Stedenbaan

Stedenbaan (sinds 2013 officieel StedenbaanPlus geheten) is een zogenaamd Transit-oriented development-programma voor ruimtelijke ontwikkeling en hoogwaardig openbaar vervoer in het zuidelijk deel van de Nederlandse Randstad. Stedenbaan is een samenwerking van de Nederlandse Spoorwegen, ProRail, de Provincie Zuid-Holland, Stadsgewest Haaglanden, Stadsregio Rotterdam, Regio Holland-Rijnland, de Drechtsteden, het Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Midden-Holland, de Gemeente Den Haag en de Gemeente Rotterdam.

Stedenbaan is een programma dat een gemeenschappelijk gedragen visie met ambities bevat waaraan de deelnemende partijen zich gecommitteerd hebben, zonder dat exact is beschreven hoe deze ambities gerealiseerd gaan worden. Doel van het programma is het verbeteren van het openbaar vervoer in het zuidelijk deel van de Randstad (Zuidvleugel), door de kwaliteit van de openbaar vervoerverbindingen te verbeteren, met een hogere frequentie te rijden, en het openbaar vervoer meer op elkaar af te stemmen. Daarnaast wil het programma de leef- en werkkwaliteit in de directe omgeving van de openbaar-vervoerknooppunten verbeteren, door de bouw van nieuwe woningen en kantoren en extra faciliteiten zoals parkeerplaatsen.

Het initiatief voor Stedenbaan is genomen in december 2003, toen op een bestuurdersconferentie van Zuid-Hollandse overheden afgesproken werd het een platform op te richten dat tot doel had het openbaar vervoer in de Zuidvleugel meer effectief en intensief te benutten. Aanleiding was dat de groei van de infrastructuur in de regio niet in pas liep met de groei van de verschillende gemeentes in de regio naar een metropoolregio. Na een verkennend onderzoek werden de ambities beschreven in het document 'Ruimtelijk Ambitiedocument Stedenbaan 2020'

In 2007 werden afspraken met de NS gemaakt om de frequentie van sprinters op termijn te verhogen van 4 naar 6 treinen per uur. In 2012 werden de doelstellingen van Stedenbaan herijkt, en ging Stedenbaan verder onder de naam StedenbaanPlus. De toevoeging 'Plus' sloeg op de verruiming van het geografische werkgebied van Stedenbaan.

Doordat de focus van Stedenbaan niet alleen op openbaar vervoert ligt, maar ook op ruimtelijke ordening, onderscheidt Stedenbaan zich van programma's Randstadspoor, in de omgeving Utrecht, en Regionet in de omgeving van Amsterdam. Deze programma's kennen vergelijkbare doelstellingen met betrekking tot openbaar vervoer, maar missen de integratie met regionale stedelijke ontwikkeling.

Hoogwaardig Openbaar Vervoer

Treinen

Het spoor van Stedenbaan bestaat uit de spoorlijnen:

• Leiden - Dordrecht v.v.
• Den Haag Centraal - Gouda v.v.
• Rotterdam Centraal- Gouda v.v.

Op deze lijnen zal op termijn zes maal per uur een Sprinter rijden en tussen de sprinters door intercity's die stoppen op de grotere stations.

Bij Stedenbaanplus werd het werkgebied van deze spoorlijnen nog aangevuld met de spoorlijnen:

• Leiden - Utrecht Centraal
• Leiden - Gouda (de Rijngouwelijn
• Dordrecht - Gorinchem (de Merwedelingelijn)
• Rotterdam - Hoek van Holland

Deze laatste spoorlijn zal in 2017 worden omgebouwd tot een metrolijn, en toegevoegd worden aan de metro van Rotterdam.

Andere vormen van Openbaar Vervoer

Naast openbaar vervoer via spoor wordt StedenbaanPlus aangevuld met hoogwaardig busvervoer, trams, metro's en lightrailconcepten.. In de regio Haaglanden gebeurt dit onder de paraplu Randstadrail. Nieuwe HOV-buslijnen worden aangelegd op trajecten waar een railverbinding (nog) niet rendabel is.

Nieuwe stations

Anders dan bij Randstadspoor is het bij Stedenbaan niet de bedoeling om een groot aantal nieuwe treinstations te bouwen. Binnen Stedenbaan is het meer de bedoeling om de al bestaande stations te versterken. Eén nieuw treinstation is vrijwel zeker (Bleizo), op enkele andere nieuwe stations wordt gestudeerd.

Bleizo

Station Bleizo komt aan de oostkant van Zoetermeer op de spoorbaan Den Haag - Gouda te liggen, op de grens van Zoetermeer met Bleiswijk. RandstadRail 4 wordt doorgetrokken tot aan dit nieuwe station en ook de ZoRo-bus van Zoetermeer naar Rotterdam gaat station Bleizo aandoen. Hierdoor wordt Bleizo een openbaar-vervoersknooppunt waar automobilisten kunnen overstappen op de sprinters naar Gouda of Den Haag, via Randstadrail naar de binnenstad van Zoetermeer en Den Haag kunnen reizen of met de ZoRo-snelbus snel in Rotterdam Centrum kunnen komen. In 2014 is het besluit om Bleizo aan te gaan leggen definitief genomen nadat de rijksoverheid een financiële bijdrage toezegde. Station BleiZo wordt naar verwachting in 2018 geopend. De komst van Bleizo was jarenlang onzeker, mede omdat de NS moeite had om een extra stop van de sprinter op het traject Den Haag - Gouda in te passen. Door het toevoegen van een extra intercity-stop is dit wel mogelijk. Hoewel het definitieve besluit nog moet worden genomen, betekent dit waarschijnlijk dat Station Zoetermeer geüpgrade naar een intercity-station.

Mogelijke nieuwe stations

Dordrecht Copernicusweg

De gemeente Dordrecht overweegt station Dordrecht-Zuid te verplaatsen naar de richting Copernicusweg.

Rotterdam Stadionpark

Station Rotterdam Stadionpark is een mogelijk nieuw treinstation dat bij de in Rotterdam te ontwikkelen nieuwe Sportcampus rondom de Nieuwe Kuip. Dit station komt dan in plaats van het Halte Rotterdam Stadion waar nu slechts af en toe treinen stoppen. Ook de Zuidtangent, een mogelijke nieuwe metrolijn in Rotterdam die de metrostations Kralingse Zoom en Zuidplein verbindt, is in deze plannen opgenomen.

Andere stations die genoemd worden in de plannen Stedenbaan, maar waarvan de komt nog onzeker is, zijn:

• Dordrecht Leerpark
• station Gouda Gouweknoop
• Schiedam Kethel

Ruimtelijke ordening

Het streven is dat zo'n 40% van de nieuw te bouwen woningen en kantoren in de Zuidelijke Randstad in de directe omgeving van een treinstation wordt gebouwd, waardoor er binnenstedelijke verdichting optreedt. Naast nieuwe woningen en kantoren moeten er rondom stations ook nieuwe voorzieningen worden gerealiseerd en voldoende parkeergelegenheid voor auto's en fietsen.

Bronnen