Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Teamim
Onder teamim of cantillatietekens (Hebreeuws: טעמי המקרא ta‘amei ha-mikra of kortweg טעמים te‘amim; in het Jiddisch en Engels: trope) zijn tekens in de masoretische tekst van de Hebreeuwse Bijbel (Tenach), die aanvullend op de vocaaltekens (= nikoed) aan de consonanten worden toegevoegd om de muzikale voordracht van de Bijbeltekst in de Joodse synagogediensten aan te geven. De teamim en de vocaaltekens werden in de middeleeuwen door de Masoreten vastgelegd (zie ook Hebreeuws alfabet). Sommige van deze tekens werden ook in de middeleeuwse handschriften van de Misjna gebruikt.
De in totaal 48 teamim staan bijna allemaal bij de beklemtoonde lettergrepen, zodat ze ook het woordaccent aangeven.
De teamim dienden oorspronkelijk als interpunctietekens en zijn daardoor ook voor het begrijpen van de tekst van belang. Door een verbindende of een scheidende betekenis geven ze de logische (syntactische) relaties in de zin aan, zoals komma’s, puntkomma’s en punten. Dikwijls gaat dat gepaard met een verandering van de klemtoon en de uitspraak van het woord waarbij deze tekens staan. Dit werd daarom eveneens schriftelijk vastgelegd, bijvoorbeeld door verlengde klinkers bij sterk scheidende teamim. Deze vormen worden pausale vormen genoemd, omdat zij tot verandering van de spreekpauzes leiden, bijvoorbeeld aan het einde van een zin.[1]
De belangrijkste teamim voor de weergave van de interpunctie zijn de „keizers” (sof pasoek aan het einde van een halfvers, respectievelijk etnachta in het midden ervan) en de „koningen” (de eerste daarvan halverwege het vers, meestal een sakef katon, geeft het midden van het halfvers aan). In de Psalmen, de Spreuken en het boek Job wordt een iets ander schema gebruikt, waarbij de beide halfverzen op verschillende wijzen verder worden onderverdeeld.
Zie ook
Weblinks
- (en) http://bible.ort.org/books/cant4.asp biedt een inleiding tot de in de Asjkenazische ritus gebruikelijke muzikale voordracht in de synagogedienst.
- (en) Cantillation] op de Engelse Wikipedia
Bronnen, noten en/of referenties
|