RWS Directie Wegen

De RWS Directie Wegen was (wanneer de voorlopers worden meegerekend) van 1923 tot 1981 een specialistische dienst van de Rijkswaterstaat, opgericht voor en belast met de aanleg van het autosnelwegennet in Nederland.

Geschiedenis van de organisatie

De groeiende populariteit van de auto aan het begin van de 20e eeuw maakte duidelijk dat het rijkswegennet, dat dateerde uit de Napoleontische tijd drastisch verbetering behoefde. Minister Lely voorzag als eerste een grote toekomst voor de automobiel. In 1915 stelde Lely voor de belangrijkste en drukste verbindingen te verbeteren. Door de uitgebroken eerste wereldoorlog strandde zijn voorstel door benzine- en geldgebrek.

Toch werd al vanaf 1920 binnen de Rijkswaterstaat nieuwe kennis over wegen, infrastructuurplanning en mobiliteit opgebouwd. Daartoe op 1 juli 1923 het District Wegentechniek ingesteld, één van de eerste specialistische diensten. Eén van de producten van dit district was het uitbrengen van het eerste Rijkswegenplan in 1927. Dit plan was de aanzet van de modernisering van het net van Rijkswegen. De taak van het nieuwe district was zowel de planning en uitvoering van nieuwe projecten (Rijksweg 12 werd als eerste aangepakt) als de ontwikkeling van kennis op het gebied van materialen en van grote rivierkruisingen.

Al in 1927 kwam uit het District Wegentechniek het Rijkswegenbouwlaboratorium voort (officiële naam het Laboratorium voor Chemisch-Technologisch onderzoek voor bouwstoffen voor de wegenbouw. Voor het ontwerp en de bouw van de vele rivierkruisingen werd in 1928 binnen het District Wegentechniek een apart Bruggenbureau - de start van de latere Directie Bruggen - opgericht. Eind 1929 werd de naam van het district Directie Wegenverbetering.

De ontwikkeling van de wegen- en bruggenbouw in de jaren dertig ging zo snel dat de organisatieaanpassingen ook snel gingen. In 1936 werd de Directie Wegenverbetering gesplitst in een Directie Bruggen en een district Nieuwe Wegen. De Rijkswegenplannen 1932 en 1938 voorzagen in de aanleg van een zo groot aantal autosnelwegen dat het district Nieuwe Wegen in 1937 gesplitst werd in twee districten (Nieuwe Wegen I en Nieuwe Wegen II). Tijdens de Duitse bezetting in 1941 moest voor de aanleg van het voor de Duitsers zo belangrijke Hazepad een derde district opgericht worden. Dit district werd een directie: Directie Nieuwe Wegen III. Na de oorlog zou deze directie in 1946 met de andere twee districten fuseren tot de Directie Wegen.

Deze directie heeft tot 1981 bestaan en heeft een groot deel van de uitbouw van het autosnelwegennet gerealiseerd. In februari 1981 werden de taken overgeheveld naar de regionale directies.

Leiding van de organisatie

De leiding van een dienst van de Rijkswaterstaat is normaliter in handen van een hoofdingenieur-directeur. De verschillende managers van de specialistische dienst voor Wegen waren:

nr	naam	van	tot	rang	opmerkingen
	District Wegentechniek
1	ir.G.J. van der Broek	1 juli 1923	1 nov 1929	hoofdingenieur
		16 aug 1927		Rijkswegenbouwlaboratorium afgesplitst
		1 mei 1928		oprichting Bruggenbureau binnen district Wegentechniek
	ir.G.J. van der Broek	1 nov 1929	1 jan 1930	hoofdingenieur-directeur
	Directie Wegenverbetering
	ir.G.J. van der Broek	1 jan 1930	† 6 okt 1935	hoofdingenieur-directeur
2	dr.ir.L.R. Wentholt	1 dec 1935	1 mei 1936	hoofdingenieur-directeur
		1 mei 1936		Directie Bruggen afgesplitst
	District Nieuwe Wegen
3	ir.L.J.A. Bergansius	1 mei 1936	1 apr 1937	hoofdingenieur

meerdere districten

district Nieuwe Wegen I

nr	naam	van	tot	rang	opmerkingen
	ir.L.J.A. Bergansius	1 apr 1937	1 jan 1941	hoofdingenieur
	ir.T.H. van Wisselingh	1 jan 1941	1 febr 1946	hoofdingenieur
		1 febr 1946		fusie met Nieuwe Wegen II en III tot Directie Wegen

district Nieuwe Wegen II

nr	naam	van	tot	rang	opmerkingen
	ir.M. le Cosquino de Bussy	1 apr 1937	21 jan 1944	hoofdingenieur
	ir.L.J.A. Bergansius	21 jan 1944	1 febr 1946	hoofdingenieur	waarnemend, teven in NW I
		1 febr 1946		fusie met Nieuwe Wegen I en III tot Directie Wegen

Directie Nieuwe Wegen III en Directie Wegen

nr	naam	van	tot	rang	opmerkingen
	Directie Nieuwe Wegen III
	ir.L.J.A. Bergansius	1 jan 1941	11 febr 1944	hoofdingenieur-directeur
	ir.P.J. van Voorst Vader	11 febr 1944	1 mrt 1946	hoofdingenieur-directeur	waarnemend als hid Gelderland
	Directie Wegen
	ir.L.J.A. Bergansius	1 mrt 1946	1 apr 1954	hoofdingenieur-directeur
4	ir.H.C.P. de Bruin	1 apr 1954	1 mei 1956	hoofdingenieur-directeur
5	ir.J.C.N. Ringeling	1 nov 1956	1 sept 1962	hoofdingenieur-directeur
6	ir.A.G. Quack	1 sept 1962	1 dec 1972	hoofdingenieur-directeur
7	ir.C.J.H. Oudshoorn	1 dec 1972	16 febr 1981	hoofdingenieur-directeur
		16 febr 1981		Directie Wegen opgeheven, taken naar regionale directies

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties De eerste versie van dit artikel is gebaseerd op de publicatie ir.J.R. Hoogland, Ingenieur van den Waterstaat, Geschiedenis van de organisatie van de Rijkswaterstaat en zijn managers, Den Haag, 2010, Interne publicatie Rijkswaterstaat Dirk Maarten Ligtermoet, Beleid en Planning in de Wegenbouw, RWS-reeks Historische publicaties no.51, Den Haag 1990