|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{Zie artikel|Niet te verwarren met Oud-Grieks, dat verwijst naar het [[Oude Griekenland]].}}
| | #Doorverwijzing [[Oud Grieks]] |
| {{Infobox taal
| |
| | Naam in Nederlands = Oudgrieks
| |
| | Naam in taal = Ἀρχαία Ἑλληνική
| |
| | gesproken = [[Oude Griekenland]], [[Cyprus]], westelijk [[Anatolië|Klein-Azië]], [[Sicilië]] en vele andere [[Griekse kolonisatie|Griekse kolonies]]
| |
| | uitgestorven = opgevolgd door [[Koinè]] 4e eeuw v.Chr.
| |
| | sprekers = geen
| |
| | taalfamilie = [[Indo-Europese talen|Indo-Europees]]
| |
| * [[Helleense talen|Helleens]]
| |
| ** Oudgrieks
| |
| | dialecten =
| |
| * [[Eolisch (dialect)|Eolisch]]
| |
| * [[Arkadisch-Cyprisch]]
| |
| * [[Ionisch (dialect)|Ionisch]]-[[Attisch (dialect)|Attisch]]
| |
| * [[Dorisch (dialect)|Dorisch]]
| |
| | alfabet = [[Grieks alfabet]]
| |
| | officieelin =
| |
| | organisatie =
| |
| | 639-1 = -
| |
| | 639-2 = grc
| |
| | 639-3 = gko
| |
| }}
| |
| | |
| '''Oudgrieks''' ({{Polytonic|ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα}}, ''hē Hellēnikē glōtta'') is een verzamelnaam voor de [[dialect|dialecten]] die in het [[Oude Griekenland]], [[Ionië]] en in de Griekse kolonies werden gesproken, omdat er geen 'hoofdtaal' was. [[Athene (stad)|Athene]] was in die tijd wel een belangrijke stad, zeker ook op literair gebied, en daarom wordt thans op middelbare scholen de [[Attisch (dialect)|Attische]] variant onderwezen. De andere dialecten zijn het [[Ionisch (dialect)|Ionisch]], [[Dorisch (dialect)|Dorisch]], [[Eolisch (dialect)|Æolisch]], [[Arkadisch-Cyprisch]].
| |
| | |
| == Geschiedenis ==
| |
| Na de veroveringen door [[Alexander de Grote]] werd een variant van het Grieks, het [[Koinè]] de [[lingua franca]] voor het hele gebied rond de Middellandse Zee en voor velen de eerste taal.
| |
| | |
| Na de verovering en inlijving van dit gebied door de [[Romeins leger|Romeinen]] bleef het Grieks de taal in het oostelijk deel van het [[Romeinse Rijk]]. Maar ook in het [[Oude Rome]] was het Grieks gangbaar. Het onderwijs bij vooral de elite werd namelijk vaak gegeven door hoogopgeleide Griekse slaven. Daarnaast was Grieks de gebruikelijke taal in internationale contacten. [[Julius Caesar]] bijvoorbeeld beheerste het Grieks volledig. Vandaar dat sommige bronnen zelfs beweren dat hij vlak voor [[Julius Caesar#De moord op Caesar|zijn dood]] de Griekse woorden "καὶ σύ, τέκνον" (''kai su, teknon'') uitsprak, wat ''"ook jij, mijn kind"'' betekent, dus niet de Latijnse woorden "''tu quoque Brute''" (''ook jij Brutus'') of "''tu quoque fili mi''" (''ook jij, mijn zoon'').
| |
| | |
| Het Oudgrieks is een [[dode taal]]. Veel van haar grammaticale kenmerken en woordenschat bleef echter bewaard in geïsoleerde Griekse gemeenschappen rond de [[Zwarte Zee]]. Deze talen, samen het [[Pontisch]] genoemd, en een Anatolische variant, behouden tot de dag van vandaag veel overeenkomsten met het Oudgrieks uit Hellenistische tijden. Het [[Romeyka]], een van de Pontische talen, dat door een Islamitische bevolkingsgroep wordt gesproken in onder andere het [[Çaykara (district)|district Çaykara]] van de provincie Trabzon in Turkije, heeft van alle bekende Griekse talen het meest van het Oudgrieks behouden.<ref>{{en}} [[The Independent]]. [http://www.independent.co.uk/life-style/history/jason-and-the-argot-land-where-greeks-ancient-language-survives-2174669.html Jason and the argot: land where Greek's ancient language survives], 3 januari 2011.</ref><ref>{{en}} [[Universiteit van Cambridge]]. [https://web.archive.org/web/20100810234416/http://www.research-horizons.cam.ac.uk/features/-p-against-all-odds--archaic-greek-in-a-modern-world--p-.aspx Against all odds: archaic Greek in a modern world], juli 2010. gearchiveerd</ref>
| |
| | |
| Er wordt op de [[middelbare school]], in [[België]] op het [[Algemeen secundair onderwijs|aso]] en in [[Nederland]] op het [[gymnasium]], in het Oudgrieks les gegeven. Op het programma staan vaak klassieke auteurs zoals [[Homerus|Homeros]], [[Herodotus|Herodotos]], [[Euripides]], [[Sophocles (tragicus)|Sofocles]], [[Xenophon|Xenofon]] en [[Plato]]. Tot de oudste teksten in het Oudgrieks behoren de [[Ilias]] en de [[Odyssee]] van Homeros.
| |
| | |
| {{Appendix}}
| |
| {{Incubator|prefix=Wp|code=grc}}
| |
| {{Wikibooks|Oudgrieks}}
| |
| {{Navigatie Griekse talen}}
| |
| {{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Oud-Grieks-article.ogg|10641449}}
| |
| | |
| [[Categorie:Oudgrieks| ]]
| |
| [[Categorie:Dode taal]]
| |
| [[Categorie:Oudgrieks dialect| ]]
| |
| [[Categorie:Taal uit de oudheid]]
| |
