Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wikipediagemeenschap: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipediagemeenschap&oldid=58629346 3 apr 2021 TheDragonhunter 1 apr 2021)
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipediagemeenschap&oldid=58699083 13 apr 2021 ‎ De Internationale)
Regel 5: Regel 5:
| afbeelding        = Wikimedia Introductie Workshop, deel 1.pdf
| afbeelding        = Wikimedia Introductie Workshop, deel 1.pdf
| onderschrift      = Wikimedia Introductie Workshop, deel 1
| onderschrift      = Wikimedia Introductie Workshop, deel 1
| opgericht        =  
| opgericht        = 2001
| oprichter        =  
| oprichter        = [[Larry Sanger]]
| eigenaar          =  
| eigenaar          =  
| plaats            =  
| plaats            =  
| werkgebied        =  
| werkgebied        = wereldwijd
| directeur        =  
| directeur        =  
| voorzitter        =  
| voorzitter        =  
Regel 20: Regel 20:
| aantal werknemers =  
| aantal werknemers =  
| hoofdkwartier    =  
| hoofdkwartier    =  
| website          =  
| website          = wikipedia.org
| portaal          =  
| auteur            = Wikipediagemeenschap
| portaal          = Media
| voorganger        = Nupedia
}}
}}
[[Bestand:Opening_ceremony_Wikimania_2019_Stockholm_1.jpg|miniatuur|Wikimania - de jaarlijkse conferentie van en voor de gemeenschap - Stockholm 2019]]
[[Bestand:Opening_ceremony_Wikimania_2019_Stockholm_1.jpg|miniatuur|Wikimania - de jaarlijkse conferentie van en voor de gemeenschap - Stockholm 2019]]
Met '''Wikipediagemeenschap''' wordt gedoeld op de losvaste groep van bijdragers aan de online encyclopedie [[Wikipedia]], de mensen die inhoud creëren en zorg dragen voor opschonen en beheer van het naslagwerk. Er wordt gesproken over de Wikipediagemeenschap wereldwijd (Wikimedia community), en de gemeenschap per taaleditie of per [[Wikimedia Foundation|Wikimediaproject]]. De individuele personen worden ook ''[[Wikipedianen]]'' of ''Wikimedianen'' genoemd.
Met '''Wikipediagemeenschap''' wordt gedoeld op de losvaste groep van bijdragers aan de online encyclopedie [[Wikipedia]], de mensen die inhoud en software creëren en zorg dragen voor opschonen en beheer van het naslagwerk met gebruikmaking van wiki samenwerkingssoftware. Wikipedia is tot nu toe volledig afhankelijk van het werk van de gemeenschap, dit wordt ook wel "wijsheid van de zwerm" ("wisdom of the crowd") genoemd, wat afzonderlijk onderdeel is geworden van wetenschappelijk onderzoek.<ref>{{Citeer web|url=https://web.archive.org/web/20110814104256/http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/guest_contributors/article2267665.ece|titel=Wisdom? More like dumbness of the crowds {{!}} Oliver Kamm - Times Online|bezochtdatum=2021-04-13|datum=2011-08-14|werk=web.archive.org}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://web.archive.org/web/20130514115551/http://www.sociosite.org/wiki.php|titel=SocioSite: EIGENAARDIGHEDEN VAN CYBERSPACE - WIKI: Wijsheid van de Zwerm|bezochtdatum=2021-04-13|datum=2013-05-14|werk=web.archive.org}}</ref><ref name=":1">{{Citeer web|url=https://krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2007-08-31/edition/null/page/7|titel=Provinciale Zeeuwse Courant {{!}} 31 augustus 2007 {{!}} pagina 7|bezochtdatum=2021-04-13|werk=Krantenbank Zeeland|taal=nl}}</ref> Er wordt gesproken over de Wikipediagemeenschap wereldwijd (Wikimedia community) en de gemeenschap per taaleditie of per [[Wikimedia Foundation|Wikimediaproject]]. De individuele personen worden ook ''Wikipedianen'' of ''Wikimedianen'' genoemd.


Verreweg de meeste Wikipedianen doen het werk vrijwillig,{{Bron?||2021|04|01}} betaalde bijdragen zijn echter onder voorwaarden toegestaan.<ref>{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Terms_of_Use/nl|titel=Terms of Use/nl - Wikimedia Foundation Governance Wiki|bezochtdatum=2021-04-01|werk=foundation.wikimedia.org|taal=en}}</ref>
Een vroeg groot artikel in een gerenommeerd internationaal dagblad over de Wikipediagemeenschap en haar werk verscheen september 2001 in de [[The New York Times|New York Times]], hier wordt het begrip ''Wikipedian'' aan de wereld gepresenteerd.<ref name=":0">{{Citeer nieuws|achternaam=Meyers|voornaam=Peter|datum=20 september 2001|titel=Fact-driven? Collegial? This Site Wants You!|bezochtdatum=8 april 2021|taal=en|url=https://www.nytimes.com/2001/09/20/technology/fact-driven-collegial-this-site-wants-you.html}}</ref> James D. O'Donell, hoogleraar informatica systemen aan de Pennsylvania-universiteit meent dat deze gemeenschap zich onderscheidt van andere nieuwe interactieve websites omdat de mensen in deze gemeenschap werkelijk met elkaar lijken te praten.<ref name=":0" /> In een wetenschappelijk artikel van Andrea Ciffolilli uit 2003 worden gemeenschappen een steunpilaar van de informatie-maatschappij genoemd, naar het voorbeeld van de Wikipediagemeenschap.<ref>{{Citeer tijdschrift|achternaam=Ciffolilli|voornaam=Andrea|taal=en|url=https://journals.uic.edu/ojs/index.php/fm/article/view/1108/1028|titel=Phantom authority, self–selective recruitment and retention of members in virtual communities: The case of Wikipedia|jaargang=2003|tijdschrift=First Monday|datum=1 december 2003|doi=10.5210/fm.v8i12.1108}}</ref> De directeur van een Nederlandse onderzoeksbureau stelt in 2007 dat WIkipedia deel is van een internationale stroming waar internetters zelf de inhoud voor een website aanleveren.<ref>{{Citeer web|url=https://krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2006-08-24/edition/null/page/21|titel=Provinciale Zeeuwse Courant {{!}} 24 augustus 2006 {{!}} pagina 21|bezochtdatum=2021-04-13|werk=Krantenbank Zeeland|taal=nl}}</ref> Het woord ''wiki'' werd in 2007 opgenomen in de Oxford English Dictionary, het woord ''Wikipedian'' in 2012 in de Oxford online dictionary.<ref>{{Citeer web|url=https://www.techradar.com/news/internet/web/wiki-added-to-the-oxford-english-dictionary-132790|titel='Wiki' added to the Oxford English Dictionary|bezochtdatum=2021-04-04|auteur=Anna Lagerkvist 20 March 2007|werk=TechRadar|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://public.oed.com/updates/new-words-list-march-2007/|titel=March 2007 update: new words list|bezochtdatum=2021-04-04|werk=Oxford English Dictionary|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://web.archive.org/web/20121028113814/http://blog.oxforddictionaries.com/2012/08/hella-ridic-new-words-to-make-you-lolz/|titel=Hella ridic new words to make you lolz: ODO - August 2012 update|bezochtdatum=2021-04-10|datum=23 augustus 2012|werk=OxfordWords blog|uitgever=[[Oxford University Press]]|taal=en|archiefurl=https://web.archive.org/web/20121028113814/http://blog.oxforddictionaries.com/2012/08/hella-ridic-new-words-to-make-you-lolz/|archiefdatum=28 oktober 2012}}</ref>


De gemeenschap heeft het recht bij consensus{{Bron?||2021|04|02}} eigen regels voor de betreffende taaleditie op te stellen, deze regels worden door de gemeenschap gehandhaafd, waarbij principes als [[Trias politica|machtenscheiding]] of [[compliance]] niet zijn uitgewerkt.<ref>{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Terms_of_Use/nl|titel=Terms of Use/nl - Wikimedia Foundation Governance Wiki|bezochtdatum=2021-04-01|werk=foundation.wikimedia.org|taal=en}}</ref>
De gemeenschap is 10 januari 2001 ontstaan uit een oproep van [[Larry Sanger]] in een mail aan auteurs van de online samenwerkings-encyclopedie [[Nupedia]]: "''Let's make a Wiki!''".<ref>http://web.archive.org/web/20030414014355/http://www.nupedia.com/pipermail/nupedia-l/2001-January/000676.html</ref> Na de eerste reacties werd het project in een volgende mail door chefredacteur Sanger ''Wikipedia'' gedoopt.<ref>{{Citeer web|url=http://web.archive.org/web/20030425173342/http://www.nupedia.com/pipermail/nupedia-l/2001-January/000678.html|titel=[Nupedia-l] Nupedia's wiki: try it out|bezochtdatum=2021-04-03|datum=2003-04-25|werk=web.archive.org}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://web.archive.org/web/20030414021138/http://www.nupedia.com/pipermail/nupedia-l/2001-January/000680.html|titel=[Nupedia-l] . The wiki... . Use the _wikipedia_!|bezochtdatum=2021-04-03|datum=2003-04-14|werk=web.archive.org}}</ref> Het gezamenlijke werk van de gemeenschap groeide in tien jaar tot het meest geraadpleegde naslagwerk ter wereld, door de Amerikaanse journalist en professor [[Clay Shirky]] beschreven als een ''ongeplanned wonder''.<ref>{{Citeer web|url=http://www.theguardian.com/commentisfree/2011/jan/14/wikipedia-unplanned-miracle-10-years|titel=Wikipedia – an unplanned miracle {{!}} Clay Shirky|bezochtdatum=2021-04-03|auteur=Clay Shirky|achternaam=Shirky|voornaam=Clay|datum=2011-01-14|werk=The Guardian|uitgever=The Guardian|taal=en}}</ref> Shirky schatte in mei 2008 het aantal denk-uren van de gemeenschap op 100 miljoen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.worldchanging.com/archives/008009.html|titel=Gin, Television, and Social Surplus|bezochtdatum=11 april 2021|auteur=Clay Shirky - WorldChanging Team|achternaam=Shirky|voornaam=Clay|datum=7 mei 2008|uitgever=Open Architecture Network - openarchitecturenetwork.org|taal=en|archiefurl=https://web.archive.org/web/20080803031254/http://www.worldchanging.com/archives/008009.html|archiefdatum=3 augustus 2008}}</ref>


== Organisatievorm ==
Verreweg de meeste Wikipedianen doen het werk vrijwillig<ref>[https://hdl.handle.net/1765/113937 Emiel Alexander Rijshouwer: ''Organizing Democracy. Power concentration and self-organization in the evolution of Wikipedia''. Rotterdam, Erasmus Universiteit, 2019]. {{ISBN|978-94-028-1371-3}}. Pag. 167-220. Rijshouwer gaat onder meer in op de ontwikkeling van organisatiestructuren door de Wikipediagemeenschap.</ref>, betaalde bijdragen zijn echter onder strikte voorwaarden toegestaan.<ref name="foundation.wikimedia.org">{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Terms_of_Use/nl#4._Onthouden_van_bepaalde_activiteiten|titel=Terms of Use/nl - artikel 4. 'Onthouden van bepaalde activiteiten', kopje 'Betaald bijdragen zonder openheid van zaken te geven'.|bezochtdatum=2021-04-01|werk=Wikimedia Foundation Governance Wiki - foundation.wikimedia.org -|uitgever=Wikimedia Foundation Inc.|taal=en|citaat="you must disclose your employer, client, and affiliation with respect to any contribution for which you receive, or expect to receive, compensation."}}</ref> Oorspronkelijk stond de Gemeenschap onder supervisie van [[Jimmy Wales]], directeur van internetbedrijf [[Bomis (website)|Bomis]] dat eigenaar was van de website. De Zweedse Wikipediagemeenschap was de eerste die zich aan deze supervisie onttrok door oprichting van een eigen commissie voor het oplossen van interne geschilllen. Op 24 november 2002 werd de Zweedse "''Wikipedia Tinget''" het prototype voor een Arbitragecommissie zoals deze nu door elf gemeenschappen wordt gebruikt.<ref>{{Citeer web|url=https://sv.wikisource.org/wiki/S%C3%A5_fungerar_Wikipedia/Wikipedias_historia|titel=Så fungerar Wikipedia/Wikipedias historia - Wikisource|bezochtdatum=2021-04-03|werk=sv.wikisource.org|taal=sv}}</ref> De gemeenschap heeft het recht eigen regels voor de betreffende taaleditie op te stellen, deze regels mogen door de gemeenschap worden gehandhaafd.<ref name="foundation.wikimedia.org" /> Sinds 2003 wordt software, hardware en de organisatorisch noodzakelijke structuren voor het werk van de gemeenschap gefaciliteerd door de [[Wikimedia Foundation]], veel codeerwerk voor de software wordt eveneens door vrijwilligers gedaan.<ref>{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Terms_of_Use/en|titel=Terms of Use - Wikimedia Foundation Governance Wiki|bezochtdatum=2021-03-24|werk=foundation.wikimedia.org|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policies|titel=Policies - Wikimedia Foundation Governance Wiki|bezochtdatum=2021-03-24|werk=foundation.wikimedia.org|taal=en}}</ref> Wereldwijd bestaan er 163 gebruikersgroepen waarvan vele subisdie ontvangen van de Foundation.<ref>{{Citeer web|url=https://foundation.wikimedia.org/wiki/Bylaws|titel=Bylaws - Wikimedia Foundation Governance Wiki|bezochtdatum=2021-04-10|werk=foundation.wikimedia.org|taal=en}}</ref> Ook leden van het Nederlands Koninklijk Huis, internationale bedrijven, instituten, musea en bibliotheken maken deel uit van de gemeenschap.<ref name=":1" /> Het succes van het gemeenschappelijke werk op Wikipedia betekende een doorbraak voor Wikipedia en de Wikimedia Foundation wereldwijd.
Vanuit de Wikimedia Foundation en door haar erkende organisaties als de [[Vereniging Wikimedia Nederland]], wordt ook over een ''Wikimediabeweging'' gesproken, alle mensen die samen nastreven dat kennis vrij ter beschikking wordt gesteld aan iedereen, wereldwijd. Daarvan is in sociologische zin geen sprake omdat de organisatie 'top-down' is georganiseerd en niet vanaf de basis.<ref>{{Citeer web|url=https://radio1.be/ben-jij-betrokken-bij-een-burgerbeweging|titel=Ben jij betrokken bij een burgerbeweging?|bezochtdatum=2021-04-01|datum=2017-05-03|werk=Radio 1|taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://historiek.net/emancipatiebeweging-emancipatie/76105/|titel=Emancipatiebeweging – Definitie en voorbeelden|bezochtdatum=2021-04-01|auteur=Auteur: Redactie|werk=Historiek|taal=nl}}</ref> Ook in juridische zin is geen sprake van een beweging omdat de deelnemers geen doorslaggevende zeggenschap hebben over het reilen en zeilen van de projecten. Wel kan een ieder de ter beschikking gestelde data gebruiken voor een nieuw project met een andere organisatiestructuur.


== Erkenning ==
== Rol in de maatschappij ==
In 2015 kreeg Wikipedia Community de gerenommeerde [[Erasmusprijs]] toegekend voor een buitengewone bijdrage op het gebied van de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en de kunsten.<ref>{{Citeer web|url=https://erasmusprijs.org/prijswinnaars/wikipedia/|titel=Erasmusprijswinnaars|bezochtdatum=2021-04-01|werk=Stichting Praemium Erasmianum|taal=nl}}</ref> Het bestuur van de Stichting had bij wijze van uitzondering besloten de Erasmusprijs niet aan één persoon toe te kennen, maar aan de gemeenschap van Wikipedianen, "als een niet-hierarchisch mondiaal forum, de waarden en idealen belichamen van democratische kennisproductie." In het Laudatio is verder opgenomen: "Het is alleen dankzij hun idealisme, volharding, onafhankelijkheid en toewijding aan het algemeen belang, dat de hoeveelheid kennis in Wikipedia blijft aangroeien, verbeteren en zich verspreiden over de wereld."<ref>{{Citeer web|url=https://erasmusprijs.org/prijswinnaars/wikipedia/laudatio/|titel=Erasmusprijswinnaar - Laudatio|bezochtdatum=2021-04-01|werk=Stichting Praemium Erasmianum|taal=nl}}</ref>
=== Protest ===
[[Bestand:Italian Wikipedia shut down.png|thumb|Screenshot Italiaans Wikipedia 2 juli 2018]]
In 2011 gebruikte de Italiaanse wikipediagemeenschap gedurende één dag de mogelijkheid de website onbereikbaar te maken om te protesteren tegen een Italiaans [[Italiaanstalige Wikipedia#2011 Blokkering van website uit protest tegen wet|wetsvoorstel websites af te tappen voor strafrechterlijk onderzoek.]]<ref>{{it}}{{Citeer web|url=http://www.camera.it/Camera/view/doc_viewer_full?url=http%3A//www.camera.it/_dati/leg16/lavori/stampati/pdf/16PDL0038530.pdf&back_to=http%3A//www.camera.it/126%3FPDL%3D1415-B%26leg%3D16%26tab%3D2%26stralcio%3D%26navette%3D |title=Camera dei Deputati: disegno di legge N. 1415-B |access=oktober 4, 2011 |work=[http://www.camera.it/ Camera dei Deputati]}}</ref> In 2012 initieerde internetondernemer [[Jimmy Wales]], bestuurslid van de Wikimedia Foundation, een vergelijkbaar protest tegen een [[Protestacties tegen SOPA en PIPA|wetsvoorstel van het Amerikaanse Congres tegen internet piraterij]], de voorpagina toonde de tekst: "''Imagine a World without Free Knowledge''".<ref>{{Citeer web|url=https://www.huffpost.com/entry/wikipedia-blackout-jimmy-wales-sopa_n_1208947|titel=Wikipedia To Go Dark In Protest Of SOPA|bezochtdatum=2021-04-11|auteur=Catharine Smith|datum=2012-01-16|werk=HuffPost|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer journal|datum=2020-12-11|titel=Wikipedia:SOPA initiative|journal=Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:SOPA_initiative&oldid=993542313|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer journal|datum=2020-01-13|titel=Wikipedia:SOPA initiative/Action|journal=Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:SOPA_initiative/Action&oldid=935545899|taal=en}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.extremetech.com/computing/114233-surviving-the-wikipedia-blackout-mirrors-caches-alternatives-apps-and-more|titel=Surviving the Wikipedia blackout: Mirrors, caches, alternatives, apps, and more - ExtremeTech|bezochtdatum=2021-04-11|werk=www.extremetech.com}}</ref> In 2019 besloot de Italiaanse gemeenschap andermaaltot een ''Wikipedia Blackout'' als protest tegen een voorstel van de [[Europese Commissie]] voor een [[Europese richtlijn|Europabrede Richtlijn]] tegen het onbetaald gebruikmaken van materiaal waarop auterursrechten rusten.<ref>[https://www.bbc.com/news/world-europe-44696302 Italy Wikipedia shuts down in protest at EU copyright law], BBC website</ref>


== Verder lezen ==
=== Informatiebron ===
* [[Dariusz Jemielniak]], 2014, Common Knowledge: an ethnography of Wikipedia. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-8944-8  
In 2017 kwam de gemeenschap van de engelstalige Wikipedia wereldwijd in het nieuws toen het had besloten een populaire Engelse krant niet langer als betrouwbare bron te beschouwen.<ref>{{Citeer web|url=http://www.theguardian.com/technology/2017/feb/08/wikipedia-bans-daily-mail-as-unreliable-source-for-website|titel=Wikipedia bans Daily Mail as 'unreliable' source|bezochtdatum=2021-04-03|auteur=Jasper Jackson|datum=2017-02-08|werk=the Guardian|taal=en}}</ref> Daarmee een discussie aanzwengelend over de betrouwbaarheid van informatie.
* E.A. Rijshouwer. 2019. Organizing Democracy: Power concentration and self-organization in the evolution of Wikipedia. ISBN 978-94-028-1371-3. Proefschrift, Erasmus Universiteit Rotterdam. Gaat in op ontwikkeling organisatiestructuren van de gemeenschap. (gratis te downloaden)
 
=== Eerbetoon ===
[[Bestand:2015 Erasmus Prize - 25 November 2015 - Stichting Praemium Erasmianum (81).JPG|thumb|Erasmus Prijs voor Wikipedia Community - 25 November 2015 - Stichting Praemium Erasmianum]]
In 2015 kreeg de Wikipedia Community de gerenommeerde [[Erasmusprijs]] toegekend voor een buitengewone bijdrage op het gebied van de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en de kunsten.<ref>{{Citeer web|url=https://erasmusprijs.org/prijswinnaars/wikipedia/|titel=Erasmusprijswinnaars|bezochtdatum=2021-04-01|werk=Stichting Praemium Erasmianum|taal=nl}}</ref> Het bestuur van de Stichting had bij wijze van uitzondering besloten de Erasmusprijs niet aan één persoon toe te kennen, maar aan de gemeenschap van Wikipedianen, "als een niet-hierarchisch mondiaal forum, de waarden en idealen belichamen van democratische kennisproductie." In de Laudatio is verder opgenomen: "Het is alleen dankzij hun idealisme, volharding, onafhankelijkheid en toewijding aan het algemeen belang, dat de hoeveelheid kennis in Wikipedia blijft aangroeien, verbeteren en zich verspreiden over de wereld."<ref>{{Citeer web|url=https://erasmusprijs.org/prijswinnaars/wikipedia/laudatio/|titel=Erasmusprijswinnaar - Laudatio|bezochtdatum=2021-04-01|werk=Stichting Praemium Erasmianum|taal=nl}}</ref>
 
In 2015 kreeg Wikipedia de [[Prinses van Asturiëprijs]] voor Internationale Samenwerking. De jury waardeerde het project als belangrijk voorbeeld van democratische, open en bijdragende samenwerking waaraan duizenden mensen van alle nationaliteiten belangenloos bijdragen en het voor elkaar hebben gekregen universele kennis beschikbaar te stellen voor iedereen op een manier vergelijkbaar met de encyclopedische geest van de 18e eeuw.<ref>{{Citeer web|url=https://www.fpa.es/en/princess-of-asturias-awards/laureates/2015-wikipedia.html?texto=acta&especifica=0|titel=Wikipedia - Laureates - Princess of Asturias Awards|bezochtdatum=2021-04-03|auteur=Developed with webControl CMS by Intermark IT|werk=The Princess of Asturias Foundation|taal=en}}</ref>
 
== Zie ook ==
* [[Wikipedia]]
* [[Nederlandstalige Wikipedia]]
* [[Geschiedenis van Wikipedia]]
* [[Bibliografie van Wikipedia]]
 
== Externe Links ==
=== Documentaires ===
* [https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2007-2008/wikis-waarheid.html ''Wiki's Waarheid''] op de website van [[VPRO]] [[Tegenlicht (televisieprogramma)|Tegenlicht]]
* {{en}}[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:People-are-Knowledge.ogv ''People are Knowledge''] op [[Wikimedia Commons]]
 
== Literatuur ==
* {{en}} [[Dariusz Jemielniak]] (hoogleraar management aan de Kozminski-universiteit in Warschau, Polen en bestuurslid van de [[Wikimedia Foundation]]): ''Common Knowledge. An ethnography of Wikipedia''. Palo Alto, Stanford University Press, 2014. {{ISBN|978-0-8047-8944-8}}
* {{en}} Emiel Alexander Rijshouwer: ''Organizing Democracy. Power concentration and self-organization in the evolution of Wikipedia''. Rotterdam, Erasmus Universiteit, 2019. {{ISBN|978-94-028-1371-3}} [https://hdl.handle.net/1765/113937 Online versie]
* {{de}} Merz, Manuel: ''Die Wikipedia-Community - Typologie der Autorinnen und Autoren der freien Online-Enzyklopädie'', 2019, Springer VS, EAN: 978365828113
* {{nl}} {{aut|Albert Benschop}}, ''Wikipedia. De Wijsheid van de Zwerm'', Universiteit van Amsterdam, 2012. [https://web.archive.org/web/20130514115551/http://www.sociosite.org/wiki.php Online publicatie op sociosite.org, 27 maart 2012]
* {{en}} {{aut|Joseph Michael Reagle Jr.}}, ''Good faith collaboration. The culture of Wikipedia'', MIT Press 2010 {{ISBN|978-0-262-01447-2}}
* Clay Shirky, ''Iedereen. Hoe digitale netwerken onze contacten, samenwerking en organisaties veranderen''. Amsterdam, Business Contact, 2008. {{ISBN|978-90-470-0080-8}}
* Andrew Dalby, ''The world and Wikipedia'', ''A history of Wikipedia: an exploration of why it is the way it is.'' Somerset, Siduri Books, 2009. {{ISBN|978-0-9562052-0-9}}. [https://www.academia.edu/44583546/The_World_and_Wikipedia Online PDF]


{{Appendix}}
{{Appendix}}
Noot paginamaker: deze banner is geplaatst door collega bewerker [[Gebruiker:Ciell|Ciell]] toen de pagina vijf uur oud was. Een nieuwe pagina kijgt een banner "Dit is een beginnetje" zodat iedereen weet dat hier nog niet veel kennis te vinden is. Het is ongebruikelijk een nieuwe pagina direct voor te dragen voor verwijdering, tenzij er geen enkele bron te vinden is waaruit blijkt dat het onderwerp encyclopedische relevantie zou kunnen hebben. Zulk onderzoek is door Ciell niet gedaan, althans dat stat er niet bij. De banner is mogelijk onterecht geplaatst.
 
[[Categorie:Encyclopedie Wikipedia]]
[[Categorie:Encyclopedie Wikipedia]]
[[Categorie:Mens en maatschappij]]
[[Categorie:Internetcultuur]]
[[Categorie:Wiki]]

Versie van 15 apr 2021 10:09

Wikipediagemeenschap
Internationaal logo Wikimediagemeenschap
Internationaal logo Wikimediagemeenschap
Wikimedia Introductie Workshop, deel 1
Wikimedia Introductie Workshop, deel 1
Geschiedenis
Opgericht 2001
Ontstaan uit Nupedia
Oprichter Larry Sanger
Structuur
Werkgebied wereldwijd
Media
Website wikipedia.org
rel=nofollow
Bestand:Opening ceremony Wikimania 2019 Stockholm 1.jpg
Wikimania - de jaarlijkse conferentie van en voor de gemeenschap - Stockholm 2019

Met Wikipediagemeenschap wordt gedoeld op de losvaste groep van bijdragers aan de online encyclopedie Wikipedia, de mensen die inhoud en software creëren en zorg dragen voor opschonen en beheer van het naslagwerk met gebruikmaking van wiki samenwerkingssoftware. Wikipedia is tot nu toe volledig afhankelijk van het werk van de gemeenschap, dit wordt ook wel "wijsheid van de zwerm" ("wisdom of the crowd") genoemd, wat afzonderlijk onderdeel is geworden van wetenschappelijk onderzoek.[1][2][3] Er wordt gesproken over de Wikipediagemeenschap wereldwijd (Wikimedia community) en de gemeenschap per taaleditie of per Wikimediaproject. De individuele personen worden ook Wikipedianen of Wikimedianen genoemd.

Een vroeg groot artikel in een gerenommeerd internationaal dagblad over de Wikipediagemeenschap en haar werk verscheen september 2001 in de New York Times, hier wordt het begrip Wikipedian aan de wereld gepresenteerd.[4] James D. O'Donell, hoogleraar informatica systemen aan de Pennsylvania-universiteit meent dat deze gemeenschap zich onderscheidt van andere nieuwe interactieve websites omdat de mensen in deze gemeenschap werkelijk met elkaar lijken te praten.[4] In een wetenschappelijk artikel van Andrea Ciffolilli uit 2003 worden gemeenschappen een steunpilaar van de informatie-maatschappij genoemd, naar het voorbeeld van de Wikipediagemeenschap.[5] De directeur van een Nederlandse onderzoeksbureau stelt in 2007 dat WIkipedia deel is van een internationale stroming waar internetters zelf de inhoud voor een website aanleveren.[6] Het woord wiki werd in 2007 opgenomen in de Oxford English Dictionary, het woord Wikipedian in 2012 in de Oxford online dictionary.[7][8][9]

De gemeenschap is 10 januari 2001 ontstaan uit een oproep van Larry Sanger in een mail aan auteurs van de online samenwerkings-encyclopedie Nupedia: "Let's make a Wiki!".[10] Na de eerste reacties werd het project in een volgende mail door chefredacteur Sanger Wikipedia gedoopt.[11][12] Het gezamenlijke werk van de gemeenschap groeide in tien jaar tot het meest geraadpleegde naslagwerk ter wereld, door de Amerikaanse journalist en professor Clay Shirky beschreven als een ongeplanned wonder.[13] Shirky schatte in mei 2008 het aantal denk-uren van de gemeenschap op 100 miljoen.[14]

Verreweg de meeste Wikipedianen doen het werk vrijwillig[15], betaalde bijdragen zijn echter onder strikte voorwaarden toegestaan.[16] Oorspronkelijk stond de Gemeenschap onder supervisie van Jimmy Wales, directeur van internetbedrijf Bomis dat eigenaar was van de website. De Zweedse Wikipediagemeenschap was de eerste die zich aan deze supervisie onttrok door oprichting van een eigen commissie voor het oplossen van interne geschilllen. Op 24 november 2002 werd de Zweedse "Wikipedia Tinget" het prototype voor een Arbitragecommissie zoals deze nu door elf gemeenschappen wordt gebruikt.[17] De gemeenschap heeft het recht eigen regels voor de betreffende taaleditie op te stellen, deze regels mogen door de gemeenschap worden gehandhaafd.[16] Sinds 2003 wordt software, hardware en de organisatorisch noodzakelijke structuren voor het werk van de gemeenschap gefaciliteerd door de Wikimedia Foundation, veel codeerwerk voor de software wordt eveneens door vrijwilligers gedaan.[18][19] Wereldwijd bestaan er 163 gebruikersgroepen waarvan vele subisdie ontvangen van de Foundation.[20] Ook leden van het Nederlands Koninklijk Huis, internationale bedrijven, instituten, musea en bibliotheken maken deel uit van de gemeenschap.[3] Het succes van het gemeenschappelijke werk op Wikipedia betekende een doorbraak voor Wikipedia en de Wikimedia Foundation wereldwijd.

Rol in de maatschappij

Protest

Bestand:Italian Wikipedia shut down.png
Screenshot Italiaans Wikipedia 2 juli 2018

In 2011 gebruikte de Italiaanse wikipediagemeenschap gedurende één dag de mogelijkheid de website onbereikbaar te maken om te protesteren tegen een Italiaans wetsvoorstel websites af te tappen voor strafrechterlijk onderzoek.[21] In 2012 initieerde internetondernemer Jimmy Wales, bestuurslid van de Wikimedia Foundation, een vergelijkbaar protest tegen een wetsvoorstel van het Amerikaanse Congres tegen internet piraterij, de voorpagina toonde de tekst: "Imagine a World without Free Knowledge".[22][23][24][25] In 2019 besloot de Italiaanse gemeenschap andermaaltot een Wikipedia Blackout als protest tegen een voorstel van de Europese Commissie voor een Europabrede Richtlijn tegen het onbetaald gebruikmaken van materiaal waarop auterursrechten rusten.[26]

Informatiebron

In 2017 kwam de gemeenschap van de engelstalige Wikipedia wereldwijd in het nieuws toen het had besloten een populaire Engelse krant niet langer als betrouwbare bron te beschouwen.[27] Daarmee een discussie aanzwengelend over de betrouwbaarheid van informatie.

Eerbetoon

Bestand:2015 Erasmus Prize - 25 November 2015 - Stichting Praemium Erasmianum (81).JPG
Erasmus Prijs voor Wikipedia Community - 25 November 2015 - Stichting Praemium Erasmianum

In 2015 kreeg de Wikipedia Community de gerenommeerde Erasmusprijs toegekend voor een buitengewone bijdrage op het gebied van de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en de kunsten.[28] Het bestuur van de Stichting had bij wijze van uitzondering besloten de Erasmusprijs niet aan één persoon toe te kennen, maar aan de gemeenschap van Wikipedianen, "als een niet-hierarchisch mondiaal forum, de waarden en idealen belichamen van democratische kennisproductie." In de Laudatio is verder opgenomen: "Het is alleen dankzij hun idealisme, volharding, onafhankelijkheid en toewijding aan het algemeen belang, dat de hoeveelheid kennis in Wikipedia blijft aangroeien, verbeteren en zich verspreiden over de wereld."[29]

In 2015 kreeg Wikipedia de Prinses van Asturiëprijs voor Internationale Samenwerking. De jury waardeerde het project als belangrijk voorbeeld van democratische, open en bijdragende samenwerking waaraan duizenden mensen van alle nationaliteiten belangenloos bijdragen en het voor elkaar hebben gekregen universele kennis beschikbaar te stellen voor iedereen op een manier vergelijkbaar met de encyclopedische geest van de 18e eeuw.[30]

Zie ook

Externe Links

Documentaires

Literatuur

  • (en) Dariusz Jemielniak (hoogleraar management aan de Kozminski-universiteit in Warschau, Polen en bestuurslid van de Wikimedia Foundation): Common Knowledge. An ethnography of Wikipedia. Palo Alto, Stanford University Press, 2014. ISBN 978-0-8047-8944-8
  • (en) Emiel Alexander Rijshouwer: Organizing Democracy. Power concentration and self-organization in the evolution of Wikipedia. Rotterdam, Erasmus Universiteit, 2019. ISBN 978-94-028-1371-3 Online versie
  • (de) Merz, Manuel: Die Wikipedia-Community - Typologie der Autorinnen und Autoren der freien Online-Enzyklopädie, 2019, Springer VS, EAN: 978365828113
  • (nl) Albert Benschop, Wikipedia. De Wijsheid van de Zwerm, Universiteit van Amsterdam, 2012. Online publicatie op sociosite.org, 27 maart 2012
  • (en) Joseph Michael Reagle Jr., Good faith collaboration. The culture of Wikipedia, MIT Press 2010 ISBN 978-0-262-01447-2
  • Clay Shirky, Iedereen. Hoe digitale netwerken onze contacten, samenwerking en organisaties veranderen. Amsterdam, Business Contact, 2008. ISBN 978-90-470-0080-8
  • Andrew Dalby, The world and Wikipedia, A history of Wikipedia: an exploration of why it is the way it is. Somerset, Siduri Books, 2009. ISBN 978-0-9562052-0-9. Online PDF

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Wisdom? More like dumbness of the crowds | Oliver Kamm - Times Online. web.archive.org (2011-08-14) Geraadpleegd op 2021-04-13
  2. º SocioSite: EIGENAARDIGHEDEN VAN CYBERSPACE - WIKI: Wijsheid van de Zwerm. web.archive.org (2013-05-14) Geraadpleegd op 2021-04-13
  3. ↑ 3,0 3,1 (nl) Provinciale Zeeuwse Courant | 31 augustus 2007 | pagina 7. Krantenbank Zeeland Geraadpleegd op 2021-04-13
  4. ↑ 4,0 4,1 (en) Meyers, Peter. "Fact-driven? Collegial? This Site Wants You!", 20 september 2001. Geraadpleegd op 8 april 2021.
  5. º Ciffolilli, Andrea (1 december 2003). Phantom authority, self–selective recruitment and retention of members in virtual communities: The case of Wikipedia. First Monday 2003 DOI:10.5210/fm.v8i12.1108.
  6. º (nl) Provinciale Zeeuwse Courant | 24 augustus 2006 | pagina 21. Krantenbank Zeeland Geraadpleegd op 2021-04-13
  7. º (en) Anna Lagerkvist 20 March 2007. 'Wiki' added to the Oxford English Dictionary. TechRadar Geraadpleegd op 2021-04-04
  8. º (en) March 2007 update: new words list. Oxford English Dictionary Geraadpleegd op 2021-04-04
  9. º (en) Hella ridic new words to make you lolz: ODO - August 2012 update. OxfordWords blog. Oxford University Press (23 augustus 2012) Gearchiveerd van het origineel op 28 oktober 2012 Geraadpleegd op 2021-04-10
  10. º http://web.archive.org/web/20030414014355/http://www.nupedia.com/pipermail/nupedia-l/2001-January/000676.html
  11. º [Nupedia-l Nupedia's wiki: try it out]. web.archive.org (2003-04-25) Geraadpleegd op 2021-04-03
  12. º [Nupedia-l . The wiki... . Use the _wikipedia_!]. web.archive.org (2003-04-14) Geraadpleegd op 2021-04-03
  13. º (en) Shirky, Clay. Wikipedia – an unplanned miracle | Clay Shirky. The Guardian. The Guardian (2011-01-14) Geraadpleegd op 2021-04-03
  14. º (en) Shirky, Clay. Gin, Television, and Social Surplus. Open Architecture Network - openarchitecturenetwork.org (7 mei 2008) Gearchiveerd van het origineel op 3 augustus 2008 Geraadpleegd op 11 april 2021
  15. º Emiel Alexander Rijshouwer: Organizing Democracy. Power concentration and self-organization in the evolution of Wikipedia. Rotterdam, Erasmus Universiteit, 2019. ISBN 978-94-028-1371-3. Pag. 167-220. Rijshouwer gaat onder meer in op de ontwikkeling van organisatiestructuren door de Wikipediagemeenschap.
  16. ↑ 16,0 16,1 (en) Terms of Use/nl - artikel 4. 'Onthouden van bepaalde activiteiten', kopje 'Betaald bijdragen zonder openheid van zaken te geven'.. Wikimedia Foundation Governance Wiki - foundation.wikimedia.org -. Wikimedia Foundation Inc. Geraadpleegd op 2021-04-01 ""you must disclose your employer, client, and affiliation with respect to any contribution for which you receive, or expect to receive, compensation.""
  17. º (sv) Så fungerar Wikipedia/Wikipedias historia - Wikisource. sv.wikisource.org Geraadpleegd op 2021-04-03
  18. º (en) Terms of Use - Wikimedia Foundation Governance Wiki. foundation.wikimedia.org Geraadpleegd op 2021-03-24
  19. º (en) Policies - Wikimedia Foundation Governance Wiki. foundation.wikimedia.org Geraadpleegd op 2021-03-24
  20. º (en) Bylaws - Wikimedia Foundation Governance Wiki. foundation.wikimedia.org Geraadpleegd op 2021-04-10
  21. º (it) Camera dei Deputati: disegno di legge N. 1415-B. Camera dei Deputati
  22. º (en) Catharine Smith. Wikipedia To Go Dark In Protest Of SOPA. HuffPost (2012-01-16) Geraadpleegd op 2021-04-11
  23. º (en) (2020-12-11)Wikipedia:SOPA initiative. Wikipedia .
  24. º (en) (2020-01-13)Wikipedia:SOPA initiative/Action. Wikipedia .
  25. º Surviving the Wikipedia blackout: Mirrors, caches, alternatives, apps, and more - ExtremeTech. www.extremetech.com Geraadpleegd op 2021-04-11
  26. º Italy Wikipedia shuts down in protest at EU copyright law, BBC website
  27. º (en) Jasper Jackson. Wikipedia bans Daily Mail as 'unreliable' source. the Guardian (2017-02-08) Geraadpleegd op 2021-04-03
  28. º (nl) Erasmusprijswinnaars. Stichting Praemium Erasmianum Geraadpleegd op 2021-04-01
  29. º (nl) Erasmusprijswinnaar - Laudatio. Stichting Praemium Erasmianum Geraadpleegd op 2021-04-01
  30. º (en) Developed with webControl CMS by Intermark IT. Wikipedia - Laureates - Princess of Asturias Awards. The Princess of Asturias Foundation Geraadpleegd op 2021-04-03
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Wikipediagemeenschap&oldid=324434"