Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nicolaas_Emanuel_Frederik_von_Gumo%C3%ABns&oldid=33445663 3 nov 2012 Menke 31 mrt 2011) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nicolaas_Emanuel_Frederik_von_Gumo%C3%ABns&oldid=46979639 25 jun 2016 Henxter) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox militair persoon | |||
| naam = | |||
| afbeelding = Gumoens, NFE von.jpg | |||
| onderschrift = | |||
| bijnaam = | |||
| geboorteplaats = [[Orbe (gemeente)|Orbe]], [[Vaud (kanton)|Vaud]] | |||
| geboortedatum = 19 april 1790 | |||
| sterfplaats = [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] | |||
| sterfdatum = 29 december 1832 | |||
| begraven = | |||
| religie = | |||
| partij = {{AT}}<br>{{ES}}<br>{{UK}}<br>{{CH}}<br>{{NL}} | |||
| onderdeel = | |||
| dienstjaren = | |||
| rang = Kolonel | |||
| eenheid = Generale staf | |||
| leiding = | |||
| veldslagen-naam = | |||
| veldslagen = [[Beleg van Antwerpen (1832)|Beleg van Antwerpen]] | |||
| onderscheidingen = [[Militaire Willems-Orde]] 4de klasse | |||
| anderwerk = | |||
| portaal = | |||
}} | |||
'''Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns'''<ref>Ook wel ''de Gumoëns'', ''de Goumoëns''. De naam is afkomstig van de plaats [[Goumoens-la-Ville]]. De voornamen komen voor in verschillende (Duitse, Franse, Nederlandse) taalversies en volgordes.</ref> ([[Orbe (gemeente)|Orbe]] ([[Zwitserland]]), [[19 april]] [[1790]] - [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[29 december]] [[1832]]) was een Zwitsers officier in geallieerde dienst tijdens de [[Napoleontische oorlogen]], die vervolgens in dienst trad van het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]]. | |||
== Biografie == | |||
Gumoëns behoorde tot een familie van militairen uit [[Vaud (kanton)|Vaud]], dat toentertijd deel uitmaakte van het [[kanton Bern]]. Zijn grootvader Nicolas de Gumoëns (1730-1800) leidde een Berns regiment in dienst van de [[Verenigde Provinciën]]. Zijn vader Sigismond Emmanuel werd in 1798 gedood bij de Franse invasie van Zwitserland. De jonge Gumoëns werd vervolgens toegelaten tot de keizerlijke genieschool te [[Wenen]]. | |||
== | === Napoleontische oorlogen === | ||
Bij het uitbreken van de oorlog werd hij als [[vaandrig]] toegevoegd aan het regiment van de [[Karel Jozef van Ligne|prins de Ligne]]. Hij nam hiermee deel aan de gevechten van de [[Derde Coalitieoorlog|Derde]] (1805) en [[Vijfde Coalitieoorlog]] (1809) in Polen. Hij promoveerde er tot luitenant en werd vanwege zijn moed overgeplaatst naar de [[grenadier]]s. | |||
Na de [[vrede van Schönbrunn]] nam Gumoëns ontslag uit Oostenrijkse dienst. Hij vertrok over land naar het [[Ottomaanse Rijk]] en vergezelde een tijdlang aartshertog [[Frans IV van Modena|Frans van Modena]]. Via Sicilië en Gibraltar reisde hij naar het Spaanse [[Cádiz (stad)|Cádiz]] dat vruchteloos werd belegerd door Franse troepen (1811). De [[junta]] daar benoemde Gumoëns tot kapitein, en hij werd toegevoegd aan de staf van de Ierse generaal [[Charles William Doyle|Doyle]]. Na de opheffing van het beleg voegde hij zich bij de Schotse kolonel [[Frederick Adam|Adam]] in de voorhoede bij het verjagen van de Franse troepen. Hij nam, nadat Adam in de [[slag bij Ordal]] gewond raakte, het commando over diens brigade over (september 1813). | |||
Gumoëns nam als luitenant-kolonel afscheid van het Spaanse leger en volgde [[Lord William Bentinck]] naar Italië, tot de [[Verdrag van Parijs (1814)|Vrede van Parijs]] van 1814. Gumoëns keerde terug naar zijn vaderland Zwitserland. Hij was er stafchef van de 1ste divisie die in juli 1815 Frankrijk binnenviel. | |||
Op | === In Nederlandse dienst === | ||
Op 10 januari 1816 trad Gumoëns in Nederlandse dienst als [[majoor]] van de generale staf. In december 1826 werd hij tot luitenant-kolonel bevorderd. Hij maakte deel uit van het leger van [[Frederik van Oranje-Nassau (1797-1881)|prins Frederik]] dat in september 1830 in [[Brussel (stad)|Brussel]] de orde moest komen herstellen na het uitbreken van de [[Belgische revolutie]]. Hij werd op 23 september als onderhandelaar naar de opstandelingen gestuurd. Het gepeupel trok hem echter ondanks zijn [[witte vlag]] van zijn paard en zou hem hebben [[lynchen|gelyncht]] indien de aanvoerder [[Anne François Mellinet|Mellinet]] niet was tussengekomen. Gumoëns werd gevangen gehouden in de brandweerkazerne, en pas op 18 oktober vrijgelaten na een verklaring op erewoord dat hij niet opnieuw de wapens zou opnemen. Gumoëns trok naar Antwerpen, en vervolgens op zending bij de [[Arthur Wellesley|Hertog van Wellington]] in Londen, waar hij een boekje schreef over zijn wedervaren in Brussel.<ref>''La révolution de la Belgique et les événemens de Bruxelles en septembre 1830''</ref> | |||
Gumoëns werd nu benoemd tot ridder in de [[Militaire Willems-Orde]] vierde klasse.<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/inhoud/dapperheidsonderscheidingen/databank-dapperheidsonderscheidingen/1830/11/16/gumoens-n-f-e-baron-de Gumoëns, N.F.E. baron de], 16 november 1830</ref> Begin 1831 werd hij toegevoegd aan de staf van luitenant-generaal [[David Hendrik Chassé|Chassé]], bevelhebber van de [[Citadel van Antwerpen]]. Eind juli 1831 werd hij benoemd tot kolonel. In augustus nam hij tijdens de de [[Tiendaagse Veldtocht]] vrijwillig deel aan een uitval met als doel het overmeesteren van de Belgische artillerie. Gumoëns kreeg hiervoor een [[Eervolle Vermelding (Nederland)|eervolle vermelding]].<ref>[https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/inhoud/dapperheidsonderscheidingen/databank-dapperheidsonderscheidingen/1831/09/04/gumoens-n-f-e-baron-de Gumoëns, N.F.E. baron de], 4 september 1831</ref> | |||
Hij bleef tot 10 maart 1832 in de Citadel, en was er opnieuw vanaf 2 december 1832, tijdens de [[Beleg van Antwerpen (1832)|belegering van de Citadel van Antwerpen]] door het Franse leger. Op 22 december werd Gumoëns meervoudig verwond door de inslag van een kanonskogel. Na de [[capitulatie]] werd hij nog overgebracht naar het stedelijke hospitaal, waar hij op 29 december overleed aan complicaties, met name [[tetanus]]. Zijn lijk werd de volgende dag per stoomboot naar [[Bergen-op-Zoom]] gebracht, waar het onmiddellijk werd begraven buiten de Wouwpoort, in aanwezigheid van [[Frederik Benjamin Alexander Philip van der Capellen|Baron van der Capellen]]. | |||
== Monument == | |||
[[Bestand:Antwerpen monument.JPG|thumb|De obelisk]] | |||
In 1834 werd het stoffelijk overschot van Gumoëns overgebracht naar [[Den Haag]] en plechtig herbegraven op de [[Algemene Begraafplaats Kerkhoflaan]]. Op het graf is een monument in [[gietijzer]] geplaatst in de vorm van een afgeknotte piramide, rustend op kanonskogels. | |||
Het grafmonument is een beschermd rijksmonument sinds 1994.<ref>{{Link rijksmonument|id=476062}}</ref> | |||
{{Appendix|1=alles|2= | {{Appendix|1=alles|2= | ||
*1833. ''Necrologie. Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns.'' [[Militaire Spectator]]. Bladzijde 267-274. | *1833. ''Necrologie. Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns.'' [[Militaire Spectator]]. Bladzijde 267-274. | ||
---- | |||
{{References}} | |||
}} | }} | ||
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q2242626}} | |||
{{DEFAULTSORT:Gumoens, Nicolaas}} | {{DEFAULTSORT:Gumoens, Nicolaas}} | ||
[[Categorie:Regeringssoldaat in de Belgische Opstand]] | [[Categorie:Regeringssoldaat in de Belgische Opstand]] | ||
[[Categorie:Ridder in de Militaire Willems-Orde]] | [[Categorie:Ridder in de Militaire Willems-Orde]] | ||
[[Categorie:Zwitsers militair]] | |||
Huidige versie van 3 jul 2016 om 15:19
| Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns | ||
| Bestand:Gumoens, NFE von.jpg | ||
| Geboren | 19 april 1790 Orbe, Vaud | |
| Overleden | 29 december 1832 Antwerpen | |
| Land/partij |  Oostenrijk Spanje Verenigd Koninkrijk.png){kind=small} Zwitserland Nederland
| |
| Eenheid | Generale staf | |
| Slagen/oorlogen | Beleg van Antwerpen | |
| Onderscheidingen | Militaire Willems-Orde 4de klasse | |
Nicolaas Emanuel Frederik von Gumoëns[1] (Orbe (Zwitserland), 19 april 1790 - Antwerpen, 29 december 1832) was een Zwitsers officier in geallieerde dienst tijdens de Napoleontische oorlogen, die vervolgens in dienst trad van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Biografie
Gumoëns behoorde tot een familie van militairen uit Vaud, dat toentertijd deel uitmaakte van het kanton Bern. Zijn grootvader Nicolas de Gumoëns (1730-1800) leidde een Berns regiment in dienst van de Verenigde Provinciën. Zijn vader Sigismond Emmanuel werd in 1798 gedood bij de Franse invasie van Zwitserland. De jonge Gumoëns werd vervolgens toegelaten tot de keizerlijke genieschool te Wenen.
Napoleontische oorlogen
Bij het uitbreken van de oorlog werd hij als vaandrig toegevoegd aan het regiment van de prins de Ligne. Hij nam hiermee deel aan de gevechten van de Derde (1805) en Vijfde Coalitieoorlog (1809) in Polen. Hij promoveerde er tot luitenant en werd vanwege zijn moed overgeplaatst naar de grenadiers.
Na de vrede van Schönbrunn nam Gumoëns ontslag uit Oostenrijkse dienst. Hij vertrok over land naar het Ottomaanse Rijk en vergezelde een tijdlang aartshertog Frans van Modena. Via Sicilië en Gibraltar reisde hij naar het Spaanse Cádiz dat vruchteloos werd belegerd door Franse troepen (1811). De junta daar benoemde Gumoëns tot kapitein, en hij werd toegevoegd aan de staf van de Ierse generaal Doyle. Na de opheffing van het beleg voegde hij zich bij de Schotse kolonel Adam in de voorhoede bij het verjagen van de Franse troepen. Hij nam, nadat Adam in de slag bij Ordal gewond raakte, het commando over diens brigade over (september 1813).
Gumoëns nam als luitenant-kolonel afscheid van het Spaanse leger en volgde Lord William Bentinck naar Italië, tot de Vrede van Parijs van 1814. Gumoëns keerde terug naar zijn vaderland Zwitserland. Hij was er stafchef van de 1ste divisie die in juli 1815 Frankrijk binnenviel.
In Nederlandse dienst
Op 10 januari 1816 trad Gumoëns in Nederlandse dienst als majoor van de generale staf. In december 1826 werd hij tot luitenant-kolonel bevorderd. Hij maakte deel uit van het leger van prins Frederik dat in september 1830 in Brussel de orde moest komen herstellen na het uitbreken van de Belgische revolutie. Hij werd op 23 september als onderhandelaar naar de opstandelingen gestuurd. Het gepeupel trok hem echter ondanks zijn witte vlag van zijn paard en zou hem hebben gelyncht indien de aanvoerder Mellinet niet was tussengekomen. Gumoëns werd gevangen gehouden in de brandweerkazerne, en pas op 18 oktober vrijgelaten na een verklaring op erewoord dat hij niet opnieuw de wapens zou opnemen. Gumoëns trok naar Antwerpen, en vervolgens op zending bij de Hertog van Wellington in Londen, waar hij een boekje schreef over zijn wedervaren in Brussel.[2]
Gumoëns werd nu benoemd tot ridder in de Militaire Willems-Orde vierde klasse.[3] Begin 1831 werd hij toegevoegd aan de staf van luitenant-generaal Chassé, bevelhebber van de Citadel van Antwerpen. Eind juli 1831 werd hij benoemd tot kolonel. In augustus nam hij tijdens de de Tiendaagse Veldtocht vrijwillig deel aan een uitval met als doel het overmeesteren van de Belgische artillerie. Gumoëns kreeg hiervoor een eervolle vermelding.[4]
Hij bleef tot 10 maart 1832 in de Citadel, en was er opnieuw vanaf 2 december 1832, tijdens de belegering van de Citadel van Antwerpen door het Franse leger. Op 22 december werd Gumoëns meervoudig verwond door de inslag van een kanonskogel. Na de capitulatie werd hij nog overgebracht naar het stedelijke hospitaal, waar hij op 29 december overleed aan complicaties, met name tetanus. Zijn lijk werd de volgende dag per stoomboot naar Bergen-op-Zoom gebracht, waar het onmiddellijk werd begraven buiten de Wouwpoort, in aanwezigheid van Baron van der Capellen.
Monument
In 1834 werd het stoffelijk overschot van Gumoëns overgebracht naar Den Haag en plechtig herbegraven op de Algemene Begraafplaats Kerkhoflaan. Op het graf is een monument in gietijzer geplaatst in de vorm van een afgeknotte piramide, rustend op kanonskogels. Het grafmonument is een beschermd rijksmonument sinds 1994.[5]
Bronnen, noten en/of referenties
|
