen]].<br />
Zie ook: [[Lijst van spoorlijnen in Denemarken]]


De uitstoot van kooldioxide was 33 megaton, dat is 5,5 ton per persoon. Het wereldgemiddelde was 4,4 ton per persoon.
=== Luchtvaart ===
De [[Luchthaven Kopenhagen|Luchthaven van Kopenhagen]] is het belangrijkste vliegveld. Verder zijn er luchthavens in [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]], [[Aarhus (stad)|Aarhus]],[[Aalborg (stad)|Aalborg]] en [[Billund (plaats)|Billund]].


In de periode 2012-2016 bleef het eindgebruik ongeveer gelijk, evenals het elektriciteitsgebruik. De hoeveelheid duurzaam, vooral met wind, opgewekte elektriciteit steeg 23% en leverde 63% van alle elektriciteit aan eindgebruikers in 2016.<ref>{{en}} IEA [https://www.iea.org/statistics/?country=DENMARK&year=2016] Show data table, select Balances, Electricity or Key indicators</ref>
=== Veerdiensten ===
 
[[Hanstholm]] is het vertrekpunt van diverse veerdiensten. [[Smyril Line]] vaart wekelijks naar Bergen (Noorwegen), [[Seyðisfjörður]] (IJsland), [[Tórshavn]] (Faeröer), [[Lerwick]] (Shetlandeilanden) en [[Scrabster]] (Schotland). [[Fjord Line]] vaart vanuit Hanstholm naar [[Egersund]], [[Stavanger]] en [[Bergen (Noorwegen)|Bergen]]. Master Ferries vaart naar [[Kristiansand]]. Deze stad wordt vanuit [[Hirtshals]] ook door [[Color Line]] bevaren. Stenaline bevaart de routes Fredrikshaven- Oslo en Fredrikshaven - Göteborg. Verder is er een veerdienst van Scandlines tussen [[Puttgarden]] en [[Rødby]]. Van [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] vaart [[BornholmerFærgen]] naar [[Køge (plaats)|Køge]] en [[Ystad (stad)|Ystad]], met verbindingen naar [[Kopenhagen]]. Van [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]] vaart men ook naar [[Fanø]].
Denemarken haalde in 2016 43% van zijn totale elektriciteitsconsumptie uit windenergie. Dit is veruit het hoogste aandeel in de EU, Litouwen volgt op een ruime afstand met 27%, terwijl 10% van de elektriciteit in de EU opgewekt wordt door middel van wind.<ref>{{en}} Eurostat [https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-eurostat-news/-/EDN-20170619-1 How much electricity is produced by wind?] 19/6/2017, geraadpleegd op 8/1/2019</ref>
 
== Verkeer en vervoer ==
[[Bestand:Storebæltsbroen from Sjælland.jpg|thumb|De [[Grote Beltbrug]] tussen de eilanden Funen en Seeland]]
Denemarken heeft een [[wegen in Denemarken|uitgebreid wegennet]]. Het [[lijst van Deense autosnelwegen|Deense autosnelwegennet]] heeft een gezamenlijke lengte van ruim 1000&nbsp;km. Alle grote eilanden zijn door tunnels en bruggen met elkaar verbonden. De [[Sontbrug (Kopenhagen - Malmö)|Sontbrug]] verbindt Denemarken met [[Zweden]], de [[Grote Beltbrug]] verbindt [[Funen]] en [[Seeland (eiland)|Seeland]] en de [[Kleine Belt]]brug verbindt [[Jutland]] met Funen; de [[Fehmarnbeltverbinding]] is een geplande tunnel tussen [[Duitsland]] en Denemarken. De wegen zijn tolvrij, met uitzondering van een aantal grote bruggen en tunnels.
 
In Denemarken ligt in totaal ongeveer 2.100 kilometer aan [[lijst van spoorlijnen in Denemarken|spoorwegen]]. De [[Danske Statsbaner]] is de grootste vervoerder op het gebied van reizigersvervoer. Kopenhagen beschikt over een [[metro van Kopenhagen|metro]], alsook over de [[Luchthaven Kopenhagen|luchthaven van Kopenhagen]], het belangrijkste vliegveld van het land. Verder zijn er luchthavens in [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]], [[Aarhus (stad)|Aarhus]], [[Aalborg (stad)|Aalborg]] en [[Billund (plaats)|Billund]].
 
[[Hanstholm]] is het vertrekpunt van diverse veerdiensten. [[Smyril Line]] vaart wekelijks naar [[Seyðisfjörður]] (IJsland) en [[Tórshavn]] (Faeröer). [[Fjord Line]] vaart vanuit Hanstholm naar [[Egersund]], [[Stavanger]] en [[Bergen (Noorwegen)|Bergen]]. Master Ferries vaart naar [[Kristiansand]]. Deze stad wordt vanuit [[Hirtshals (plaats)|Hirtshals]] ook door [[Color Line]] bevaren. Stenaline bevaart de routes Fredrikshaven- Oslo en Fredrikshaven - Göteborg. Verder is er een veerdienst van Scandlines tussen [[Puttgarden]] en [[Rødby]]. Van [[Bornholm (eiland)|Bornholm]] vaart [[BornholmerFærgen]] naar [[Køge (plaats)|Køge]] en [[Ystad (stad)|Ystad]], met verbindingen naar [[Kopenhagen]]. Van [[Esbjerg (stad)|Esbjerg]] vaart men ook naar [[Fanø]].


== Cultuur ==
== Cultuur ==
{{Zie ook|Zie ook de artikelen [[Deense muziek]] en [[Hygge]].}}
* [[Lijst van musea in Denemarken]]
[[Bestand:Constantin Hansen 1836 - HC Andersen.jpg|thumb|Schrijver [[Hans Christian Andersen]]]]
* [[Deense muziek]]
[[Bestand:Amalienborg from top of church cropped.jpg|thumb|[[Amalienborg]]]]
* [[Hygge]]
 
=== Sport ===
De populairste sporten van Denemarken zijn [[handbal]] en [[voetbal]]. Het niveau van de hoogste handbaldivisie in Denemarken is toonaangevend voor de rest van Europa. De hoogste voetbaldivisie van het land heet de [[Superligaen]], waarin 12 clubs tegen elkaar uitkomen. Door de lange kustlijn zijn ook watersporten als [[zeilen (varen)|zeilen]] goed mogelijk en deze worden dan ook veel beoefend. Net als [[Nederland]] is Denemarken ook een echt fietsland, wat vooral te danken is aan het vlakke landschap. [[Wielrennen]] is dan ook een veel beoefende sport. Enkele bekende (oud-)wielrenners zijn [[Michael Rasmussen]], [[Bo Hamburger]] en [[Bjarne Riis]]. Vanwege de lange winters zijn zaalsporten als [[badminton]], [[volleybal]] en dergelijke ook populair.


=== Bezienswaardigheden ===
=== Bezienswaardigheden ===
{{Zie ook|Zie ook de [[lijst van musea in Denemarken]].}}
* [[Tivoli_(Kopenhagen)|Tivoli]], tuin/attractiepark in Kopenhagen, geopend in 1843
* [[Dyrehavsbakken]], het oudste attractiepark ter wereld, geopend in 1583
* [[Dyrehavsbakken]], het oudste attractiepark ter wereld, geopend in 1583
* [[Amalienborg]], het koninklijk paleis te Kopenhagen, gebouwd in 1750
* [[Amalienborg]], het koninklijk paleis te Kopenhagen, gebouwd in 1750
* [[Legoland Billund|Legoland]] in [[Billund (plaats)|Billund]], het oudste park van [[LEGO]], geopend in 1968
* [[Legoland]] in [[Billund (plaats)|Billund]], het oudste park van [[Lego]], geopend in 1968
* [[Vrijstad Christiania|Christiania]], anarchistische enclave nabij de haven van Kopenhagen sinds 1970, met circa 1000 inwoners en 750.000 bezoekers per jaar
* [[Vrijstad Christiania|Christiania]], anarchistische enclave nabij de haven van Kopenhagen sinds 1970, met circa 1000 inwoners en 750 000 bezoekers per jaar
* [[De kleine zeemeermin (beeld)|De kleine zeemeermin]], een bekend standbeeld in Kopenhagen
* Het [[Beeld van de Kleine Zeemeermin|standbeeld van de Kleine Zeemeermin]] in Kopenhagen


Op de [[Werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]] staan:
Op de [[Werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]] staan:
* Grafheuvels, runenstenen en kerk van [[Jelling (plaats)|Jelling]], sinds 1994
* Grafheuvels, runenstenen en kerk van [[Jelling (plaats)|Jelling]] sinds 1994
* [[Kathedraal van Roskilde]], sinds 1995
* [[Kathedraal van Roskilde]] sinds 1995
* Kasteel [[Kronborg]], sinds 2000
* [[Kasteel Kronborg]] sinds 2000
* [[IJsfjord van Ilulissat]] op [[Groenland]], natuurmonument, sinds 2004
* [[IJsfjord van Ilulissat]] op [[Groenland]], natuurmonument sinds 2004
* [[Waddenzee]], natuurmonument, sinds 2014, ook in Duitsland en Nederland (Duitse en Nederlandse deel al sinds 2009)
* [[Stevns Klint]], natuurmonument, sinds 2014


== Bekende Denen ==
== Beroemde Denen ==
De astronoom [[Tycho Brahe]] (1546 - 1601), koning [[Christiaan IV van Denemarken|Christiaan IV]] (1577 - 1648), de sprookjesschrijver [[Hans Christian Andersen]] (1805 - 1875), de filosoof [[Søren Kierkegaard]] (1813 - 1855) en de fysicus [[Niels Bohr]] (1885 - 1962) zijn enkele van de meest bekende Denen.
{{Zie ook|Zie de sectie [[Denen#Beroemde Denen|Beroemde Denen]] in het artikel over de [[Denen]]}}
{{Zie ook|Zie de sectie [[Denen#Bekende Denen|Bekende Denen]] in het artikel over de [[Denen]]}}


== Externe link ==
== Zie ook ==
{{Zusterproject klein
* [[Denemarken (Slochteren)]], een buurtschap in de Groningse gemeente Slochteren.
| commons    = Category:Denmark
{{Commonscatklein|Denmark}}
| wiktionary  = Denemarken
{{Bron|bronvermelding=
| wikiversity =
* {{en}} [http://denmark.dk/ Officiële website] van het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken
| wikibooks  =
{{References}}
| wikisource  =
| wikiquote  =
| wikinewscat    = Denemarken
| wikidata    =
| wikivoyage  = Denemarken
| wikiatlas  = Denmark
}}
}}
* {{en}} [http://denmark.dk/ Officiële website] van het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken
{{authority control|TYPE=g|Wikidata=Q35 }}
 
<!-- {{Woordenboek|Denemarken}} '''geeft verstoring''' -->
{{Appendix}}
{{Navigatie Europese Unie}}
{{Navigatie Europese Unie}}
{{Navigatie landen Europa}}
{{Coördinaten|55_47_0_N_9_47_0_E_type:country_region:DK|54-57° NB, 8-13° OL}}
{{Navigatie Noordse Raad}}
{{Navigatie Noordse Raad}}
{{Navigatie landen Europa}}
{{Coor title dms|55|47|0|N|9|47|0|E|type:country_region:DK}}
[[Categorie:Denemarken| ]]
[[Categorie:Denemarken| ]]
[[Categorie:Land]]
[[Categorie:Land]]

Huidige versie van 27 aug 2019 om 07:58

rel=nofollow

Denemarken, officieel het Koninkrijk Denemarken, is een land in Scandinavië, in het noorden van Europa. Het is het meest zuidelijk gelegen land van de Noordse landen en ligt ten zuiden van Noorwegen en ten zuidwesten van Zweden, waarmee het door een brug verbonden is. Ten zuiden van de enige landgrens die het land rijk is, ligt Duitsland. Het land grenst daarnaast aan de Oostzee en Noordzee. De hoofdstad van Denemarken is Kopenhagen (Deens: København).

Denemarken heeft een totale oppervlakte van , iets groter dan Nederland en bijna anderhalf keer zo groot als België, en bestaat hoofdzakelijk uit een groot deel van het schiereiland Jutland en de drie grote eilanden Funen, Seeland, en Lolland, die samen met tal van kleinere eilanden de Deense archipel vormen. Van de 5.500.510 (2009) inwoners leeft het grootste deel in stedelijke gebieden. De bevolkingsdichtheid bedraagt .

Denemarken is een parlementaire constitutionele monarchie; het staatshoofd is Margaretha II. Groenland behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de Faeröer-eilanden. Denemarken is lid van de Europese Unie, maar niet van de eurozone; de munteenheid is de Deense kroon. Het land is ook lid van onder andere de VN, de NAVO, de OESO en de WTO.

Denemarken heeft twee volksliederen: een burgerlijk volkslied (Der er et yndigt land) en een koninklijk volkslied (Kong Kristian).

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Denemarken voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Denemarken werd in het tijdperk van de Vikingen in de 10e eeuw verenigd door koning Harald Blauwtand († 985), die de mensen tot het christendom bekeerde. Denemarken bestuurde kort Engeland in de 11e eeuw en werd in 1397 met Zweden en Noorwegen verenigd. De unie met Zweden duurde tot 1523 en de unie met Noorwegen tot 1814. Het stadje Ribe werd reeds in 710 gesticht en is daarmee het oudste stadje van heel Scandinavië.

Van 1940 tot 1945 werd Denemarken bezet door nazi-Duitsland. IJsland, dat nog tot Denemarken behoorde, werd tijdens deze bezetting, om precies te zijn op 17 juni 1944, onafhankelijk.

Denemarken maakt sinds 1973 deel uit van de Europese Unie.

Geografie

Fysieke kenmerken

Denemarken is het zuidelijkste Scandinavische land. Denemarken omvat het grootste deel van het schiereiland Jutland en ongeveer 405 eilanden, waarvan Seeland, Funen, Lolland, Falster, Langeland, Als, Møn, Bornholm en Amager de belangrijkste zijn. Als deel van de Europese Vlakte bestaat het land bijna volledig uit laagland. Meer dan 65% is gecultiveerd.

Het grootste deel van Denemarken wordt gevormd door het schiereiland Jutland (Jylland). De hoofdstad ligt op het grootste van de Deense eilanden, Seeland (Sjælland), dat door een smalle zeestraat, de Sont, van Zweden gescheiden is. Kopenhagen is met het Zweedse Malmö verbonden met de Sontbrug en -tunnel. Ook de eilanden Funen (Fyn) (per brug, spoorbrug en tunnel verbonden met Jutland en Seeland), Lolland, Falster, Langeland en het in de Oostzee gelegen Bornholm behoren tot Denemarken. Er zijn plannen om Lolland door middel van een brug met Duitsland te verbinden.

De enige landgrens van het land is de grens met Duitsland in het zuiden. Deze landgrens heeft een lengte van 67 km. Ten westen ligt de Noordzee, ten noorden het Skagerrak en ten oosten liggen het Kattegat en de Oostzee. Het verst verwijderd van de kust is men in het midden van Jutland, op 52 km afstand.[4]

De kustlijn van Denemarken, exclusief Faeröer en Groenland, heeft een totale lengte van 7314 km. De langste rivier is de 158 km lange Gudenåen in Jutland. Het hoogste punt is Møllehøj bij Skanderborg, dat 170,86 meter boven zeeniveau ligt.

Klimaat

Denemarken heeft een gematigd zeeklimaat. In februari schommelt de temperatuur rond de 0 °C. Gemiddeld valt er 600 mm neerslag per jaar.

De droogste periode is tussen eind april en begin juni. Als de wind 's winters uit het oosten waait, kan het zeer koud worden, tot -31 °C. 's Zomers kan de temperatuur door diezelfde oostenwind oplopen tot meer dan 35 °C.

De wind uit de Noord-Atlantische Oceaan (een warme oceaanstroom) verzekert gewoonlijk een vrij mild klimaat, maar soms raakt de Oostzee met ijs bedekt waardoor warmere wateren worden afgesneden en de winter streng is.

Religie

Staatskerk

Net zoals in Noorwegen, IJsland en Liechtenstein is er sprake van een staatskerk. In het buurland Zweden is de staatskerk in 2000 afgeschaft wat leidde tot een forse afname (meer dan 10%) van het aantal leden van de Zweedse staatskerk. In dezelfde periode is de Deense staatskerk slechts 4% van haar leden kwijtgeraakt.

Het aantal Denen dat lid is van de staatskerk neemt jaarlijks met zo'n 0,6% af. Per 1 januari 2010 behoorde 80,9% van de Denen toe tot de Folkekirke, de gevestigde evangelisch-lutherse kerk. Dit was 0,6% minder dan een jaar eerder en 1,2 % minder dan twee jaar eerder. In Kopenhagen was 65% van de bevolking lid van de Folkekirke. Er zijn kleine minderheden van andere protestanten en rooms-katholieken (zie ook: Katholieke Kerk in Denemarken). Vier procent van de bevolking is moslim.

De tabel toont gegevens uit de statistieken over 1984-2002[5] en 1990-2009[6] van het Kirkeministeriet. Gegevens over 2010 van StatBank.DK.[7]

Spanningen met de islamitische minderheid

Volgens prof. dr. Jensen van de Universiteit van Zuid-Denemarken hebben de Deense media na de aanslagen in 2001 in de Verenigde Staten stevige kritiek geuit op de islam. Zeker daarna was er in Denemarken in brede kring sprake van islamofobie en was de verhouding tussen moslims en niet-moslims gespannen, zegt hij. Op het moment dat de krant Jyllands-Posten in 2005 cartoons betreffende de profeet Mohammed publiceerde, wist de krant dat moslims daar aanstoot aan zouden nemen, zegt Jensen.[8]

jaar bevolking aanhangers percentage
1984 5 113 500 4 684 060 91,6%
1990 5 135 409 4 584 450 89,3%
2000 5 330 500 4 536 422 85,1%
2005 5 413 600 4 498 703 83,3%
2007 5 447 100 4 499 343 82,6%
2008 5 475 791 4 494 589 82,1%
2009 5 511 451 4 492 121 81,5%
2010 5 534 738 4 479 214 80,9%

Bevolking

Ook Groenland behoort tot het Deense koninkrijk, evenals de Faeröer. Daarmee komt het inwoneraantal boven de 5,5 miljoen. Naast de Deense meerderheid in Denemarken, zijn er Groenlandse, Faeröerse en Duitse minderheden.

Grootste steden van Denemarken

Zie ook de lijst van grote Deense steden voor meer statistieken en steden.

De dertig grootste steden in Denemarken naar inwonertal zijn:

# Plaats Inwoners # Plaats Inwoners # Plaats Inwoners # Plaats Inwoners # Plaats Inwoners
1. Kopenhagen 1.181.239[9] 7. Kolding 57.087 13. Hørsholm 45.816 19. Holstebro 34.024 25. Svendborg 27.113
2. Aarhus 242.914 8. Horsens 52.998 14. Silkeborg 42.396 20. Taastrup 32.260 26. Hjørring 24.892
3. Odense 166.305 9. Vejle 50.832 15. Næstved 41.729 21. Slagelse 31.918 27. Frederikshavn 23.331
4. Aalborg 102.312 10. Roskilde 46.701 16. Fredericia 39.513 22. Hillerød 29.951 28. Haderslev 21.293
5. Esbjerg 71.459 11. Helsingør 46.189 17. Viborg 35.656 23. Sønderborg 27.194 29. Nørresundby 21.120
6. Randers 60.227 12. Herning 45.890 18. Køge 34.937 24. Holbæk 27.157 30. Ringsted 20.767

Dit overzicht is gebaseerd op het inwonertal van 1 januari 2010.[10]

Taal

De taal in Denemarken is Deens, een Noord-Germaanse taal met een aantal duidelijk onderscheiden dialecten. Duits wordt door een minderheid in Zuid-Jutland (Noord-Sleeswijk) gesproken. De belangrijkste immigrantentalen zijn het Turks, Urdu, Arabisch, Servo-Kroatisch, Faeröers, Zweeds en Noors.

Sport

De populairste sporten van Denemarken zijn handbal en voetbal. Het niveau van de hoogste handbaldivisie in Denemarken is toonaangevend voor de rest van Europa. De hoogste voetbaldivisie van het land heet de SAS Liga, waarin 12 clubs tegen elkaar uitkomen. Door de lange kustlijn zijn ook watersporten als zeilen goed mogelijk en deze worden dan ook veel beoefend. Net als Nederland is Denemarken ook een echt fietsland, wat vooral te danken is aan het vlakke landschap. Wielrennen is dan ook een veel beoefende sport en er zijn ook een aantal Deense wielerploegen, waarvan Saxo Bank-Sungard de bekendste is. Enkele bekende (oud)-wielrenners zijn Michael Rasmussen, Bo Hamburger en Bjarne Riis. Vanwege de lange winters zijn zaalsporten als badminton, volleybal en dergelijke ook populair.

Economie

Lange tijd was Denemarken hoofdzakelijk een landbouwland, maar na 1945 breidde het land zijn industriële sector drastisch uit, zodat deze tegenwoordig meer dan 25% en de landbouw minder dan 5% aan het bruto binnenlands product bijdraagt. Andere traditionele industrieën van Denemarken zijn de visserij en scheepsbouw, maar deze zijn ook afgenomen. Toch heeft Denemarken zijn landelijk karakter grotendeels behouden. Financiële en andere diensten, de handel en de vervoerssector zijn ook belangrijk voor de economie van het land. De koopkracht per hoofd van de bevolking was in 2005 de op vijf na hoogste ter wereld.

De belangrijkste landbouwproducten van het land zijn wortelgewassen (bieten, koolraap en aardappels) en graangewassen (gerst, haver en tarwe). Er is veeteelt (varkens, rund- en pluimvee) en een grote visindustrie. Denemarken bezit een commerciële vloot van aanzienlijke grootte. De belangrijkste vervaardigde producten omvatten voedingsmiddelen (vooral vlees en zuivelproducten), chemische producten, machines, metaalproducten (die bijna volledig van ingevoerde grondstoffen worden gemaakt, aangezien Denemarken praktisch geen delfstoffen heeft), elektronische en vervoersapparatuur, bier, textiel en houten producten. Het toerisme is ook een belangrijke industrie.

De belangrijkste uitvoerproducten van Denemarken zijn landbouwproducten en industriële machines, teak en eiken meubilair, vlees, vis en metalen; de belangrijkste importproducten zijn machines, metalen, motorvoertuigen en brandstoffen. Belangrijke handelspartners van het land zijn Duitsland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk en andere landen in de Europese Unie evenals de Verenigde Staten. Denemarken had in de jaren tachtig van de 20e eeuw met ernstige economische problemen te kampen, en in de jaren negentig had het een hoog werkloosheidscijfer, grote uitgaven in de openbare sector en een grote buitenlandse schuld. Een strak fiscaal en monetair beleid leidde echter tot economisch herstel.

Onderwijs

Denemarken heeft een uitstekend systeem van openbaar onderwijs, dat grotendeels in de 19e eeuw werd ontwikkeld. Er zijn universiteiten in Aarhus, Kopenhagen, Odense, Aalborg en Roskilde.

Het basisonderwijs bestaat uit een basisschool waar men 9 of 10 jaar les moet volgen om over te kunnen gaan naar een hoger onderwijs.

Politiek

Staatsinrichting

Denemarken is een constitutionele monarchie. Deze wordt volgens de grondwet van 1953 geregeerd.

De wetgevende macht wordt bekleed door de monarch (die ook staatshoofd is) samen met het parlement, het Folketing, dat uit één kamer met 179 direct gekozen leden bestaat. Het parlement wordt samengesteld door een combinatie van een districtenstelsel en evenredige vertegenwoordiging. Sinds 1909 heeft geen enkele partij de absolute meerderheid gehad. Vanaf 1945 is de Sociale Democratische Partij de belangrijke politieke partij geweest, maar eind jaren 90 begon de trend te keren en zijn rechtse stromingen als het nationalisme/conservatisme en liberalisme sterk in opkomst en bestaat de huidige regering uit een centrum-rechtse coalitie die regeert met gedoogsteun van de Deense Volkspartij.

De uitvoerende macht wordt uitgeoefend door de monarch en door zijn of haar ministers, die door de eerste minister worden geleid. Deze laatste is tevens het regeringshoofd. Het kabinet van ministers is verantwoording schuldig aan de Kamer en moet de steun van de meerderheid van dat orgaan hebben. Parlementsleden die tot minister worden benoemd, blijven lid van het parlement.

Denemarken is een constitutionele monarchie. Het staatshoofd is sinds 1972 koningin Margaretha II.

Bestuurlijke indeling

Zie Regio's van Denemarken voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bestuurlijk was Denemarken tot 2007 verdeeld in 13 provincies en één autonome stad, Kopenhagen. Er waren 270 gemeenten. Lokale en regionale overheden hadden een grote mate van autonomie, die reeds was gegarandeerd in de grondwet van 1849. De Denen beschouwen de lokale autonomie als een van de meest verregaande in de wereld.

Sinds 1 januari 2007 bestaat Denemarken uit 5 regio's (regioner) en 98 gemeenten.

Verkeer en vervoer

Auto

Denemarken heeft een uitgebreid wegennet. Het autosnelwegennet heeft een gezamenlijke lengte van ruim 1000 km. Alle grote eilanden zijn door tunnels en bruggen met elkaar verbonden. De Sontbrug verbindt Denemarken met Zweden, de Grote Beltbrug verbindt Funen en Seeland en de Kleine Beltbrug verbindt Jutland met Funen. De Fehmarnbeltbrug is een geplande brug tussen Duitsland en Denemarken. De wegen zijn tolvrij, met uitzondering van een aantal grote bruggen.
Zie ook: Deense autosnelwegen

Openbaar vervoer

In Denemarken ligt in totaal ongeveer 2.100 kilometer aan spoorwegen. De Danske Statsbaner is de grootste vervoerder op het gebied van reizigersvervoer. In Kopenhagen is er de Metro van Kopenhagen.
Zie ook: Lijst van spoorlijnen in Denemarken

Luchtvaart

De Luchthaven van Kopenhagen is het belangrijkste vliegveld. Verder zijn er luchthavens in Esbjerg, Aarhus,Aalborg en Billund.

Veerdiensten

Hanstholm is het vertrekpunt van diverse veerdiensten. Smyril Line vaart wekelijks naar Bergen (Noorwegen), Seyðisfjörður (IJsland), Tórshavn (Faeröer), Lerwick (Shetlandeilanden) en Scrabster (Schotland). Fjord Line vaart vanuit Hanstholm naar Egersund, Stavanger en Bergen. Master Ferries vaart naar Kristiansand. Deze stad wordt vanuit Hirtshals ook door Color Line bevaren. Stenaline bevaart de routes Fredrikshaven- Oslo en Fredrikshaven - Göteborg. Verder is er een veerdienst van Scandlines tussen Puttgarden en Rødby. Van Bornholm vaart BornholmerFærgen naar Køge en Ystad, met verbindingen naar Kopenhagen. Van Esbjerg vaart men ook naar Fanø.

Cultuur

Bezienswaardigheden

Op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan:

Beroemde Denen

Zie de sectie Beroemde Denen in het artikel over de Denen

Zie ook

rel=nofollow

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
54-57° NB, 8-13° OL
rel=nofollow