Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Onzichtbaar: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Onzichtbaar''' is een toestand waarin iets niet [[zien|gezien]] kan worden. De term wordt vooral gebruikt in fictie en [[sciencefiction]]werken, waarin een voorwerp of persoon letterlijk niet meer te zien is. De effecten van onzichtbaarheid kunnen echter ook in werkelijkheid worden bereikt, vooral in de [[natuurkunde]]. | '''Onzichtbaar''' is een toestand waarin iets niet [[zien|gezien]] kan worden. De term wordt vooral gebruikt in [[fictie]] en [[sciencefiction]]werken, waarin een [[voorwerp]] of [[persoon]] [[letterlijk]] niet meer te [[zien]] is. De effecten van onzichtbaarheid kunnen echter ook in [[werkelijkheid]] worden bereikt, vooral in de [[natuurkunde]]. | ||
== Theorie == | == Theorie == | ||
Voorwerpen worden gezien door middel van licht in het [[Zichtbaar licht|zichtbare spectrum]] dat op het voorwerp valt. Dit licht wordt dan deels geabsorbeerd, en deels teruggekaatst, waarna men via het teruggekaatste licht het voorwerp ziet. De meest natuurlijke vorm van onzichtbaarheid is als een voorwerp geen licht terugkaatst of absorbeert, maar licht gewoon doorlaat. Dit wordt ook wel [[transparantie (optiek)|transparantie]] genoemd. Transparantie komt bij een aantal natuurlijke voorwerpen voor, maar geen enkel voorwerp is echt 100% transparant. | Voorwerpen worden gezien door middel van licht in het [[Zichtbaar licht|zichtbare spectrum]] dat op het voorwerp valt. Dit licht wordt dan deels [[absorptie|geabsorbeerd]], en deels teruggekaatst, waarna men via het teruggekaatste licht het voorwerp ziet. De meest natuurlijke vorm van onzichtbaarheid is als een voorwerp geen licht terugkaatst of absorbeert, maar licht gewoon doorlaat. Dit wordt ook wel [[transparantie (optiek)|transparantie]] genoemd. Transparantie komt bij een aantal natuurlijke voorwerpen voor, maar geen enkel voorwerp is echt 100% transparant. | ||
Zichtbaarheid hangt ook af van het oog van de kijker en/of de | Zichtbaarheid hangt ook af van het [[oog (zintuig)|oog]] van de [[kijker]] en/of de [[instrument]]en die worden gebruikt. Daarom kan een voorwerp voor bepaalde [[mensen]] of [[dier]]en “onzichtbaar” zijn. | ||
== Onzichtbaar door de omgeving == | == Onzichtbaar door de omgeving == | ||
Een voorwerp kan worden geclassificeerd als “onzichtbaar” als het door een oorzaak uit de directe omgeving van dat voorwerp niet waarneembaar is met gewoon zicht. Een voorwerp dat normaal wel zichtbaar is kan worden geclassificeerd als onzichtbaar wanneer: | Een voorwerp kan worden [[classificatie|geclassificeerd]] als “onzichtbaar” als het door een oorzaak uit de directe omgeving van dat voorwerp niet waarneembaar is met gewoon zicht. Een voorwerp dat normaal wel zichtbaar is kan worden geclassificeerd als onzichtbaar wanneer: | ||
*Het voorwerp ergens achter staat | *Het voorwerp ergens achter staat | ||
*Het voorwerp dezelfde kleur heeft als de achtergrond ([[camouflage]]) | *Het voorwerp dezelfde [[kleur]] heeft als de achtergrond ([[camouflage]]) | ||
*Het voorwerp in een omgeving staat die te donker of te licht is. | *Het voorwerp in een omgeving staat die te [[donker]] of te licht is. | ||
*Als het voorwerp in de [[Blinde vlek (biologie)|blinde vlek]] van de kijker staat. | *Als het voorwerp in de [[Blinde vlek (biologie)|blinde vlek]] van de kijker staat. | ||
== Onzichtbaarheid in de natuurkunde == | == Onzichtbaarheid in de natuurkunde == | ||
Volgens de [[natuurkunde]] kan een voorwerp onzichtbaar worden als: | Volgens de [[natuurkunde]] kan een voorwerp onzichtbaar worden als: | ||
*Het zo massief is dat de [[ontsnappingssnelheid]] van het voorwerp groter is dan de [[lichtsnelheid]] (zulke voorwerpen worden [[zwart gat|zwarte gaten]] genoemd). | *Het zo [[massief]] is dat de [[ontsnappingssnelheid]] van het voorwerp groter is dan de [[lichtsnelheid]] (zulke voorwerpen worden [[zwart gat|zwarte gaten]] genoemd). | ||
*Het voorwerp transparant is (zoals [[lucht]] en veel andere | *Het voorwerp [[transparant]] is (zoals [[lucht]] en veel andere [[gas]]sen). | ||
*Het voorwerp licht uitzendt of terugkaatst met een [[golflengte]] van buiten het zichtbare spectrum (zoals [[straling]]). | *Het voorwerp licht uitzendt of terugkaatst met een [[golflengte]] van buiten het zichtbare spectrum (zoals [[straling]]). | ||
*Het voorwerp dezelfde [[brekingsindex]] heeft als zijn omgeving. | *Het voorwerp dezelfde [[brekingsindex]] heeft als zijn omgeving. | ||
| Regel 26: | Regel 24: | ||
== Onzichtbaarheid door technologie == | == Onzichtbaarheid door technologie == | ||
Met behulp van technologie kunnen objecten onzichtbaar worden gemaakt: | Met behulp van [[technologie]] kunnen objecten onzichtbaar worden gemaakt: | ||
* Met behulp van een real-timeafbeelding geprojecteerd op een draagbaar display kan een doorkijkeffect worden bereikt. Dit wordt ook wel [[actieve camouflage]] genoemd. | * Met behulp van een real-timeafbeelding geprojecteerd op een draagbaar display kan een doorkijkeffect worden bereikt. Dit wordt ook wel [[actieve camouflage]] genoemd. | ||
*[[Stealth (techniek)|Stealth]] wordt vaak omschreven als “onzichtbaar op een [[radar]]”. | *[[Stealth (techniek)|Stealth]] wordt vaak omschreven als “onzichtbaar op een [[radar]]”. | ||
*In de filmindustrie worden mensen, voorwerpen of achtergronden soms voor de camera onzichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met [[chroma key]]. | *In de [[filmindustrie]] worden mensen, voorwerpen of achtergronden soms voor de [[camera]] onzichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met [[chroma key]]. | ||
== Onzichtbaarheid in fictie == | == Onzichtbaarheid in fictie == | ||
| Regel 38: | Regel 36: | ||
In sciencefiction is onzichtbaarheid vaak lastig te bereiken, en in veel gevallen niet meer terug te draaien. | In sciencefiction is onzichtbaarheid vaak lastig te bereiken, en in veel gevallen niet meer terug te draaien. | ||
Meestal worden | Meestal worden [[personage]]s in deze verhalen geheel onzichtbaar, inclusief al hun kleren, maar in het boek van Wells blijven de kleren zichtbaar, zodat de man naakt moet zijn om echt onzichtbaar te zijn. | ||
Ook in het kinderboek ''Invisible'' (''De magische cirkel'') van [[Robert Swindells]] blijven de kleren zichtbaar. | Ook in het kinderboek ''Invisible'' (''De magische cirkel'') van [[Robert Swindells]] blijven de kleren zichtbaar. | ||
Verder komt het voor dat iemand niet voor iedereen onzichtbaar is. | Verder komt het voor dat iemand niet voor iedereen onzichtbaar is. | ||
De drager van de [[Ene Ring]] uit ''[[In de Ban van de Ring]]'' wordt onzichtbaar, maar hij is juist beter zichtbaar voor de [[Nazgûl]] en ook voor [[Tom Bombadil]] blijft hij zichtbaar. | De drager van de [[Ene Ring]] uit ''[[In de Ban van de Ring]]'' wordt onzichtbaar, maar hij is juist beter zichtbaar voor de [[Nazgûl]] en ook voor [[Tom Bombadil]] blijft hij zichtbaar. | ||
De kinderen uit ''Invisible'' zijn alleen onzichtbaar voor de buitenwereld, niet voor elkaar | De kinderen uit ''Invisible'' zijn alleen onzichtbaar voor de [[buitenwereld]], niet voor elkaar. | ||
Ten slotte komt het voor dat iemand onzichtbaar is maar wel een zichtbare [[schaduw]] heeft, zodat hij opvalt als hij in de [[zon]] loopt. | |||
==Externe links== | ==Externe links== | ||
| Regel 61: | Regel 54: | ||
{{commons|Invisible}} | {{commons|Invisible}} | ||
[[Categorie:Optica]] | [[Categorie:Optica]] | ||
[[categorie:Perceptie]] | |||
Huidige versie van 14 aug 2010 om 13:53
Onzichtbaar is een toestand waarin iets niet gezien kan worden. De term wordt vooral gebruikt in fictie en sciencefictionwerken, waarin een voorwerp of persoon letterlijk niet meer te zien is. De effecten van onzichtbaarheid kunnen echter ook in werkelijkheid worden bereikt, vooral in de natuurkunde.
Theorie
Voorwerpen worden gezien door middel van licht in het zichtbare spectrum dat op het voorwerp valt. Dit licht wordt dan deels geabsorbeerd, en deels teruggekaatst, waarna men via het teruggekaatste licht het voorwerp ziet. De meest natuurlijke vorm van onzichtbaarheid is als een voorwerp geen licht terugkaatst of absorbeert, maar licht gewoon doorlaat. Dit wordt ook wel transparantie genoemd. Transparantie komt bij een aantal natuurlijke voorwerpen voor, maar geen enkel voorwerp is echt 100% transparant.
Zichtbaarheid hangt ook af van het oog van de kijker en/of de instrumenten die worden gebruikt. Daarom kan een voorwerp voor bepaalde mensen of dieren “onzichtbaar” zijn.
Onzichtbaar door de omgeving
Een voorwerp kan worden geclassificeerd als “onzichtbaar” als het door een oorzaak uit de directe omgeving van dat voorwerp niet waarneembaar is met gewoon zicht. Een voorwerp dat normaal wel zichtbaar is kan worden geclassificeerd als onzichtbaar wanneer:
- Het voorwerp ergens achter staat
- Het voorwerp dezelfde kleur heeft als de achtergrond (camouflage)
- Het voorwerp in een omgeving staat die te donker of te licht is.
- Als het voorwerp in de blinde vlek van de kijker staat.
Onzichtbaarheid in de natuurkunde
Volgens de natuurkunde kan een voorwerp onzichtbaar worden als:
- Het zo massief is dat de ontsnappingssnelheid van het voorwerp groter is dan de lichtsnelheid (zulke voorwerpen worden zwarte gaten genoemd).
- Het voorwerp transparant is (zoals lucht en veel andere gassen).
- Het voorwerp licht uitzendt of terugkaatst met een golflengte van buiten het zichtbare spectrum (zoals straling).
- Het voorwerp dezelfde brekingsindex heeft als zijn omgeving.
Met behulp van metamaterialen zou in theorie een willekeurig voorwerp onzichtbaar gemaakt kunnen worden.
Onzichtbaarheid door technologie
Met behulp van technologie kunnen objecten onzichtbaar worden gemaakt:
- Met behulp van een real-timeafbeelding geprojecteerd op een draagbaar display kan een doorkijkeffect worden bereikt. Dit wordt ook wel actieve camouflage genoemd.
- Stealth wordt vaak omschreven als “onzichtbaar op een radar”.
- In de filmindustrie worden mensen, voorwerpen of achtergronden soms voor de camera onzichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met chroma key.
Onzichtbaarheid in fictie
Onzichtbaarheid speelt een grote rol in veel verhalen, vooral uit het sciencefiction- of fantasy-genre. In deze verhalen worden mensen of voorwerpen vaak onzichtbaar gemaakt door middel van een magisch of futuristisch hulpmiddel. Een bekend voorbeeld hiervan is het boek The invisible man (De onzichtbare man) van H.G. Wells, waarin een man een formule uitvindt die zijn brekingsindex verandert zodat hij onzichtbaar wordt. In fantasyverhalen wordt de onzichtbaarheid meestal vrijwillig geactiveerd en gedeactiveerd met een spreuk of hulpmiddel. Een voorbeeld hiervan is de onzichtbaarheidsmantel uit de Harry Potter-verhalen.
In vele sprookjes en mythologiën komen voorwerpen voor waarmee onzichtbaarheid kan worden bereikt, ook in de sprookjes De koning van de gouden berg en De raaf beschreven door de gebroeders Grimm in hun Kinder- und Hausmärchen. Al in de Griekse mythologie kwamen dit soort voorwerpen voor (de helm van Hades, enkele versies van verhalen over Perseus die - met de helm van Athena - Medusa verslaat). In de Noordse (huliðshjálmr van de Noorse dwergen en Fafnir's helm) en Welshe mythologie (Caswallawn) komt een onzichtbaarheidsmantel voor. Zie ook Aegis.
In sciencefiction is onzichtbaarheid vaak lastig te bereiken, en in veel gevallen niet meer terug te draaien.
Meestal worden personages in deze verhalen geheel onzichtbaar, inclusief al hun kleren, maar in het boek van Wells blijven de kleren zichtbaar, zodat de man naakt moet zijn om echt onzichtbaar te zijn. Ook in het kinderboek Invisible (De magische cirkel) van Robert Swindells blijven de kleren zichtbaar.
Verder komt het voor dat iemand niet voor iedereen onzichtbaar is. De drager van de Ene Ring uit In de Ban van de Ring wordt onzichtbaar, maar hij is juist beter zichtbaar voor de Nazgûl en ook voor Tom Bombadil blijft hij zichtbaar. De kinderen uit Invisible zijn alleen onzichtbaar voor de buitenwereld, niet voor elkaar.
Ten slotte komt het voor dat iemand onzichtbaar is maar wel een zichtbare schaduw heeft, zodat hij opvalt als hij in de zon loopt.
Externe links
- Shoot-Through, Invisible, Self-Healing Shields: Darpa Goal
- Light Fantastic: Flirting With Invisibility
- Invisibility in the real world.
- Info on "stealth suit"
- Metamaterial Technology for Invisibility
Vrije mediabestanden over Invisible op Wikimedia Commons