Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bandoneon: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox muziekinstrument | {{Infobox muziekinstrument | ||
| naam =Bandoneon | | naam = Bandoneon | ||
| namen = | | namen = | ||
| afbeelding = | | afbeelding = | ||
| bijschrift = | | bijschrift = | ||
| classificatie =*[[Aerofoon]] | | classificatie = * [[Aerofoon]] | ||
**[[Doorslaande tong|Vrij rietinstrument]] | ** [[Doorslaande tong|Vrij rietinstrument]] | ||
***[[Balginstrument]] | *** [[Balginstrument]] | ||
| bereik = | | bereik = | ||
| gerelateerd = [[ | | gerelateerd = [[Accordeon]], [[concertina]] en [[trekzak]] | ||
| muzikanten = [[Carel Kraayenhof]] en [[Gwen Cresens]] | | muzikanten = [[Carel Kraayenhof]] en [[Gwen Cresens]] | ||
| fabrikanten = | | fabrikanten = * [http://www.bandoneon-maker.com Bandonion and Concertina maker Harry Geuns - Kinrooi, België] | ||
| artikelen = [[ | * [http://www.bandoneon-hartenhauer.de Bandoneonbau Uwe Hartenhauer - Klingenthal, Duitsland] | ||
* [http://www.bandoneon-berlin.de Premier Bandoneonbau Peter Spende - Berlijn, Duitsland] | |||
* [http://www.inart.de/gutjahr Klaus Gutjahr - Idem] | |||
* [http://www.bando-bando.de Bandonion Restauration und Balgbau - Wuppertal, Duitsland] | |||
* [http://www.akkordeonwerkstatt.ch Akkordeonwerkstatt - Rorschach, Zwitserland] | |||
| artikelen = [[Diatoniek]] | |||
}} | }} | ||
Een '''bandoneon''' (of '''bandonion'') is een [[Duitsland|Duits]] [[harmonica]]-achtig [[muziekinstrument]] dat [[Heinrich Band]] in [[1854]] uit [[concertina]] ontwikkelde. De warme en wollige klank maakt het geschikt voor het spelen van melancholisch getinte muziek, zoals de [[tango (muziek)|tango]].<ref name="Tropenmuseum">Tropenmuseum, [http://tropenmuseum.nl/nl/node/496/myresults/10 Bandoneon]</ref> De bandoneon heeft een uitzonderlijk lange [[balg]] die door de bespeler als het ware 'gebroken' wordt op de knie om zeer felle accenten te krijgen. | Een '''bandoneon''' (of '''bandonion''') is een [[Duitsland|Duits]] [[harmonica]]-achtig [[muziekinstrument]] dat [[Heinrich Band]] in [[1854]] uit de [[concertina]] ontwikkelde. De warme en wollige klank maakt het geschikt voor het spelen van melancholisch getinte muziek, zoals de [[tango (muziek)|tango]].<ref name="Tropenmuseum">Tropenmuseum, [http://tropenmuseum.nl/nl/node/496/myresults/10 Bandoneon]</ref> De bandoneon heeft een uitzonderlijk lange [[balg]] die door de bespeler als het ware 'gebroken' wordt op de knie om zeer felle accenten te krijgen. | ||
De bandoneon verschilt wezenlijk van de [[accordeon]] en [[trekzak]] omdat elke afzonderlijke toets aan beide kanten van het instrument een afzonderlijke toon geeft, in plaats van een akkoordmogelijkheid onder een knop aan de linkerhand. De bandoneon is [[wisseltonig]]; duwen en trekken geeft een verschillende toon,<ref name="Tropenmuseum" /> net als bij de trekzak en [[mondharmonica]]. Door de indeling van de knoppen (op het eerste gezicht bijna willekeurig) is het instrument niet makkelijk bespeelbaar. | De bandoneon verschilt wezenlijk van de [[accordeon]] en [[trekzak]] omdat elke afzonderlijke toets aan beide kanten van het instrument een afzonderlijke toon geeft, in plaats van een akkoordmogelijkheid onder een knop aan de linkerhand. De bandoneon is [[wisseltonig]]; duwen en trekken geeft een verschillende toon,<ref name="Tropenmuseum" /> net als bij de trekzak en [[mondharmonica]]. Door de indeling van de knoppen (op het eerste gezicht bijna willekeurig) is het instrument niet makkelijk bespeelbaar. | ||
Aan het einde van de [[19e eeuw|19e]] en het begin van de [[20e eeuw]] was de bandoneon in Duitsland een populair instrument (meer dan 1000 bandoneonverenigingen), maar door het [[ | Aan het einde van de [[19e eeuw|19e]] en het begin van de [[20e eeuw]] was de bandoneon in Duitsland een populair instrument (meer dan 1000 bandoneonverenigingen), maar door het [[nationaalsocialisme|nazisme]], de [[Tweede Wereldoorlog]] en de groeiende populariteit van de makkelijker bespeelbare accordeon raakte het instrument daar in onbruik. | ||
De bandoneon werd in de 19e eeuw steeds in [[ambitus|omvang]] uitgebreid, zodat hij nu een [[bereik]] van bijna vijf [[octaaf (muziek)|octaven]] heeft. Men zegt dat het instrument rond 1880 door de [[Ierland|Ier]] [[Thomas Moore]] werd geïntroduceerd in [[Argentinië]], maar waarschijnlijker is dat het instrument meekwam met de vele seizoenarbeiders uit [[Italië]], waar de bandoneon ook populair was. | De bandoneon werd in de 19e eeuw steeds in [[ambitus|omvang]] uitgebreid, zodat hij nu een [[bereik]] van bijna vijf [[octaaf (muziek)|octaven]] heeft. Men zegt dat het instrument rond 1880 door de [[Ierland|Ier]] [[Thomas Moore]] werd geïntroduceerd in [[Argentinië]], maar waarschijnlijker is dat het instrument meekwam met de vele seizoenarbeiders uit [[Italië]], waar de bandoneon ook populair was. | ||
In Argentinië werd het een van de populairste volksinstrumenten en het ontwikkelde zich tot het kenmerkende instrument van de | In Argentinië werd het een van de populairste volksinstrumenten en het ontwikkelde zich tot het kenmerkende instrument van de Argentijnse tango. Hierbij dient te worden vermeld dat aan de groeiende vraag naar geschikte bandoneons bovenal kon worden voldaan door de Duitse bandoneonfabriek van [[Alfred Arnold]] in [[Carlsfeld]] ([[Oost-Duitsland]]). Tot in 1938 produceerde deze duizenden instrumenten, speciaal voor export naar Argentinië. Vooral de types 'Doble-A' en 'Premier' - laatstgenoemde in een kleinere oplage - vonden gretig aftrek, elk met hun eigen karakteristieke geluid, waarover men beweerde dat alleen Alfred Arnold zelf het geheim kende. Ieder instrument is overigens uniek door het vele handwerk waarmee de bandoneons werden gemaakt. | ||
De bekendste bandoneonspeler (tevens [[componist]]) wereldwijd is [[Ástor Piazzolla]]. Deze [[nuevo tango]]-bandoneonist maakte met vele kamerorkesten en grotere orkesten tal van bekende nuevo tango's zoals ''[[Adiós Nonino]]'', die gespeeld werd op het [[huwelijk]] van [[Máxima Zorreguieta|Prinses Máxima]] en huidig [[Willem-Alexander der Nederlanden|koning Willem-Alexander]] door de bekendste [[Nederlands]]e bandoneonspeler, [[Carel Kraayenhof]]. In [[België]] is onder meer [[Gwen Cresens]] bekend als bandoneonist | De bekendste bandoneonspeler (en tevens [[componist]]) wereldwijd is [[Ástor Piazzolla]]. Deze [[nuevo tango]]-bandoneonist maakte met vele kamerorkesten en grotere orkesten tal van bekende nuevo tango's zoals ''[[Adiós Nonino]]'', die gespeeld werd op het [[huwelijk]] van [[Máxima Zorreguieta|Prinses Máxima]] en huidig [[Willem-Alexander der Nederlanden|koning Willem-Alexander]] door de bekendste [[Nederlands]]e bandoneonspeler, [[Carel Kraayenhof]]. In [[België]] is onder meer [[Gwen Cresens]] bekend als bandoneonist | ||
== Externe | == Externe link == | ||
* [http://www.inorg.chem.ethz.ch/tango/band/bandoneon.html Christian's Bandoneon Page] | * [http://www.inorg.chem.ethz.ch/tango/band/bandoneon.html Christian's Bandoneon Page] | ||
{{Commons|Bandoneon}} | {{Commons|Bandoneon}} | ||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
[[Categorie:Balginstrument]] | [[Categorie:Balginstrument]] | ||
[[Categorie:Tango]] | [[Categorie:Tango]] | ||
[[Categorie:Volksinstrument]] | [[Categorie:Volksinstrument]] | ||
[[Categorie:Vrije rietinstrumenten]] | |||
Huidige versie van 5 aug 2019 om 23:36
| Bandoneon | ||
| Classificatie | ||
| Gerelateerde instrumenten | ||
| Accordeon, concertina en trekzak | ||
| Fabrikanten | ||
| * Bandonion and Concertina maker Harry Geuns - Kinrooi, België | ||
| Meer artikelen | ||
| Diatoniek |
Een bandoneon (of bandonion) is een Duits harmonica-achtig muziekinstrument dat Heinrich Band in 1854 uit de concertina ontwikkelde. De warme en wollige klank maakt het geschikt voor het spelen van melancholisch getinte muziek, zoals de tango.[1] De bandoneon heeft een uitzonderlijk lange balg die door de bespeler als het ware 'gebroken' wordt op de knie om zeer felle accenten te krijgen.
De bandoneon verschilt wezenlijk van de accordeon en trekzak omdat elke afzonderlijke toets aan beide kanten van het instrument een afzonderlijke toon geeft, in plaats van een akkoordmogelijkheid onder een knop aan de linkerhand. De bandoneon is wisseltonig; duwen en trekken geeft een verschillende toon,[1] net als bij de trekzak en mondharmonica. Door de indeling van de knoppen (op het eerste gezicht bijna willekeurig) is het instrument niet makkelijk bespeelbaar.
Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw was de bandoneon in Duitsland een populair instrument (meer dan 1000 bandoneonverenigingen), maar door het nazisme, de Tweede Wereldoorlog en de groeiende populariteit van de makkelijker bespeelbare accordeon raakte het instrument daar in onbruik.
De bandoneon werd in de 19e eeuw steeds in omvang uitgebreid, zodat hij nu een bereik van bijna vijf octaven heeft. Men zegt dat het instrument rond 1880 door de Ier Thomas Moore werd geïntroduceerd in Argentinië, maar waarschijnlijker is dat het instrument meekwam met de vele seizoenarbeiders uit Italië, waar de bandoneon ook populair was. In Argentinië werd het een van de populairste volksinstrumenten en het ontwikkelde zich tot het kenmerkende instrument van de Argentijnse tango. Hierbij dient te worden vermeld dat aan de groeiende vraag naar geschikte bandoneons bovenal kon worden voldaan door de Duitse bandoneonfabriek van Alfred Arnold in Carlsfeld (Oost-Duitsland). Tot in 1938 produceerde deze duizenden instrumenten, speciaal voor export naar Argentinië. Vooral de types 'Doble-A' en 'Premier' - laatstgenoemde in een kleinere oplage - vonden gretig aftrek, elk met hun eigen karakteristieke geluid, waarover men beweerde dat alleen Alfred Arnold zelf het geheim kende. Ieder instrument is overigens uniek door het vele handwerk waarmee de bandoneons werden gemaakt.
De bekendste bandoneonspeler (en tevens componist) wereldwijd is Ástor Piazzolla. Deze nuevo tango-bandoneonist maakte met vele kamerorkesten en grotere orkesten tal van bekende nuevo tango's zoals Adiós Nonino, die gespeeld werd op het huwelijk van Prinses Máxima en huidig koning Willem-Alexander door de bekendste Nederlandse bandoneonspeler, Carel Kraayenhof. In België is onder meer Gwen Cresens bekend als bandoneonist
Externe link
Vrije mediabestanden over Bandoneon op Wikimedia Commons
| Bronnen, noten en/of referenties
|