Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Volksverzekeringen
Een volksverzekering is in Nederland een verplichte, publiekrechtelijke verzekering voor iedere natuurlijke persoon die legaal ingezetene van Nederland is. Ook een niet-ingezetene van Nederland die ter zake van een in Nederland verrichte arbeidsovereenkomst aan de loonbelasting is onderworpen, is in beginsel verzekerd voor de volksverzekeringen. Degene die verzekerd is voor de volksverzekeringen wordt aangeduid als "verzekerde".
De volksverzekeringen zijn één van de twee categorieën van Nederlandse publiekrechtelijke verzekeringen (ook wel met de term sociale verzekeringen aangeduid). De andere categorie wordt aangeduid met de term werknemersverzekeringen.
De Volksverzekeringen
In Nederland kennen we anno 2009 de volgende volksverzekeringen:
- De AOW; Algemene Ouderdomswet
- De AWBZ; Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
- De ANW; Algemene nabestaandenwet
- De AKW; Algemene Kinderbijslagwet
De AKW wordt historisch gezien tot de volksverzekeringen gerekend. In tegenstelling tot de andere volksverzekeringen is de verzekerde voor de AKW echter geen premies verschuldigd en om die reden wordt de AKW ook wel tot de zogenoemde sociale voorzieningen gerekend.
De Zorgverzekeringswet (ZVW) wordt veelal niet tot de volksverzekeringen gerekend. Qua bereik van de verzekeringsplicht is de ZVW echter feitelijk een volksverzekering omdat zij die voor de AWBZ verzekerd zijn als verzekerden voor de ZVW worden aangemerkt.
De meeste van deze wetten worden uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank.
Premie volksverzekeringen (PVV)
De kinderbijslag wordt niet door middel van premies gefinancierd. Voor de overige drie volksverzekeringen zijn de premies onderdeel van de tarieven in de eerste en tweede schijf van box 1 van de inkomstenbelasting (en werken dus ook door in de loonbelasting). De verschuldigde premies zijn dus alleen afhankelijk van het inkomen in box 1, met als maximum de premies over de hele eerste en tweede schijf. Heeft een verzekerde geen inkomen, of alleen in andere boxen, dan is hij wel verzekerd, maar is hij geen premies verschuldigd.
De volksverzekeringen worden verzekeringen genoemd, maar zijn feitelijk nagenoeg geheel gelijk te stellen met belastingen in die zin dat deelname aan de verzekeringen en de betaling van de premies op grond van de wet verplicht is. In juridische zin zijn de premies echter geen belasting, hetgeen met name in grensoverschrijdende gevallen van belang is.
Geschiedenis
Sinds 1985 betalen ook ambtenaren premies AOW/AWW (nu: ANW); ter compensatie werd het loon verhoogd. Sinds 1990 betalen werknemers ook andere premies dan AOW/AWW. Van 1990 tot en met 2000 kregen ze ter compensatie overhevelingstoeslag. Bij de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001 is deze toeslag in de lonen verwerkt.
Fondsen
De premies ten bate van de volksverzekeringen worden gestort in een fonds. Op basis van de genoemde wetten worden door overheidsinstanties vervolgens uitkeringen gedaan. Er is vrijwel geen relatie tussen de hoogte van de premie en de uitkering. Voor de Algemene Ouderdomswet geldt het zogenoemde omslagstelsel.
Vrijstellingen
Deelname aan de volksverzekeringen is meestal verplicht. Het is in zeldzame gevallen mogelijk vrijstelling van de betaling van premie te krijgen: met name als men een niet-Nederlandse uitkering of pensioen ontvangt. Het recht op een uitkering vervalt daarmee ook. Ook gewetensbezwaarden komen onder omstandigheden in aanmerking voor een vrijstelling. Zij betalen premievervangende belasting die gelijk is aan het bedrag van de premies dat verschuldigd zou zijn indien zij geen gewetensbezwaarden zouden zijn.
Werknemersverzekeringen
In tegenstelling tot de volksverzekeringen zijn werknemersverzekeringen alleen van toepassing op werknemers en met hen gelijkgestelden.
Sociale voorzieningen
Naast Volksverzekeringen kennen we in Nederland ook Sociale voorzieningen. Hieronder vallen de volgende wetten:
- WWB - Wet Werk en Bijstand
- Wajong - Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor Jonggehandicapten
- IOAW - Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte Werknemers
- IOAZ - Wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen
- TW - Toeslagenwet
In tegenstelling tot de sociale verzekeringen zijn ter zake van de sociale voorzieningen door de verzekerde en / of zijn werkgever geen premies verschuldigd (de sociale voorzieningen worden uit de algemene middelen van het rijk gefinancieerd). Om die reden wordt de kinderbijslag (AKW) ook wel tot de sociale voorzieningen gerekend.