Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gouden Dageraad
| Χρυσή Αυγή (Gouden Dageraad) | ||||
| Afbeelding gewenst | ||||
| Personen | ||||
| Partijleider | Nikolaos Michaloliakos | |||
| Mandaten | ||||
| Parlement van Griekenland | 17 / 300
| |||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 1 november 1993 | |||
| Algemene gegevens | ||||
| Actief in | Griekenland | |||
| Richting | Extreemrechts | |||
| Ideologie | ultranationalistisch (beschouwd als neonazistisch, neofascistisch) | |||
| Kleuren | Rood, zwart | |||
| Jongerenorganisatie | Jong Front | |||
| Europese organisatie | Europees Nationaal Front | |||
| Website | http://www.xryshaygh.com/ | |||
Gouden Dageraad (Grieks: Χρυσή Αυγή, Chrysi Avgi) is een veroordeelde Griekse extreemrechtse politieke partij. De partij wordt ook wel aangeduid als neonazistisch.
Ideologie
Volgens Gouden Dageraad worden de problemen in Griekenland veroorzaakt door de vele illegale immigranten. Griekenland kent op een bevolking van 10.787.690 inwoners (2011) een miljoen immigranten, zowel legale als illegale. De partij ging geweld tegen buitenlanders niet uit de weg, wat goedgekeurd werd door partijleider Michaloliakos. De partij verleende voedsel- en andere hulp aan de allerarmste Grieken en begeleidde ouderen, onder het mom hen te beschermen tegen buitenlanders, naar winkels en banken. De partijslogan luidde: „Griekenland voor de Grieken”.[1]
De partij vond dat zij niet anti-Europees was, mits Europa zich niet met Griekenland bemoeide en in het bijzonder niet met het immigratiebeleid.
Tijdens de Joegoslavische Burgeroorlog vochten verscheidene leden van de partij mee aan de kant van de Serviërs, ook waren deze betrokken bij de moordpartijen bij de val van Srebrenica.[2]
Verschillende publicaties van de partij, de partijleden en verwante organisaties, maakten regelmatig gebruik van een vrij duidelijk bij het neonazisme aanleunende symboliek.[3] Op de partijvlag staat een meander. Dit symbool werd in de Griekse Oudheid reeds veel als versiering gebruikt en houdt ook verband met een swastika. Bovendien is de vlag in dezelfde kleuren als de partijvlag van de NSDAP.
Geschiedenis
Ontstaan
De partijnaam Chrysi Avgi is afkomstig van de titel van het tijdschrift dat in december 1980 voor het eerst werd uitgegeven door Nikolaos Michaloliakos. Het tijdschrift, waarvan enkele nummers de ondertitel nationaalsocialistisch tijdschrift hadden, publiceerde artikelen over onder andere prominente nazi’s zoals Magda Goebbels, Alfred Rosenberg en de jurist Roland Freisler. De uitgave van het tijdschrift Chrysi Avgi werd stopgezet in april 1984, toen Michaloliakos zich aansloot bij de Nationale Politieke Unie en leider werd van de jeugdafdeling.
In januari 1985 stapte Michaloliakis op bij de Nationale Politieke Unie en stichtte de Laikos syndesmos (’Volksvereniging’) rond het lezerspubliek van Chrysi Avgi. De vereniging kreeg later eveneens de naam Chrysi Avgi (Gouden Dageraad) en werd op 1 november 1993 een politieke partij.
Bij de Griekse parlementsverkiezingen van 2009 behaalde de partij 0,23 % van de stemmen en daarmee werd de kiesdrempel niet gehaald. Bij de parlementsverkiezingen van mei 2012 behaalde de partij 6,97 % van de stemmen en 21 zetels. Aangezien de partijen geen regering konden vormen, werden er een maand later nieuwe verkiezingen gehouden. Gouden Dageraad haalde 6,92 % van de stemmen, maar verloor wel drie zetels in vergelijking met de vorige verkiezingen.
In november 2010 werd Nikolaos Michaloliakos tot wethouder van Athene verkozen. Hij viel op door de fascistische groet die hij uitbracht op de gemeenteraad. Het fascistische karakter van die groet werd ontkend door een aantal van zijn aanhangers en kiezers. Zij vonden dat het opheffen van de rechterarm (de zogenaamde ’Romeinse groet’) gebaseerd is op de oude Griekse en Romeinse cultuur en dat dit een „teken van culturele identiteit” is.[4]
Omdat links parlementslid Rena Dourou (SYRIZA) tijdens een live televisiedebat in juni 2012 de vermeende betrokkenheid van parlementslid Ilias Kasidiaris (Gouden Dageraad) bij een gewapende overval in 2007 ter sprake bracht, gooide Kasidiaris water in Dourou’s gezicht en gaf daarna Lana Kanelli van de Communistische Partij van Griekenland drie klappen in het gezicht.[5]
In de aanloop naar de Griekse parlementsverkiezingen juni 2012 beloofde partijlid Ilias Panagiotaros tijdens een verkiezingstoespraak persoonlijk om wegens een tekort aan ziekenhuispersoneel en -middelen alle immigranten het ziekenhuis uit te schoppen om zo plaats te scheppen voor Griekse burgers die een medische behandeling nodig hebben.[6]
De partij werd gesteund door een aantal Grieks-orthodoxe priesters, die bijvoorbeeld het nieuwe kantoor in Korinthe inzegenden.[7] Anderen, zoals de metropoliet Pavlos van Siatista, distantiëren zich van de Gouden Dageraad. Metropoliet Pavlos noemde hen ongeciviliseerd en vond dat ze niets te maken hebben met de oude Griekse beschaving, noch met het evangelie.[8]
Geweld en arrestaties
Op 18 september 2013 werd de antifascistische rapper Pavlos Fyssas doodgestoken door Giorgos Roupakias, een partijlid van Gouden Dageraad. De partij liet weten hier niets mee te maken te hebben. Toch was de verontwaardiging groot: tienduizenden mensen betoogden en er ontstonden rellen, waarbij gewonden vielen.
De partijleider, Nikolaos Michaloliakos, en andere leiders en afgevaardigden, werden op 28 september 2013, tien dagen na de daad, gearresteerd op beschuldiging van het vormen van een criminele organisatie.[9]
Op de avond van 1 november 2013 schoot een onbekende dader twee jonge partijleden van Gouden Dageraad van dichtbij dood. Een derde werd zwaargewond en een vierde kon in een gebouw vluchten. Volgens de veiligheidsdiensten was deze aanslag een reactie op de dood van Pavlos Fyssas. De aanslag werd opgeëist door een tot dan toe onbekende groep, de Vechtende Revolutionaire Volkskrachten.[10]
Aanklacht, rechterlijke vervolging en veroordeling
In oktober 2014 zijn 16 parlementsleden van de Gouden Dageraad aangeklaagd voor moord, geweld tegen buitenlanders en homofielen en illegaal wapenbezit.[11]
Op 4 februari 2015 besloot een commissie van rechters Michaloliakos samen met andere partijleden en parlementsleden te vervolgen wegens het lidmaatschap van een criminele organisatie. Er zou voor de stelling dat de Gouden Dageraad erop gericht is zijn politieke ideeën en theorieën te promoten en opleggen met geweld voldoende bewijs zijn volgens de officier van justitie Isodorus Doyiakos. De leden van Gouden dageraad spreken echter van een politiek complot.
Na een strafproces van meer dan vijf jaar deed het Atheense Hof van Beroep op 7 oktober 2020 uitspraak over de aanklachten tegen 68 leden en ex-leden van Gouden Dageraad.[12] Elf werden vrijgesproken en 57 veroordeeld. Giorgios Roupakias en negen medeplichtigen werden schuldig bevonden aan de moord op Pavlos Fyssas. Drie anderen werden veroordeeld voor geweld tegen Egyptische vissers. Nog anderen waren volgens het hof schuldig aan het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel aan leden van de communistische vakbond PAME.
Bovendien besloot het Hof dat de partij een criminele organisatie is met een nazistische ideologie. Leidende personen die werden veroordeeld, waren Nikolaos Michaloliakos, Christos Pappas, Artemis Matthaiopoulos, Ilias Panagiotaros, Ilias Kasidiaris, Yiannis Lagos en Giorgos Germenis.[13] Vele duizenden Grieken vierden de uitspraak op straat vóór het Hof van Beroep. Enkele dagen later werd de strafmaat vastgelegd: Michaloliakos, Pappas, Matthaiopoulos, Panagiotaros, Kasidiaris, Lagos en Germenis werden veroordeeld voor tien tot dertien jaar gevangenisstraf.[14][15]
Verwijzingen
- º Για μια Ελλάδα που θα ανήκει στους Έλληνες, letterlijk: „Voor een Griekenland dat aan de Grieken zal toebehoren”.
- º http://www.mhrmi.org/news/2003/december16b_e.asp
- º (el) « Το φαινόμενο “Χρυσή Αυγή” », (Het fenomeen Gouden Dageraad), Αθήνα 9.84,
deel 1 (2 april 2012) (vertaal via:
),
deel 2 (5 mei 2012) (vertaal via:) en
deel 3 (6 mei 2012) (vertaal via:).
- º (fr) Alexia Kefalas, « L’Aube dorée, un parti xénophobe au Parlement grec », in: lefigaro.fr, 7 mei 2012.
- º AD, 7 juni 2012, Grieks parlementslid slaat collega in tv-show
- º http://www.theguardian.com/world/2012/jun/12/golden-dawn-hospital-immigrants-greece
- º Greek Orthodox Priests Bless Office of Increasingly Popular Racist Party, 29 oktober 2012.
Priests bless Golden Dawn’s offices in Corinth op YouTube
- º http://www.businessinsider.com/golden-dawn-and-the-greek-orthodox-church-2012-10
- º (en) ekathimerini, 28 september 2013, Greek police arrest Golden Dawn chief, party lawmakers
- º Moord leden Gouden Dageraad opgeëist op nu.nl, 16 november 2013
- º http://www.theguardian.com/world/2014/oct/16/greece-golden-dawn-mps-tried-criminal-offences
- º Griekse extreemrechtse partij Gouden Dageraad, bevriend met Vlaams Belang, veroordeeld als criminele organisatie, De Wereld Morgen, 7 oktober 2020
- º Court finds Golden Dawn leadership guilty of forming and running criminal organisation, amna.gr, 7 oktober 2020
- º (nl) Leider Gouden Dageraad krijgt dertien jaar cel in Grieks megaproces. nos.nl Geraadpleegd op 2020-10-14
- º Golden Dawn leaders receive up to 13 years in prison, Greek City Times, 14 oktober 2020
 | Politieke partijen in Griekenland |
|---|
| |||||