Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Koriander

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
rel=nofollow

Koriander (Coriandrum sativum) is een eenjarige plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). De plant wordt gebruikt als geneeskrachtige plant en als specerij. Het is de enige soort in het geslacht Coriandrum.

Naamgeving

De naam coriandrum en koriander zijn afgeleid van de Griekse woorden koris (wantse) en amon of aneson (anijs).[1] De plant wordt ook wel ’wantsenkruid’ genoemd, en via de Indonesische keuken kennen we het ook als ’ketoembar’.

Toepassingen

Culinair

Koriander wordt vaak gebruikt in de keukens van het Midden-Oosten, Middellands Zeegebied, India, Indonesië en andere Zuidoost-Aziatische landen, China, Latijns-Amerika en Afrika.

Alle delen van de plant zijn eetbaar, maar vooral de verse bladeren en de gedroogde zaden worden in de keuken gebruikt. De smaak van de zaden en van de verse bladeren is sterk verschillend. Sommigen beschrijven de smaak als een lichte zeepsmaak; voor anderen lijkt de smaak op peterselie, maar met meer citroeninvloeden. Sommigen ervaren de smaak echter als afstotend.

De zaden worden zowel volledig gebruikt als in gemalen vorm. In poedervorm noemt men de specerij ook ketoembar. Wanneer geen korianderzaad beschikbaar is, kan men in de plaats ervan karwijzaad nemen.

België en Nederland

Koriander wordt in België en Nederland voornamelijk gebruikt in gerechten van buitenlandse oorsprong. Vroeger werd koriander ook in de Belgische en Nederlandse inlandse keuken vaker gebruikt. In bepaalde Belgische biertypes (donker bier of witbier) wordt het soms nog als smaakmaker gebruikt (gruut).

Medicinaal gebruik

Sinds de oudheid wordt koriander bijvoorbeeld in Egypte reeds gebruikt in de plantengeneeskunde. Koriander bevat, zoals vele kruiden, antioxidanten, die het bederven van voedsel kunnen verlangzamen of verhinderen. Volgens een studie bevatten zowel de zaden als de bladeren antioxidanten, maar hadden de bladeren een sterker effect.[2]

Chemische die van korianderbladeren werden afgeleid hadden antibacteriële werking tegen Salmonella choleraesuis. Het werd vastgesteld dat deze werking voor een deel veroorzaakt wordt door de werking als as niet-ionische oppervlakte-actieve stof.[3]

Koriander werd in Iran in de volksgeneeskunde gebruikt tegen angsten en slapeloosheid. Experimenten met muizen ondersteunen het gebruik tegen angsten anxiolyticim.[4] In de traditionele Indische geneeskunde worden korianderzaden gebruikt als diureticum door een gelijk aantal korianderzaad en komijnzaad te koken, te laten afkoelen en het aftreksel ervan te drinken.[5]

De etherische oliën werken eetlustbevorderend, verteringsbevorderend, helpen tegen krampen en verzachten maag- en darmproblemen.[6]

Koriander is bestanddeel van vele medicijnen tegen maag- en darmstoringen. Koriander werkt echter milder dan komijn of venkel. De gedroogde zaadjes worden platgedrukt om er de oliën uit te kunnen gebruiken.[7] Koriander wordt ook bij dieren tegen winderigheid gebruikt.[8] Volgens een Zwitserse statistiek reageren 15% van de mensen met allergieën gevoelig op koriander.[9] Bij gevoelige mensen kan het plantensap, samen met inwerking van licht op de huid tot een fotoallergische huidreactie veroorzaken.[10]

Cosmetica

Wegens zijn warme en aromatische geur wordt koriander ook in parfums gebruikt, voornamelijk om de geur van de ingrediënten af te ronden en te harmoniseren. De bladeren ruiken naar wantsen, de bessen naar anijs.[11]

Weblink

Verwijzingen

  1. º J. Becker-Dillingen, Handbuch des gesamten Gemüsebaues, einschliesslich der Küchenkräuter, zesde oplage, P. Parey, 1956, p. 685-686.
  2. º Wangensteen, H.; Samuelsen, A. B.; Malterud, K. E. (2004). ’Antioxidant activity in extracts from coriander’. Food Chemistry 88 (2): 293.
  3. º Kubo, I.; Fujita, K. I.; Kubo, A.; Nihei, K. I.; Ogura, T. (2004). ’Antibacterial Activity of Coriander Volatile Compounds against Salmonella choleraesuis’. Journal of Agricultural and Food Chemistry 52 (11): 3329–3332.
  4. º Emamghoreishi M., Khasaki M., Aazam M. F. (2005). Coriandrum sativum: evaluation of its anxiolytic effect in the elevated plus-maze. Journal of Ethnopharmacology 96 (3): 365–370. DOI:10.1016/j.jep.2004.06.022.
  5. º Dawakhana, H., Coriander: Cure from the Kitchen, hashmi.com, via archive.org, versie 20 augustus 2007
  6. º C. Theiler-Hedtrich, Kräuter für die Sinne - Sehen Riechen Schmecken, Informationsschrift Kräuter, Samen Mauser AG, Wintherthur, 2000, p. 1-20.
  7. º H. Schlicher, S. Kammerer, T. Wegener, Leitfaden Phytotherapie, Ausgabe 3, Elsevier,Urban&FischerVerlag, 2007, p. 154-155, ISBN 978-3-437-55342-4.
  8. º S. G. Wynn en B. Fougère: Veterinary herbal medicine, Elsevier Health Sciences, 2007, p. 67, ISBN 978-0-323-02998-8.
  9. º L. Jäger, Nahrungsmittelallergien und -intoleranzen: Immunologie- Diagnostik- Therapie- Prophylaxe, derde uitgave, Elsevier, Urban & Fischer Verlag, 2008, p. 189, ISBN 978-3-437-21362-5.
  10. º R. Fritzsche et al.: Handbuch des Arznei- und Gewürzpflanzenbaus - Grundlagen, Band 1, Verein für Arznei- und Gewürzpflanzen SALUPLANTA e.V., Bernburg, 2009, p. 171-173, ISBN 978-3-935971-34-8.
  11. º M. Bährle-Rapp, Springer Lexikon Kosmetik und Körperpflege, derde oplage, Springer Verlag, 2007, p. 129, ISBN 978-3-540-71094-3.