Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zigeuner
Zigeuner is een sinds de vroege 15e eeuw aantoonbare term, vermoedelijk afkomstig uit het Byzantijns Grieks, als verzamelbegrip voor bepaalde bevolkingsgroepen.
De term is verbonden aan stereotypen en vooroordelen en wordt tegenwoordig in officieel taalgebruik meestal als politiek incorrect vermeden.
Term
Het begrip ’zigeuner‘ is vermoedelijk afkomstig van het Byzantijns Griekse woord Ἀθίγγανος, athínganos (latere variant: atsínganos), wat „onaantastbaar” betekent. Deze benaming, die werd gebruikt voor een religieuze beweging in Frygië in de 9e eeuw, werd later door de Byzantijnen blijkbaar toegepast op de immigrerende Roma.[1] Het woord is ook nog herkenbaar in het Franse Tsiganes.
Vroeger bestond de wijdverspreide opvatting dat zij een soort rondreizende Egyptenaren waren, een mening die tot in de 20e eeuw bleef hangen. In verscheidene talen is hieruit een benaming voor hen gegroeid, zoals in het Engels Gypsy (of Gipsy), het Spaans Gitano, Frans Gitan, wat uiteindelijk afkomstig is van het Griekse Αἰγύπτιοι (Aigyptioi), „Egyptenaren”. De Engelsman Andrew Boorde had inderdaad in Egypte Roma smeden ontmoet, en gaf in 1542 over hun taal een taalgidsje uit: The fyrst book of the introduction of knowledge. De voorbeeldzinnetjes lijken qua woordenschat en grammatica nog op het Romani van 500 jaar later.[1]
De term ’zigeuner’ wordt door velen als denigrerend beschouwd, onder meer omdat Adolf Hitler en het nationaalsocialisme de ’zigeuners’ vervolgde. Vandaag gebruikt men vaak de benaming Roma, of Sinti en Roma, en wordt het woord ’zigeuner’ in officieel taalgebruik vaak vermeden als politiek incorrect. De Duitse fotograaf en auteur Rolf Bauerdick, die in vele landen fotoreportages maakte over de ’zigeuners’, vindt dit zogenaamd ’politiek correct’ taalgebruik onjuist. Sommige ’zigeuners’ geven de voorkeur aan de term ’zigeuner’.[2] Soms is de slechte reputatie die rond het woord ’zigeuner’ hing, overgegaan op het woord ’Roma’, waardoor sommige ’zigeuners’ zich daarvan distantiëren.[3]
Zie ook
Literatuur
- Willems, Willem Hendrik, Op zoek naar de ware zigeuner: zigeuners als studieobject tijdens de Verlichting, de Romantiek en het Nazisme, van Arkel, 1995.
- Vossen, Rüdiger, en Wolf Dietrich, Zigeuner: Roma, Sinti, Gitanos, Gypsies zwischen Verfolgung und Romantisierung: Katalog zur Ausstellung „Zigeuner zwischen Romantisierung und Verfolgung – Roma, Sinti, Manusch, Calé in Europa“ des Hamburgischen Museums für Völkerkunde. No. 34135. Ullstein Berlin, 1983.
- Hannah Illger, „Zigeuner“ oder Sinti und Roma?: Stereotypen und Vorurteile
- Die Welt, 12 januari 2012, Wir sind Zigeuner und das Wort ist gut