Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Agora-onderwijs
Agora-onderwijs is een onderwijsvorm die uitgaat van volledige autonomie van het lerende kind en zijn of haar leervraag.
Ontstaan
Agora-onderwijs is in 2013 in Nederland ontstaan nadat vier docenten een eerste "visiedocument" schreven. De insteek hierbij was om vernieuwend te zijn op het gebied van onderwijs, anders dan de bestaande vrije onderwijsvormen. Een van de grondleggers is Sjef Drummen, wiens school in Roermond als de eerste Agora-school in Nederland wordt gezien. In zijn boek Catharsis zet hij zich af tegen de idee dat onderwijs puur kennisoverdracht moet zijn.[1]
Herkomst van de naam
Het Griekse woord Agora betekent "plein". De oprichters van deze onderwijsvorm zien het leerproces dan ook als een leerplein, waar leerlingen in een open omgeving hun mogelijkheden ontdekken. Het motto van de onderwijsvorm is dan ook "Je kunt een mens niets leren, je kunt hem alleen helpen het zelf te ontdekken in zichzelf", naar een uitspraak van Galileo Galilei.[2][3].
Kenmerken van Agora-onderwijs
De leervraag van de leerling staat binnen het Agora-onderwijs centraal, zonder beperking van de lesmethode. Paradoxaal genoeg is Agora-onderwijs een lesmethode op zichzelf. De nieuwsgierigheid van de leerling is hierbij leidend: elke leerling heeft een eigen coach die de leerling begeleidt, en samen met de leerling bepaalt welke stap wanneer zinvol is en wat niet. Toch betekent deze vrijheid niet dat het leerproces vrijblijvend is; aan het einde van de opleiding doet de leerling wel degelijk examen.
Agora-onderwijs is maatwerkonderwijs. Hierbij staat de leervraag centraal, in plaats van vakken of een onderwijsmethode. Docenten worden in het Agora-onderwijs coaches genoemd. Elke leerling heeft zijn/haar eigen coach die stimuleert, inspireert, adviseert, en terugkoppeling geeft aan de hand van de zelfgekozen leeropdracht. Deze leeropdrachten worden onderverdeeld in vijf segmenten:
- Wetenschap
- Kunst en kunstzinnigheid
- Maatschappij
- Sociaal-ethisch segment
- Spiritualiteit
Hierbij speelt gedurende het hele proces de ouder een belangrijke rol.
Voor- en nadelen Agora-onderwijs
Voordelen
- De leerling heeft veel keuzevrijheid in wat hij/zij wil leren, en wanneer hij/zij dit wil leren;[4]
- De leerling wordt gemotiveerd op zoek te gaan naar wat hem/haar echt boeit, en deze interesse verder te ontplooien;
- Geen toetsen, proefwerken, enzovoort;
- Geen vast onderwijs-stramien, de interesse van de leerling is leidend;
- Geen vaste leerniveaus (dus geen indeling in VMBO, HAVO, VWO);
Nadelen
- Geen toetsing, men komt er pas achter wat de leerling daadwerkelijk heeft geleerd tijdens het examen;
- Digitaal leren behoort niet tot de opties;.[5]
- Het is vooralsnog niet duidelijk wat de resultaten zijn[6]
- Voor beginnende leerlingen lijkt het concept niet geschikt als onderwijsmethode;[6]
- Het wordt niet duidelijk of Agora wel een verbetering is voor het onderwijs;[7]
- Er is onvoldoende aandacht voor bepaalde vakken.[8]
Kritiek Onderwijsinspectie
De onderwijsinspectie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zet vraagtekens bij het concept van het Agora-onderwijs.[9][10][11] De onderwijsinspectie heeft vooral kritiek over de manier van doelen stellen, en dat er niet duidelijk is welke resultaten het Agora-onderwijs opleveren. De schoolleider (Fasen) reageert daarop "dat het lastig is aan te tonen wat zijn concept oplevert", juist omdat men niet met cijfers werkt.
Ook onderwijswetenschapper Casper Hulshof, verbonden aan de Universiteit Utrecht, vindt dat er kritisch dient te worden gekeken naar de effectiviteit van nieuwe concepten als Agora. Hulshof onderzoekt welke schoolsoorten wel of niet werken. Vooral voor beginnende leerlingen acht Hulshof het Agora-concept ongeschikt als onderwijsmethode. Vaak mankeert de onderwijskundige onderbouwing van een schoolconcept, maar men gaat vaak uit van een bepaald gevoel wat onderwijs zou moeten zijn.[12][13] Onderzoekster Gerda Geerdink is volgens de HAN een vergelijkbare mening toebedeeld.[14] Onderzoeker Jos Claessen van de Open Universiteit Heerlen vindt bovendien dat Agorascholen meer aandacht moeten geven aan bepaalde vakken, zoals wiskunde.[15]
Landelijke veranderingen
In 2018 hebben de eerste Agora-leerlingen aan de Nikée-school in Roermond examen gedaan.[16] De eerste resultaten werden positief ontvangen. Dit resulteerde in de start van meerdere Agora-scholen door heel Nederland, waar eveneens positieve geluiden te horen zijn.[17] Veel reguliere scholen zijn inmiddels gestart met een Agora-klas, naast het reguliere onderwijsaanbod.[18][19][20][21][22] Echter, niet overal wordt het Agora-onderwijs met gejubel ontvangen, zoals in de gemeente Venlo; daar moet men eerst 300 handtekeningen hebben verzameld om een Agora-school binnen de gemeentegrenzen te mogen beginnen.[23][24]
Agora-onderwijs in Vlaanderen
In navolging van Nederland werd de eerste Agora-school voor secundair onderwijs in Vlaanderen geopend. De Met, in de Leuvense deelgemeente Kessel-Lo, opende in 2019.[25] In 2021 opende De Met ook afdelingen in Sint-Katelijne-Waver en in 2022 in Tielt-Winge. Voor het lager onderwijs werd er een nieuwe kleuter- en basisschool (onderdeel van het Koninklijk Atheneum in Zottegem) ontworpen met veel gevarieerde ruimtes die gebruikt kunnen worden voor verschillende doeleinden. De onderwijsmethode van De Met is gebaseerd op die van de Niekée-school in Roermond.
Net zoals in Nederland ligt de nadruk op zelfsturing door de leerlingen, maar krijgen zij op De Met extra les in vakken zoals Frans en wiskunde die meer herhaling behoeven. Ondersteuning bij deze vakken krijgen de leerlingen door lesbundels, filmpjes voor zelfstudie en instructie- en vraagmomenten. Ook bij de lessen Frans en wiskunde geldt echter, de lessen hoeven alleen gevolgd te worden door leerlingen die dat noodzakelijk achten.
In 2021 waren er ongeveer 50 scholen die een overstap maakten naar een mengvorm van traditioneel onderwijs en ‘begeleid zelfstandig leren’. Een onderwijsinstelling die deze overstap maakte is 'De Oost-Vlaamse Scholengroep 20' waar ongeveer 6000 leerlingen aan zijn verbonden. Zij hanteren een systeem van ‘team teaching’ waarbij twee of drie klassen worden begeleid door een team van leerkrachten. Binnen dit systeem ligt de nadruk op het bewustzijn van de leerlingen rond wat zij hebben geleerd.[26]
Binnen het GO! Atheneum in Geraardsbergen is een Agora-klas. Uit gesprekken met oud-leerlingen kwam naar voren dat het traditionele onderwijs niet altijd aansloot bij de voorbereiding op het hoger onderwijs. Om die reden werd een Agora-klas opgericht die werkt met de pijlers van leerplezier, verbondenheid, eigenaarschap en kritisch denken.[27]