Gelderse gekookte worst

Gelderse gekookte worst is een kookworst van ca. 75% varkensvlees en gemiddeld 15 andere ingrediënten zoals kruiden, smaak- en rookaroma's en de smaakversterker E621. Daarnaast worden emulgatoren toegevoegd om vet en water te mengen, en antioxidanten en stabilisatoren voor de houdbaarheid. Om voedselvergiftiging te voorkomen wordt nitriet, E250, toegevoegd. Aan sommige worsten zijn plantenextracten toegevoegd om een roze kleur te verkrijgen.

Voor het 'worstdeeg' wordt mager varkensvlees van bijvoorbeeld schouder of wang fijn gemalen en vermengd met grof gemalen varkensvlees, zwoerd en spek. Het product wordt op smaak gebracht met kruiden, smaakmakers en de overige ingrediënten. Het worstdeeg wordt in een kunstdarm van cellulose of collageen gedaan.

Daarna worden de wosten 'gekookt'. Koken is eigenlijk niet het juiste woord. De worsten worden enkele uren gegaard en gerookt bij een temperatuur van minimaal 72°C en daarna gekoeld. Daarna worden de worsten gesneden en verpakt met verpakkingsgas waardoor het product enkele weken houdbaar is.

Gelderse worst lijkt qua samenstelling soms goed op bepaalde knakworsten, maar is dikker en is gekromd. Het wordt veel bij stamppot en snert geserveerd, maar wordt ook als broodbeleg gebruikt en als borrelhap gepresenteerd.

Deze worst is geliefd bij kinderen. Hij is lactose- en glutenvrij in de handel. De worst is door het hoge gehalte verzadigd vet en het vele zout ongezond. Vergeleken met andere vleeswaren bevat het ongeveer tweemaal zo veel calorieen als rauwe ham, en bijna driemaal zoveel als schouderham.

Per jaar wordt er in Nederland vijf miljoen kilo 'Gelderse gekookte worst' gegeten.