Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Grafheuvel

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een grafheuvel (ook: tumulus of cairn) is een heuvel uit de Oudheid waarin doden een laatste rustplaats kregen. Grafheuvels gelijken op een hunebed of dolmen, een aarden heuvel zonder de grote stenen die in het hunebed een ruimte vormen.

Tumulus is de Romeinse benaming voor een grafheuvel die opgetrokken werd boven het crematiegraf van een vooraanstaand burger. In de tweede eeuw na Christus werden meer dan 150 tumuli opgericht langs Romeinse heirbanen in de Civitas Tungrorum. Een goed voorbeeld hiervan zijn de 'Drie Tommen', de tumuli van Tienen in Vlaams-Brabant, die bij de opgraving in 1894 belangrijke kunstschatten prijsgaven.[1]

Gebruik

Men is ervan overtuigd dat de grafheuvels gebruikt werden als begraafplaats, doordat er menselijke resten zijn gevonden. Soms werden meerdere malen mensen in dezelfde grafheuvel begraven. Ook zijn er grafheuvels die in verschillende tijden zijn gebruikt en aangepast.

Men vermoedt dat grafheuvels, behalve om de doden een laatste rustplaats te geven, ook gebouwd en gebruikt werden voor verering.

Dateringen

Grafheuvels werden opgeworpen in de late steentijd, de bronstijd en de ijzertijd. Er zijn vijf perioden te onderscheiden, waarin op verschillende manieren de doden bijgezet werden en een grafheuvel aangelegd werd.

  • In de late steentijd, vroege bronstijd en ijzertijd werden er heuvels opgeworpen met vaak één of meer kransen van palen door de voet van de heuvel. Zie ook Woodhenge (Zwolle).
  • De grafheuvels uit de midden en late bronstijd zijn anders opgebouwd en worden ringwalheuvels genoemd. Dit type grafheuvel kenmerkt zich door een heuvel in het midden, met daaromheen een greppel, omgeven door een wal van aarde.
  • In grafheuvels die in de vroege bronstijd zijn opgeworpen bevinden zich soms keien.

Ook de manier waarop doden ter aarde besteld werden verschilde per periode. Hieronder staan de perioden vermeld met erachter de manier van begraven/cremeren:

  • Late steentijd → begraven in kuil, waaroverheen de heuvel werd opgeworpen
  • Vroege bronstijd → crematie, urnen met asresten in heuvel
  • Midden bronstijd → dode in uitgeholde boom in heuvel (boomkist)
  • Late bronstijd → crematie, urnen met asresten in heuvel
  • IJzertijd → het lijk werd verbrand, en de heuvel over deze plek opgeworpen

De Hallstatt-cultuur kenmerkt zich door enorme grafheuvels, waarvan sommige een stenen kern hebben. De graven zijn voorzien van vele bijgiften, zoals wapens, gebruiksvoorwerpen en in enkele gevallen grote bronzen emmers (z.g. Situlae), waarvan het doel niet helemaal duidelijk is. Uit enkele grafheuvels zijn prachtige houten wagens bekend, net als in de grote grafheuvels van het Hallstatt-kerngebied in Zuid-Duitsland/Oost-Frankrijk.

Nederland

In Nederland bevinden zich honderden grafheuvels, de oudste zijn ongeveer 5000 jaar geleden aangelegd bij Apeldoorn. Op de Veluwe en in Drenthe zijn nog veel grafheuvels uit de bronstijd te vinden. In Nederland staan grafheuvels op de lijst van archeologische monumenten. Ze genieten bescherming volgens de monumentenwet.

Johan Picardt deed onderzoek naar grafheuvels en hunebedden[2].

  • Noord-Brabant

België

Overig Europa

Buiten Europa

Grafvondsten

Trivia

Externe links

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Tumuli op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronvermelding

rel=nofollow