Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Arthur Honneger

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Luisterrijk.
rel=nofollow

Arthur Honneger (Le Havre, 10 maart 1892Parijs, 27 november 1955) was een Zwitsers componist, geboren in Le Havre, Frankrijk, die de meeste tijd in Parijs woonde. Zijn liefde voor Bach en Mozart gaf hem een klassiek structuurbesef waarmee hij de uitersten in de moderne muziek in evenwicht bracht. Hij werd sterk beïnvloed door Maurice Ravel en Igor Stravinski.

Honneger schreef ongeveer 200 werken, waarvan het orkestwerk Pacific 231 tot de bekendste behoort en dat waarschijnlijk zijn het meest gespeelde werk is. De compositie werd geïnspireerd door het geluid van een langzaam optrekkende stoomlocomotief. Honeggers gevoel voor drama maakte hem beroemd als componist van oratoria, theatermuziek en symfonieën, maar kenmerkt ook zijn kleinschaliger werk.

Jeugd

De ouders van Arthur Honneger waren Zwitsers, die zich in Le Havre vestigden, waar zijn vader importeur van koffie was.
Arthur leerde vioolspelen en begon al op jonge leeftijd te componeren - aanvankelijk alleen op gevoel – de sonates van Beethoven als voorbeeld nemend.
In 1909 ging Honneger viool en muziektheorie studeren aan het conservatorium van Zürich. In 1911 ging hij terug naar Frankrijk om zijn studie in Parijs aan het befaamde Conservatoire national supérieur de musique te vervolgen bij onder meer Charles–Marie Widor en Vincent d'Indy. De oorlog riep hem als Zwitser terug naar zijn land, waar hij in militaire dienst moest, tot hij in 1915 verlof kreeg weer in Parijs te gaan studeren. In 1918 was hij klaar met zijn studie af en schreef kort daarop het ballet Le dit des jeux du monde, dat beschouwd wordt als zijn eerste karakteristieke werk.

Eerste composities

In 1920 werd de Groupe des Six - een groep van zes componisten in Parijs - opgericht. De kern van deze groep werd gevormd door Arthur Honneger en Darius Milhaud. Verder bestond deze groep uit Germaine Tailleferre, Louis Durey, Francis Poulenc en George Auric. Zij lieten elkaar vrij in hun opvattingen, maar verzetten zich vooral tegen het impressionisme en het romanticisme in de muziek. Hun grote inspirator was de schrijver, dichter en toneelschrijver Jean Cocteau.
Op zijn achtentwintigste verbaasde Honneger de wereld met het muziekstuk Le Roi David, waarvoor hij een opdracht kreeg en waarvoor binnen twee maanden muziek de muziek geschreven moest zijn.

Honneger verbaasde de wereld met Le Roi David

Honegger componeerde het stuk bij een lyrisch toneelstuk van zijn landgenoot René Morax. Het stuk volgt het leven van Koning David uit het Oude Testament aan de hand van een twintigtal schilderijen. Later werd de muziek tot oratorium omgevormd.
Het stuk wordt een oratorium genoemd, maar dan wel één van een bijzondere soort. Er is namelijk een verteller van het verhaal en tijdens dat verhaal zijn er steeds muziekgedeelten.
De muziek van Le Roi David is verdeeld in drieën. Het zijn gedeeltes uit het bijbelse verhaal over koning David, dat zich afspeelt rond 1050-970 v. Chr. Het land Israël is in oorlog met de Filistijnen, een volk dat toen in de Gazastrook woonde. De herdersjongen David ziet kans de onoverwinnelijke Goliath te verslaan met een eenvoudig wapen, namelijk een katapult.
Het oratorium bestaat uit drie gedeelten met een introductie en een slotstuk

  • Introduction
  • Cantique du berger David: L’Eternel est mon berger ( Lied van de herder David: De Heer is mijn herder)
  • Psaume: Loué soit le Seigneur: Fanfare et entrée de Goliath ( Psalm: Prijs de Heer: Fanfare en binnenkomst van Goliath)
  • Chant de Victoire: Vive David ( Lied van de overwinning:Lang Leve David )
  • Cortège ( Optocht )

Het oratorium werd door critici ontvangen als een innoverend muziekstuk. Het blies niet alleen nieuw leven in dit genre, maar was ook een inspiratiebron voor de opkomst van de atonale muziek en het serialisme.

Locomotief 4-6-2, 1929, Pennsylvania Railroad

In 1923 schreef Honneger het muziekstuk Mouvement Symphonique, wat later de naam Pacific 231 1) kreeg. De populaire interpretatie van het stuk is dat het het langzaam op gang komen van een stoomlocomotief weergeeft; een interpretatie die wordt ondersteund door de titel van het stuk. Honegger stond er echter op, dat hij het had geschreven als een oefening in het opbouwen van stuwkracht, waarbij het tempo van het stuk zich beweegt als een langzaam optrekkende stoomlocomotief. Het muziekstuk is dus geen imitatie van een locomotief - maar een abstracte symfonische studie.

Jeanne d'Arc au bûcher

In de jaren tussen 1920 en 1940 was Honegger zeer productief. Hij schreef onder meer negen balletten en drie opera's. Het dramatisch oratorium Jeanne d'Arc au bûcher (1938) wordt gezien als één van zijn beste werken.

  • Als jong meisje van eenvoudige afkomst speelde Jeanne d'Arc een belangrijke rol in de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk. Op negentienjarige leeftijd werd ze door een partijdige kerkelijke rechtbank veroordeeld en stierf ze op de brandstapel in Rouen.
  • Vijfentwintig jaar na haar dood liet paus Calixtus III het proces herzien, en werd Jeanne d'Arc onschuldig bevonden. Zij kreeg bij de plechtige uitspraak van het proces op 7 juli 1456 de titel van martelares.

In Jeanne d'Arc au bûcher wordt de heldin slachtoffer van machtswellust en willekeur

In het oratorium Jeanne d'Arc au bûcher wordt de heldin slachtoffer van machtswellust en willekeur. Honegger verklankt dit met scherpe contrasten tussen lyriek en dramatiek.
Het oratorium was een onmiddellijk succes toen het werk op 12 mei 1938 in première ging in de muziekzaal van Stadtcasino Basel. In 1942 werd aan het werk nog een proloog toegevoegd, daarbij inhakend op de toen aanwezige oorlogssituatie. In het oratorium herbeleeft Jeanne d’Arc in elf taferelen op de brandstapel de voornaamste gebeurtenissen uit haar leven, zoals in:

  • Les voix du ciel ( De stem uit de hemel)
  • Le livre ( Het boek )
  • Les voix de la terre ( De stemmen van de aarde )
  • La cloche noire et la cloche blanche ( De zwarte klok en de witte klok )

De geestelijke vader van het stuk was de katholieke schrijver van het libretto, de dichter en diplomaat Paul Claudel. Met zijn tekst creëerde hij een wervelend spektakel van satire en volksmennerij. Van dat wilde spektakel vormt de titelheldin het serene middelpunt. Honegger illustreerde dit gegeven met zangers, sprekers, jazz uit de jaren dertig en saxofoons.
Het dramatisch oratorium Jeanne d'Arc au bûcher (1938) wordt gezien als één van zijn beste werken, dat vooral wordt geprezen voor de perfecte samenhang tussen tekst en muziek.

Persoonlijk leven

Honneger trouwde in 1926 met een studiegenote - de pianiste Andrée Vaurabourg - die later ook bekend werd als docente aan het Parijse conservatorium. Ze woonden vrijwel hun gehele huwelijksleven - tot een jaar voor Honeggers overlijden - ieder in een eigen appartement, omdat hij rust en ruimte nodig had om te componeren. Hun dochter Pascale werd geboren in 1932.

Honneger en zijn vrouw woonden vrijwel hun gehele huwelijksleven ieder in een eigen appartement

Honneger bleef steeds - hoewel hij bijna altijd in Frankrijk heeft gewoond - de Zwitserse nationaliteit behouden, en heeft altijd contact gehouden met Zwitserland.
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak en de nazi's Frankrijk binnenvielen, kon hij Parijs niet verlaten. Hij zette zijn werk voort, maar men vermoed, dat hij depressief raakte door de oorlog. Toch schreef hij tussen 1940 en zijn dood enkele symfonieën, die nog vrij veel worden uitgevoerd.

Gemeenschappelijk graf van Arthur Honneger en Andrée Vaurabourg op Cimetière Saint-Vincent in Parijs

Arthur Honegger leefde al een tijd met een eerder opgelopen angina pectoris en overleed in Parijs op 27 november 1955 aan een hartaanval. Hij werd begraven op het Cimetière Saint-Vincent in de Parijse wijk Montmartre. Later - in 1980 - is zijn vrouw Andrée Vaurabourg in het gemeenschappelijke graf bijgezet.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  • 1)Pacific 231 houdt in een type stoomlocomotief met een aanduiding in Whytenotatie als 4-6-2, wat betrekking heeft op het aantal wielen. In Frankrijk telt men niet het aantal wielen maar het aantal assen , waardoor de aanduiding 2-3-1 ontstaat. In de loop der tijd zijn voor diverse types aparte namen in zwang geraakt. Zo wordt het omschreven type locomotief aangeduid als Pacific.De naam Pacific 231 is dus de naam van een locomotief met achtereenvolgens twee loopassen, drie drijfassen en één loopas.
  • Pastorale d'eté van Arthur Honneger op YouTube
rel=nofollow