Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Bonifatius VIII: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paus_Bonifatius_VIII&oldid=56028763)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 14: Regel 14:


== Opkomst ==
== Opkomst ==
Benedetto Gaetani was lid van een adellijke familie in de Campagna. Hij studeerde te [[Bologna (stad)|Bologna]] zowel [[Romeins recht]] als [[canoniek recht]]. Hij werd belast met diplomatieke missies naar Frankrijk en Engeland. In 1281 werd hij [[kardinaal (geestelijke)|kardinaal]]. In 1294 volgde hij de [[abdicatie|geabdiceerde]] [[paus Celestinus V]] op toen het [[conclaaf van 1294|conclaaf]] hem al na elf dagen tot paus koos. Om moeilijkheden (vooral van de zijde van de [[Spiritualen]]) te voorkomen, hield Bonifatius VIII zijn voorganger tot zijn dood in verzekerde, kloosterlijke, bewaring in het kasteel van Fumone. Bijgestaan door twee monniken van zijn orde stierf Celestinus daar op 81-jarige leeftijd.
Benedetto Gaetani was lid van een adellijke familie in de Campagna. Hij studeerde te [[Bologna (stad)|Bologna]] zowel [[Romeins recht]] als [[canoniek recht]]. Hij werd belast met diplomatieke missies naar Frankrijk en Engeland. In 1281 werd hij [[kardinaal (geestelijke)|kardinaal]]. In 1294 volgde hij de [[abdicatie|geabdiceerde]] paus [[Celestinus V]] op toen het [[conclaaf van 1294|conclaaf]] hem al na elf dagen tot paus koos. Om moeilijkheden (vooral van de zijde van de [[Spiritualen]]) te voorkomen, hield Bonifatius VIII zijn voorganger tot zijn dood in verzekerde, kloosterlijke, bewaring in het kasteel van Fumone. Bijgestaan door twee monniken van zijn orde stierf Celestinus daar op 81-jarige leeftijd.


== Optreden ==
== Optreden ==
Met de [[bul (document)|bul]] [[Clericis Laicos|Clericis laicos]] van 1296 probeerde hij de Franse koning het recht te ontnemen om belastingen te eisen van geestelijken ter financiering van zijn oorlog tegen Engeland. De koning verbood de invoer van goud en zilver vanuit Frankrijk naar Rome. Als gebaar van verzoening verklaarde de paus in 1297 [[Lodewijk IX van Frankrijk|Lodewijk IX]] heilig.
Met de [[bul (document)|bul]] [[Clericis Laicos|''Clericis laicos'']] van 1296 probeerde hij de Franse koning het recht te ontnemen om belastingen te eisen van geestelijken ter financiering van zijn oorlog tegen Engeland. De koning verbood de invoer van goud en zilver vanuit Frankrijk naar Rome. Als gebaar van verzoening verklaarde de paus in 1297 [[Lodewijk IX van Frankrijk|Lodewijk IX]] heilig.


Door zijn voortdurende bemoeienissen met [[profaan|wereldse]] zaken geraakte hij ook in conflict met [[Albrecht I (Rooms-koning)|Albrecht I]] en met de invloedrijke Romeinse familie [[Colonna (naam)|Colonna]].
Door zijn voortdurende bemoeienissen met [[profaan|wereldse]] zaken geraakte hij ook in conflict met [[Albrecht I (Rooms-koning)|Albrecht I]] en met de invloedrijke Romeinse familie [[Colonna (naam)|Colonna]].


In 1301 formuleerde Bonifatius VIII de bul ''[[Unam sanctam]]'', in de context van het conflict met [[Filips IV van Frankrijk]]. Het bevat een zeer scherp standpunt ten aanzien van de suprematie van de pausen. Hierin stelde Bonifatius ''dat het voor ieder menselijk schepsel noodzakelijk was voor zijn redding zich te onderwerpen aan de Paus''. Bonifatius was intussen ook in conflict geraakt met de invloedrijke familie Colonna en trok zich terug in een slot in [[Anagni]], zijn geboortestad.
In 1301 formuleerde Bonifatius VIII de bul ''[[Unam sanctam]]'', in de context van het conflict met [[Filips IV van Frankrijk]]. Het bevat een zeer scherp standpunt ten aanzien van de suprematie van de pausen. Hierin stelde Bonifatius ''dat het voor ieder menselijk schepsel noodzakelijk was voor zijn redding zich te onderwerpen aan de Paus''. Bonifatius was intussen ook in conflict geraakt met de invloedrijke familie Colonna en trok zich terug in een slot in zijn geboortestad [[Anagni]].


Filips IV reageerde op de bul door de paus te beschuldigen van moord op zijn voorganger, waarop deze hem in 1303 excommuniceerde. Daarop besloot koning Filips de paus gevangen te nemen, [[Guillaume de Nogaret]] kreeg opdracht daartoe. Samen met [[Sciarra Colonna]], uit de familie waarmee de paus ruzie had, trok hij naar Anagni. Bonifatius werd gevangengenomen maar kwam al snel terug vrij, hij stierf echter een maand later. Zijn opvolger werd paus [[Paus Benedictus XI|Benedictus XI]].
Filips IV reageerde op de bul door de paus te beschuldigen van moord op zijn voorganger, waarop deze hem in 1303 excommuniceerde. Daarop besloot koning Filips de paus gevangen te nemen, [[Guillaume de Nogaret]] kreeg opdracht daartoe. Samen met [[Sciarra Colonna]], uit de familie waarmee de paus ruzie had, trok hij naar Anagni. Bonifatius werd gevangengenomen, maar kwam al snel terug vrij, hij stierf echter een maand later. Zijn opvolger werd paus [[Benedictus XI]].


In 1298 had Bonifatius VIII het ''Liber Sextus'' uitgevaardigd, een verzameling van pauselijke [[decretalen]] -vonnissen in briefvorm- als vervolg op het eerdere kerkelijk wetboek, het ''Liber Extra'' van [[Paus Gregorius IX|Gregorius IX]] uit 1234. Met de bul ''Super cathedram'' perkte hij het recht van de [[bedelorden]] in om te preken en [[biecht]] te horen. Zo verminderde hij wrijving tussen hen en seculiere priesters. Hij stichtte in 1303 de eerste universiteit van Rome.
In 1298 had Bonifatius VIII het ''Liber Sextus'' uitgevaardigd, een verzameling van pauselijke [[decretalen]] vonnissen in briefvorm als vervolg op het eerdere kerkelijk wetboek, het ''Liber Extra'' van [[Gregorius IX]] uit 1234. Met de bul ''Super cathedram'' perkte hij het recht van de [[bedelorden]] in om te preken en [[biecht]] te horen. Zo verminderde hij wrijving tussen hen en seculiere priesters. Hij stichtte in 1303 de eerste universiteit van Rome.


Bonifatius VIII wees [[1300]] aan als [[Heilig Jaar]]. Het was de eerste maal dat een jaar als heilig werd bestempeld.
Bonifatius VIII wees [[1300]] aan als [[Heilig Jaar]]. Het was de eerste maal dat een jaar als heilig werd bestempeld.


Na Bonifatius' dood werd op aandringen van de Franse koning een proces tegen hem geopend wegens ketterij. Het [[Concilie van Vienne]] (1311-1312) besloot echter dit proces niet voort te zetten.
Na Bonifatius’ dood werd op aandringen van de Franse koning een proces tegen hem geopend wegens ketterij. Het [[Concilie van Vienne]] (1311-1312) besloot echter dit proces niet voort te zetten.


== Wetenswaardigheid ==
== Wetenswaardigheid ==
[[Dante Alighieri]] laat in het eerste deel van ''[[De goddelijke komedie]]'' (die na 1303 geschreven is, maar in 1300 speelt) [[paus Nicolaas III]] vanuit de hel voorspellen dat Bonifatius eveneens naar de [[hel (geloofsconcept)|hel]] gaat.
[[Dante Alighieri]] laat in het eerste deel van ''[[De goddelijke komedie]]'' (die na 1303 geschreven is, maar in 1300 speelt) paus [[Nicolaas III]] vanuit de hel voorspellen dat Bonifatius eveneens naar de [[hel (geloofsconcept)|hel]] gaat.


==Werk==
==Werk==
Regel 38: Regel 38:


== Literatuur ==
== Literatuur ==
* C.T. Wood, ''Philip the Fair and Boniface VIII'' (2e dr., Londen 1971)
* C.T. Wood, ''Philip the Fair and Boniface VIII'', (2e druk, Londen, 1971
* Raffaelo Morghen, ''Bonifacio VIII e il giubileo del 1300 nella storiografia moderna'' (Rome 1975)
* Raffaelo Morghen, ''Bonifacio VIII e il giubileo del 1300 nella storiografia moderna'', Rome, 1975
* Tilmann Schmidt, ''Der Bonifaz-Prozeß. Verfahren der Papstanklage in der Zeit Bonifaz' VIII. und Clemens' V.'' (Keulen 1989)
* Tilmann Schmidt, ''Der Bonifaz-Prozeß. Verfahren der Papstanklage in der Zeit Bonifaz' VIII. und Clemens' V.'', Keulen, 1989
* Jean Coste (ed.), ''Boniface VIII en procès : articles d'accusation et dépositions des témoins (1303-1311)'' (Rome 1995)
* Jean Coste (ed.), ''Boniface VIII en procès : articles d’accusation et dépositions des témoins (1303-1311)'', Rome, 1995
* [[Chiara Frugoni]], ''Due papi per un giubileo: Celestino 5., Bonifacio 8. e il primo Anno santo'' (Milaan 2000)
* [[Chiara Frugoni]], ''Due papi per un giubileo: Celestino 5., Bonifacio 8. e il primo Anno santo'', Milaan, 2000


== Zie ook ==
== Zie ook ==

Huidige versie van 12 apr 2024 om 14:53

rel=nofollow
Bestand:Tomb of Boniface VIII.jpg
Tombe van Bonifatius VIII onder de Sint-Pietersbasiliek

Bonifatius VIII, geboren als Benedetto Gaetani (Anagni, 1235Rome, 11 oktober 1303) was paus van 1294 tot 1303. Hij is een van de bekendste middeleeuwse pausen, was een beroemd jurist en een energieke persoonlijkheid. Zijn claim op de hoogste positie binnen Europa bracht hem in ernstig conflict met Filips de Schone van Frankrijk.

Opkomst

Benedetto Gaetani was lid van een adellijke familie in de Campagna. Hij studeerde te Bologna zowel Romeins recht als canoniek recht. Hij werd belast met diplomatieke missies naar Frankrijk en Engeland. In 1281 werd hij kardinaal. In 1294 volgde hij de geabdiceerde paus Celestinus V op toen het conclaaf hem al na elf dagen tot paus koos. Om moeilijkheden (vooral van de zijde van de Spiritualen) te voorkomen, hield Bonifatius VIII zijn voorganger tot zijn dood in verzekerde, kloosterlijke, bewaring in het kasteel van Fumone. Bijgestaan door twee monniken van zijn orde stierf Celestinus daar op 81-jarige leeftijd.

Optreden

Met de bul Clericis laicos van 1296 probeerde hij de Franse koning het recht te ontnemen om belastingen te eisen van geestelijken ter financiering van zijn oorlog tegen Engeland. De koning verbood de invoer van goud en zilver vanuit Frankrijk naar Rome. Als gebaar van verzoening verklaarde de paus in 1297 Lodewijk IX heilig.

Door zijn voortdurende bemoeienissen met wereldse zaken geraakte hij ook in conflict met Albrecht I en met de invloedrijke Romeinse familie Colonna.

In 1301 formuleerde Bonifatius VIII de bul Unam sanctam, in de context van het conflict met Filips IV van Frankrijk. Het bevat een zeer scherp standpunt ten aanzien van de suprematie van de pausen. Hierin stelde Bonifatius dat het voor ieder menselijk schepsel noodzakelijk was voor zijn redding zich te onderwerpen aan de Paus. Bonifatius was intussen ook in conflict geraakt met de invloedrijke familie Colonna en trok zich terug in een slot in zijn geboortestad Anagni.

Filips IV reageerde op de bul door de paus te beschuldigen van moord op zijn voorganger, waarop deze hem in 1303 excommuniceerde. Daarop besloot koning Filips de paus gevangen te nemen, Guillaume de Nogaret kreeg opdracht daartoe. Samen met Sciarra Colonna, uit de familie waarmee de paus ruzie had, trok hij naar Anagni. Bonifatius werd gevangengenomen, maar kwam al snel terug vrij, hij stierf echter een maand later. Zijn opvolger werd paus Benedictus XI.

In 1298 had Bonifatius VIII het Liber Sextus uitgevaardigd, een verzameling van pauselijke decretalen – vonnissen in briefvorm – als vervolg op het eerdere kerkelijk wetboek, het Liber Extra van Gregorius IX uit 1234. Met de bul Super cathedram perkte hij het recht van de bedelorden in om te preken en biecht te horen. Zo verminderde hij wrijving tussen hen en seculiere priesters. Hij stichtte in 1303 de eerste universiteit van Rome.

Bonifatius VIII wees 1300 aan als Heilig Jaar. Het was de eerste maal dat een jaar als heilig werd bestempeld.

Na Bonifatius’ dood werd op aandringen van de Franse koning een proces tegen hem geopend wegens ketterij. Het Concilie van Vienne (1311-1312) besloot echter dit proces niet voort te zetten.

Wetenswaardigheid

Dante Alighieri laat in het eerste deel van De goddelijke komedie (die na 1303 geschreven is, maar in 1300 speelt) paus Nicolaas III vanuit de hel voorspellen dat Bonifatius eveneens naar de hel gaat.

Werk

  • Liber sextus Decretalium (1298)

Literatuur

  • C.T. Wood, Philip the Fair and Boniface VIII, (2e druk, Londen, 1971
  • Raffaelo Morghen, Bonifacio VIII e il giubileo del 1300 nella storiografia moderna, Rome, 1975
  • Tilmann Schmidt, Der Bonifaz-Prozeß. Verfahren der Papstanklage in der Zeit Bonifaz' VIII. und Clemens' V., Keulen, 1989
  • Jean Coste (ed.), Boniface VIII en procès : articles d’accusation et dépositions des témoins (1303-1311), Rome, 1995
  • Chiara Frugoni, Due papi per un giubileo: Celestino 5., Bonifacio 8. e il primo Anno santo, Milaan, 2000

Zie ook

Officiële Pausenlijst van de Katholieke Kerk

Namen van de in het „Annuario Pontifico” als tegenpaus genoemde pausen staan cursief tussen haakjes.
PetrusLinusAnacletus IClemens IEvaristusAlexander ISixtus ITelesforusHyginusPius IAnicetusSoterEleutherusVictor IZefyrinusCalixtus I(Hippolytus)Urbanus IPontianusAnterusFabianusCornelius(Novatianus)Lucius IStefanus ISixtus IIDionysiusFelix IEutychianusCajusMarcellinusMarcellus IEusebiusMiltiadesSilvester IMarcusJulius ILiberius(Felix (II))Damasus I(Ursinus)SiriciusAnastasius IInnocentius IZosimusBonifatius I(Eulalius)Celestinus ISixtus IIILeo IHilariusSimpliciusFelix IIGelasius IAnastasius IISymmachus(Laurentius)HormisdasJohannes IFelix IIIBonifatius II(Dioscurus)Johannes IIAgapetus ISilveriusVigiliusPelagius IJohannes IIIBenedictus IPelagius IIGregorius ISabinianusBonifatius IIIBonifatius IVDeusdedit (Adeodatus I)Bonifatius VHonorius ISeverinusJohannes IVTheodorus IMartinus I(Eugenius I)Eugenius IVitalianusAdeodatus IIDonusAgathoLeo IIBenedictus IIJohannes VConon(Theodorus (II))(Paschalis (I))Sergius IJohannes VIJohannes VIISisinniusConstantinus IGregorius IIGregorius IIIZachariasStefanus (II)Stefanus II (III)Paulus I(Constantinus II)(Filippus)Stefanus III (IV)Hadrianus ILeo IIIStefanus IV (V)Paschalis IEugenius IIValentinusGregorius IV(Johannes (VIII))Sergius IILeo IVBenedictus III(Anastasius (III))Nicolaas IHadrianus IIJohannes VIIIMarinus IHadrianus IIIStefanus V (VI)FormosusBonifatius VIStefanus VI (VII)RomanusTheodorus IIJohannes IXBenedictus IVLeo V(Christoforus)(Sergius III)Sergius IIIAnastasius IIILandoJohannes XLeo VIStefanus VII (VIII)Johannes XILeo VIIStefanus VIII (IX)Marinus IIAgapetus IIJohannes XIILeo VIII(Benedictus V)Johannes XIIIBenedictus VI(Bonifatius VII)Benedictus VIIJohannes XIVJohannes XVGregorius V(Johannes XVI)Silvester IIJohannes XVIIJohannes XVIIISergius IVBenedictus VIII(Gregorius (VI))Johannes XIXBenedictus IXSilvester IIIBenedictus IXGregorius VIClemens IIBenedictus IXDamasus IILeo IXVictor IIStefanus IX(Benedictus X)Nicolaas IIAlexander II(Honorius II)Gregorius VII(Clemens (III))Victor IIIUrbanus IIPaschalis II(Theodoricus)(Albertus)(Silvester (IV))Gelasius II(Gregorius (VIII))Calixtus IIHonorius II(Celestinus (II))Innocentius II(Anacletus II)(Victor (IV) (Gregorius))Celestinus IILucius IIEugenius IIIAnastasius IVHadrianus IVAlexander III(Victor (IV) (Octavianus))(Paschalis (III))(Calixtus (III))(Innocentius (III))Lucius IIIUrbanus IIIGregorius VIIIClemens IIICelestinus IIIInnocentius IIIHonorius IIIGregorius IXCelestinus IVInnocentius IVAlexander IVUrbanus IVClemens IVGregorius XInnocentius VHadrianus VJohannes XXINicolaas IIIMartinus IVHonorius IVNicolaas IVCelestinus VBonifatius VIIIBenedictus XIClemens VJohannes XXII(Nicolaas (V))Benedictus XIIClemens VIInnocentius VIUrbanus VGregorius XIUrbanus VI(Clemens VII van Avignon)Bonifatius IX(Benedictus XIII van Avignon)Innocentius VIIGregorius XII(Alexander V)(Johannes (XXIII))Martinus V(Clemens VIII van Avignon)(Benedictus XIV van Avignon)Eugenius IV(Felix V)Nicolaas VCalixtus IIIPius IIPaulus IISixtus IVInnocentius VIIIAlexander VIPius IIIJulius IILeo XHadrianus VIClemens VIIPaulus IIIJulius IIIMarcellus IIPaulus IVPius IVPius VGregorius XIIISixtus VUrbanus VIIGregorius XIVInnocentius IXClemens VIIILeo XIPaulus VGregorius XVUrbanus VIIIInnocentius XAlexander VIIClemens IXClemens XInnocentius XIAlexander VIIIInnocentius XIIClemens XIInnocentius XIIIBenedictus XIIIClemens XIIBenedictus XIVClemens XIIIClemens XIVPius VIPius VIILeo XIIPius VIIIGregorius XVIPius IXLeo XIIIPius XBenedictus XVPius XIPius XIIJohannes XXIIIPaulus VIJohannes Paulus IJohannes Paulus IIBenedictus XVIFranciscus I