Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dode Zee
| Dode Zee بحر ميت ים המלח | ||
| Bestand:Dead sea german.jpg | ||
| Situering | ||
| Stroomgebiedslanden |  Israël,  Jordanië,  Palestijnse Autoriteit
| |
| Hoogte | -429 m | |
| Coördinaten | 31°29′N 35°28′E | |
| Basisgegevens | ||
| Oppervlakte | 810 km² | |
| Soort meer | Zoutmeer | |
| Kustlengte | 135 km | |
| Maximale lengte | 67,4 km | |
| Maximale breedte | 18 km | |
| Gemiddelde diepte | 118 m | |
| Maximale diepte | 304 m | |
| Overig | ||
| Belangrijkste bronnen | Jordaan, Wadi Mujib | |
| Plaatsen | Qumran, En Gedi, Massada, Ein Bokek, Neve Zohar | |
De Dode Zee (Arabisch: بحر ميت; Hebreeuws: ים המלח) is het laagst gelegen meer ter wereld. Het bevindt zich tussen de Jordaanvallei in het noorden, de bergen van Moab in het oosten, de Arava-vallei in het zuiden, en de bergen van Judea in het westen. De oppervlakte is 1020 km². In 2005 lag de waterspiegel van de Dode Zee 429 meter onder zeeniveau, waarmee het de laagst gelegen plek op het aardoppervlak is.[1] Deze waterspiegel blijft dalen. De Dode zee ligt op de grens van Jordanië, de Westelijke Jordaanoever (deel van de Palestijnse gebieden) en Israël.
Ontstaan
De Dode Zee is een onderdeel van een 'lekkende' transformbreuklijn die loopt van Turkije tot en met de Straat van Tiran, en daar aansluit op de openende breuklijn van de Rode Zee. De Arava-vallei en Jordaanvallei maken deel uit van deze 'Dode Zee'-transformbreuklijn.
Het meer kreeg waarschijnlijk de naam Dode Zee omdat door de hoge concentratie van mineralen er geen direct zichtbare levende wezens in voorkomen (wel microscopisch).
Het meer is de afvoerbasis van een groot stroomgebied, bestaande uit gedeelten van Oost-Israël, Oost-Palestina, West-Jordanië, Zuidoost-Libanon, Zuidwest-Syrië en het gehele Oosten van de Westelijke Jordaanoever. Het instromende water verdampt grotendeels en daardoor wordt het meer een depot van mineralen. De concentratie zout is met 33 procent zo hoog, dat een mens er zonder moeite in blijft drijven. De Dode Zee bevat na het Don Juanmeer [2] op Antarctica en het Assalmeer [3] het zoutste water op aarde. De concentratie van mineralen en het aanhoudende opdrogen van de Dode Zee hangen samen met het ontstaan van het Lasanmeer (of Lashonmeer), waar de Dode Zee een overblijfsel van is. Het water in het Lasanmeer stroomde naar binnen via de Jizreël-vallei en het meer besloeg een gebied van het huidige Tiberias tot en met de Arava (steppe) van Sodom.
Toerisme
Een kuur in de Dode Zee zou heilzaam zijn voor bepaalde huidaandoeningen, met name psoriasis. Enkele plaatsen die aan of niet ver van de Dode Zee liggen, zijn Qumran, En Gedi, Massada. Al deze plaatsen hebben een groot historisch en archeologisch belang. Toeristisch van belang zijn ook Ein Bokek, het kuurdorp voor huidziekten zoals psoriasis en vitiligo, en Neve Zohar. Sodom is een van de belangrijkste winningplaatsen ter wereld van kalium en andere mineralen. Men houdt er ook rondleidingen. Aan de Jordaanse zuidzijde van de Dode Zee is een soortgelijk complex.
Oorzaak daling
Sindsdien is de wateroppervlakte voortdurend verkleind, met als laatste ontwikkeling het opdrogen van het zuidelijk bassin van de Dode Zee (er wordt nog water ingepompt voor fosfaatwinning in Jordanië en Israël en toerisme bij Ein Bokek, Israël). Doordat in Israël, Jordanië, Libanon en Syrië steeds meer water wordt onttrokken aan het Meer van Tiberias, de Jordaan en toevoerende rivieren is het niveau van het meer de laatste decennia snel gedaald. In 2005 hebben de drie buurlanden van de Dode Zee aangegeven de Dode Zee te willen redden door er water uit de Rode Zee in te laten lopen. In 2007 werd door de Wereldbank de hulp ingeroepen van KEMA om te onderzoeken of dit mogelijk is.[4] In mei 2009 heeft koning Abdoellah van Jordanië het akkoord getekend om met de aanleg van deze waterverbinding te starten.
Ongewenste zeespiegelstijging
Een ander deel van de Dode Zee heeft juist te kampen met ongewenste zeespiegelstijging. Veel van het zout slaat neer op de bodem van de zee. De grote zoutmassa die daardoor is ontstaan doet het waterpeil stijgen met zo'n 20 centimeter per jaar. Aangezien nabijgelegen hotels hierdoor worden bedreigd, heeft Israël in 2011 besloten om het zout van de bodem te gaan opbaggeren. Dit is echter een zeer dure operatie (mogelijk kost het 1,4 miljard euro). Het is nog niet zeker wie dat gaat betalen.
-
Drijven in de Dode Zee
-
Zwemmers drijven moeiteloos in het water
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Dead Sea op Wikimedia Commons.
