John Mill (theoloog)

John Mill (Shap, 1645 – 23 juni 1707) was een Bijbelgeleerde in de Kerk van Engeland. Hij studeerde aan het Queen’s College in Oxford. In 1681 werd hij rector van het college en kapelaan van koning Charles II.

Hij is vooral bekend voor zijn uitgave van het Grieks Nieuw Testament. Dertig jaar deed hij hiervoor onderzoek. Het werd uiteindelijk slechts twee weken voor zijn overlijden uitgegeven. Aanvankelijk werkte hij eraan op aanbeveling van en met de financiële steun van dr. John Fell, de bisschop van Oxford, maar na het overlijden van bisschop Fell in 1686, werkte Mill er op eigen kosten aan verder.

Hij gebruikte de tekst die gedrukt was door Robert Estienne in 1550. In de noten vermeldt hij ca. 30 000 tekstvarianten, die hij verzameld had uit manuscripten, commentaren, geschriften van de kerkvaders enz.

Sommige protestantse theologen hadden kritiek op het werk, omdat zij het zagen als een aanval op het Sola Scriptura-principe uit de reformatie. Een van de belangrijkste critici was Daniel Whitby, met zijn werk Additional Annotations to the New Testament; with Seven Discourses; and an Appendix entituled Examen Variantium Lectionum Johannis Millii, S.T.P. in Novum Testamentum (1710). De deïstische filosoof Anthony Collins maakte van de gelegenheid gebruik om de geloofwaardigheid van de Schrift te ondermijnen in het werk A Discourse of Freethinking (1713). Richard Bentley schreef onder het pseudoniem Phileleutherus Lipsiensis een verdediging: Remarks upon a late Discourse of Free-thinking.

Johann Albrecht Bengel bestudeerde Mills noten geduldig en concludeerde dat de tekstvarianten geen invloed hadden op de protestantse leer.

Werken

Novum Testamentum Graecum, cum lectionibus variantibus MSS, Oxford 1707.
Ludolf Küster, herziene heruitgave van Mills Grieks Nieuw Testament, met twaalf toegevoegde manuscripten; uitgegeven in Amsterdam, 1710.