Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Tohoe wabohoe
Tohoe wabohoe (Hebreeuws: תֹהוּ וָבֹהוּ, tōhū ṿāṿōhū; letterlijk „woest en leeg”) betekent in het Nederlands een toestand van chaos of verwarring.
De term is afkomstig uit het Hebreeuws.
Het eerste boek van de Bijbel, Genesis, begint met de woorden:
- In het begin schiep God de hemel en de aarde.
De aarde nu was tohoe vavohoe.
—Genesis 1:1-2 (HSV)
... Dit werd in Nederlandse Bijbelvertalingen meestal weergegeven als „woest en leeg”. Het woord tohoe duidt op de „woestheid”, d.w.z. onherbergzaamheid, (zoals een woestenij); het woord bohoe of vohoe op de leegte. De Groot Nieuws Bijbel vertaalde het als „onherbergzaam en verlaten” en de Nieuwe Bijbelvertaling als „woest en doods”.
Het woord tohoe komt twintig keer voor in de Hebreeuwse Bijbel. Het woord vohoe (bohoe) komt slechts drie keer voor (Gen 1:2, Jes 34:11, Jer 4:23); steeds in samenhang met het woord tohoe.
In het boek Jeremia (Jer 4:23 (HSV)) staat de uitdrukking in de zin: „Ik zag het land, en zie, het was toehoe vavohoe”. In vers 26 staat onder andere: „het vruchtbare land was woestijn, en al zijn steden waren afgebroken”. De passages in dit hoofdstuk beschrijven een toestand van chaos en verwarring na een oorlog. Of de tekst uit Jeremia ook verwijst naar het scheppingsverslag, blijft een open vraag. Eventueel heeft de zinsnede hier een geestelijke toepassing: tohoe en vohoe betekenen dan een „geestelijke onherbergzaamheid” en een „geestelijke leegte” (zoals het gebrek aan geestelijke leiding en het gebrek aan geestelijk [spiritueel] actieve inwoners).
Hedendaagse betekenis
De uitdrukking ging een eigen leven leiden en wordt nu in het Nederlands gebruikt in de betekenis van een chaotische toestand.
In andere talen
De uitdrukking is niet alleen opgenomen in het Nederlands, maar ook in andere moderne talen. In het Duits betekent Tohuwabohu eveneens een chaos. In het Frans is tohu-bohu een uitdrukking voor „verwarring” of „commotie”. Als tohuvabohu wordt het in dezelfde betekenis ook gebruikt in het Ests en het Hongaars.
Weblinks
- Genootschap Onze Taal, Woordpost, 17 april 2014, https://onzetaal.nl/uploads/nieuwsbrieven/tohoewabohoe.html
- Vermelding in: Jac. van Ginneken, Handboek der Nederlandsche taal. Deel II. De sociologische structuur onzer taal II, 1914. op dbnl.org
