Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Altruïsme: verschil tussen versies
(Altruïsme is een handeling, gewoonte of een ethische doctrine. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Altru%C3%AFsme&oldid=17047394])) |
(Altruïsme (onbaatzuchtigheid) is een handeling, een gewoonte of een ethische doctrine. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Altru%C3%AFsme&oldid=21030851])) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Altruïsme''' is een handeling, een [[gewoonte]] of een [[ethiek|ethische]] [[doctrine]]. Het woord is voor het eerst gevormd in 1851 door de [[filosofie|filosoof]] [[Auguste Comte]] (1798 - 1857), afgeleid van het [[Latijn]]se woord "alter" (een ander) | '''Altruïsme''' oftewel '''[[onbaatzuchtigheid]]''' is een handeling, een [[gewoonte]] of een [[ethiek|ethische]] [[doctrine]]. Het woord is voor het eerst gevormd in [[1851]] door de [[filosofie|filosoof]] [[Auguste Comte]] (1798 - 1857), afgeleid van het [[Latijn]]se woord "alter" (een ander). Het is het tegengestelde van het veel oudere woord [[egoïsme]] (baatzucht, zelfzucht). Een [[persoon]] welke, anders gezegd, eerst aan het [[belang]] van anderen [[denken|denkt]], noemt men '''altruïst(e)'''. | ||
===Vormen=== | ===Vormen=== | ||
* Anderen behulpzaam zijn met geen of nauwelijks eigenbelang (de informele definitie). Dit is verschillend van elkaar behulpzaam zijn, aangezien dat vaak gepaard gaat met eigenbelang. | * Anderen [[behulpzaam]] zijn met geen of nauwelijks [[eigenbelang]] (de informele definitie). Dit is verschillend van elkaar behulpzaam zijn, aangezien dat vaak gepaard gaat met eigenbelang. | ||
* Acties die anderen op een netto basis helpen met een negatief of neutraal effect op degene die de actie onderneemt ongeacht iemands | * Acties die anderen op een netto basis helpen met een negatief of neutraal effect op degene die de actie onderneemt ongeacht iemands [[persoonlijk]]e [[filosofie]], [[motivatie]] of de [[oorzaak]] van zijn acties. Dit type altruïstisch gedrag wordt in de [[ecologie]] vaak aangeduid als "[[commensalisme]]". | ||
* Een ethische doctrine die vindt dat | * Een ethische doctrine die vindt dat [[individu]]en een [[morele plicht]] hebben elkaar te helpen, indien noodzakelijk tot de uitsluiting van diens eigen [[interesse]]s of [[voordeel|voordelen]]. | ||
Dit concept heeft een lange geschiedenis in het filosofische en ethische [[gedachte]]goed en is sinds de jaren 70 een thema geworden voor [[psychologie|psychologen]], [[sociologie|sociologen]], [[evolutie|evolutionair]] [[biologie|biologen]], [[experimentele economen]], [[speltheorie|speltheoretici]] en [[ethologie|ethologen]]. Terwijl ideeën over altruïsme van een vakgebied invloed kunnen hebben op de andere vakgebieden, hebben de verschillende methoden en doelen van deze vakgebieden geleid tot verschillende [[zienswijze]]n m.b.t. altruïsme. | Dit concept heeft een lange [[geschiedenis]] in het filosofische en ethische [[gedachte]]goed en is sinds de jaren 70 een thema geworden voor [[psychologie|psychologen]], [[sociologie|sociologen]], [[evolutie|evolutionair]] [[biologie|biologen]], [[experimentele economen]], [[speltheorie|speltheoretici]] en [[ethologie|ethologen]]. Terwijl ideeën over altruïsme van een [[vakgebied]] [[invloed]] kunnen hebben op de andere vakgebieden, hebben de verschillende methoden en doelen van deze vakgebieden geleid tot verschillende [[zienswijze]]n m.b.t. altruïsme. | ||
===Altruïsme binnen het dierenrijk=== | ===Altruïsme binnen het dierenrijk=== | ||
Altruïsme is niet een puur [[mens]]elijke eigenschap, maar wordt ook vaak aangetroffen bij [[dier]]en en met name dieren die in [[sociaal|sociale]] groepen leven. Wanneer dieren echter altruïstisch [[gedrag]] vertonen zal het altijd indirect ook voordeel opleveren voor zichzelf, hetzij door later iets terug te krijgen van degene waartegen hij altruïstisch gedrag heeft vertoond (reciproque altruïsme), hetzij door een voordeel te creëren voor naaste [[familie]]leden die [[genetica|genetisch]] verwant zijn. Een voorbeeld van deze tweede vorm is bijvoorbeeld te vinden bij bijen waarbij de werksters al hun [[energie]] geven voor hun naaste familieleden zonder zelf [[nakomeling]]en te kunnen krijgen. | Altruïsme is niet een puur [[mens]]elijke eigenschap, maar wordt ook vaak aangetroffen bij [[dier]]en en met name dieren die in [[sociaal|sociale]] groepen leven. Wanneer dieren echter altruïstisch [[menselijk gedrag|gedrag]] vertonen zal het altijd indirect ook voordeel opleveren voor [[jezelf|zichzelf]], hetzij door later iets terug te krijgen van degene waartegen hij altruïstisch gedrag heeft vertoond ([[reciproque altruïsme]]), hetzij door een voordeel te creëren voor naaste [[familie]]leden die [[genetica|genetisch]] verwant zijn. Een voorbeeld van deze tweede vorm is bijvoorbeeld te vinden bij bijen waarbij de werksters al hun [[energie]] geven voor hun naaste familieleden zonder zelf [[nakomeling]]en te kunnen krijgen. | ||
[[Eigenschap]]pen van dieren die leiden tot handelingen die enkel nadelig zijn voor dat dier zullen uiteindelijk uitgeselecteerd worden en komen dus ook niet voor in het dierenrijk. Uitzondering hierop is de mens waarbij individuen altruïstisch gedrag kunnen vertonen voor een hoger [[doel]]. Oorzaak hiervan is dat de oorzaak van dit altruïstische gedrag niet genetisch is (zoals dat bij dieren het geval is, waarbij nadelig gedrag uitgeselecteerd wordt), maar [[sociaal]]. | |||
==Zie ook== | |||
* [[Empathie]], het inlevingsvermogen aangaande anderen. | |||
* [[Goedaardigheid]] | |||
* [[Medemens]] | |||
[[Categorie:Ethiek]] | [[Categorie:Ethiek]] | ||
| Regel 19: | Regel 24: | ||
[[Categorie:Mens en Maatschappij]] | [[Categorie:Mens en Maatschappij]] | ||
[[Categorie:Dier]] | [[Categorie:Dier]] | ||
[[Categorie:Menselijk gedrag|Altruïstisch gedrag]] | |||
Versie van 29 jun 2010 20:26
Altruïsme oftewel onbaatzuchtigheid is een handeling, een gewoonte of een ethische doctrine. Het woord is voor het eerst gevormd in 1851 door de filosoof Auguste Comte (1798 - 1857), afgeleid van het Latijnse woord "alter" (een ander). Het is het tegengestelde van het veel oudere woord egoïsme (baatzucht, zelfzucht). Een persoon welke, anders gezegd, eerst aan het belang van anderen denkt, noemt men altruïst(e).
Vormen
- Anderen behulpzaam zijn met geen of nauwelijks eigenbelang (de informele definitie). Dit is verschillend van elkaar behulpzaam zijn, aangezien dat vaak gepaard gaat met eigenbelang.
- Acties die anderen op een netto basis helpen met een negatief of neutraal effect op degene die de actie onderneemt ongeacht iemands persoonlijke filosofie, motivatie of de oorzaak van zijn acties. Dit type altruïstisch gedrag wordt in de ecologie vaak aangeduid als "commensalisme".
- Een ethische doctrine die vindt dat individuen een morele plicht hebben elkaar te helpen, indien noodzakelijk tot de uitsluiting van diens eigen interesses of voordelen.
Dit concept heeft een lange geschiedenis in het filosofische en ethische gedachtegoed en is sinds de jaren 70 een thema geworden voor psychologen, sociologen, evolutionair biologen, experimentele economen, speltheoretici en ethologen. Terwijl ideeën over altruïsme van een vakgebied invloed kunnen hebben op de andere vakgebieden, hebben de verschillende methoden en doelen van deze vakgebieden geleid tot verschillende zienswijzen m.b.t. altruïsme.
Altruïsme binnen het dierenrijk
Altruïsme is niet een puur menselijke eigenschap, maar wordt ook vaak aangetroffen bij dieren en met name dieren die in sociale groepen leven. Wanneer dieren echter altruïstisch gedrag vertonen zal het altijd indirect ook voordeel opleveren voor zichzelf, hetzij door later iets terug te krijgen van degene waartegen hij altruïstisch gedrag heeft vertoond (reciproque altruïsme), hetzij door een voordeel te creëren voor naaste familieleden die genetisch verwant zijn. Een voorbeeld van deze tweede vorm is bijvoorbeeld te vinden bij bijen waarbij de werksters al hun energie geven voor hun naaste familieleden zonder zelf nakomelingen te kunnen krijgen.
Eigenschappen van dieren die leiden tot handelingen die enkel nadelig zijn voor dat dier zullen uiteindelijk uitgeselecteerd worden en komen dus ook niet voor in het dierenrijk. Uitzondering hierop is de mens waarbij individuen altruïstisch gedrag kunnen vertonen voor een hoger doel. Oorzaak hiervan is dat de oorzaak van dit altruïstische gedrag niet genetisch is (zoals dat bij dieren het geval is, waarbij nadelig gedrag uitgeselecteerd wordt), maar sociaal.
Zie ook
- Empathie, het inlevingsvermogen aangaande anderen.
- Goedaardigheid
- Medemens