Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Voortplanting (biologie)
Voortplanting, ook wel reproductie genoemd, is het proces waarbij een levend wezen voor het voortbestaan van de soort zorgt.
De twee belangrijkste vormen van voortplanting zijn:
- Geslachtelijke of seksuele voortplanting: een proces waarbij verschillende organismen van een soort een combinatie maken van hun genetische materiaal (DNA) en daarmee een jong individu creëren.
- Ongeslachtelijke voortplanting of aseksuele voortplanting: een proces waarbij een enkel organisme van een soort een kopie van zichzelf maakt. Het enige genetische verschil tussen de twee individuen die dan ontstaan wordt veroorzaakt door mutaties.
Sommige wezens, zoals de mens (geslachtsrijp na de puberteit), produceren weinig jongen. Andere planten zich veel sneller voort, maar als de jongen niet met een speciale behandeling worden beschermd sterven de meesten van hen voordat ze volwassen worden. Een konijn (geslachtsrijp na 8 maanden) kan 10-30 jongen per jaar voortbrengen. Een krokodil (geslachtsrijp na 15 jaar) kan 50 jongen per jaar voortbrengen. Een fruitvliegje (geslachtsrijp na 10-14 dagen) kan 900 nakomelingen krijgen.
De drijvende kracht achter de evolutie naar minder nakomelingen is dat deze organismen meer tijd aan de bescherming van het nageslacht kunnen besteden: minder nakomelingen die sterker zijn garanderen meer het voortbestaan van de soort.
Bij vissen en inktvissen is er sprake van een alternatieve voortplantingsstrategie met satellietmannetjes, ze lijken uiterlijk op vrouwtjes en trachten ook in gedrag op vrouwtjes te lijken. Zodoende kunnen ze voorbij een mannetje glippen en met zijn vrouwtje(s) paren.
Gametogonie is een soort voortplanting waarbij versmelting optreedt van twee geslachtscellen (de bevruchting), meestal afkomstig van verschillende individuen. Dit komt voor bij planten, dieren en de mens.
Enkele bijzondere vormen van voortplanting in de natuur zijn maagdelijke voortplanting, waarbij er wel een paring plaatsvindt maar alleen eigen lichaamscellen worden gebruikt door het vrouwtje. Een meer ontwikkelde vorm hiervan is gynandromorfisme, waarbij vrouwtjes op mannetjes lijken en vice versa. Bij veel weekdieren is tweeslachtigheid normaal, zoals bij de slakken. Zij bevruchten bij de paring elkaar.
Zie ook
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Reproduction op Wikimedia Commons.
| Menselijke orgaansystemen |
|---|