New Beat

New Beat is een elektronische dansmuziek die vooral in 1988 en 1989 een plotselinge populariteit kende, en daarna plotseling verdween. De muziekstijl had een invloed op de ontwikkeling van de techno en house-muziek.

Voorgeschiedenis en ontstaan

In de jaren 1970 werd in Belgische discotheken ’popcorn’-muziek gespeeld, een muziekstijl verwant aan de soul, maar vaak wat langzamer gespeeld. Deze muziekstijl werd opgevolgd door de disco, die tot ongeveer 1985 domineerde. Reeds in het begin van de jaren 1980 begonnen de Belgische discotheken meer en meer elektronische muziek te spelen. Men maakte daarbij gebruik van veel geïmporteerd materiaal.

Een Antwerpse dj, bekend als „Dikke Ronnie” (Ronny Harmsen) combineerde een aantal muziekstijlen: Eurobeat en UK synth pop, filmmuziek en nummers van John Foxx en Soft Cell en dergelijke.

Toen in Antwerpen een nieuwe discotheek opende, de Ancienne Belgique, werd Ronnie daar dj. De Ancienne Belgique (AB) beschikte over een hele batterij lasereffecten. In de Ancienne Belgique mengde Ronnie ska, new wave, jazznummers, eurodisco. Om de nummers in elkaar te laten overvloeien en een sfeer te creëren, werd de muziek vaak op een langzamer tempo afgespeeld: het tempo ging niet vaak boven de 110 bpm. Tegen het midden van de jaren 1980 werd de AB de populairste discotheek in Antwerpen. Mensen van buiten Antwerpen begonnen de Ancienne Belgique te bezoeken en gaven de gemengde muziekstijl de naam AB music, naar naam van de discotheek.

Aangezien Ronnie een drugprobleem had, werd hij na slechts enkele maanden ontslagen uit de AB, hoewel hij als dj succes had. Marc Grouls, die hem als dj opvolgde, zou de nieuwe naam voor de AB-muziek hebben bedacht. Een verhaal over het ontstaan van de New Beat gaat als volgt: Marc Grouls zou met enkele andere dj’s in de platenwinkel „USA Import” geluisterd hebben naar Flesh, het nieuwste nummer van de Belgische groep A Split-Second. Marc zou toen afspeelsnelheid van 45 naar 33 hebben gezet, waardoor het nummer melodramatisch en episch klonk. „Toen begonnen we te spreken van Belgian New Beat,” vertelde Grouls. De op een aangepast tempo afgespeelde plaat van A Split-Second viel in de smaak van de Belgische dj’s. Het kwam onder de aandacht van Maurice Engelen. Hij observeerde de merkwaardige atmosfeer op de dansvloer en vroeg aan Roland Beelen (Belucci) om nog een single te produceren die hierbij zou passen. Belucci maakte samen met Morton (Jo Casters) en Sherman (Herman Gillis) een single met de titel Not Afraid to Dance. Hij ging ermee naar de „USA Import”-winkel en maakte enkele kleine aanpassingen volgens de voorstellen die hij daar kreeg. Toen de single werd uitgegeven, werden er in drie weken tijd wel vijfduizend exemplaren van verkocht.

Na Ronnie’s plotselinge verdwijnen uit de AB, werd de fakkel ook overgenomen door andere clubs: de Prestige te Antwerpen, de Vertigo te Brussel en de Boccaccio te Destelbergen (bij Gent), elk uitgerust met dure geluidssystemen. De Boccaccio was gevuld met wel 2500 mensen.

De muziekstijl combineert ingrediënten uit andere stijlen van dansmuziek: men maakte gebruik van de lage basdrum en de oude synthesizer-geluiden van de Electronic Body Music, gecombineerd met geluidseffecten uit de uit Groot-Brittannië afkomstige acid house en elementen uit de new wave en electro- of electronic-muziek.

Omdat er aanvankelijk te weinig new beat-platen bestonden, werd dit aangevuld met andere nummers. Gewoonlijk speelde men een 45-toerenplaat op 33 toeren per minuut. Omdat de toonhoogte zich verlaagt bij het langzamer afspelen, werd deze met 8% naar boven geregeld (de ’pitch control’). Op die manier is er een constante basdrum te horen, waardoor de lucht vibreerde de lucht en er een geluid ontstond dat niet zo bedoeld was door de makers van de plaat. Maar niet elk nummer klonk goed wanneer het zo werd afgespeeld, en de dj’s drongen er bij de producers op aan om passende stukken te produceren.

Zoals bij veel discotheekmuziek het geval is, werden de meeste nummers gemaakt door slechts een handvol producers, die onder een aantal pseudoniemen actief waren. Wegens deze anonimiteit en de relatief eenvoudige productie, konden sommigen een loopbaan als producer beginnen. Een hele generatie van Belgische producers begon hun carrière in deze periode of raakte in deze periode bekend. Onder hen waren Patrick De Meyer, Jade 4U, Maurice Engelen, Marc Grouls, Ro Maron (Rembert De Smet), Renaat Van De Papeliere, Morton, Sherman en Bellucci, Jo Bogaert (Nux Nemo), Frank De Wulf, Serge Raemakers.

Nadat de singles van The Erotic Dissidents en de Confetti’s enorme hits werden, begonnen velen plotseling new beat te produceren. Dit leidde ertoe dat een nieuw type van new beat begon op te komen: een commerciële new beat, die bedoeld was om hoog in de hitlijsten te scoren en winst te maken. De oorspronkelijke dj’s bedachten voor deze golf de naam nougat beat. Om de kwaliteit van de new beat op niveau te houden, stichtten de producers van de oorspronkelijke new beat de B.N.B.F.: de Belgian New Beat Foundation, en bedachten stickers die de oorspronkelijke new beat moesten onderscheiden van de nougat beat.

Media-aandacht

In 1988 waren er in België slechts twee tv-kanalen van de Belgische staatszender. (Pas op februari 1989 zou de eerste commerciële televisiezender vtm beginnen uit te zenden.) De New Beat kwam niet aan bod op de nationale zenders, aangezien men dit geluid geen echte muziek vond, en niet gemaakt door echte musici. Een plaatselijke vrije radiozender in Antwerpen ondersteunde de New Beat-stijl reeds toen deze nog AB music heette. Het programma Liaisons Dangereuses, gepresenteerd door Paul Ward en de muziek werd gedraaid door Sven Van Hees. New Beat-liefhebbers uit andere steden reden met de auto naar Antwerpen omdat ze daar dit radioprogramma konden ontvangen, en maakten er cassetteopnames van. Zij namen de cassettes mee naar huis en lieten ze aan vrienden horen. De cassettes verspreidden zich over de aardbol en trokken de aandacht van dj’s uit diverse landen. Ironisch genoeg kochten zij vaak new beat-platen om deze versneld af te spelen bij hun eigen snellere muziekstijl. Ondanks de internationale aandacht, werd op de nationale radiozenders geen new beat gespeeld. Desondanks stonden in oktober 1988 acht new beat-nummers in de top tien.

Uiteindelijk kon de new beat niet langer worden genegeerd en brak deze door op de nationale radio. Nu new beat door de radio in de huiskamer gebracht werd, schoten de verkoopcijfers als een pijl omhoog. Musici die ervoor hadden gevochten om gehoord te worden, werden Belgische huismerken.

Op het hoogtepunt van de new beat-rage zat de discotheek Boccaccio elk weekend drie dagen volgepakt. De Boccaccio organiseert „The European New Beat Festival”. Het eerste New Beat Festival zou meteen ook het laatste worden.

Internationaal werden er new beat-compilatieplaten uitgegeven. De BRT en de nieuwe zender vtm gaven nieuwsverslagen over de New Beat. In de reclamewereld werden zelfs producten gepromoot met new beat. Er kwamen andere logo’s in omloop naast dat van de B.N.B.F. De commerciële new beat (’nougat beat’) beheerste de hitlijsten.

Door de enorme commercialisering verloor New Beat voor velen zijn charme. Door de invloed van buitenlandse techno en house-stijlen, versnelde de beat zich en werd de muziekstijl op zich vervangen door andere stijlen. Terwijl de rest van Europa nog van de New Beat genoot, begonnen de oorspronkelijke producers aan andere projecten. Het publiek volgde en verliet de New Beat. Vanaf 1990 was de New Beat verleden tijd.

De New Beat-kledingstijl

De hevigste fans kleedden zich in een new beat-kledingstijl. Deze bevatte de volgende elementen:

• Veel zwarte en witte kleding.
• Een wielrennersbroek of een kniehoge broek.
• T-shirts met de tekst „Belgians do it better”.
• Korte laarzen of schoenen (zoals van het merk Dr. Martens), waarvan een laag leer verwijderd werd zodat de stalen tippen zichtbaar werden.
• Net als in de parallel lopende acid house-trend gebruikte men de smiley als symbool; men bevestigde pins en buttons met smileys in fluorescerende kleuren op de kleding.
• De outfit kon worden versierd met oude portretfoto’s. Aanvankelijk haalden sommigen deze van een begraafplaats. De modewereld maakte kleding met voorgedrukte oude portretten.
• Men droeg een Volkswagen- of Mercedes-embleem aan een halsketting. Het kwam vaak voor dat deze van geparkeerde auto’s werden gehaald.