Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Carl Stange
Carl Stange (Hamburg, 7 maart 1870 – Göttingen, 5 december 1959) was een luthers theoloog, hoogleraar en abt van het lutherse Bursfeldeklooster in het Weserbergland.
Leven
Carl Stange studeerde theologie aan de universiteiten van Halle (Saale), Göttingen, Leipzig en Jena van 1888 tot 1892 en werd privaatdocent in Halle (Saale).
In 1903 nam Stange een ’außerplanmäßige Professur’ (vergelijkbaar met buitengewoon hoogleraarschap) over aan de Albertina-universiteit te Koningsbergen (Königsberg/nu Kaliningrad) en in 1904 werd hij leerstoelhouder in Greifswald, waar hij in 1911–1912 universiteitsrector was.
Hij werd in 1912 benoemd tot hoogleraar Systematische Theologie aan de Universiteit van Göttingen, als opvolger van Paul Althaus senior.
In september 1914 kwam hij als aalmoezenier in het plaatselijke ziekenhuis in contact met gewonde Franse krijgsgevangenen uit het nabijgelegen krijgsgevangenenkamp Göttingen. Hij bracht in januari 1915 een eerste bezoek aan het kamp en zorgde in de volgende maanden voor dat in het kamp een bibliotheek werd ingericht. Geleidelijk aan ging hij zich meer op de Vlaamse gevangenen concentreren, die een taaltje spraken dat hij beschreef als ’een soort Nederduits’. Begin 1916 besloten de Duitse autoriteiten het krijgsgevangenenkamp in Göttingen uit te bouwen voor propagandadoeleinden, en Stange werd in mei 1916 officieel benoemd tot wetenschappelijk adviseur van de kampcommandant.
Eind 1918 zette hij zich in voor het stichten van een Nederlands instituut bij de Universiteit van Göttingen. Daarvan werd het lectoraat voor Nederlandse Taal- en Letterkunde inderdaad verwezenlijkt.
Na de Duitse capitulatie probeerde Stange nog een tijdlang de Vlaams-Duitse contacten in stand te houden.
Hij leidde in Göttingen samen met Johannes Meyer ook het Homiletisch Seminarie en was universiteitspredikant. Op 30 september 1935 ging hij met emeritaat.
Op 1 april 1932 werd Carl Stange door de stad Hann. Münden benoemd tot abt van het klooster Bursfelde. Dit is een eretitel, die wordt toegekend aan een professor van de theologische faculteit van de Georg-August-Universiteit Göttingen. Het voormalige benedictijnenklooster Bursfelde is nu een luthers-evangelisch centrum. In 1937 verloor hij deze titel, maar verkreeg hem opnieuw in 1949 tot zijn overlijden in 1959.
Carl Stange wordt beschouwd als een conservatief luthers theoloog. Hij leidde onder andere het Apologetisch Seminarie in Wernigerode (later de Luther Academie in Sondershausen) dat in 1909 werd opgericht.
In 1903 verkreeg hij een eredoctoraat in theologie van de Universiteit van Halle (Saale) en in 1912 een eredoctoraat in de filosofie aan de universiteiten van Athene, Uppsala en Ödenburg.
Hij was de vader van de sinoloog Hans O. H. Stange (1903-1978) en de broer van de theoloog Erich Stange (1888-1972).
Werken
- Die christliche Ethik in ihrem Verhältnis zur modernen Ethik. Paulsen, Wundt, Hartmann, Göttingen 1892
- Die systematische Prinzipien in der Theologie des Johannes Musaeus, Halle (Saale) 1895
- Das Dogma und seine Beurteilung in der neueren Dogmengeschichte, Berlin 1898
- Einleitung in die Ethik.
- Band 1: System und Kritik der ethischen Systeme, Leipzig 1900
- Band 2: Grundlagen der Ethik, Leipzig 1901
- Der Gedankengang der Kritik der reinen Vernunft. Ein Leitfaden für die Lektüre, Leipzig 1902; 2., erweiterte Auflage: Leipzig 1903; 3. Auflage 1907; 4. und 5. Auflage 1920
- Das Problem Tolstojs. Abdruck aus der Allgemeinen Evangelisch lutherischen Kirchenzeitung. Dieterich’sche Verlagsbuchhandlung Theodor Weicher, Leipzig 1903
- Theologische Aufsätze, Leipzig 1905
- Der dogmatische Ertrag der Ritschlschen Theologie nach Julius Kaftan. Leipzig 1906
- Akademische Predigten, Leipzig 1907
- Grundriß der Religionsphilosophie, Leipzig 1907
- Das Frömmigkeitsideal der modernen Theologie, Leipzig 1907
- Moderne Probleme des christlichen Glaubnes, Leipzig 1910
- Christentum und moderne Weltanschauung, Leipzig 1911–1914.
- Band 1: Das Problem der Religion, 1911
- Band 2: Naturgesetz und Wunderglaube, 1914
- Predigten über ausgewählte Evangelientexte, Leipzig 1912
- Die Gemeinschaft mit dem lebendigen Gott. Zwölf Predigten, gehalten im akademischen Gottesdienst zu Göttingen, Leipzig 1914
- Die Wahrheit des Christusglaubens. Mit einem Anhang über die Eigenart des christlichen Gottesglaubens, Leipzig 1915
- Das Gefangenenlager in Göttingen, 1915
- Wunder und Heilsgeschichte, Berlin-Lichterfelde 1917
- Die Religion als Erfahrung, Gütersloh 1919
- Luther und das sittliche Ideal, Gütersloh 1919
- Auf dem Felde der Ehre gefallen. Blätter der Erinnerung an seinen Sohn Franz Balthasar Stange, Gütersloh 1919
- Die Ethik Kants. Zur Einführung in die Kritik der praktischen Vernunft, Leipzig 1920
- Zum Verständnis des Christentums. Sechs Vorträge über Gegenwartsfragen des christlichen Glaubens, Gütersloh 1920
- Die Lehre von den Sakramenten, Gütersloh 1920
- Der Untergang des Abendlandes von Oswald Spengler, Gütersloh 1921
- Zur Einführung in die Gedanken Luthers, Gütersloh 1921
- Hauptprobleme der Ethik, Leipzig 1922
- Albrecht Ritschl. Die geschichtliche Stellung seiner Theologie, Leipzig 1922
- Christliche und philosophische Weltanschauung, Gütersloh 1923
- Moderne Probleme des christlichen Glaubens, 2., erweiterte Auflage. Leipzig 1923
- Jesus, der Heiland. Predigten, Gütersloh 1924
- Die Unsterblichkeit der Seele. Vorlesung, Gütersloh 1925
- Unser Glaube. Predigten, Gütersloh 1926
- Einleitung in die Dogmatik, Gütersloh 1927
- Studien zur Theologie Luthers, Gütersloh 1928
- Die Herrlichkeit Gottes. Predigten, Berlin 1928
- Luther und das fünfte Laterankonzil, Gütersloh 1928
- Das Ende aller Dinge. Die christliche Hoffnung, ihr Grund und ihr Ziel, Gütersloh 1930
- Luthers Gedanken über die Todesfurcht, Berlin 1932
- Die Bedeutung des Gebetes für die Gotteserkenntnis, Gütersloh 1933
- Natürliche Theologie. Zur Krisis der dialektischen Theologie, in: Zeitschrift für systematische Theologie 12 (1935), p111££. 368–452.
- Der johanneische Typus der Heilslehre Luthers im Verhältnis zur paulinischen Rechtfertigungslehre. Gütersloh 1949
- Luther und das Evangelium. 1. Wie Luther zum Reformator wurde. 2. Die Taufe Jesu, Berlin 1953
- Bernhard von Clairvaux, Berlin 1954
- Die Anfänge der Theologie Luthers, Berlin 1957
- Die Eigenart des biblischen Gottesglaubens, 1958.
Weblinks
- Stange, Carl, in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Lannoo, Tielt, 1998. Herwerkte uitgave 2023.
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •