Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Dystopie

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een dystopie (uit het Grieks: δυσ- ’slecht’ en τόπος ’plaats’; in vele talen zoals Engels dystopia) is een onwenselijke, negatief ontwikkelde maatschappij, een tegenhanger van een positieve utopie. In de literatuur verwijst het naar een pessimistische toekomstfictie.

Door een pessimistisch toekomstbeeld te schetsen, proberen auteurs van dystopische verhalen vaak de aandacht te vestigen op twijfelachtige maatschappelijke ontwikkelingen in het heden en waarschuwen voor de gevolgen.

Kenmerken

Een dystopische samenleving wordt doorgaans gekenmerkt door een vorm van dictatoriale heerschappij of een vorm van repressieve sociale controle. Typische kenmerken van een dystopieën zijn, dat het individu elke vrijheid ontnomen wordt door gemechaniseerde superstaten, de communicatie tussen mensen is beperkt of anderszins verstoord en het besef van hun eigen geschiedenis en/of waarden wordt verminderd.

Als voorbeeld van een dystopie kan gelden George Orwells Nineteen eighty-four (1949). Als Nederlands voorbeeld wordt wel Blokken (1931) van F. Bordewijk genoemd.

Industriële Revolutie

Beperking van het optimisme van de vooruitgang van de industriële revolutie

In het laatste derde van de 19e eeuw begon de optimistische kijk op de vooruitgang af te brokkelen. Hiervoor zijn volgende redenen herkenbaar:

  • Er was een nooit eerder geziene technische ontwikkeling met een exponentieel toenemende snelheid
  • een toenemende centralisatie van de macht in landen
  • algemene en collectieve fin-de-siècle-angstideeën
  • Vrijwel alle bewoonbare en benutbare delen van de aarde zijn eigendom van mensen of instellingen zoals overheden; de grenzen van ruimtelijke expansie beginnen duidelijk te worden

Moderne dystopieën

Dystopische scenario’s bestonden al in de 19e eeuw (Edward Bulwer-Lytton: The Coming Generation), maar bleven een literair randverschijnsel. In de 20e eeuw ontstond met Zamyatin We de eerste ’klassieke’ dystopie, die aantoont waar de etatistische utopische traditie kan heenleiden als deze voortbouwt op de technische en wetenschappelijke status van de 20e eeuw. Korte verhalen van Philip K. Dick zoals Colony, Autofab en The Minority Report (verfilmd als Minority Report) zijn klassiekers in het genre.

Literaire dystopieën

Nederlandstalige dystopieën

Kinderen van Moeder Aarde Thea Beckman
Blokken Ferdinand Bordewijk
Overstroomd Eva Moraal
Het reservaat Ward Ruyslinck
Na de klap Trinus Riemersma

Anderstalig

Levende steden Philip Reeve
Ready Player One Ernest Cline
1984 George Orwell
A Clockwork Orange Anthony Burgess
Blokken Ferdinand Bordewijk
Brave New World Aldous Huxley
Corpus Delicti: Een proces Juli Zeh
De dag der dagen Ira Levin
Fahrenheit 451 Ray Bradbury
Het verhaal van de dienstmaagd Margaret Atwood
Lord of the Flies William Golding
Het proces Franz Kafka
On the Beach]' Nevil Shute
Wij Jevgeni Zamjatin
De Hongerspelen Suzanne Collins
Inwijding Veronica Roth
De Cirkel Dave Eggers
Labyrintrenner-trilogie James Dashner
Parijs in de twintigste eeuw Jules Verne
Player Piano Kurt Vonnegut
Onderworpen Michel Houellebecq
Aan gene zijde Alfred Kubin
The Giver Lois Lowry
Tony, Nelly en ik Lin Gnu
Cloud inc. Rob Hart