Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Émile Zola: verschil tussen versies
| Regel 262: | Regel 262: | ||
== Externe links == | == Externe links == | ||
* [http://www.notreprovence.fr/en_writer_zola-emile.php | * [http://www.notreprovence.fr/en_writer_zola-emile.php Leven van Emile Zola op NotreProvence.fr] {{en}} | ||
{{Navigatie Panthéon}} | {{Navigatie Panthéon}} | ||
Versie van 27 sep 2023 10:50
| Émile Zola | ||
| Bestand:Emile Zola.jpg | ||
| J'accuse...! | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Émile Édouard Charles Antoine Zola | |
| Geboren | 2 april 1840, Parijs | |
| Overleden | 29 september 1902, Parijs | |
| Land |  Frankrijk
| |
| Werk | ||
| Periode | 19e eeuw | |
| Genre(s) | Romans, novelle | |
| Stroming | Naturalisme | |
| Bekende werken | Le ventre de Paris, 1873; L'assommoir, 1878; Nana, 1880, Germinal, 1885; J'accuse...!, 1898 | |
| Lijst van Franstalige schrijvers | ||
Émile Zola (Parijs, 2 april 1840 - aldaar, 29 september 1902) was een Frans schrijver en journalist. Hij wordt gezien als de belangrijkste vertegenwoordiger van de literaire school der naturalisten. Zola's literaire arbeid werd beïnvloed door het oeuvre van Honoré de Balzac en Gustave Flaubert.
Biografie
Émile Zola werd geboren in Parijs. Hij bracht zijn jeugd en zijn schooljaren door te Aix-en-Provence, waar zijn vader, van Italiaanse origine, ingenieur was. Hij was bezig met de uitvoering van een plan voor een drinkwatervoorziening, toen hij onverwacht overleed. Er volgden armoedige jaren voor Zola en zijn moeder. In 1858 gingen ze naar Parijs, alwaar Zola, na een mislukt eindexamen, een baan vond bij de publiciteitsafdeling van de uitgeverij Hachette. Daar ontmoette hij schrijvers en raakte hij vertrouwd met de praktische kant van het schrijversbestaan. Verder publiceerde hij als journalist in diverse bladen. Als criticus viel hij bijzonder scherp uit naar de officiële Salonjury, toen De fluitspeler van Édouard Manet geweigerd werd. Hij zou trouwens fervent verdediger worden van het impressionisme.
Zola werd beroemd met romans als Germinal, Nana en L'Assommoir, die onderdeel uitmaken van de grote cyclus Les Rougon-Macquart. In l'Oeuvre schildert hij het tragische leven van schilder, een personage dat grotendeels geïnspireerd lijkt op Cézanne, een jeugdvriend van Zola uit Aix-en-Provence. Na ontvangst van deze roman maakte Cézanne een abrupt eind aan de vriendschap, die al langer niet meer zo intens was,[1].
Vermaard werd ook Zola's open brief aan president Felix Faure in L'Aurore van 13 januari 1898 onder de titel J'accuse...!. In deze brief over de Dreyfusaffaire kiest hij partij voor de Joodse kapitein Alfred Dreyfus, die ten onrechte van spionage was beschuldigd. Zola beschuldigde de Franse generale staf van het produceren van bewijsmateriaal. Zola werd voor smaad veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en 3000 Francs boete, die voor hem werd betaald door Octave Mirbeau. Op aanraden van vrienden wachtte Zola het hoger beroep niet af en week uit naar Groot-Brittannië. Na een jaar kon hij terugkeren en werd hij als held ontvangen.
Émile Zola stierf onverwacht in Parijs op 29 september 1902 in zijn woning aan de Rue de Bruxelles door een koolmonoxidevergiftiging. Zijn echtgenote kon nog net worden gered in het ziekenhuis van Neuilly.[2] Volgens Philipp Blom zou een dakwerker bekend hebben dat hij een stuk hout op de schoorsteen had gelegd om de schrijver te doden uit wraak voor zijn verdediging van de Joodse kapitein. In 1908 werd zijn lichaam overgebracht naar het Panthéon.
Bibliografie
Romans en novellen
- 1861 Un coup de Vent (novelle)
- 1865 La Confession de Claude (roman)
- 1866 Un mariage d'amour (roman)
- 1866 Le vœu d'une morte (roman)
- 1867 Les mystères de Marseille (roman)
- 1867 Thérèse Raquin (roman)
- 1868 Madeleine Férat (roman)
- 1880 Madame Sourdis (novelle)
serie Les Rougon-Macquart, histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire
- 1870 La Fortune des Rougon; Het Fortuin der Rougons
- 1871 La curée; (Ned. vert.: 1984; De buit; door: Stephan Saaltink)
- 1873 Le Ventre de Paris; De Buik van Parijs
- 1874 La Conquête de Plassans; De Verovering van Plassans
- 1875 La Faute de l'Abbé Mouret
- 1876 Son Excellence Eugène Rougon
- 1878 L'Assommoir
- 1878 Une Page d'amour
- 1880 Nana; (Ned. vert.: 1981; Nana; door: Johan Fredrik)
- 1882 Pot-Bouille
- 1883 Au bonheur des dames; (Ned. vert.: 1967; In het paradijs voor de vrouw; door: David de Jong)
- 1884 La Joie de vivre
- 1885 Germinal; (Ned. vert.: 1993; De Mijn; door: Jan Versteeg)
- 1886 L'Oeuvre
- 1887 La Terre
- 1888 Le Rêve
- 1890 La Bête Humaine
- 1891 L'Argent
- 1892 La Débâcle
- 1893 Le Docteur Pascal
- Les Trois Villes
- 1894 Lourdes
- 1896 Rome
- 1898 Paris
- Les Quatres Evangiles
- 1899 Fécondité
- 1901 Travail
- 1903 Vérité
- Justice; (onvoltooid)
Verhalen
- 1862-64 Contes à Ninon; met:
- Simplice; Le carnet de danse; Celle qui m'aime; La fée amoureuse; Le sang; Les voleurs et l'Âne; Soeur-des-pauvres
- Aventures du grand Sodoine et du petit Médéric
- 1874 Nouveaux Contes à Ninon; (met:
- Un bain; Les fraises; Le grand Michu; Le jeûne; Les épaules de la marquise; Mon voisin Jacques; Le paradis des chats;
- Lili; La légende du Petit-Manteau bleu de l'amour; Le forgeron; Le chômage; Le petit village;
- SOUVENIRS
- Les quatre journées de Jean Gourdon; (bestaande uit:
- 1. Printemps; 2. Été; 3. Automne; 4. Hiver)
- 1880 Les Soirées de Médan; bundel met bijdrage van vrienden; (Ned. vert.: ; De avonden te Médan; door: Jean A. Schalekamp); met:
- L'Attaque du moulin; Zola; (De aanval op de molen);
- Boule de suif; (Guy de Maupassant); (Vetbolletje);
- Sac au dos; (Joris-Karl Huysmans); (Met de ransel op de rug);
- La Saignée; (Henry Céard); (De aderlating);
- L'Affaire du Grand 7; (Léon Hennique); (De affaire van de grote 7);
- Après la bataille; (Paul Alexis); (Na de veldslag)
- 1882 Le Captaine Burle
- 1884 Naïs Micoulin
- 1981 6 Verhalen (Nederlandse uitgave met een vertaling door: B. Kolthoff); met:
- Jacques Damour; De overstroming; Drie oorlogen; De aanval op de molen (L'Attaque du moulin); Het bos; Angeline: een spookverhaal
Poëzie
- 1861 Paolo
- 1989 Messidor
- 1901 L'Ouragan; lyrisch drama; (met Alfred Bruneau [1857-1934])
- 1905 L'enfant roi
- 1921 Lazare; (met Alfred Bruneau)
- 1921 Violaine la chevelue
- 1921 Sylvanire ou Paris en amour
Toneel
- 1865 Madeleine; (publicatie in 1889)
- 1873 Thérèse Raquin; (toneelbewerking van roman in 4 bedrijven; opgevoerd 11 juli 1873; is niet aangeslagen bij het publiek)
- 1874 Les Héritiers Rabourdin; (komedie in 3 bedrijven)
- 1878 Le bouton de rose
- 1879 L'Assommoir; (toneelbewerking door Busnach en Gastineau)
- 1881 Nana; (voor toneel bewerkt door William Busnach [1832-1907])
- 1883 Pot-Bouille; (toneelbewerking door Busnach)
- 1887 Le Ventre de Paris; (toneelbewerking door Busnach)
- 1888 Germinal; (toneelbewerking door Busnach)
- La Bête humaine; (toneelbewerking door Busnach; niet opgevoerd)
Kritieken, overig
- 1866 Mes haines, causeries littéraires et artistique
- 1866 Mon Salon
- 1867 Édouard Manet, étude biographique et critique
- 1880 Le Roman Experimental; (uiteenzetting romantheoretische inzichten over de cyclus 'Les Rougon-Macquart')
- 1881 Le Naturalisme au Théâtre
- 1881 Nos auteurs dramatiques
- 1881 Les romanciers naturalistes
- 1882 Une campagne [1880-1881]
- 1881 Documents littéraires
- 1897 Nouvelle campagne [1896]
- 1897 Humanité, vérité, justice. L'affaire Dreyfus. Lettre à la jeunesse
- 1898 J'accuse...!; (manifest over de Dreyfusaffaire)
- 1901 L'affaire Dreyfus, la vérité en marche
Literatuur, een kleine selectie
- 1893 Sous le regard de l'Olympia 1840-1870; Mitterand, Henri
- L'Homme de Germinal 1871-1893; Mitterand, Henri
- L'Honneur 1893-1902; Mitterand, Henri
- 1954 Bonjour Monsieur Zola; Armand, Lanoux
- 1964 Présentation des Rougon-Macquart; Guillemin Henri
- 1997 Zola, légende et vérité, Utovie; Guillemin Henri
Verfilmingen
- Gegevens in volgorde indien bekend: jaar; soort; duur; productie land; regisseur; cast
- Betekenis afkorting: D=documentaire; m= mini serie; S=stille film; T=televisie; V=video
- Therese Raquin
- 1915; S; I ; Teresa Raquin; regie: Nino Martoglio; cast: Maria Carmi | Francesco Nicolosi-Puglisi
- 1916; S; 50; USA; The Marble Heart; regie: Kenean Buel; cast: Violet Horner | Walter Miller
- 1928; S; 90; F|D; Thérèse Raquin; regie: Jacques Feyder; cast: Gina Manès | Hans Adalbert Schlettow
- 1953; 105; F|I; Thérèse Raquin; regie: Marcel Carné; cast: Simone Signoret | Raf Vallone
- 1966; T; D; Thérèse Raquin; regie: Hans Korngiebel
- 1965; T; 125; Sw; Thérèse Raquin; regie: Håkan Ersgård; cast: Gunnel Broström | Allan Edwall
- 1979; T; B; Thérèse Raquin; regie: Emanuel Boeck; cast: Frank Aendenboom | Gella Allaert
- 1980; Tm; UK; Thérèse Raquin; regie: Simon Langton; cast: Kate Nelligan | Kenneth Cranham
- 2002; Tm; 180; F; La Liberté de Marie; regie: Caroline Huppert; cast: Julia Maraval | Sagamore Stévenin
- 2006; Tsj|USA|UK; Therese Raquin; regie: Charlie Stratton; cast: Ludivine Sagnier
- Madeleine Férat
- 1920; S; I; Maddalena Ferat; regie: Febo Mari | Roberto Roberti; cast: Francesca Bertini | Giorgio Bonaiti
Les Rougon-Macquart
- La Fortune des Rougon
- 1980; Tm; 275; F; La Fortune des Rougon; regie: Yves-André Hubert | Madeleine Robinson | Didou Kapour
- La Curée
- 1917; S; I; La Cuccagna; regie: Baldassarre Negroni; cast: Ida Carloni Talli | Alfonso Cassini
- 1966; 98; I|F; La Curée; regie: Roger Vadim; cast: Jane Fonda | Michel Piccoli
- La Faute de l'abbé Mouret
- 1970; 100; F; La Faute de l'abbé Mouret; regie: Georges Franju; cast: Francis Huster | Gillian Hills
- 1937; CH; La Faute de l'abbé Mouret; regie: Max Haufler; cast: Heinrich Gretler | Alfred Rasser
- L'Assommoir
- 1902; S; 5; F; Les Victimes de l'alcoolisme
- 1902; S; F; L'Assommoir; regie: Ferdinand Zecca
- 1909; S; DK; Faldgruben; regie: Carl Alstrup; cast: Carl Alstrup | Emilie Sannom
- 1909; S; F; L'Assommoir; regie: Albert Capellani; cast: Eugénie Nau | Alexandre Arquillière
- 1917; S; UK; Drink; regie: Sidney Morgan; cast: Fred Groves | Irene Browne
- 1956; 122; F|I; Gervaise; regie: René Clément; cast: Maria Schell | François Périer
- Une page d'amour
- 1995; T; F; Une page d'amour; regie: Serge Moati; cast: Jacques Perrin | Miou-Miou
- 1980; T; F; Une page d'amour; regie: Elie Chouraqui; cast: Anouk Aimée | Bruno Cremer
- Nana
- 1917; S; USA; A Man and the Woman; regie: Herbert Blaché | Alice Guy; cast: Edith Hallor | Leslie Austin
- 1926; S; 150; F; Nana; regie: Jean Renoir; cast: Catherine Hessling | Jean Angelo
- 1934; 90; USA; Nana; regie: Dorothy Arzner | George Fitzmaurice; cast: Anna Sten; Lionel Atwill
- 1944; 87; Mex; Nana; regie: Roberto Gavaldón | Celestino Gorostiza; cast: Lupe Velez | Miguel Ángel Ferriz
- 1955; 120; F|I; Nana; regie: Christian-Jaque; cast: Charles Boyer | Martine Carol
- 1970; 110; Sw|F; Nana; regie: Mac Ahlberg; cast: Anna Gaël | Gillian Hills
- 1981; Tm; 360; F|B|CH; Nana; regie: Maurice Cazeneuve; cast: Véronique Genest | Guy Tréjan
- 1982; 92; I; Nana; regie: Dan Wolman; cast: Katya Berger | Jean-Pierre Aumont
- 1985; 110; Mex; Nana; regie: Rafael Baledón | José Bolaños | Irma Serrano; cast: Gregorio Casal | Verónica Castro
- 1999; T; 180; I; Nanà; regie: Alberto Negrin; cast: Francesca Dellera | Bernard Giraudeau
- 2001; TV; 180; F; Nana; regie: Édouard Molinaro; cast: Lou Doillon | Bernard Le Coq
- Pot-Bouille
- 1957; 115; F|I; Pot-Bouille; regie: Julien Duvivier; cast: Gérard Philipe | Dany Carrel
- 1972; Tm; 364; F; Pot-Bouille; regie: Yves-André Hubert; cast: Roger Van Hool | Pierre Tornade
- 1943; 88; F; Au bonheur des dames; regie: André Cayatte; cast: Michel Simon | Albert Préjean
- 1930; 85; F; Au bonheur des dames; regie: Julien Duvivier; cast: Dita Parlo | Pierre de Guingand
- Au bonheur des dames
- 1922; S; D; Zum Paradies der Damen; regie: Edith Posca | Lupu Pick; cast: Edith Posca | Lupu Pick
- Germinal
- 1905; S; F; Au pays noir; regie: Lucien Nonguet | Ferdinand Zecca
- 1912; S; F; Au pays des ténèbres; regie: Victorin-Hippolyte Jasset; cast: Charles Krauss | Marcel Vibert
- 1913; S; 150; F; Germinal; regie: Albert Capellani; cast: Mévisto
- 1963; 110; F|I|Hun; Germinal; regie: Yves Allégret; cast: Jean Sorel | Berthe Granval
- 1970; Tm; 300; UK; Germinal; regie: John Davies; cast: Nancie Jackson | Mark Jones
- 1993; 170; B|F|I; Germinal; regie: Claude Berri; cast: Miou-Miou | Renaud
- 1967; T; F; L'Oeuvre; regie: Pierre Cardinal; cast: Bernard Fresson | Marie-Christine Barrault
- La Terre
- 2001; 115; UK; This Filthy Earth; regie: Andrew Kotting; cast: Rebecca R. Palmer | Shane Attwooll
- 1930; 73; Le Rêve; regie: Jacques de Baroncelli; cast: Simone Genevois | Jaque Catelain
- 1921; S; F; Le Rêve; regie: Jacques de Baroncelli; cast: Eric Barclay | Suzanne Bianchetti
- 1921; S; 97; USA; La Terre; regie: André Antoine; cast: Armand Bour | René Alexandre
- La Bête Humaine
- 1938; 100 ||F; La Bête humaine; regie: Jean Renoir; cast: Jean Gabin | Simone Simon
- 1954; 91; USA; Human Desire; regie: Fritz Lang; cast: Glenn Ford | Gloria Grahame
- 1957; 107; Arg; La Bestia humana; regie: Daniel Tinayre; cast: Roberto Escalada | Massimo Girotti
- 1995; T; 90; UK; Cruel Train; regie: Renaud; cast: Saskia Reeves | Adrian Dunbar
- L'Argent
- 1915; S; DK; Penge; regie: Karl Mantzius; cast: Karl Mantzius | R. Schyberg
- 1928; S; 195; F; L'Argent; regie: Marcel L'Herbier|| Brigitte Helm | Marie Glory
- 1988; T; 250; F; L'Argent; regie: Jacques Rouffio; cast: Claude Brasseur | Miou-Miou
Les Trois Villes
- Lourdes
- 1913; S; Sw; Miraklet; regie: Victor Sjöström; cast: Carl Borin | John Ekman
Les Quatres Evangiles
- 1929; S; F; Fécondité; regie: Nicolas Evreinoff | Henri Étiévant; cast: Alex Allin | José Davert
- 1920; S; F; Travail; regie: Henri Pouctal; cast: Raphaël Duflos | Léon Mathot
- 1915; S; 50; USA; Destruction (Travail); regie: Will S. Davis; cast: Theda Bara | J. Herbert Frank
Overige films
- 1979; T; F; Madame Sourdis; regie: Caroline Huppert; cast: Nathalie Baye | Pierre Clémenti
- 1947; F; Pour une nuit d'amour; regie: Edmond T. Gréville; cast: Odette Joyeux | Roger Blin
- 1920; S; D; Die Bestie im Menschen; regie: Ludwig Wolff; cast: Hugo Döblin | Ilka Grüning
- 1917; S; Rus; Chelovek - zver; regie: Cheslav Sabinsky
- 1959; 109; SW|P|F; Noc poslubna Attaque du Moulin); regie: Erik Blomberg; cast: Harriet Andersson | Ignacy Gogolewski
- 1945; 117; F; Naïs (Naïs Micoulin); regie: Raymond Leboursier; cast: Jacqueline Pagnol | Fernandel
- 1999; 104; Pol.; Na koniec swiata; regie: Magdalena Lazarkiewicz; cast: Justyna Steczkowska | Aleksandr Domogarov
- 1913; S; 51; Sw; Gränsfolken; regie: Mauritz Stiller; cast: Carl Borin | Stina Berg
- 1937; 116; USA; The Life of Emile Zola; regie: William Dieterle; Paul Muni | Joseph Schildkraut
- 1954; D; 43; F; Émile Zola; regie: Jean Vidal; stem: Julien Bertheau
- 1978; 495; F; Émile Zola ou La conscience humaine (mini); regie: Stellio Lorenzi; cast: Jean Topart | Roger Monsoret
Voetnoten
- º Zie Allan Schom: Emile Zola"", blz.. 70; hij wijt de achteruitgang van de vriendschap vooral aan Alexandrine, de vrouw van Zola.
- º Zie over het sterven van/de moord op Zola bijvoorbeeld: Bart Van Loo. Eten! Lezen! Vrijen! De Bezige Bij, Antwerpen, 2011, p. 243-246.
Externe links
1791: Honoré Gabriel de Riqueti, graaf van Mirabeau · Voltaire · 1793: Louis-Michel Lepeletier de Saint-Fargeau · Auguste Marie Henri Picot de Dampierre · 1806: François Denis Tronchet · Claude-Louis Petiet · 1807: Jean-Baptiste-Pierre Bevière · Louis-Joseph-Charles-Amable d'Albert de Luynes · Jean-Étienne-Marie Portalis · Louis-Pierre-Pantaléon Resnier · 1808: Antoine-César de Choiseul-Praslin · Jean-Frédéric Perregaux · Jean-Pierre Firmin Malher · Pierre Jean Georges Cabanis · François Barthélemy Beguinot · 1809: Girolamo Luigi Durazzo · Jean-Baptiste Papin · Joseph-Marie Vien · Pierre Garnier de Laboissière · Justin Bonaventure Morard de Galles · Jean-Pierre Sers · Emmanuel Crétet · 1810: Louis Charles Vincent Le Blond de Saint-Hilaire · Jean Lannes · Giovanni Battista Caprara · Charles Pierre Claret de Fleurieu · Jean-Baptiste Treilhard · 1811: Nicolas Marie Songis des Courbons · Charles Erskine de Kellie · Alexandre-Antoine Hureau de Sénarmont · Michel Ordener · Louis Antoine de Bougainville · Ippolito Antonio Vincenti-Mareri · 1812: Jan Willem de Winter · Jean Marie Pierre Dorsenne · Auguste Jean-Gabriel de Caulaincourt · 1813: Joseph-Louis Lagrange · Jean-Ignace Jacqueminot · Hyacinthe-Hughes Timoléon de Cossé-Brissac · Justin de Viry · Jean Rousseau · Frédéric Henri Walther · 1814: Jean-Nicolas Démeunier · Jean Louis Ébenezel Reynier · Claude Ambroise Régnier · 1815: Claude Juste Alexandre Legrand · Antoine-Jean-Marie Thévenard · 1829: Jacques-Germain Soufflot · 1885: Victor Hugo · 1889: Théophile Malo Corret de La Tour d'Auvergne · Lazare Carnot · Jean-Baptiste Baudin · François Séverin Marceau · 1894: Marie François Sadi Carnot · 1907: Marcellin Berthelot · 1908: Émile Zola · 1920: Léon Gambetta · 1924: Jean Jaurès · 1933: Paul Painlevé · 1948: Paul Langevin · Jean Perrin · 1949: Félix Éboué · Victor Schoelcher · 1952: Louis Braille · 1964: Jean Moulin · 1987: René Cassin · 1988: Jean Monnet · 1989: Henri Grégoire · Gaspard Monge · Nicolas de Condorcet · 1995: Marie Curie · Pierre Curie · 1996: André Malraux · 2002: Alexandre Dumas père · 2018: Simone Veil en haar man