Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Intocht van Sinterklaas in Amsterdam

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Bestand:Intocht van Sint Nicolaas te Amsterdam, Sint Nicolaas aan het begin van het Damr, Bestanddeelnr 910-8215.jpg
Sinterklaas op het Damrak, met op de achtergrond de Sint-Nicolaaskerk; 17 November 1959.
Bestand:Sinterklaas op paard.jpg
Sinterklaas te paard op het Rokin; november 2007.
Bestand:Amsterdam - Dam - Sinterclaes.JPG
Gevelsteen van Sinterclaes op de Dam nr. 2.
Bestand:Stoomboot Christiaan Brunings tijdens de intocht van Sinterklaas bij het Scheepvaartmuseum te Amsterdam.JPG
Stoomboot Christiaan Brunings tijdens de intocht van Sinterklaas bij het Scheepvaartmuseum te Amsterdam; 13 november 2011. Foto: Erik Swierstra.
Bestand:Intocht Sint Nicolaas 1952.ogv
Intocht van Sint Nicolaas in Amsterdam in 1952
Bestand:Intocht van Sinterklaas (Amsterdam 1959).ogv
Aankomst van Sinterklaas in Amsterdam; 17 November 1959.

De intocht van Sinterklaas in Amsterdam ('De blijde incomste') is een jaarlijkse optocht in Amsterdam waarbij Sinterklaas met een grote schare helpers per stoomboot arriveert en op zijn schimmel een intocht maakt door de binnenstad.

Geschiedenis

Bestand:Intocht Sinterklaas in Amsterdam (1934).webm
Eerste door ICA georganiseerde intocht in 1934

De eerste centraal door het Initiatief Comité Amsterdam (ICA) georganiseerde intocht werd gehouden op 1 december 1934.[1] Als stoomboot werd een sleepboot van rederij Goedkoop geleend, de schimmel kwam uit de stal van Van Gend & Loos en acteur Eduard Verkade vertolkte Sinterklaas. Zwarte pieten werden vertolkt door zes Surinaamse matrozen en studenten van de paardrijclub 'Hors' uit de Hollandsche Manege vertolkten Spaanse edelen. De Sint Nicolaaskerk luidde de kerkklokken en Bodega Oporto op Damrak 92 (in 1963 opgeheven en nu een fastfoodrestaurant[2]) bood Spaanse wijn aan. Na afloop was er een kinderfeest in het Vondelparkpaviljoen.

Behalve in 1944 is sindsdien ieder jaar door hen een intocht georganiseerd. Tijdens de Duitse bezetting in 1940 staakte het ICA zijn werkzaamheden. Nationaalsocialistische organisaties als Winterhulp en Jeugdstorm organiseerden daarna tweemaal een inkomst.

In 1945 stelden de Canadese bevrijders twintig jeeps ter beschikking. Kolonel Gilday wilde een spectaculaire intocht met zestien sinterklazen, maar moest er morrend vijftien schrappen.[3]

Op 17 november 2013 werd de 75e intocht gehouden.[4] Vroeger vond de intocht plaats op een zaterdag in november, maar sinds de winkels ook op zondag open zijn is de intocht op de tweede of derde zondag van november. In de weken daarna vinden diverse intochten plaats in andere wijken en stadsdelen van Amsterdam.

Aankomst per stoomboot

Sinterklaas en de Zwarte Pieten kwamen traditioneel per boot aan bij de Sint-Nicolaaskerk aan de Prins Hendrikkade. Vanaf 1952 tot en met 2002 werd met de motorboot Spanje aangemeerd. Bij de metrobouwwerkzaamheden voor de Zuidoostlijn in de jaren zeventig en later (sinds 2003) voor de Noord/Zuidlijn moest naar elders worden uitgeweken.

Sinds 2003 wordt gebruikgemaakt van het stoomschip Christiaan Brunings, dat afmeert bij het Scheepvaartmuseum, na een tocht over de Amstel en de Nieuwe Herengracht. Een passende locatie aangezien Sint-Nicolaas ook schutspatroon van de zeevarenden is.

Op de schimmel door de stad

Bij aankomst wordt Sinterklaas verwelkomd door de Burgemeester van Amsterdam. Vervolgens gaat Sinterklaas op zijn schimmel via de Prins Hendrikkade en Damrak naar de Dam, waar de gevelsteen van Sinterclaes op de Dam nr. 2 wordt gepasseerd en bisschopswijn wordt aangeboden.

Vervolgens gaat de tocht (meestal) via Rokin, Reguliersbreestraat, Utrechtsestraat of Vijzelstraat en Weteringschans naar het Leidseplein waar een afsluiting is in de Stadsschouwburg.

De route is sinds 2016 gewijzigd. Vanaf het Marine etablissement (Kattenburgerstraat) gaat de stoet via de Prins Hendrikkade via de Valkenburgerstraat, het Mr. Visserplein en de Amstelstraat naar het Rembrandtplein. Vervolgens via Reguliersbreestraat, Muntplein en Rokin naar de Dam (eindpunt).

De intocht trekt 300.000 tot 400.000 bezoekers, veelal kinderen[5]

Samenstelling optocht

Sinterklaas wordt traditioneel begeleid door een stoet bestaande uit 1.000 figuranten, begeleiders en muzikanten grotendeels verkleed als pieten, herauten, lansknechten, amazones, herenrijders en Spaanse edelen.[6] De stoet bestond in 2013 uit 600 zwarte pieten. Bij de intocht in 2014 waren er 400 zwarte pieten waarvan een kwart roetpieten. Ook was er de variant met pieten met hun eigen haar (dreadlocks, staartjes), in plaats van de zwarte pruik met kroeshaar. In 2016 waren alle zwarte pieten vervangen door roetpieten.[7]. In 2017 vervingen 'edelpieten' met roetvegen en steil haar de roetpieten.

In 2006 is besloten om tegemoet te komen aan de verschillende godsdiensten dat de Sint geen kruis meer op zijn mijter draagt maar de andreaskruisen van het gemeentewapen.[8]

Vaste raadsman van Sinterklaas

Op televisie

Op 22 november 1952 vond de eerste uitzending op de televisie van de landelijke intocht van Sinterklaas plaats vanuit Amsterdam. Behalve in 1960 was deze televisie uitzending tot 1963 steeds vanuit Amsterdam. Sinds 1992 wordt de intocht uitgezonden op de lokale televisiezender AT5.

Literatuur

  • Ons Amsterdam van november-december 2009
  • Het Amsterdams Sinterklaasboek - terugblik op activiteiten van het gouden ICA - een schoen vol verhalen - herinneringen aan intochten sinds 1934 met een zak vol bijzonderheden. Auteur: Jan Roelfs; met bijdragen van Jaap Th. Balk: Sint Nicolaas en Amsterdam door de eeuwen heen. Uitgave 1982: Initiatief Comité Amsterdam, ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan, 1932-1982, van het ICA

Filmopnames

Polygoonjournaals van de jaarlijkse intochten bij Beeld en Geluid:

Externe link

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Jan Gajentaan,Het Initiatief Comité Amsterdam 1932 – 1972, Ons Amsterdam, 1972
  2. º De grandeur verdwijnt, Ons Amsterdam, november - december 2013
  3. º Typisch Amsterdams - Stad van Amsterdam, www.amsterdam.nl
  4. º www.sintinamsterdam.nl
  5. º Brief Eberhards van der laan, 2013
  6. º De identiteitscrisis van zwarte piet, J. Eeuwijk en F. Rensen, 2017
  7. º Geen Zwarte Piet meer in Amsterdam, alleen Schoorsteenpieten, NOS
  8. º Andreaskruisen Sint leiden tot ophef, Parool, 18 november 2009
rel=nofollow
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Sinterklaasintochten in Amsterdam op Wikimedia Commons.

rel=nofollow