Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kum nye: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kum_nye&diff=cur&oldid=10571759 Davin -21 dec 2007 - Davin - 14 jul 2007) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kum_nye&action=edit&oldid=27110920 - 6 sep 2011 Ponkel) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox Tibetaanse namen | |||
| afbeelding=Kum-nye-1.png | |||
| onderschrift=Kum nye in het [[Tibetaans]] | |||
| Tibetaans=སྐུ་མཉེ | |||
| TibPinyin= | |||
| Wylie=sku mnye | |||
| TChinees= | |||
| VChinees= | |||
| HanyuPinyin= | |||
| Mongools= | |||
| Anders= | |||
}} | |||
[[Bestand:Mahasiddha Naropa.jpg|thumb|[[Naropa]], hij wordt gezien als de aartsvader van de Kum nye]] | |||
'''Kum nye''', vertaald: subtiele lichaamsmassage, is een bewegingsactiviteit voor ontspanning en is enigszins vergelijkbaar met [[hatha yoga]] of [[tai chi]]. Het wordt ook wel Tibetaanse heilyoga genoemd. Als gedachtegoed is het een [[non-conformisme|non-conformistische]] filosofie die uitgaat van balans en dat het bereiken van deze balans bereikt wordt middens oefeningen en niet middels regels en conditioneringen. | |||
Kum | Kum nye heeft zijn wortels in een soort [[yoga]] uit [[Tibet (gebied)|Tibet]] dat nyingtik tsalung (''nying thig tsa lung'') heet, vertaald: yoga van de fijnstoffelijke energieën, dat de energiekanalen [[nadi (Veda's)|nadi's]] wil ontwikkelen en de gevoeligheid vergroten. | ||
Er worden veel verschillende vormen van | Er worden veel verschillende vormen van kum nye in Tibet beoefend, waaronder [[dzogchen]] en de [[Kum nye tantra]]. Verder kunnen de verschillende vormen per leraar sterk van elkaar afwijken. De [[Vijf Tibetanen]] zijn oefeningen waarvan verondersteld wordt dat ze eveneens uit een Tibetaanse yoga stammen. De oorsprong van de Vijf Tibetanen is echter onzeker. | ||
Kum | Kum nye werd in het Westen geïntroduceerd door de sinds [[1969]] in de [[Verenigde Staten|VS]] woonachtige Tibetaanse [[lama (geestelijke)|lama]] [[Tarthang Tulku]]. Door de leer toepasbaar te maken voor het westen heeft hij enkele veranderingen aangebracht en structuur gegeven aan de gehele opzet. Echter, veel eerder maakte de Franse ontdekkingsreiger [[Alexandra David-Néel]] al uitgebreid melding van het bestaan van de kum nye. De westerse opzet is later verder uitgewerkt door [[Peter Hofstee]], [[Ivar Mol]] ([[Nederland]]), [[Beth Looying]] ([[Canada]]), [[Charaka Jurgens]] ([[Brazilië]]). Om onderscheid te maken tussen de westerse variant en de oorspronkelijke leer wordt de eerste vaak Tantrananda genoemd. | ||
== | ==Geschiedenis== | ||
In de 13e tot de 16e eeuw verspreide het [[Vajrayana|tantrisme]] zich binnen Tibet en vele faculteiten, instellingen, kloosters en [[ashram]]s werden opgericht. Echter, door de enorme afstanden en moeilijk begaanbare gebieden bleef de [[dharma]] niet homogeen en persoonlijke interpretaties en culturele verschillen zorgde ervoor dat ieder klooster zich op een ander aspect van de dharma ging richten. Dit leverde zowel versnippering als specialisatie op. Omdat ook het Tibetaanse rijk versnipperde besloten de vijfde [[dalai lama]] ([[Ngawang Lobsang Gyatso]], 1617-1682) en zijn regent ([[Sanggye Gyatso]], 1653-1705) tot een herstructurering op allerlei gebied; politiek, maatschappelijk en spiritueel<ref>Het verhaal van Tibet, Thomas Laird, ISBN: 9789022987841, hoofdstuk 8</ref>. De vier grote scholen binnen het tantrisme (([[kagyu]], [[nyingma]], [[Sakya (boeddhisme)|sakya]] en [[gelug]]) werden uitgenodigd om hun visie te presenteren. Het was de regent die twintig jaar lang alle interpretaties van de verschillende scholen onderzocht en hieruit een nieuwe school samenstelde; de kum nye<ref>Lectures on Tibetan Medicine, Lobsang Dolma Khangkar en K. Dhondup, 1986</ref>. Dit deed hij op basis van de [[Ghvü Shi]] en de yoga's van [[Naropa]] en schreef een uitvoerig commentaar hierover, met de naam ''[[Blauwe beril]]''. | |||
In oorsprong was het de bedoeling dat de kum nye een vijfde school zou gaan worden die de andere scholen zou gaan vervangen. De vier oude scholen bleven echter bestaan en kum nye werd meer een overkoepelende visie die alle interpretaties van de vier scholen verbond. Juist omdat de kum nye geen moraliteit, regels en ethiek kende was het zeer goed te combineren met één van de oude scholen. De kum nye werd zodoende een stroming welk steeds meer geïntegreerd werd in de bestaande kloosters, monniken deden kagyu én kum nye of nyingma én kum nye. De [[Kälsang Gyatso (dalai lama)|zevende]] dalai lama (1708-1757) heeft nog een poging ondernomen om van de kum nye een volwaardige aparte school te vormen maar toen hij zag dat een overkoepelende stroming belangrijker was dan een nieuwe vijfde school heeft hij het zo gelaten. | |||
De kum nye ontwikkelde zich zodoende steeds meer als een interpretatievrije stroming, zonder dogma's, leefregels en voorwaarden en zonder ethiek of moraliteit. Het was geheel vrij van interpretatie en conditionering (iets wat de andere vier scholen wel hadden). Zodoende kon de kum nye zich helemaal vrij ontwikkelen, het werd een toevluchtsoord voor het vrije denken en alleen het goede vanuit de vier scholen kwam bij de kum nye terecht. De dharma werd van persoon tot persoon overgegeven vanuit de ervaring. Juist omdat de dogmatiek afwezig was, was de ervaring van belang. De wens alles op papier te zetten was er niet, omdat alle kennis al vanuit de vier scholen aanwezig was. | |||
==Verzamelnaam== | |||
Kum nye is eigenlijk een verzamelnaam van verschillende technieken met bijna identieke benamingen: | |||
*kum nye en sKu-mNyé refereren naar ene verzameling Tibetaanse lokale (sub)geloven vanuit het [[Shamanisme]] en de [[Bön]] en medisch lichaamswerk. | |||
*sku mnye betekent letterlijk 'massage (mny) van het energetische lichaam (sku)' en bevat technieken die ook voorkomen in de [[yoga]], [[Tai Chi]], [[Qi Gong]] en andere therapeutische massagevormen. | |||
*dku mnye betekent buikmassage en bevat technieken die bedoelt zijn voor het darmkanaal, spijsvertering, blaas en urinewegen, voortplantingsorganen, ligham en yoni massage en de volle blaasmassage. | |||
*bsku mnye betekent olie massage en lijkt enigszins op de [[Ayurveda|ayurvedische]] manier van masseren waarbij zeer veel olie wordt gebruikt. | |||
*dKu mnye en bsku mnye betekent beiden letterlijk 'massage (mnye) van het fysieke lichaam (sKu als ook bsku)'. | |||
Verschillende scholen richten zich meer op bepaalde aspecten van de klum nye en andere scholen weer op andere aspecten. Zodoende zijn er in de loop der tijd 2 hoofdstromingen gevormd: [[Kum nye yoga]] en de [[Kum nye tantra]]. | |||
=== Kum nye yoga === | |||
Deze hoofdstroming richt zich helemaal op het in balans komen. Middels adem-, bewegings-, yoga- en -massageoefeningen tracht men de fysieke en emotionele gezondheid, vitaliteit en balans te bevorderen. In 1969 heeft de Tibetaanse [[monnik]] [[Tarthang Tulku]] na een bezoek aan de verenigde staten deze yoga vorm gesystematiseerd en aangepast. Door de vele input van zijn studenten en beoefenaren wereldwijd is de huidige vorm meer geschikt voor de westerse mens. Echter, de claim <ref>http://www.nyingma.nl/site/pages/918/Kum-Nye-yoga/</ref> die Tarthang Tulku legt dat hij als enige gerechtigd is om in deze yogavorm les te geven of leraren aan te stellen is onjuist. Er rust geen [[trademark]] op dit eeuwenoude systeem, iets wat feitelijk ook onmogelijk is. | |||
=== Kum nye tantra === | |||
Deze hoofdstroming richt zich helemaal op het in balans blijven en tracht dit neer te zetten middels enkele disciplines: | |||
* [[massage]] ([[sweda]]): gericht op de [[Shiva]] (mannelijke energie) en [[Parvati]] (vrouwelijke energie) stromingen in het lichaam. | |||
* yoga: waarbij de personen elkaars lichaam in bepaalde standen zet wat een bepaalde doorstroming zou doen opwekken. Er zijn echter ook yoga technieken welk je solo uitvoert. | |||
* [[meditatie]]: voornamelijk gericht op meerdere ademhalingstechnieken | |||
* [[swedana]]: de counseling en/of coaching van iemand op basis van de boeddhistische dharma | |||
* [[Voedsel|voeding]]: een met [[ayurveda]] vergelijkbare voedingsleer. | |||
* [[Kum nye-tantrayoga]] met een duo en een solo variant. | |||
* [[Kum nye-tantra]]: gericht op het aanmaken en verdelen van [[Prana (hindoeïsme)|Prana]]. | |||
Een voorbeeld van een solo yogaoefening heet ''vliegen''. Hierbij worden de armen langzaam vanuit de zij naar boven het hoofd gespreid en weer terug. Een cyclus kan twee tot tien minuten duren. De ademhaling wordt hierbij tegelijk door de neus als de mond aangeraden. De nadruk is aandacht te schenken aan de subtiliteit van de gewaarwordingen. | |||
==Wetenschappelijk onderzoek== | |||
Aan de faculteit voor [[psychologie]] van de [[Universiteit Osnabrück]] in Duitsland onderzoekt prof. dr. Peter Machemer en zijn medewerkers de helende werking van kum nye. Verschillende wetenschappelijke onderzoeksrapporten geven bewijs van de werking van kum nye bij [[Psychosomatiek|psychosomatische]] ziektes en [[stress]]preventie.<ref>Störmer-Labonté, M., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm - Evaluation und Indikation bei psychosomatischen Patienten. Forschungsberichte Nr. 100a und 100b, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1994</ref><ref>Machemer, P., Kum Nye und religiöse Erfahrung. In: Dittrich, Hofmann, Leuner (Hg.): Welten des Bewußtseins; Bd. 2: Kulturanthropologische und philosophische Beiträge; S. 105-118. VWB Verlag für Wissenschaft und Bildung, 1993</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Hardinghaus, W., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm bei psychosomatischen Patienten. In: Psychotherapie, Psychosomatik, Medizinische Psychologie, Heft 12, Dezember 1992, S. 409-448</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Streß und Streßbewältigung in meditativer Sicht: Die implizite Streßtheorie der Nyingma Psychologie auf dem Hintergrund der transaktionalen Streßtheorie von Lazarus. Forschungsbericht Nr. 77, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1991</ref><ref>Machemer, P., Psychotherapie und Meditation - Zur Verbindung von Gestalttherapie und Kum Nye. In: Integrative Therapie, 3/1991, S. 228-253</ref><ref>Machemer, P., Störmer-Labonté, M., Überlegungen, Erfahrungen und Untersuchungen zur Kum Nye Entspannung. Universität Osnabrück, 1989</ref><ref>Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Pilot-Studie zur Entspannung in der Herzinfarktrehabilitation. Forschungsbericht Nr. 65, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1988</ref> | |||
{{ | {{Link portaal|Tibet}} | ||
{{Link portaal|Yoga}} | |||
{{Bron|bronvermelding= | |||
* Tulku, Tarthang (2004) ''Tibetaanse ontspanning, Kum Nye, massage en ontspanning'', Altamira-Becht, Haarlem, ISBN 9069636336 | |||
{{References}} | |||
}} | }} | ||
[[Categorie: | [[Categorie:Kum nye]] | ||
[[Categorie:Tibetaans boeddhistische stroming]] | |||
<!-- | <!-- | ||
[[de:Kum Nye]] | [[de:Kum Nye]] | ||
[[en:Kum Nye]] | [[en:Kum Nye]] | ||
[[fi:Kum Nye]] | |||
[[pl:Kum nye]] | |||
--> | --> | ||
Versie van 31 aug 2015 00:56
| Kum nye | ||
| Kum nye in het Tibetaans | ||
| Kum nye in het Tibetaans | ||
| Tibetaans | སྐུ་མཉེ | |
| Wylie | sku mnye | |
Kum nye, vertaald: subtiele lichaamsmassage, is een bewegingsactiviteit voor ontspanning en is enigszins vergelijkbaar met hatha yoga of tai chi. Het wordt ook wel Tibetaanse heilyoga genoemd. Als gedachtegoed is het een non-conformistische filosofie die uitgaat van balans en dat het bereiken van deze balans bereikt wordt middens oefeningen en niet middels regels en conditioneringen.
Kum nye heeft zijn wortels in een soort yoga uit Tibet dat nyingtik tsalung (nying thig tsa lung) heet, vertaald: yoga van de fijnstoffelijke energieën, dat de energiekanalen nadi's wil ontwikkelen en de gevoeligheid vergroten.
Er worden veel verschillende vormen van kum nye in Tibet beoefend, waaronder dzogchen en de Kum nye tantra. Verder kunnen de verschillende vormen per leraar sterk van elkaar afwijken. De Vijf Tibetanen zijn oefeningen waarvan verondersteld wordt dat ze eveneens uit een Tibetaanse yoga stammen. De oorsprong van de Vijf Tibetanen is echter onzeker.
Kum nye werd in het Westen geïntroduceerd door de sinds 1969 in de VS woonachtige Tibetaanse lama Tarthang Tulku. Door de leer toepasbaar te maken voor het westen heeft hij enkele veranderingen aangebracht en structuur gegeven aan de gehele opzet. Echter, veel eerder maakte de Franse ontdekkingsreiger Alexandra David-Néel al uitgebreid melding van het bestaan van de kum nye. De westerse opzet is later verder uitgewerkt door Peter Hofstee, Ivar Mol (Nederland), Beth Looying (Canada), Charaka Jurgens (Brazilië). Om onderscheid te maken tussen de westerse variant en de oorspronkelijke leer wordt de eerste vaak Tantrananda genoemd.
Geschiedenis
In de 13e tot de 16e eeuw verspreide het tantrisme zich binnen Tibet en vele faculteiten, instellingen, kloosters en ashrams werden opgericht. Echter, door de enorme afstanden en moeilijk begaanbare gebieden bleef de dharma niet homogeen en persoonlijke interpretaties en culturele verschillen zorgde ervoor dat ieder klooster zich op een ander aspect van de dharma ging richten. Dit leverde zowel versnippering als specialisatie op. Omdat ook het Tibetaanse rijk versnipperde besloten de vijfde dalai lama (Ngawang Lobsang Gyatso, 1617-1682) en zijn regent (Sanggye Gyatso, 1653-1705) tot een herstructurering op allerlei gebied; politiek, maatschappelijk en spiritueel[1]. De vier grote scholen binnen het tantrisme ((kagyu, nyingma, sakya en gelug) werden uitgenodigd om hun visie te presenteren. Het was de regent die twintig jaar lang alle interpretaties van de verschillende scholen onderzocht en hieruit een nieuwe school samenstelde; de kum nye[2]. Dit deed hij op basis van de Ghvü Shi en de yoga's van Naropa en schreef een uitvoerig commentaar hierover, met de naam Blauwe beril.
In oorsprong was het de bedoeling dat de kum nye een vijfde school zou gaan worden die de andere scholen zou gaan vervangen. De vier oude scholen bleven echter bestaan en kum nye werd meer een overkoepelende visie die alle interpretaties van de vier scholen verbond. Juist omdat de kum nye geen moraliteit, regels en ethiek kende was het zeer goed te combineren met één van de oude scholen. De kum nye werd zodoende een stroming welk steeds meer geïntegreerd werd in de bestaande kloosters, monniken deden kagyu én kum nye of nyingma én kum nye. De zevende dalai lama (1708-1757) heeft nog een poging ondernomen om van de kum nye een volwaardige aparte school te vormen maar toen hij zag dat een overkoepelende stroming belangrijker was dan een nieuwe vijfde school heeft hij het zo gelaten.
De kum nye ontwikkelde zich zodoende steeds meer als een interpretatievrije stroming, zonder dogma's, leefregels en voorwaarden en zonder ethiek of moraliteit. Het was geheel vrij van interpretatie en conditionering (iets wat de andere vier scholen wel hadden). Zodoende kon de kum nye zich helemaal vrij ontwikkelen, het werd een toevluchtsoord voor het vrije denken en alleen het goede vanuit de vier scholen kwam bij de kum nye terecht. De dharma werd van persoon tot persoon overgegeven vanuit de ervaring. Juist omdat de dogmatiek afwezig was, was de ervaring van belang. De wens alles op papier te zetten was er niet, omdat alle kennis al vanuit de vier scholen aanwezig was.
Verzamelnaam
Kum nye is eigenlijk een verzamelnaam van verschillende technieken met bijna identieke benamingen:
- kum nye en sKu-mNyé refereren naar ene verzameling Tibetaanse lokale (sub)geloven vanuit het Shamanisme en de Bön en medisch lichaamswerk.
- sku mnye betekent letterlijk 'massage (mny) van het energetische lichaam (sku)' en bevat technieken die ook voorkomen in de yoga, Tai Chi, Qi Gong en andere therapeutische massagevormen.
- dku mnye betekent buikmassage en bevat technieken die bedoelt zijn voor het darmkanaal, spijsvertering, blaas en urinewegen, voortplantingsorganen, ligham en yoni massage en de volle blaasmassage.
- bsku mnye betekent olie massage en lijkt enigszins op de ayurvedische manier van masseren waarbij zeer veel olie wordt gebruikt.
- dKu mnye en bsku mnye betekent beiden letterlijk 'massage (mnye) van het fysieke lichaam (sKu als ook bsku)'.
Verschillende scholen richten zich meer op bepaalde aspecten van de klum nye en andere scholen weer op andere aspecten. Zodoende zijn er in de loop der tijd 2 hoofdstromingen gevormd: Kum nye yoga en de Kum nye tantra.
Kum nye yoga
Deze hoofdstroming richt zich helemaal op het in balans komen. Middels adem-, bewegings-, yoga- en -massageoefeningen tracht men de fysieke en emotionele gezondheid, vitaliteit en balans te bevorderen. In 1969 heeft de Tibetaanse monnik Tarthang Tulku na een bezoek aan de verenigde staten deze yoga vorm gesystematiseerd en aangepast. Door de vele input van zijn studenten en beoefenaren wereldwijd is de huidige vorm meer geschikt voor de westerse mens. Echter, de claim [3] die Tarthang Tulku legt dat hij als enige gerechtigd is om in deze yogavorm les te geven of leraren aan te stellen is onjuist. Er rust geen trademark op dit eeuwenoude systeem, iets wat feitelijk ook onmogelijk is.
Kum nye tantra
Deze hoofdstroming richt zich helemaal op het in balans blijven en tracht dit neer te zetten middels enkele disciplines:
- massage (sweda): gericht op de Shiva (mannelijke energie) en Parvati (vrouwelijke energie) stromingen in het lichaam.
- yoga: waarbij de personen elkaars lichaam in bepaalde standen zet wat een bepaalde doorstroming zou doen opwekken. Er zijn echter ook yoga technieken welk je solo uitvoert.
- meditatie: voornamelijk gericht op meerdere ademhalingstechnieken
- swedana: de counseling en/of coaching van iemand op basis van de boeddhistische dharma
- voeding: een met ayurveda vergelijkbare voedingsleer.
- Kum nye-tantrayoga met een duo en een solo variant.
- Kum nye-tantra: gericht op het aanmaken en verdelen van Prana.
Een voorbeeld van een solo yogaoefening heet vliegen. Hierbij worden de armen langzaam vanuit de zij naar boven het hoofd gespreid en weer terug. Een cyclus kan twee tot tien minuten duren. De ademhaling wordt hierbij tegelijk door de neus als de mond aangeraden. De nadruk is aandacht te schenken aan de subtiliteit van de gewaarwordingen.
Wetenschappelijk onderzoek
Aan de faculteit voor psychologie van de Universiteit Osnabrück in Duitsland onderzoekt prof. dr. Peter Machemer en zijn medewerkers de helende werking van kum nye. Verschillende wetenschappelijke onderzoeksrapporten geven bewijs van de werking van kum nye bij psychosomatische ziektes en stresspreventie.[4][5][6][7][8][9][10]
|
Portaal Tibet |
|
|
Portaal Yoga |
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Tulku, Tarthang (2004) Tibetaanse ontspanning, Kum Nye, massage en ontspanning, Altamira-Becht, Haarlem, ISBN 9069636336
- º Het verhaal van Tibet, Thomas Laird, ISBN: 9789022987841, hoofdstuk 8
- º Lectures on Tibetan Medicine, Lobsang Dolma Khangkar en K. Dhondup, 1986
- º http://www.nyingma.nl/site/pages/918/Kum-Nye-yoga/
- º Störmer-Labonté, M., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm - Evaluation und Indikation bei psychosomatischen Patienten. Forschungsberichte Nr. 100a und 100b, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1994
- º Machemer, P., Kum Nye und religiöse Erfahrung. In: Dittrich, Hofmann, Leuner (Hg.): Welten des Bewußtseins; Bd. 2: Kulturanthropologische und philosophische Beiträge; S. 105-118. VWB Verlag für Wissenschaft und Bildung, 1993
- º Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Hardinghaus, W., Ein meditatives Streßbewältigungsprogramm bei psychosomatischen Patienten. In: Psychotherapie, Psychosomatik, Medizinische Psychologie, Heft 12, Dezember 1992, S. 409-448
- º Störmer-Labonté, M., Streß und Streßbewältigung in meditativer Sicht: Die implizite Streßtheorie der Nyingma Psychologie auf dem Hintergrund der transaktionalen Streßtheorie von Lazarus. Forschungsbericht Nr. 77, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1991
- º Machemer, P., Psychotherapie und Meditation - Zur Verbindung von Gestalttherapie und Kum Nye. In: Integrative Therapie, 3/1991, S. 228-253
- º Machemer, P., Störmer-Labonté, M., Überlegungen, Erfahrungen und Untersuchungen zur Kum Nye Entspannung. Universität Osnabrück, 1989
- º Störmer-Labonté, M., Machemer, P., Pilot-Studie zur Entspannung in der Herzinfarktrehabilitation. Forschungsbericht Nr. 65, FB Psychologie der Universität Osnabrück, 1988