Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Damasus I
| Damasus | ||
| ca. 304 – 11 december 384 | ||
| ||
| Paus nummer 37 volgens de officiële Pausenlijst | ||
| Periode | 366 – 384 | |
| Voorganger | Felix II (omstreden) Liberius | |
| Opvolger | Siricius (verkozen door de aanhangers van Felix II) Ursinus (verkozen door de aanhangers van Liberius) | |
Damasus I (Rome, of Civitas Igaeditanorum, Lusitania (nu Portugal) of Guimarães (Portugal), of Gallaecia (Galicië, nu Spanje) ca. 304 – 11 december 384) was een bisschop van Rome en volgens de officiële telling van de pausen van de Rooms-Katholieke Kerk de 37e paus.
Leven
Damasus werd opgevoed in een gelovig gezin met Spaans-Portugese roots. Zijn vader Antonius was priester in Rome. Zijn moeder heette Laurentia. Damasus was een tijdlang diaken in de kerk van zijn vader, de San Lorenzo in Panisperna (later ook bekend als San Lorenzo in Formosa). Later werd hij tot priester gewijd en werd hij assistent van paus Liberius.
Na het overlijden van paus Liberius werd Damasus in 366 in een omstreden verkiezing verkozen tot de 37e paus van de Rooms-Katholieke Kerk, terwijl een minderheid koos voor Ursinus. Ursinus trok de rechtmatigheid van Damasus’ verkiezing in twijfel. Damasus en Ursinus bleven tegelijkertijd in Rome actief. De situatie leidde tot rellen tussen hun aanhangers. Onder Damasus’ aanhangers bevonden zich ook gladiatoren. Keizer Valentinus gaf de voorkeur aan Damasus. In 378 werd Damasus van overspel beschuldigd. Zijn tegenstanders gaven hem de titel Auriscalpius Matronarum, de oorkrabber van de dames.
Damasus had tijdens zijn pontificaat te maken met de groeiende populariteit van het arianisme en met meningsverschillen met groepen in Antiochië, Constantinopel, Sardinië, en Rome. Hij was een tegenstander van het arianisme en veroordeelde het apollinarisme en macedonisme (de pneumatomachen). Hij verwierp in 368 de houding van de ariaanse bisschoppen Valens en Ursacius.
Tijdens zijn ambtsperiode werd de door de keizer Theodosius I gesteunde vorm van het christendom uitgeroepen tot staatsreligie.
Versteviging van de macht van Rome
Hij zette zich in om de macht van de bisschop van Rome met theologische argumenten te bevestigen. Een argument vond hij in Mattheüs 16:18: „En ik zeg U dit: Gij zijt Petrus, de steenrots, en op deze steenrots zal ik mijn Kerk bouwen.” De uitleg, dat Jezus zijn Kerk op Petrus zou bouwen, verschilt van de zienswijze die de heilige Augustinus hierover had, namelijk dat deze woorden verwezen naar diegene die Petrus beleed toen hij zei: ’Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God’.[1]
Damasus was de eerste die de term ’apostolische stoel’ gebruikte. Hij beklemtoonde dat de bisschop van Rome de opvolger van Petrus was en sprak herhaaldelijk over de kerk als de apostolische stoel (sedes apostolica).[2][3] Hiermee stelde hij het gezag van de bisschop van Rome boven het gezag van andere plaatselijke bisschoppen.
Om de band met Petrus en Paulus te onderstrepen, liet hij hun graven en kerken rijkelijk versieren. Ook begon hij aan een restauratie van de catacomben waar de martelaren waren begraven, en liet hij grafschriften dichten en op hun grafmonumenten beitelen.
In zijn ambtsperiode werd de invloed van de bisschop van Rome voor het eerst in vermeldenswaardige wijze tot buiten Italië merkbaar. Auch wurden schon Kontakte nach Makedonien geknüpft. Omdat Damasus de eerste bisschop van Rome is die ook buiten Italië de autoriteit claimt, wordt hij door sommige historici als een van de eerste daadwerkelijke ’pausen’ beschouwd.[4]
In de laatste jaren van zijn pausschap werd Damasus bijgestaan door Hiëronymus. Hij zette Hiëronymus aan tot het maken van een Bijbelvertaling in het volkslatijn van zijn tijd, de Vulgaat. Het Latijn, toen de plaatselijke volkstaal, werd in Rome in gebruik genomen als liturgische taal in de plaats van het Grieks.
Damasus was een voorstander van het celibaat.
Hij overleed op 11 december 384 en werd heilig verklaard. De dag van zijn overlijden werd zijn gedenkdag. In de Oosters-Orthodoxe Kerk valt dit op 13 december.
Hij werd begraven aan de Via Ardeatina in Rome. Later werd hij verplaatst naar de Laurentiuskerk in het Palazzo della Cancelleria (Kanselierspaleis) (San Lorenzo in Damaso).
Hij geldt als beschermheilige tegen griep en koorts.
Verwijzingen
- º Augustinus, Retractationes, boek 1
- º deredactie.be Paus Damasus als eerste die de term apostolische stoel gebruikte
- º H. Küng: Het Christendom. Wezen, geschiedenis en toekomst. Kampen: Ten Have, 2009. ISBN 9789025960469
- º Bernhard Schimmelpfennig, Das Papsttum. Von der Antike bis zur Renaissance. Darmstadt 2009, p. 53.
Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
Petrus • Linus • Anacletus I • Clemens I • Evaristus • Alexander I • Sixtus I • Telesforus • Hyginus • Pius I • Anicetus • Soter • Eleutherus • Victor I • Zefyrinus • Calixtus I • (Hippolytus) • Urbanus I • Pontianus • Anterus • Fabianus • Cornelius • (Novatianus) • Lucius I • Stefanus I • Sixtus II • Dionysius • Felix I • Eutychianus • Cajus • Marcellinus • Marcellus I • Eusebius • Miltiades • Silvester I • Marcus • Julius I • Liberius • (Felix (II)) • Damasus I • (Ursinus) • Siricius • Anastasius I • Innocentius I • Zosimus • Bonifatius I • (Eulalius) • Celestinus I • Sixtus III • Leo I • Hilarius • Simplicius • Felix II • Gelasius I • Anastasius II • Symmachus • (Laurentius) • Hormisdas • Johannes I • Felix III • Bonifatius II • (Dioscurus) • Johannes II • Agapetus I • Silverius • Vigilius • Pelagius I • Johannes III • Benedictus I • Pelagius II • Gregorius I • Sabinianus • Bonifatius III • Bonifatius IV • Deusdedit (Adeodatus I) • Bonifatius V • Honorius I • Severinus • Johannes IV • Theodorus I • Martinus I • (Eugenius I) • Eugenius I • Vitalianus • Adeodatus II • Donus • Agatho • Leo II • Benedictus II • Johannes V • Conon • (Theodorus (II)) • (Paschalis (I)) • Sergius I • Johannes VI • Johannes VII • Sisinnius • Constantinus I • Gregorius II • Gregorius III • Zacharias • Stefanus (II) • Stefanus II (III) • Paulus I • (Constantinus II) • (Filippus) • Stefanus III (IV) • Hadrianus I • Leo III • Stefanus IV (V) • Paschalis I • Eugenius II • Valentinus • Gregorius IV • (Johannes (VIII)) • Sergius II • Leo IV • Benedictus III • (Anastasius (III)) • Nicolaas I • Hadrianus II • Johannes VIII • Marinus I • Hadrianus III • Stefanus V (VI) • Formosus • Bonifatius VI • Stefanus VI (VII) • Romanus • Theodorus II • Johannes IX • Benedictus IV • Leo V • (Christoforus) • (Sergius III) • Sergius III • Anastasius III • Lando • Johannes X • Leo VI • Stefanus VII (VIII) • Johannes XI • Leo VII • Stefanus VIII (IX) • Marinus II • Agapetus II • Johannes XII • Leo VIII • (Benedictus V) • Johannes XIII • Benedictus VI • (Bonifatius VII) • Benedictus VII • Johannes XIV • Johannes XV • Gregorius V • (Johannes XVI) • Silvester II • Johannes XVII • Johannes XVIII • Sergius IV • Benedictus VIII • (Gregorius (VI)) • Johannes XIX • Benedictus IX • Silvester III • Benedictus IX • Gregorius VI • Clemens II • Benedictus IX • Damasus II • Leo IX • Victor II • Stefanus IX • (Benedictus X) • Nicolaas II • Alexander II • (Honorius II) • Gregorius VII • (Clemens (III)) • Victor III • Urbanus II • Paschalis II • (Theodoricus) • (Albertus) • (Silvester (IV)) • Gelasius II • (Gregorius (VIII)) • Calixtus II • Honorius II • (Celestinus (II)) • Innocentius II • (Anacletus II) • (Victor (IV) (Gregorius)) • Celestinus II • Lucius II • Eugenius III • Anastasius IV • Hadrianus IV • Alexander III • (Victor (IV) (Octavianus)) • (Paschalis (III)) • (Calixtus (III)) • (Innocentius (III)) • Lucius III • Urbanus III • Gregorius VIII • Clemens III • Celestinus III • Innocentius III • Honorius III • Gregorius IX • Celestinus IV • Innocentius IV • Alexander IV • Urbanus IV • Clemens IV • Gregorius X • Innocentius V • Hadrianus V • Johannes XXI • Nicolaas III • Martinus IV • Honorius IV • Nicolaas IV • Celestinus V • Bonifatius VIII • Benedictus XI • Clemens V • Johannes XXII • (Nicolaas (V)) • Benedictus XII • Clemens VI • Innocentius VI • Urbanus V • Gregorius XI • Urbanus VI • (Clemens VII van Avignon) • Bonifatius IX • (Benedictus XIII van Avignon) • Innocentius VII • Gregorius XII • (Alexander V) • (Johannes (XXIII)) • Martinus V • (Clemens VIII van Avignon) • (Benedictus XIV van Avignon) • Eugenius IV • (Felix V) • Nicolaas V • Calixtus III • Pius II • Paulus II • Sixtus IV • Innocentius VIII • Alexander VI • Pius III • Julius II • Leo X • Hadrianus VI • Clemens VII • Paulus III • Julius III • Marcellus II • Paulus IV • Pius IV • Pius V • Gregorius XIII • Sixtus V • Urbanus VII • Gregorius XIV • Innocentius IX • Clemens VIII • Leo XI • Paulus V • Gregorius XV • Urbanus VIII • Innocentius X • Alexander VII • Clemens IX • Clemens X • Innocentius XI • Alexander VIII • Innocentius XII • Clemens XI • Innocentius XIII • Benedictus XIII • Clemens XII • Benedictus XIV • Clemens XIII • Clemens XIV • Pius VI • Pius VII • Leo XII • Pius VIII • Gregorius XVI • Pius IX • Leo XIII • Pius X • Benedictus XV • Pius XI • Pius XII • Johannes XXIII • Paulus VI • Johannes Paulus I • Johannes Paulus II • Benedictus XVI • Franciscus I
Q130997 (reasonator)