Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

John Newton: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
'''John Newton'''<!---niet verwarren met John Henry Newton (1801-1890)---> ([[Londen]], [[24 juli]] [[1725]]<sup>(juliaans)</sup> – Olney (Buckinghamshire), [[21 december]] [[1807]]) was een kapitein van een Engels slavenschip, die later predikant werd, zich inzette tegen de [[slavernij|slavenhandel]] en meerdere christelijke liederen schreef, waarvan ''[[Amazing Grace]]'' het bekendste is.
'''John Henry Newton''' ([[Londen]], [[24 juli]] [[1725]] – Olney (Buckinghamshire), [[21 december]] [[1807]]) was de kapitein van een Engels slavenschip. Hierover had hij de rest van zijn leven wroeging. Hij werd predikant, zette zich in voor de afschaffing van de slavernij en schreef meerdere christelijke liederen, waarvan ''[[Amazing Grace]]'' het bekendste is.


== Biografie ==
== Biografie ==
Newton werd geboren te [[Wapping]] bij Londen. Zijn moeder, die hem enige religieuze opvoeding gaf, overleed op 11 juli 1732. Zijn vader hertrouwde, en John werd naar school gestuurd in Stratford, Essex, waar hij wat Latijn leerde. Als elfjarige (1736) ging hij met zijn vader mee op zee. Ze maakten zes scheepsreizen samen, tot zijn vader in 1742 afscheid nam van de dienst op zee. Vader Newton werd gouverneur van York Fort, maar verdronk in 1751.
Newton werd geboren te [[Wapping]] (Londen). Zijn jeugd werd gekenmerkt door onzekerheden in het geloof en onbeheerst gedrag. Newton had vervolgens meerdere ervaringen waarbij hij oog in oog stond met de dood. Zo miste hij eens de [[Tender (boot)|boot]] die hem en zijn vrienden naar een oorlogsschip moest brengen; vanaf de oever zag hij de boot kantelen en de volledige bemanning verdrinken. Toch bleef hij het geloof afwijzen en raadde hij het ook andere mensen af.


Zijn jeugd werd gekenmerkt door onzekerheden in het geloof en onbeheerst gedrag. Meermaals stond hij oog in oog stond met de dood. Zo miste hij eens de [[Tender (boot)|boot]] die hem en zijn vrienden naar een oorlogsschip moest brengen; vanaf de oever zag hij de boot kantelen en de volledige bemanning verdrinken. Toch bleef hij het geloof afwijzen en raadde hij het ook andere mensen af.
Tot 1742 werkte hij met zijn vader op een schip, tot hij in februari 1744 onder dwang voor de [[Royal Navy]] werd gerecruteerd. Vanaf 1744-1745 begon Newton in de [[slavenhandel]] te werken op het schip ''The Greyhound'', waar hij de gruwelijkheden zag die de slavernij kenmerkten.


Nadat John Newton in 1743 terugkwam van een reis naar [[Venetië]], werd hij in februari 1744 onder dwang gerekruteerd door de [[Royal Navy]], als bemanningslid van het oorlogsschip ''Harwich''. Hij werd, onder invloed van zijn vader, al snel bevorderd tot middenscheepsmaat. In september 1744 maakte hij de kaping mee van het Franse schip ''Solide''. Toen hij wou [[desertie|deserteren]], werd hij voor de ogen van de 350 bemanningsleden bestraft: hij werd met ontbloot bovenlijf aan het traliewerk gebonden, kreeg acht dozijn zweepslagen, en werd gedegradeerd tot een gewoon zeeman.<ref>{{Aut|John Dunn}}, ''A Biography of John Newton'', p. 7, New Creation Teaching Ministry, 1994.</ref>
Hoewel hij niet van plan was gelovig te worden, las Newton ''[[De Imitatione Christi]]'' van [[Thomas à Kempis]].  


Later werkte hij onder andere op het slavenschip ''Levant'' als steward en leerde de gruwelen kennen van de slavenhandel. Na een ernstige ziekte (waarschijnlijk [[malaria]]) vestigde hij zich een tijdland in [[Sierra Leone]], waar hij volgens zijn memoires een zondig leven leidde.
Door een belevenis tijdens een hevige storm in 1748 ging hij het geloof in overweging nemen. Nadat hij het scheepsdek had verlaten, waren de zeelui die zijn plek daar hadden ingenomen overboord geslagen. Hoewel hij de storm overleefde, ging hij beseffen, zo vertelde hij later, dat hij hulpeloos was en dat alleen God hem kon redden.


Hoewel hij het geloof niet wilde aannemen, las Newton ''[[De Imitatione Christi]]'' van [[Thomas à Kempis]].  
Op 10 mei van dat jaar nam Newton het christelijk geloof aan. Toch werkte hij nog een tijd op de slavenschepen, en promoveerde zelfs van scheepsmaat tot kapitein. Hij had hier de rest van zijn leven wroeging over, werd een tegenstander van de slavenhandel en stelde zijn memoires ter beschikking van de anti-slavernijbeweging.


In 1748 reisde hij met het handelsschip ''The Greyhound'' terug naar Engeland. Het schip kwam onderweg in hevige stormen terecht en zonk bijna. Nadat Newton het dek had verlaten, sloegen de zeelui die zijn plek daar hadden ingenomen, overboord. Hijzelf overleefde de storm, maar besefte, zo vertelde hij later, dat hij hulpeloos was en dat alleen God hem kon redden. Voor ze Engeland bereikten, nam Newton de geloofsleer van het evangelisch christendom aan. Hij noteerde 10 maart 1748 als de dag van zijn [[bekering]]. Van toen af vermeed hij [[godslaster|lasterlijk]] taalgebruik, [[gokken]] en [[alcohol|drinken]].
Na zijn bekering schreef Newton verschillende liederen, waaronder ''Amazing Grace'' en ''Glorious Things of Thee are Spoken''. In 1780 werd hij anglicaans pastoor van de St. Mary Woolchurch in London. Hier had had hij veel invloed op mensen, waaronder [[William Wilberforce]], die zich heel zijn leven inzette voor de afschaffing van de slavernij. Hoewel Newton blind werd, bleef hij tot zijn dood preken.<ref>[http://amazinggrace-movie.nl/lied.html amazinggrace-movie.nl] - De schrijver</ref>
 
Toch werkte hij nog een tijd op de slavenschepen, en promoveerde hij van scheepsmaat tot kapitein. Hij ontwikkelde medegevoel voor de slaven en had de rest van zijn leven wroeging over zijn werk in de slavenhandel. Terugblikkend vond hij dat hij tijdens die periode niet in de volledige betekenis van het woord een ’gelovige’ was en dit pas geruime tijd later werd.<ref>Citaat: „I cannot consider myself to have been a believer in the full sense of the word, until a considerable time afterwards.” in: {{Aut|John Newton}}, ''Out of the Depths'', Ed. Dennis Hillman. Grand Rapids: Kregel, 2003. p. 84.</ref>
 
In 1750 trouwde hij met Mary Catlett, in St. Margaret’s Church, Rochester (Engeland).<ref>{{en}}[http://www.parishofrochester.co.uk/Our%20Parish.htm Parish of Rochester]</ref>
 
Op 29 april 1764 werd hij diaken in de Anglicaanse Kerk (Church of England) en in juni werd hij tot priester gewijd. Zijn biografie verscheen dat jaar in augustus.
 
Hij werd een tegenstander van de slavenhandel en stelde zijn memoires ter beschikking van de anti-slavernijbeweging. In 1780 werd hij als pastor van de St. Mary Woolchurch in London beroepen, waar hij een grote invloed uitoefende op onder anderen [[William Wilberforce]], die zich heel zijn leven, vooral als politicus, inzette voor de afschaffing van de slavernij. Hoewel Newton blind werd, bleef hij tot zijn dood preken. Hij overleed in 1807, het jaar dat de slavenhandel in Groot-Brittannië werd afgeschaft.
 
==Schrijver en dichter==
In 1767 verhuisde de dichter [[William Cowper]] naar Olney. Samen met Newton schreef hij christelijke liederen, die in 1779 uitgegeven werden als de ''[[Olney Hymns]]''. Dit werk had een grote invloed op de Engelse [[hymnologie]]. Het bevatte Newtons liederen ''Glorious Things of Thee are Spoken, How Sweet the Name of Jesus Sounds!, Let Us Love, and Sing, and Wonder, Come, My Soul, Thy Suit Prepare, Approach, My Soul, the Mercy-seat,'' en ''Faith’s Review and Expectation'', dat bekend werd met de openingswoorden „''[[Amazing Grace]]''”. Vele van Newtons en Cowpers liederen werden opgenomen in de bundel ''[[Sacred Harp]]''.
 
Hij schreef ook traktaten in de serie ''[[Cheap Repository Tracts]]'', en een anonieme autobiografie: ''An Authentic Narrative of Some Remarkable And Interesting Particulars in the Life of ———— Communicated, in a Series of Letters, to the Reverend T. Haweiss.''


{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
{{Wikiquote|en|John Newton}}
'''Voetnoten'''
{{wikisource|en|Newton,_John_(1725-1807)_(DNB00)|Dictionary of National Biography: Newton, John, (1725-1807)}}
{{Wikisource|en|Author:John Newton (1725–1807)|John Newton (1725–1807)}}
;Voetnoten
<References/>
<References/>
}}
}}
{{Authority control|TYPE=p|GND=118866257 |LCCN=n/50/006007 | VIAF=74650916 | Wikidata=Q357301}}
{{Catalogusnummers|TYPE=p|GND=118866257 |LCCN=n/50/006007 | VIAF=74650916 | Wikidata=Q357301}}


{{DEFAULTSORT:Newton, John}}
{{DEFAULTSORT:Newton, John}}
[[Categorie: Brits evangelist]]
[[Categorie:Brits evangelist]]
[[Categorie: Brits geestelijke]]
[[Categorie:Slavernij]]
[[Categorie: Brits dichter]]
[[Categorie: Abolitionist]]
[[Categorie: Geboren in Londen]]
[[Categorie: Geboren in 1725]]
[[Categorie: Overleden in 1807]]

Versie van 18 mrt 2016 16:53

John Henry Newton (Londen, 24 juli 1725 – Olney (Buckinghamshire), 21 december 1807) was de kapitein van een Engels slavenschip. Hierover had hij de rest van zijn leven wroeging. Hij werd predikant, zette zich in voor de afschaffing van de slavernij en schreef meerdere christelijke liederen, waarvan Amazing Grace het bekendste is.

Biografie

Newton werd geboren te Wapping (Londen). Zijn jeugd werd gekenmerkt door onzekerheden in het geloof en onbeheerst gedrag. Newton had vervolgens meerdere ervaringen waarbij hij oog in oog stond met de dood. Zo miste hij eens de boot die hem en zijn vrienden naar een oorlogsschip moest brengen; vanaf de oever zag hij de boot kantelen en de volledige bemanning verdrinken. Toch bleef hij het geloof afwijzen en raadde hij het ook andere mensen af.

Tot 1742 werkte hij met zijn vader op een schip, tot hij in februari 1744 onder dwang voor de Royal Navy werd gerecruteerd. Vanaf 1744-1745 begon Newton in de slavenhandel te werken op het schip The Greyhound, waar hij de gruwelijkheden zag die de slavernij kenmerkten.

Hoewel hij niet van plan was gelovig te worden, las Newton De Imitatione Christi van Thomas à Kempis.

Door een belevenis tijdens een hevige storm in 1748 ging hij het geloof in overweging nemen. Nadat hij het scheepsdek had verlaten, waren de zeelui die zijn plek daar hadden ingenomen overboord geslagen. Hoewel hij de storm overleefde, ging hij beseffen, zo vertelde hij later, dat hij hulpeloos was en dat alleen God hem kon redden.

Op 10 mei van dat jaar nam Newton het christelijk geloof aan. Toch werkte hij nog een tijd op de slavenschepen, en promoveerde zelfs van scheepsmaat tot kapitein. Hij had hier de rest van zijn leven wroeging over, werd een tegenstander van de slavenhandel en stelde zijn memoires ter beschikking van de anti-slavernijbeweging.

Na zijn bekering schreef Newton verschillende liederen, waaronder Amazing Grace en Glorious Things of Thee are Spoken. In 1780 werd hij anglicaans pastoor van de St. Mary Woolchurch in London. Hier had had hij veel invloed op mensen, waaronder William Wilberforce, die zich heel zijn leven inzette voor de afschaffing van de slavernij. Hoewel Newton blind werd, bleef hij tot zijn dood preken.[1]

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

Voetnoten

  1. º amazinggrace-movie.nl - De schrijver
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=John_Newton&oldid=190862"