Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Politiek: verschil tussen versies
(→A tot Z: {{wikt klein}}.) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Politiek is de (per definitie onvolmaakte) wijze waarop in een [[samenleving]] de belangentegenstellingen van groepen en [[Individu|individuen]] tot hun recht komen - meestal op basis van onderhandelingen - op de verschillende [[bestuur|bestuurlijke]] en [[Maatschappij (sociologie)|maatschappelijke]] niveaus. Waar de scheidslijn loopt tussen het ''politieke'' en het ''[[ethiek|ethische]]'' en ''[[sociaal|sociale]]'' is een vraag waar veel verschil van mening over bestaat. De meeste [[wetenschapper|wetenschappers]] erkennen dat er sprake moet zijn van enig potentieel tot het gebruik van [[macht (politiek)|macht]] of [[geweld]] om een vraagstuk als politiek te bestempelen — bij het beslissen van een ''politiek conflict'' is meestal sprake van een verplaatsing van macht van de ene groep of persoon naar een andere groep of persoon. | Politiek is de (per definitie onvolmaakte) wijze waarop in een [[samenleving]] de belangentegenstellingen van groepen en [[Individu|individuen]] tot hun recht komen - meestal op basis van onderhandelingen - op de verschillende [[bestuur|bestuurlijke]] en [[Maatschappij (sociologie)|maatschappelijke]] niveaus. Waar de scheidslijn loopt tussen het ''politieke'' en het ''[[ethiek|ethische]]'' en ''[[sociaal|sociale]]'' is een vraag waar veel verschil van mening over bestaat. De meeste [[wetenschapper|wetenschappers]] erkennen dat er sprake moet zijn van enig potentieel tot het gebruik van [[macht (politiek)|macht]] of [[geweld]] om een vraagstuk als politiek te bestempelen — bij het beslissen van een ''politiek conflict'' is meestal sprake van een verplaatsing van macht van de ene groep of persoon naar een andere groep of persoon. | ||
Een persoon die een ambt of functie in de politiek vervult heet een '''politicus''' (vrouwelijk: ''politica''). | Een persoon die een ambt of functie in de politiek vervult heet een '''[[politicus]]''' (vrouwelijk: ''politica''). | ||
===[[Etymologie]] en definities=== | ===[[Etymologie]] en definities=== | ||
Huidige versie van 20 apr 2010 om 08:42
Politiek is de (per definitie onvolmaakte) wijze waarop in een samenleving de belangentegenstellingen van groepen en individuen tot hun recht komen - meestal op basis van onderhandelingen - op de verschillende bestuurlijke en maatschappelijke niveaus. Waar de scheidslijn loopt tussen het politieke en het ethische en sociale is een vraag waar veel verschil van mening over bestaat. De meeste wetenschappers erkennen dat er sprake moet zijn van enig potentieel tot het gebruik van macht of geweld om een vraagstuk als politiek te bestempelen — bij het beslissen van een politiek conflict is meestal sprake van een verplaatsing van macht van de ene groep of persoon naar een andere groep of persoon. Een persoon die een ambt of functie in de politiek vervult heet een politicus (vrouwelijk: politica).
Etymologie en definities
Het woord politiek is afgeleid van het Oudgriekse πολιτεια (politeia). Politeia betekende onder meer de burgerlijke samenleving; het leven als burger in de samenleving; staat; staatsvorm; en stads- of staatsbestuur. De term politiek doet zijn intrede in de Griekse oudheid met de opkomst van de polis of stadstaat: politikos verwees naar alles wat de burgermaatschappij in de stadstaat betrof.[1] Daarmee was het tegengesteld aan het begrip idiotès, dat "privaat", "gewone man" of "individueel" betekende. De oude Grieken maakten dus in feite geen onderscheid tussen "politiek" en "sociaal". Deze opvatting van het begrip politiek werd door de Romeinen overgenomen als politicus of civilis, en vooral gebruikt ter aanduiding van de situatie in de Romeinse Republiek. Bij de stichting van het Romeinse Rijk raakte het begrip in onbruik.
Politiek als begrip deed opnieuw haar intrede in het vroegmoderne Europa, toen het feodalisme plaats maakte voor een nieuwe burgerlijke maatschappij, belichaamd door republieken. In deze tijd verwierf het de bijbetekenis 'de staat betreffend', ongeacht de bestuurlijke inrichting van de staat.[2]
De opkomst van grote ideologieën als liberalisme en socialisme in de 19e eeuw voegde een derde betekenis aan het woord toe: de strijd tussen ideologisch gemotiveerde groepen. Wanneer gesproken wordt over een einde van de politiek[3] (of, in de woorden van Žižek, een postpolitieke maatschappij) is het deze betekenis die bedoeld wordt.
Politiek en conflicten
De meeste theoretici erkennen ook dat een politiek conflict gemakkelijk kan degraderen tot een nulsomspel, waarbij er niets anders meer verdiend of geleerd wordt dan "wie er won en wie er verloor".
Lenin stelde dat politiek ging over de vraag "wie kan wat aan wie aandoen", in het Russisch 'Kto-Kgo' (wie-wat). Politiek wetenschapper Harold Lasswell meende dat politiek gaat over "wie krijgt wat, wanneer en hoe".
Politiek gaat ook over het beslechten van morele verschillen van mening die voldoende ernstig zijn om een sociaal conflict te veroorzaken. In dit laatste geval zal een gezamenlijk overeengekomen proces van arbitrage de kans op geweld verminderen — een belangrijk doel in elke beschaving. De theoreticus Bernard Crick hangt deze zienswijze aan, evenals het idee dat politiek eenvoudig "ethiek in het publiek" zou zijn: publieke belangengroepen kunnen het met elkaar (on)eens zijn, discussie voeren, en actie ondernemen om een gewenst resultaat te verkrijgen.
Actoren in de politiek
Naast de regering spelen ook de journalistiek, religieuze groepen, lobby's en economische systemen een rol in de politiek. Zij hebben invloed op de onderhandelingen en beslissingen.
Auteurs van politieke studies hebben nagedacht over (en invloed uitgeoefend op) de politieke systemen in de wereld. Niccolò Machiavelli schreef rond 1513 De Heerser, een scherpe analyse van de machtspolitiek. Karl Marx en Friedrich Engels schreven in 1848 het Communistisch Manifest, dat een van de meest invloedrijke werken van de 19e eeuw werd.
Politicologie
De wetenschap der politiek of politicologie concentreert zich op vragen omtrent het tot stand komen van (collectieve) besluiten binnen en tussen staten. In het algemeen richt de politicologie zich op
- vragen omtrent de betekenis van begrippen als vrijheid en macht;
- normatieve vragen, bijvoorbeeld met betrekking tot de morele rechtvaardiging van staatsinterventie of over de rechtvaardiging van oorlog;
- empirische vragen, d.w.z. met betrekking tot de manier waarop collectieve besluiten tot stand komen, zoals vragen over de manier waarop kiezers kiezen en ministers besluiten nemen;
- beleidsvragen, zoals vragen over de manier waarop bepaalde maatschappelijke problemen door staatsinterventie kunnen worden opgelost.
Zie ook
- Politiek is ook een Friese familienaam
Politiek in Nederland en België
- België - Overheid en Politiek
- Politiek en overheid in Nederland
- Nederlands kabinet
- Nederlandse kabinetten tot en met WO II
- Nederlandse kabinetten sinds de Tweede Wereldoorlog
- Politieke partijen in België
- Politieke partijen in Nederland
Politieke manifesten
Politieke stromingen
- Anarchisme
- Christendemocratie
- Communisme
- Conservatisme
- Corporatisme
- Ecologisme
- Falangisme
- Fascisme
- Islamisme
- Leninisme
- Liberalisme
- Libertarisme
- Maoïsme
- Marxisme
- Nationalisme
- Nationaalsocialisme
- Neoconservatisme
- Neoliberalisme
- Paleoconservatisme
- Socialisme
- Solidarisme
- Stalinisme
- Trotskisme
Politieke termen
A tot Z
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Bart Tromp (2002). De wetenschap der politiek: Verkenningen. Amsterdam University Press.
- º Het woord staat zelf veranderde in deze periode van betekenis: het kwam los te staan van het oudere begrip status regis, 'toestand van de vorst'.
- º Zie ook einde van de geschiedenis.
| Politieke stromingen |
|---|