Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Édouard Lalo
Édouard Victoire Antoine Lalo (Lille (France), 27 januari 1823 – Parijs, 22 april 1892)
is het meest bekend geworden door zijn Symphonie Espagnole, voor orkest en viool, dat zeer geliefd is vanwege de helderheid en de schoonheid van deze compositie. Vooral het eerste deel wordt vaak gespeeld en staat dan ook op het repertoire van veel orkesten.
De muziek van Lalo, die als voorbeeld voor de impressionisten gold, is in klassieke vormen gegoten en bevat vaak elementen uit de Spaanse volksmuziek. Lalo's smaak voor het pittoreske in de muziek en zijn beheersing van de instrumententale vormen, maken hem tot een belangrijke figuur in de muziekwereld.
Lalo was ook een meester in het schrijven van kamermuziek. Misschien is hij daar wel bekender door geworden dan door zijn orkestrale werk. Hij schreef onder meer een strijkkwartet, drie pianotrio's en cello- en vioolsonates. Ook schreef hij enkele prachtige liederen die hij samen met zijn vrouw - de altzangeres Bernier de Maligny op concerten uitvoerde.
Èdouard Lalo werd begraven in een tamelijk eenvoudig graf op de bekende Parijse begraafplaats Père-Lachaise, waar zoveel andere bekende Franse componisten en schrijvers zijn bijgezet.
Beginjaren
Lalo groeide op in een militaire familie van Spaanse afkomst. Al toen hij tien jaar oud was ging hij muziek studeren aan het conservatorium van Lille, maar reide toen hij 16 jaar was - tegen de wil van zijn vader - in 1839 naar Parijs om zich daar daar verder te bekwamen. Hij volgde daar aan het conservatorium een studie viool en cello en nam verder privelessen in compositie. Hij kwam aan geld door als violist en als docent op te treden. In 1848 publiceerde hij zijn eerste liederen en in werd in 1855 lid van het Armingaud strijkkwartet als altviolist.
Hoewel Lalo nog weinig schreef, en geld verdiende als uitvoerend musicus, had hij in 1875 succes met zijn Symphonie Espagnole voor viool en orkest, dat voor het eerst werd uitgevoerd door de grote Spaanse vioolvirtuoos Pablo Sarasate.
Lalo was niet de enige die Spaanse muziek schreef. Er werd veel Spaanse of op Spanje geïnspireerde muziek gecomponeerd, zoals Carmen van Georges Bizet en l’Heure espagnole van Maurice Ravel.
Zijn muziek bij het ballet Namouna (1882), trok meer de aandacht van het publiek dan het ballet zelf. Tijdens het schrijven van deze muziek werd Lalo getroffen door een tijdelijke verlamming, waarna zijn collega Charles Gounod deze muziek voltooide.
Laatbloeier
Hoewel Lalo veel werken schreef, kreeg hij pas na zijn vijfstigste erkenning als componist.
Dat Édouard Lalo een laatbloeier was, blijkt ook wel uit de concerten die hij schreef voor Pablo de Sarasate, die vrijwel meteeen succes hadden. Het Vioolconcert opus 20 uit 1873 en de Symphonie Espagnole op. 21 waren enorme succesnummers voor Sarasate, en ze moedigden Lalo aan tot nog meer composities. Dat werden de Fantaisie Norvégienne uit 1878 en het Concerto Russe uit 1879. Tot Lalo’s teleurstelling had Sarasate geen interesse in het Concerto Russe, en zo droogde de vioolbron op. Hierna volgde nog de Symphonie in G mineur (1887), waarna Lalo zich daarna geheel stortte op zijn opera Le Roi d’Ys, waar hij in 1875 aan was begonnen en die in 1888 eindelijk in productie werd genomen door de Parijse Opéra Comique. Het succes was overweldigend, en de laatste vier jaar van zijn leven mocht Lalo zich koesteren in de bewondering van zijn tijdgenoten.
Le Roy d'Ys
Het libretto van Le Roy d'Ys van de schrijver Edouard Blau is gebaseerd op de Bretonse legende over de stad Ys, ook wel genoemd Ker Ys ( = lage stad ) de hoofdstad van het koninkrijk onder de zeespiegel van Douarnenez, gelegen in het departement Finistère, tussen Brest en Quimper. ( Finistére = Fin de la Terre = Einde van het vaste land ).
Lalo heeft, in tegenstelling tot zijn Duitse collega en tijdgenoot Richard Wagner, afgezien van het maken van een muziekdrama vol pathos en pompeuze, schetterende muziek. Lalo zag meer in korte vormen en grote melodische en ritmische vondsten, gesteund door rijke en harmonische muziek.
De opera Le Roy d'Ys bestaat uit drie akten.
1 steakte
- Margared, de dochter van de koning van Ys, is verliefd op Mylio, maar is - om een oude vete bij te leggen - beloofd aan de Prins van Karnarc. Rozenn, de zus van Margared, bekent onder druk dat ze verliefd is op iemand, maar noemt de naam van de gekozene niet.
- Mylio, de jeugdvriend van de twee zussen, komt terug van een lange reis en bekent zijn liefde aan Rozenn. Margared, die ontdaan is door de terugkeer Mylio, weigert nu te trouwen met Karnarc. Dit laatste is een extra uitdaging voor Mylio om de strijd met Kanarc aan te gaan.
2 deakte
- Margared ziet in, dat ze niets tegen de liefde tussen Rozenn en Mylio kan uitrichten. In dronken woede, vervloekt ze de twee geliefden. Intussen blijkt het leger van Mylio het leger Karnarc verslagen te hebben. Dit moet worden gevierd door de inwoners van Ys.
- Margared vraagt Karnarc om wraak te nemen door de sluizen te openen die de stad tegen het water beschermen. De beschermheilige, Saint Corentin, smeekt hen dat niet te doen.
3 deakte
- Als de bruiloft van Mylio met Rozenn wordt gevierd, stroomt het water door de straten. Mylio ontsteekt in woede en doodt hierop Karnarc. Margared, verteerd door spijt en berouw, doet pogingen om de menigte - die hun toevlucht nam op het hoger gelegen land, maar nu door de zee bedreigd wordt - te redden.
- Saint Corentin verschijnt, waarna de zee zich terugtrekt en alles weer rustig wordt. De eilandbewoners bidden nu voor het heil van Margared.