Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Fred J. Kader
Fred J. Kader, geboren als Franz Jeruzalski (Antwerpen 21 juli 1938) is gepensioneerde Belgische pediatriche neuroloog en overlevende van de holocaust.[1][2]
Levensloop
Tweede Wereldoorlog
Kader is de zoon van Jacob Jeruzalski (1896-1942) en Basza-Ryfka Krysztal (1906-1942), beiden Poolse joden die tijdens het interbellum naar België emigreerden.
In de zomer van 1942 werd zijn vader opgevorderd om in Noord-Frankrijk dwangarbeid uit te voeren aan de Atlantikwall. Fred en zijn moeder werden op 11 september 1942 gearresteerd tijdens een razzia, omdat moeder en zoon toevallig net op straat liepen werden zijn oudere broers niet gearresteerd. Fred en zijn moeder werden samen met de andere gearresteerde Joden overgebracht naar het Station Antwerpen-Centraal. Omdatin die periode duidelijk begin te worden dat het smoesje van de Duitsers dat de Joden dwangarbeid zouden moeten uitvoeren in het Oosten onzin was (waarom zouden ze daarvoor moeders en kinderen nodig hebben) nam Fred's moeder in het station een beslissing: ze fluisterde de 4-jarige Fred toe dat hij moest wegwandelen van de groep en zonder omzien moest blijven doorwandelen en wandelen. Deze daad redde zijn leven, zijn moeder werd gedeporteerd naar Auschwitz waar ze omkwam.[3]
Fred wandelde het station uit en bleef wandelen tot hij op straat werd opgevangen door een non die hem overbracht naar het weeshuis Good-Engels. Zonder dat hij het wist werden zijn oudere broers hier ondertussen ook opgevangen tot bij een inval van de Duitsers alle Joodse kinderen vanaf 5 jaar werden meegenomen. Zijn beide broers werden weggevoerd en overleefden de holocaust niet. Fred was slechts 4 jaar en ontwnapte. Nadien werd hij echter ook nog gearresteerd samen met andere Joodse kinderen, en overgebracht naar de Dossinkazerne om naar de kampen gedeporteerd te worden. Zonder dat hij het wist stond zijn vader op de lijst om met hetzelfde treinkonvooi naar Auschwitz te worden gedeporteerd. Ook op de lijst stonden 83 Joodse kinderen die werden meegenomen uit een weeshuis in Wezembeek-Oppem. De 83 kinderen uit Wezembeek werden echter vrijgelaten uit Wezembeek, de ware reden is nooit achterhaald: mogelijks was er sprake van omkoping of sabotage van de Duitse bewakers, andere geruchten stellen dat directrice Yvonne Nèvejean erin slaagde een tussenkomst te bekomen van koningin Elisabeth. Hoe dan ook was dit de redding van Fred omdat een 10-jarige jongen (Marcel Chojnacki) uit de Wezembeekse groep zo schrander was de Antwerpse kinderen waaronder Fred en Michael Hartogs mee te smokkelen met de groep Wezembeekse kinderen.[4]
Na de oorlog
In 1945 vond een om Fred terug in het weeshuis en nam hem op in zijn gezin. Dit liep echter niet goed omdat Fred te gewoon was zijn eigen zin te doen en teveel onverwerkte trauma's had. Daarom werd in 1947 ondergebracht bij familie in Montreal (Canada).
Fred studeerde geneeskunde aan de McGill-universiteit en Johns Hopkins (Baltimore). Hij koos kindergeneeskunde omdat hij er wilde zijn voor de meest kwetsbaren in de samenleving.
In 1974 verhuisde hij naar Omaha waar hij 44 jaar werkte tot zijn pensioen.
Pas in 1991 kwam hij te weten hoe hij de oorlog overleefde toen hij naar een conferentie ging in New York City van holocaustoverlevenden. Een van de aanwezigen kende het verhaal van het weeshuis en Fred, nog een andere aanwezige bleek niemand minder dan Marcel Chojnacki te zijn, de jongen uit het Wezembeekse weeshuis die zo schrander was Fred en de andere Antwerpse jongens mee te smokkelen uit de Dossinkazerne (en zo te redden van een zekere dood).
Fred keerde nooit terug naar Antwerpen omdat hij dit niet aankon.[5] Hij heeft geen enkele herinnering aan zijn moeder, vader of broers.
Zijn verhaal was al neergeschreven in boeken van onderzoekers, maar kreeg in 2023 extra gehoor in Vlaanderen na een podcast door Bart Van Nuffelen.[6]
Bronnen, noten en/of referenties
|