Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Teamim: verschil tussen versies
(cat) |
(wijziging +stukjes uit http://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cantillation_h%C3%A9bra%C3%AFque&oldid=77649014 #Système de cantillation poétique + #Systèmes de cantillation hébraïque) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
<!---[[Bestand:Example of biblical Hebrew trope.svg|thumb|300px|right|[[Genesis (boek)|Genesis]] 1:9: ''God zei: ‘Het water onder de hemel moet naar één plaats stromen.’'' (Letters in zwart, [[Vocalisatie (schrift)|vocalisatie]] in <span style = "color: #FF0000;">rood</span>, teamim (zangaanwijzingen) in <span style = "color: #0000FF;">blauw</span>)]]---> | <!---[[Bestand:Example of biblical Hebrew trope.svg|thumb|300px|right|[[Genesis (boek)|Genesis]] 1:9: ''God zei: ‘Het water onder de hemel moet naar één plaats stromen.’'' (Letters in zwart, [[Vocalisatie (schrift)|vocalisatie]] in <span style = "color: #FF0000;">rood</span>, teamim (zangaanwijzingen) in <span style = "color: #0000FF;">blauw</span>)]]---> | ||
'''Teamim''' ([[Hebreeuws]]: {{Heb|טעמי המקרא}} ''ta‘amei ha-mikra'' of kortweg {{Heb|טעמים}} ''te‘amim''; in het [[Jiddisch]] en Engels: ''trope'') zijn tekens in de [[Masoreten|masoretische]] tekst van de [[Hebreeuwse Bijbel]] (Tenach), die aanvullend op de [[Vocalisatie (schrift)|klinkertekens]] (''nikoed'') aan de [[Medeklinker|consonant]]en worden toegevoegd om de muzikale voordracht of ''cantillatie'' van de Bijbeltekst in de [[Jodendom|Joodse]] [[synagoge]]diensten aan te geven. Ze heten daarom ook of '''cantillatietekens'''. | |||
De in totaal 48 teamim staan | De teamim en de klinkertekens werden in de middeleeuwen door de [[Masoreten]] vastgelegd (zie ook [[Hebreeuws alfabet]]). Sommige van deze tekens werden in de middeleeuwse handschriften van de [[Misjna]] gebruikt. Er zijn in totaal 48 verschillende teamim-tekens. | ||
Bijna alle teamim staan bij de beklemtoonde lettergrepen, zodat ze ook het woordaccent aangeven. | |||
De teamim dienden oorspronkelijk als [[interpunctie]]tekens en zijn daardoor ook voor het begrijpen van de tekst van belang. Door een verbindende of een scheidende betekenis geven ze de logische (syntactische) relaties in de zin aan, zoals komma’s, puntkomma’s en punten. Dikwijls gaat dat gepaard met een verandering van de klemtoon en de uitspraak van het woord waarbij deze tekens staan. Dit werd daarom eveneens schriftelijk vastgelegd, bijvoorbeeld door verlengde klinkers bij sterk scheidende teamim. Deze vormen worden ''pausale vormen'' genoemd, omdat zij tot verandering van de spreekpauzes leiden, bijvoorbeeld aan het einde van een zin.<ref>{{Aut|Gesenius, Wilhelm}}, ''Hebräische Grammatik.'' Volledig herzien door Emil Kautzsch. Leipzig 1909. Georg Olms, Hildesheim en anderen. 1995, ISBN 3-487-00325-2.</ref> | De teamim dienden oorspronkelijk als [[interpunctie]]tekens en zijn daardoor ook voor het begrijpen van de tekst van belang. Door een verbindende of een scheidende betekenis geven ze de logische (syntactische) relaties in de zin aan, zoals komma’s, puntkomma’s en punten. Dikwijls gaat dat gepaard met een verandering van de klemtoon en de uitspraak van het woord waarbij deze tekens staan. Dit werd daarom eveneens schriftelijk vastgelegd, bijvoorbeeld door verlengde klinkers bij sterk scheidende teamim. Deze vormen worden ''pausale vormen'' genoemd, omdat zij tot verandering van de spreekpauzes leiden, bijvoorbeeld aan het einde van een zin.<ref>{{Aut|Gesenius, Wilhelm}}, ''Hebräische Grammatik.'' Volledig herzien door Emil Kautzsch. Leipzig 1909. Georg Olms, Hildesheim en anderen. 1995, ISBN 3-487-00325-2.</ref> | ||
De belangrijkste teamim voor de weergave van de interpunctie zijn de „keizers” (''sof pasoek'' aan het einde van een | De belangrijkste teamim voor de weergave van de interpunctie zijn de „keizers” (''sof pasoek'' aan het einde van een vers; ''atnach'' of ''etnachta'' in het midden van een vers) en de „koningen” (de eerste daarvan in het halfvers is meestal een ''saqef qaton'' en geeft het midden van het halfvers aan). | ||
== Het poëtische cantillatiesysteem == | |||
Het boven beschreven cantillatiesysteem is het '''prozaïsche''' systeem en wordt het meest gebruikt in de masoretische tekst. Tweeëntwintig boeken van de [[Hebreeuwse Bijbel]] (Tenach) bevatten deze cantillatie. | |||
In het boek der [[Psalmen]], de [[Spreuken]] en het boek [[Job (boek)|Job]] wordt een ander systeem gebruikt: het '''poëtische''' cantillatiesyteem. De meeste tekens van het poëtische cantillatiesysteem lijken identiek aan de tekens van het prozaïsche systeem, maar hun functie is helemaal verschillend. Slechts enkele tekens xorden op dezelfde manier gebruikt als in de rest van de Hebreeuwse Tenach. De verhalende delen aan het begin en het einde van het boek Job gebruiken het ’normale’, ’prozaïsche’ systeem, maar het hoofddeel van het boek gebruikt de poëtische cantillatie. | |||
== Zie ook == | == Zie ook == | ||
Versie van 31 jul 2012 19:37
Teamim (Hebreeuws: טעמי המקרא ta‘amei ha-mikra of kortweg טעמים te‘amim; in het Jiddisch en Engels: trope) zijn tekens in de masoretische tekst van de Hebreeuwse Bijbel (Tenach), die aanvullend op de klinkertekens (nikoed) aan de consonanten worden toegevoegd om de muzikale voordracht of cantillatie van de Bijbeltekst in de Joodse synagogediensten aan te geven. Ze heten daarom ook of cantillatietekens.
De teamim en de klinkertekens werden in de middeleeuwen door de Masoreten vastgelegd (zie ook Hebreeuws alfabet). Sommige van deze tekens werden in de middeleeuwse handschriften van de Misjna gebruikt. Er zijn in totaal 48 verschillende teamim-tekens.
Bijna alle teamim staan bij de beklemtoonde lettergrepen, zodat ze ook het woordaccent aangeven.
De teamim dienden oorspronkelijk als interpunctietekens en zijn daardoor ook voor het begrijpen van de tekst van belang. Door een verbindende of een scheidende betekenis geven ze de logische (syntactische) relaties in de zin aan, zoals komma’s, puntkomma’s en punten. Dikwijls gaat dat gepaard met een verandering van de klemtoon en de uitspraak van het woord waarbij deze tekens staan. Dit werd daarom eveneens schriftelijk vastgelegd, bijvoorbeeld door verlengde klinkers bij sterk scheidende teamim. Deze vormen worden pausale vormen genoemd, omdat zij tot verandering van de spreekpauzes leiden, bijvoorbeeld aan het einde van een zin.[1]
De belangrijkste teamim voor de weergave van de interpunctie zijn de „keizers” (sof pasoek aan het einde van een vers; atnach of etnachta in het midden van een vers) en de „koningen” (de eerste daarvan in het halfvers is meestal een saqef qaton en geeft het midden van het halfvers aan).
Het poëtische cantillatiesysteem
Het boven beschreven cantillatiesysteem is het prozaïsche systeem en wordt het meest gebruikt in de masoretische tekst. Tweeëntwintig boeken van de Hebreeuwse Bijbel (Tenach) bevatten deze cantillatie.
In het boek der Psalmen, de Spreuken en het boek Job wordt een ander systeem gebruikt: het poëtische cantillatiesyteem. De meeste tekens van het poëtische cantillatiesysteem lijken identiek aan de tekens van het prozaïsche systeem, maar hun functie is helemaal verschillend. Slechts enkele tekens xorden op dezelfde manier gebruikt als in de rest van de Hebreeuwse Tenach. De verhalende delen aan het begin en het einde van het boek Job gebruiken het ’normale’, ’prozaïsche’ systeem, maar het hoofddeel van het boek gebruikt de poëtische cantillatie.
Zie ook
Weblinks
- (en) http://bible.ort.org/books/cant4.asp biedt een inleiding tot de in de Asjkenazische ritus gebruikelijke muzikale voordracht in de synagogedienst.
- (en) Cantillation, Engels Wikipedia-artikel
- (fr) Franse Wikipedia
Bronnen, noten en/of referenties
|