Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Domein (biologie)

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Sjabloon:Zijbalk biologische taxonomie In de biologie is het domein de hoogste taxonomische rang, het hoogste taxonomische niveau. In andere talen wordt ook wel een synoniem voor domein gebruikt: imperium (Latijn: imperium, Engels: empire). Omdat er behoefte bestond aan nog een hoge rang onder dat van domein wordt daarvoor in moderne studieboeken de term supergroep ('Supergroup') gebruikt.[1]

Geschiedenis

Oorspronkelijk werd op het hoogste niveau een tweedeling in rijken gehanteerd: het dierenrijk en het plantenrijk. Dit systeem bleek echter bij microscopisch kleine organismen niet goed te werken, de indeling hiervan in dieren en planten leek bij tijden erg willekeurig. Daarom werd een derde rijk, dat der Protista, toegevoegd. Later kregen ook de schimmels (fungi) en de bacteriën (bacteria) een eigen rijk.

Tegenwoordig wordt op grond van de fylogenie algemeen een indeling gebruikt, waarbij rijken niet meer het hoogste taxon (indelingsniveau) zijn, maar worden de organismen ingedeeld in drie domeinen:

  1. de bacteriën (waartoe ook de blauwalgen worden gerekend)
  2. de archaea, die samen met de bacteriën de prokaryoten vormen (vroeger nog met de naam bacteriën aangeduid)
  3. de eukaryoten omvat de andere traditionele rijken.

Domeinen en rijken

Binnen deze domeinen worden volgens iets oudere opvattingen rijken onderscheiden, waarbij dieren, planten en schimmels elk een rijk vormen, maar vooral de verdeling van de eukaryotische protisten nog steeds een onderwerp van discussie is.

Linnaeus 1735
2 rijken
Haeckel 1866
3 rijken
Chatton 1937
2 domeinen
Copeland 1956
4 rijken
Whittaker 1969
5 rijken
Woese e.a. 1977
6 rijken
Woese e.a. 1990
3 domeinen
(niet behandeld) Protista Prokaryota Monera Monera Eubacteria Bacteria
Archaebacteria Archaea
Eukaryota Protoctista Protista Protista Eukaryota
Vegetabilia Plantae Fungi Fungi
Plantae Plantae Plantae
Animalia Animalia Animalia Animalia Animalia

Domeinen en supergroepen

In de meer moderne indelingen op grond van de fylogenie worden de eukaryoten onderverdeeld in 5 supergroepen. Deze supergroepen hebben een minder intuïtieve omgrenzing dan de hierboven genoemde rijken. Binnen de 5 supergroepen zijn dan ca. 11 rijken ondergebracht. De groep van de protisten is nu verdeeld over alle vijf supergroepen. De rijken van de dieren en de schimmels komen bij elkaar in de supergroep Unikonta, de planten komen in de supergroep Archaeplastida. De verschillende groepen van de algen zijn verspreid over verschillende supergroepen.

De vijf supergroepen van de Eukaryoten zijn:

De systematiek van deze hogere taxa is echter nog niet uitgekristalliseerd.

Haeckel (1894)
3 rijken
Whittaker (1969)
5 rijken
Woese (1977)
6 rijken
Woese (1990)
3 domeinen
Cavalier-Smith (1998)
2 domeinen en
6 rijken
Keeling (2004)
3 domeinen en
5 supergroepen
Animalia Animalia Animalia Eukarya Eukaryota Animalia Eukaryota Unikonta
Plantae Fungi Fungi Fungi Excavata
Plantae Plantae Plantae Archaeplastida
Protista Protista Chromista Chromalveolata
Protista
(niet behandeld
door Linnaeus)
Protozoa Rhizaria
Monera Archaebacteria Archaea Prokaryota Bacteria Archaea
Eubacteria Bacteria Bacteria

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Campbell, N.A. et al. (2008) Biology. 8th edition. Person International Edition, San Francisco. ISBN 978-0-321-53616-7
rel=nofollow
rel=nofollow