Van Rossem Tabak, Koffie en Thee: verschil tussen versies

Huidige versie van 20 jan 2024 om 13:15

De J. & A.C. van Rossem Koninklijke Tabaksfabriek was een Nederlandse onderneming die handelde in tabak, snuif, koffie, thee en sigaren. Het bedrijf was gevestigd in Rotterdam.

Geschiedenis

Het bedrijf is in 1750 opgericht door Adriaan van Rossem, die geboren is op 15 april 1731 en afkomstig is uit Erichem. ^[1] Adriaan van Rossem is twee keer getrouwd geweest. Op 3 mei 1753 met Neeltje Koren en op 14 maart 1756 met Jenneke van Rijn. Adriaan van Rossem vestigde zich als Van Rossem's Tabakshandel aan de Hoogstraat in Rotterdam.

Circa 1800 kwam de bedrijfsleiding in handen van de uiteindelijke naamgevers, Jan van Rossem geboortedatum 9 oktober 1776 te Rotterdam & Adriaan Cornelis van Rossem geboren op 13 maart 1783 te Pijnacker. Deze twee gingen verder met de bedrijfsnaam De Stoom, Tabak en Snuiffabriek van J. & A.C. van Rossem. Het bedrijf verkocht koffie, thee en vooral tabak uit Zuid & Noord-Amerika en uit Nederlands Indië. De klanten bestonden in die tijd vooral uit havenarbeiders, binnenvaartschippers en zeelui. Het bedrijf werd bekend door de z.g. Matrozenshag dat in een puntzakje zat waar het bedrijf zelf patent op had.

In 1903 verhuisde het bedrijf naar de Nieuwe Haven in Rotterdam. Door een aantal overnames ontstond er verdere groei, die zorgde voor de noodzaak van meer bedrijfsruimte. Dit was de reden, dat ook de naastgelegen panden aan de Nieuwe haven en het Groenendaal werden aangekocht. Ook breidde het aantal personeelsleden uit van 50 werknemers in 1903 naar een werknemersbestand van ca 200 mensen in 1940. Op dat moment beschikte het bedrijf over een eigen tabaksfabriek, sorteerderij, branderij voor de koffie, opslag-bewerkingsfaciliteiten voor de theehandel, kistenmakerij, blikfabriek, pakhuizen en transportmiddelen. Vanwege de langere houdbaarheid startte het bedrijf met de verkoop van shag en tabak in blik, voorzien met een Amerikaans klik-klakdeksel.

Tweede Wereldoorlog

Bij het bombardement op Rotterdam werden de gebouwen van de tabaksfabriek en koffiebranderij van het bedrijf op de Nieuwe Haven en Grootemarkt getroffen en onherstelbaar beschadigd. Wel bleven de pakhuizen in het havengebied, waar de meeste handelsvoorraden opgeslagen waren, ongedeerd. Dankzij deze overgebleven voorraad in de pakhuizen kon het bedrijf blijven bestaan.

Na de Tweede Wereldoorlog

Op 30 juni 1950 bestond het bedrijf 200 jaar. Dit werd gevierd tegelijkertijd met het veertigjarige jubileum van de heer L. van der Pol, als firmant van het bedrijf.

In 1953 kreeg het bedrijf een koninklijk predicaat en mocht het zich J. & A.C. van Rossem Koninklijke Tabaksfabriek gaan noemen. ^[2]
In 1963 sloot het bedrijf een samenwerkingsovereenkomst met collegabedrijf Gruno uit Nijkerk. De productie van tabak werd hierbij overgeheveld van Rotterdam naar Nijkerk. ^[3]
Eind jaren 1960 kwamen de aandelen van het bedrijf in handen van houdstermaatschappij Douwe Egberts dat later de aandelen overdeed aan het Britse Rothmans International. In 1991 werd de productiefabriek van Gruno/Van Rossem door de eigenaar Rothmans International ondergebracht bij de Koninklijke Theodorus Niemeyer BV in Groningen.

Merknamen, logo’s en spaarsystemen

Het bedrijf bracht een aantal handelsmerken op de markt :

Oud Wapen
Ster Koffie
Theemelange Merk De Gekroonde R
Poorters Toeback Sigaren
Van Rossem’s Troost
Bobby Baai
Matrozenshag
Schippers Tabak
Rotterdam Shag
Duo Shag

Naast vormgeving en merknamen gebruikte het bedrijf ook logo's. Om zich beter te kunnen onderscheiden van de concurrentie bracht het ook vier plaatjesalbums uit. Twee onder de handelsnaam Van Rossem over Delfstoffen en Onze Tuin en twee van Theemelange Merk De Gekroonde R., met Nederlandse Veldbloemen en Tropische Planten. In 1956 ontwikkelde men een serie spaarplaatjes van vliegtuigen zonder album en in 1960 werd in verband met de Olympische spelen een aantal sportplaatjes uitgebracht om in een pocketboekje te plakken. Dit boekje, met de naam Van Rossem's alles over sport is gemaakt door F. Bersch, met tekeningen van Louis de Beij en voorzien met een voorwoord van Jan Cottaar, in die jaren een bekende sportverslaggever.

Externe links

(nl) @StadsarchiefRotterdam. 940 Archief van de Firma J. & A.C. van Rossem te Rotterdam en van leden van de famlies Van Rossem en Van der Pol. Stadsarchief Rotterdam (2020-03-21) Geraadpleegd op 2020-07-13
(nl) Zoekresultaten voor “Van Rossem's Troost”. Museum Rotterdam - van de stad Geraadpleegd op 2020-07-13
(nl) Amsterdam Amsterdam Pipe Museum. Amsterdam Pipe Museum | Zoeken | Objectcatalogus. http://www.pipemuseum.nl (2016-03-02) Geraadpleegd op 2020-07-13
Van Rossem Koffie, Thee, Tabak en Sigaren. ANPA – ARCHIEF VAN NEDERLANDSE PLAATJESALBUMS Geraadpleegd op 2020-07-13
Fabrieken. Tabaksfabriek fa. J. en A.C. v. Rossem (opgericht in 1755), Nieuwe Haven 67, Rotterdam. Foto: arbeiders in de de sorteerderij. Van de tabak wordt o.a. van Rossem's Poorters Toeback en van Rossem's Troost geproduceerd. Nederland 1915. - Het Geheugen. geheugen.delpher.nl Geraadpleegd op 2020-07-13

Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Koninklijke Tabaksfabriek J. & A.C. van Rossem op Wikimedia Commons.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

º Rotterdamse tabaksindustrie 200 jaar Dagblad Trouw (29 juni 1950)
º Praedicaat "Koninklijke" voor tabaksfabriek van Rossem Algemeen Handelsblad (29-4-1953)
º Van Rossem en Gruno gaan samenwerken De Leeuwarder Courant (29-5-1963)

[1] º Rotterdamse tabaksindustrie 200 jaar Dagblad Trouw (29 juni 1950)

[2] º Praedicaat "Koninklijke" voor tabaksfabriek van Rossem Algemeen Handelsblad (29-4-1953)

[3] º Van Rossem en Gruno gaan samenwerken De Leeuwarder Courant (29-5-1963)

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[Bestand:Reclamebord met man aan schandpaal met “van Rossem´s troost”, objectnr 90517.JPG|miniatuur|Kartonnen Poster: met man aan schandpaal met “van Rossem´s troost”, objectnr 90517.JPG]]
+<!--[[Bestand:Reclamebord met man aan schandpaal met “van Rossem´s troost”, objectnr 90517.JPG|miniatuur|Kartonnen Poster: met man aan schandpaal met "van Rossem´s troost"]]
-[[Bestand:Rond blik met los deksel, Van Rossem’s Matrozenshag, blauw, lichtblauw en goudkleurig, objectnr 77201-A-B.JPG|miniatuur|Verpakking in blik: Van Rossem's Matrozenshag,blauw, lichtblauw en goudkleurig, objectnr 77201-A-B.JPG ]]
+[[Bestand:Rond blik met los deksel, Van Rossem’s Matrozenshag, blauw, lichtblauw en goudkleurig, objectnr 77201-A-B.JPG|miniatuur|Verpakking in blik: Van Rossem's Matrozenshag,blauw, lichtblauw en goudkleurig]]
-De '''Stoom, Tabak en Snuiffabriek van J. & A.C. van Rossem''' is een onderneming, die in 1755 is opgericht en die van oudsher handelde in [[tabak]], [[snuif]], [[koffie]], [[theeplant|thee]] en [[Sigaar|sigaren]]. Kort na de oprichting verhuisde de familie Van Rossem naar [[Rotterdam]], omdat daar de beste infrastructuur voor het bedrijf was. Dankzij de activiteiten van de Hollanders in de [[Gouden Eeuw (Nederland)|Gouden Eeuw]] floreerde Van Rossem al snel door wederverkopers te gebruiken, die in de [[haven van Rotterdam]] de [[koloniale waren]] verkochten aan binnenvaartschippers en zeelui. Door de uitvinding van de [[stoommachine]] vond er rond de eeuwwisseling van 1900 een herbeleving plaats. Daardoor groeiden Rotterdamse bedrijven, zoals ''Van Rossem'' en het grotere [[Van Nelle]] uit tot populaire internationale merken. In alle grote havensteden ter wereld waren hun merken te vinden. Van Rossem speelde hierop in en kwam op de markt met het beeldmerk ''Matrozenshag'', dat voorheen in een papieren puntzakje zat en waar Van Rossem zelf patent op had. Toch begon het bedrijf als eerste in Nederland met de verkoop van shag en tabak in blik, voorzien met een Amerikaans klik-klakdeksel, een uitvinding uit 1922. De nieuwe bedrijfsnaam werd: '''J. & A.C. van Rossem Koninklijke Tabaksfabriek'''; deze werd boven de afbeeldingen van de handelsmerken geplaatst.
+[[Bestand:Enamel billboard Theemelange Merk R. De Gekroonde R.jpg|alt=|miniatuur|Emaille Reclamebord: theemelange merk De Gekroonde R]]-->
+De '''J. & A.C. van Rossem Koninklijke Tabaksfabriek''' was een Nederlandse onderneming die handelde in [[tabak]], [[snuif]], [[koffie]], [[theeplant|thee]] en [[Sigaar|sigaren]]. Het bedrijf was gevestigd in Rotterdam.
-== Beeld- en merknamen en logo's ==
+== Geschiedenis ==
-'''Van Rossem''' bracht in de loop der jaren en in meer dan twee eeuwen vele handelsmerken op de markt met toepasselijke namen, zoals: ''Oud Wapen'', ''Ster Koffie'', ''Theemelange Merk De Gekroonde R.'', ''Poorters Toeback Sigaren'', ''Van Rossem's Troost'', ''Bobby Baai'', ''Matrozenshag'', ''Schippers Tabak'', ''Rotterdam Shag'' en ''Duo Shag'' enzovoorts. De meeste door Van Rossem gebruikte [[Merknaam|merknamen]] zijn te zien in [[Museum Rotterdam]]. Van Rossem hanteerde naast zijn vormgeving en merknamen ook [[Beeldmerk|logo's]] om zich te onderscheiden van de concurrentie. In 2003 heeft het [[Amsterdam Pipe Museum]] een logo van Van Rossem uit de collectie van de ''Douwe Egberts Pijpenkamer'' te Utrecht weten te bemachtigen. Het is op papier gedrukt, met een posthoorn tussen de bedrijfsnaam en activiteiten. Op het Posthoornlogo met draagband in ovaal heeft J. & A.C. van Rossem op 12-02-1894 en op 28-08-1899 een [[octrooi]] gekregen.
+Het bedrijf is in 1750 opgericht door Adriaan van Rossem, die geboren is op 15 april 1731 en afkomstig is uit Erichem. <ref>[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=van+Rossem+200+jaar&coll=ddd&page=1&facets%5Bperiode%5D%5B%5D=1%7C20e_eeuw%7C1950-1959%7C&identifier=ABCDDD:010826506:mpeg21:a0036&resultsidentifier=ABCDDD:010826506:mpeg21:a0036 Rotterdamse tabaksindustrie 200 jaar] Dagblad Trouw (29 juni 1950)</ref> Adriaan van Rossem is twee keer getrouwd geweest. Op 3 mei 1753 met Neeltje Koren en op 14 maart 1756 met Jenneke van Rijn. Adriaan van Rossem vestigde zich als ''Van Rossem's Tabakshandel'' aan de Hoogstraat in Rotterdam.
-== Reclameactiviteiten ==
+Circa 1800 kwam de bedrijfsleiding in handen van de uiteindelijke naamgevers, Jan van Rossem geboortedatum 9 oktober 1776 te Rotterdam & Adriaan Cornelis  van Rossem geboren op 13 maart 1783 te Pijnacker. Deze twee gingen verder met de bedrijfsnaam ''De Stoom, Tabak en Snuiffabriek van J. & A.C. van Rossem''. Het bedrijf verkocht koffie, thee en vooral tabak uit Zuid & Noord-Amerika en uit Nederlands Indië. De klanten bestonden in die tijd vooral uit havenarbeiders, binnenvaartschippers en zeelui. Het bedrijf werd bekend door de z.g. Matrozenshag dat in een puntzakje zat waar het bedrijf zelf patent op had.<br>
-Om meer naamsbekendheid te krijgen, schakelde Van Rossem tussen 1895 en 1918 onder andere Kunstdrukker [[S. Bakker Joz.]] te Koog-Zaandijk en [[Boekenuitgeverij  en Reclamebureau J.H. de Bussy]] te Amsterdam in. Sommige taferelen die Van Rossem gebruikte op verpakkingen, [[Email (glazuur)|emaillen]] [[Reclamebord|reclameborden]], [[Affiche|posters]] en [[Advertentie|krantenadvertenties]], zijn bijzonder origineel. Voorbeelden zijn:
-* het beeldmerk: ''Van Rossem's Troost pijptabak'', waar een dikke man een [[Gouwenaar (pijp)|Goudse pijp]] van aardewerk aanreikt aan een man die vaststaat in een [[schandpaal]]
+In 1903 verhuisde het bedrijf naar de Nieuwe Haven in Rotterdam. Door een aantal overnames ontstond er verdere groei, die zorgde voor de noodzaak van meer bedrijfsruimte. Dit was de reden, dat ook de naastgelegen panden aan de Nieuwe haven en het Groenendaal werden aangekocht. Ook breidde het aantal personeelsleden uit van 50 werknemers in 1903 naar een werknemersbestand van ca 200 mensen in 1940. Op dat moment beschikte het bedrijf over een eigen tabaksfabriek, sorteerderij, branderij voor de koffie, opslag-bewerkingsfaciliteiten voor de theehandel, kistenmakerij, blikfabriek, pakhuizen en transportmiddelen.
-* het beeldmerk van Matrozenshag op een blikje
+Vanwege de langere houdbaarheid startte het bedrijf met de verkoop van shag en tabak in blik, voorzien met een Amerikaans klik-klakdeksel.<br>
-* het emaillen reclamebord van ''Theemelange Merk De Gekroonde R.'', dat van boven naar beneden vol staat met Chinese illustraties, met in het midden een man met cape en een hondje, die een reclamebord vasthoudt met een grote, gekroonde R. Deze afbeelding is een niet eerder getoond emaillen reclamebord uit circa 1900 uit een privécollectie.
-Ook bracht Van Rossem vier [[Plaatjesalbum|plaatjesalbums]] uit, die nu zeer zeldzaam zijn. Twee onder de handelsnaam Van Rossem over ''Delfstoffen'' en ''Onze Tuin'' en twee van ''Theemelange Merk De Gekroonde R.'', met ''Nederlandse Veldbloemen'' en ''Tropische Planten''. In 1956 gaf Van Rossem een serie spaarplaatjes van vliegtuigen uit zonder album. In het Olympisch jaar 1960 lanceerde Van Rossem sportplaatjes om in een [[Pocketboek|pocketboekje]] te plakken. Dit boekje, met de naam ''Van Rossem's alles over sport'', is gemaakt door [[F. Bersch]], met tekeningen van [[Louis de Beij]] en voorzien met een voorwoord van [[Jan Cottaar]], in die jaren een van de populairste sportverslaggevers van Nederland. Ook concurrent [[Koninklijke Theodorus Niemeyer BV|Niemeijer]] kwam in het zelfde jaar uit met een soortgelijk boekje met de titel ''Sport en Spel''.
+=== Tweede Wereldoorlog ===
-[[Bestand:Enamel billboard Theemelange Merk R. De Gekroonde R.jpg|alt=|miniatuur|Emaille Reclamebord: Theemelange Merk De Gekroonde R
+Bij het bombardement op Rotterdam werden de gebouwen van de tabaksfabriek en koffiebranderij van het bedrijf op de Nieuwe Haven en Grootemarkt getroffen en onherstelbaar beschadigd. Wel bleven de pakhuizen in het havengebied, waar de meeste handelsvoorraden opgeslagen waren, ongedeerd. Dankzij deze overgebleven voorraad in de pakhuizen kon het bedrijf blijven bestaan.
+=== Na de Tweede Wereldoorlog ===
+Op 30 juni 1950 bestond het bedrijf 200 jaar. Dit werd gevierd tegelijkertijd met het veertigjarige jubileum van de heer L. van der Pol, als firmant van het bedrijf.
-* CC BY-SA 4.0<span class="mw-mmv-restrictions"></span>
+In 1953 kreeg het bedrijf een koninklijk predicaat en mocht het zich '''J. & A.C. van Rossem Koninklijke Tabaksfabriek''' gaan noemen. <ref>[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?facets%5Bperiode%5D%5B%5D=1%7C20e_eeuw%7C1950-1959%7C&query=van+Rossem+koninklijke+tabaksfabriek&coll=ddd&identifier=KBNRC01:000042712:mpeg21:a0060&resultsidentifier=KBNRC01:000042712:mpeg21:a0060 Praedicaat "Koninklijke" voor tabaksfabriek van Rossem ]Algemeen Handelsblad (29-4-1953)</ref><br>
-* File:Copyright Theemelange Merk R. De Gekroonde R admin{{}}greenswitchnl.jpg
+In 1963 sloot het bedrijf een samenwerkingsovereenkomst met collegabedrijf Gruno uit [[Nijkerk (gemeente)|Nijkerk]]. De productie van tabak werd hierbij overgeheveld van Rotterdam naar Nijkerk. <ref>[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?facets%5Bperiode%5D%5B%5D=1%7C20e_eeuw%7C1960-1969%7C&query=van+Rossem+koninklijke+tabaksfabriek&coll=ddd&page=1&identifier=ddd:010616554:mpeg21:a0236&resultsidentifier=ddd:010616554:mpeg21:a0236 Van Rossem en Gruno gaan samenwerken] De Leeuwarder Courant (29-5-1963)</ref><br>
-<nowiki>*</nowiki> Aangemaakt: 10 juli 2020
+Eind [[jaren 1960]] kwamen de aandelen van het bedrijf in handen van houdstermaatschappij [[Douwe Egberts]] dat later de aandelen overdeed aan het Britse [[Rothmans International]]. In 1991 werd de productiefabriek van Gruno/Van Rossem door de eigenaar Rothmans International ondergebracht bij de [[Koninklijke Theodorus Niemeyer BV]] in Groningen.
-]]
-== Bombardement op Rotterdam ==
+== Merknamen, logo’s en spaarsystemen ==
-Op 14 mei 1940 werd het centrum van [[Bombardement op Rotterdam|Rotterdam gebombardeerd]]. De gebouwen van de tabaksfabriek en koffiebranderij van ''Van Rossem'' op de Nieuwe Haven en Grootemarkt overleefden het niet. Wel bleven de pakhuizen in het havengebied, waar de meeste handelsvoorraden opgeslagen waren, ongedeerd. Bij [[Stadsarchief Rotterdam|Het Geheugen]] is nog een foto bewaard gebleven uit circa 1915 uit de fotocollectie ''Het Leven tussen 1906 en 1941''. Deze toont arbeiders van de [[sorteerderij]] van ''Van Rossem'' op de [[Nieuwehaven]] 67. Dankzij de overgebleven voorraad in de pakhuizen kon Van Rossem zich na het bombardement financieel behelpen en krabbelde het in de jaren vijftig weer op. Door het bombardement is er veel stadsinformatie over Rotterdam van voor 1940 verloren gegaan, dus ook de geschiedenis van ''Van Rossem''.
+Het bedrijf bracht een aantal handelsmerken op de markt :
+* Oud Wapen
+* Ster Koffie
+* Theemelange Merk De Gekroonde R
+* Poorters Toeback Sigaren
+* Van Rossem’s Troost
+* Bobby Baai
+* Matrozenshag
+* Schippers Tabak
+* Rotterdam Shag
+* Duo Shag<br>
-== Einde van het bedrijf ==
+Naast vormgeving en merknamen gebruikte het bedrijf ook [[Beeldmerk|logo's]]. Om zich beter te kunnen onderscheiden van de concurrentie bracht het ook vier [[plaatsjesalbums|plaatjesalbums]] uit. Twee onder de handelsnaam Van Rossem over ''Delfstoffen'' en ''Onze Tuin'' en twee van ''Theemelange Merk De Gekroonde R.'', met ''Nederlandse Veldbloemen'' en ''Tropische Planten''. In 1956 ontwikkelde men een serie spaarplaatjes van vliegtuigen zonder album en in 1960 werd in verband met de Olympische spelen een aantal sportplaatjes uitgebracht om in een [[Pocketboek|pocketboekje]] te plakken. Dit boekje, met de naam ''Van Rossem's alles over sport'' is gemaakt door [[F. Bersch]], met tekeningen van [[Louis de Beij]] en voorzien met een voorwoord van [[Jan Cottaar]], in die jaren een bekende sportverslaggever.
-In de periode van de [[Wederopbouw#Wederopbouw in Nederland|wederopbouw]] ging het snel in de nieuwe economie. Bedrijven die niet mee konden, gingen failliet, werden opgekocht of fuseerden. In 1999 ontving het Stadsarchief Rotterdam een pakje archiefstukken (grotendeels van persoonlijke aard van een erfgenaam - de heer M.C. van der Pol - van Van Rossem), waaruit blijkt dat niet alleen de vooroorlogse geschiedenis over Van Rossem verloren is gegaan, maar ook de periode daarna van de bedrijfsgeschiedenis van Van Rossem niets bewaard is gebleven. Wel kan uit deze stukken worden opgemaakt, dat omstreeks 1965 het meer dan 200 jaar oude bedrijf is overgenomen door Gruno. Vervolgens is in 1968 Van Rossem opgegaan in de houdstermaatschappij Koninklijke Douwe Egberts, waarmee ook een einde kwam aan de merknamen van Van Rossem'''.'''
 == Externe links ==
@@ Regel 33: / Regel 42: @@
 * {{Citeer web|url=https://plaatjesalbums.info/images/pdf/Rossem.pdf|titel=Van Rossem Koffie, Thee, Tabak en Sigaren|bezochtdatum=2020-07-13|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=ANPA – ARCHIEF VAN NEDERLANDSE PLAATJESALBUMS|taal=}}
 * {{Citeer web|url=https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view?coll=ngvn&identifier=SFA03:SFA022808163|titel=Fabrieken. Tabaksfabriek fa. J. en A.C. v. Rossem (opgericht in 1755), Nieuwe Haven 67, Rotterdam. Foto: arbeiders in de de sorteerderij. Van de tabak wordt o.a. van Rossem's Poorters Toeback en van Rossem's Troost geproduceerd. Nederland 1915. - Het Geheugen|bezochtdatum=2020-07-13|werk=geheugen.delpher.nl}}
+<!--Opmaak niet in orde maar ook de inhoud slaat op niks. Van Rossem zal zeker wel encyclopedisch relevant zijn, maar het artikel gaat grotendeels over de collecties in de musea, de plaatjesalbums die ze uitgaven en over kleipijpen met het merk R., dat enkel terzijde iets te maken heeft met Van Rossem. -->
+{{commonscat|Koninklijke Tabaksfabriek J. & A.C. van Rossem}}
+{{Bron|bronvermelding= {{References}} }}
+{{authority control|TYPE=o|Wikidata=Q97587412}}
 [[Categorie:Museum in Nederland]]
+[[Categorie:Nederlands bedrijf]]
+[[Categorie:Tabak in Nederland]]
+[[Categorie:Thee]]
+[[Categorie:Koffie]]
+[[Categorie:Nederlandse tabaksfabrikant|Rossem]]

Van Rossem Tabak, Koffie en Thee: verschil tussen versies

Huidige versie van 20 jan 2024 om 13:15

Inhoud

Geschiedenis

Tweede Wereldoorlog

Na de Tweede Wereldoorlog

Merknamen, logo’s en spaarsystemen

Externe links

Bronvermelding

Navigatiemenu

Van Rossem Tabak, Koffie en Thee: verschil tussen versies

Huidige versie van 20 jan 2024 om 13:15

Geschiedenis

Tweede Wereldoorlog

Na de Tweede Wereldoorlog

Merknamen, logo’s en spaarsystemen

Externe links

Bronvermelding

Navigatiemenu

Zoeken