Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

West-Fries (dialectgroep)

Uit Wikisage
Versie door Gek (overleg | bijdragen) op 2 aug 2011 om 12:26 (http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=West-Fries_(dialectgroep)&diff=25919436&oldid=25919426)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Het West-Fries (West-Fries: Westfriesk of Westfries) is een verzamelnaam voor een aantal Nederlandse dialecten die gesproken worden in de provincie Noord-Holland, meer bepaald in de regio West-Friesland.

Ook de polders benoorden het oude West-Friesland (Wieringermeer, Anna Paulowna), de kuststrook van Den Helder tot Castricum (onder andere Egmond, Zijpe), het voormalige eiland Wieringen en het eiland Texel kunnen tot het gebied waar West-Fries gesproken wordt gerekend worden.

De West-Friese dialecten bevatten Ingveoons invloeden en behoren tot de Friso-Frankische dialecten, net als het Bildts en het Stadsfries.

Belangrijk is dat er geen officiële spelling voor de West-Friese dialecten bestaat. Hierdoor kan iedereen zelf de spelwijze van het dialect bepalen, zolang de woorden op de juiste manier worden uitgesproken. De spelling die in dit artikel gebruikt wordt is één van de manieren waarop het gespeld kan worden. Naast deze spellingswijze bestaat er nog een bekende spelling, namelijk de spelling volgens de West-Frieze-Styk. Verderop in dit artikel leest u meer over de spelling volgens de West-Frieze-Styk.

Naam

De naam "West-Fries" slaat natuurlijk in de eerste plaats op de regio "West-Friesland", maar verwijst ook naar het Fries. De dialecten van de regio vertonen dan ook allerlei Friese kenmerken. Er bestaan verschillende theorieën over de herkomst van deze Friese kenmerken.

  • Algemeen gaat men ervan uit dat tot ver in de middeleeuwen het Fries, dan wel Oudfries, de omgangstaal was in het huidige West-Friesland. Pas vanaf de 16e en 17e eeuw is de spreektaal meer onder invloed van het Hollands komen te staan. Volgens sommigen zou het Fries echter tot in de 19e eeuw stand hebben gehouden in een eigen vorm, de Westfriese taal.
  • Een vergelijkbare theorie veronderstelt dat niet alleen West-Friesland maar ook het gewest Holland ooit Friestalig was. De tegenwoordige Hollandse dialecten zouden dan sterker door het uit het zuiden komende Frankisch zijn beïnvloed dan de West-Friese. De huidige dialecten kennen volgens deze theorie nog altijd een Friese invloed, het zogenoemde "Friese Substraat". Daartegenover zou dan een Hollands/Frankisch superstraat staan.
  • Voorts is het mogelijk dat het West-Fries een eigen ontwikkeling heeft ondergaan en dat de Friese kenmerken bij nadere beschouwing niet per se Fries maar Ingveoons moeten heten. De Ingveoonse theorie maakt vergelijking met Zeeuws en West-Vlaams mogelijk. Inderdaad delen alle kustdialecten bepaalde kenmerken. Vanuit wetenschappelijk perspectief is deze theorie het werkbaarst: het West-Fries valt prima te herleiden op het West-Germaans en is derhalve te zien als een eigen ontwikkeling die Fries noch Frankisch is. De term "Frisofrankisch", wel gebruikt om het West-Fries te typeren, is vanuit dit perspectief dus achterhaald.

Tegen elk van deze theorieën zijn argumenten in te brengen, maar de laatste lijkt de meest correcte.

Het West-Fries is in de eerste plaats verwant aan Zaans en Waterlands (en daarmee ook met het Volendams). Op grotere schaal kan het West-Fries, dat dus als Ingveoons beschouwd kan worden, in verband worden gebracht met Zeeuws, West-Vlaams en zelfs het Engels.

Het is niet vreemd dat de naam "West-Fries" nogal eens verwarring oplevert. Zo mag bij "West-Fries" en "Westfries" niet gedacht worden aan de etnologische term Western Frisian voor de Friese taal annex het Westerlauwers Fries (zie onder West-Fries voor deze en andere begrippen samengesteld uit de woorden 'west' en 'Fries').

Pluriformiteit

Het West-Fries is geenszins een strak en eenduidig dialect te noemen. Het bestaat uit diverse dialecten die evenwel op bepaalde punten sterk overeenkomen. Het West-Fries verschilt van dorp tot dorp en het is zeker niet ondenkbaar dat een spreker uit het ene deel van West-Friesland een spreker uit een ander deel niet zal verstaan. Een belangrijk onderscheid valt te maken tussen:

Het Wierings en het Tessels zijn in vele opzichten veel conservatiever dan de dialecten op het oorspronkelijke vasteland. Ook het Enkhuizens is conservatiever en sluit dan ook meer aan bij het Eiland-West-Fries.

Het Land-West-Fries valt op zijn beurt ook weer onder te verdelen in verschillende dialectgroepen. Jan Pannekeet doet in zijn uitgebreide studie naar het West-Fries een voorstel om het Land-West-Fries te splitsen in drie hoofdgroepen. Dit zijn: "Drechterlands" of "Oostelijk West-Fries", gesproken in het oostelijk deel van het oude ambacht Drechterland. het "Mid-West-Fries" ter hoogte van de lijn Medemblik - Hoorn en "Westelijk West-Fries" voor de regio rond Schagen en Langedijk.

Ook binnen deze groepen zouden weer grenzen getrokken kunnen worden. Iemand uit Schagen zou een spreker uit Wieringerwaard of Callantsoog dan ook vrij gemakkelijk aan uitspraakkenmerken herkennen. Het hoeft geen betoog dat voor iemand die zelf niet uit de regio komt dergelijke accentverschillen zo goed als onhoorbaar zijn.

Er zijn nog een paar dialecten die door eigen ontwikkelingen sterk afwijken van de rest, zoals het Derpers, dat in Egmond aan Zee wordt gesproken. Dit dialect kenmerkt zich vooral door ontronding, een proces dat ervoor heeft gezorgd dat veel West-Friese u-klanken in dit dialect e of i geworden zijn. Het verder in heel West-Friesland gebruikelijke "Durp" (dorp) is in het Derpers op deze manier dus "Derp" geworden.

Gemeenschappelijke kenmerken

Ondanks het pluriforme karakter van de West-Friese streektaal zijn er een aantal belangrijke gemeenschappelijke kenmerken. De West-Friese dialecten zijn wel sterk door Hollandse beïnvloed, maar kennen allen tezamen ook eigen ontwikkelingen, die het West-Fries een eigen taalgeschiedenis bezorgen.

Een oud voorbeeld van zo'n ontwikkeling is de ontronding in woorden die wij in het moderne Nederlands terugzien als "brug", "mug", "knuppel". Alle West-Friese dialecten kennen hier de afwijkende vormen "breg", "meg" en "kneppel". Deze klankontwikkeling komt ook voor in het Oudfries, maar tevens in het West-Vlaams en het Zeeuws.

Een ander, bekender kenmerk dat West-Friese dialecten bindt is het ontbreken van het voorvoegsel "ge-" bij voltooide deelwoorden. Ook hierbij valt de overeenkomst met het Fries en het Engels op.

Gemeenschappelijke kenmerken vertonen de West-Friese dialecten zowel in fonetiek en morfologie als in de syntaxis. Zo kennen de West-Friese dialecten een gezamenlijke klankwet die van de oorspronkelijke e in woorden als "kerstmis", "derde" en "hersens" een a maakt: karsemis, darde, harses.

De Nederlandse "aa" klinkt in West-Friese dialecten nogal eens als een "ee"-klank: "schaap" is zo in het Land-West-Fries skeip. In woorden als "zoon" en "zomer" duikt in het West-Fries een eu op: seun, seumer. Dit laatste kenmerk wordt getypeerd als Ingveoons.

Een heel bekend fenomeen is de uitspraak sk- waar het Standaardnederlands een "sch-" kent: skitterend, skool (soms: skoel). Deze sk- is historisch; sch- in het AN is een latere ontwikkeling.

In sommige West-Friese dialecten wordt de uitgang -sk gebruikt, waar in het Nederlands de uitgang -s (vroeger gespeld: -sch) wordt gebruikt. De uitgang -sk wordt bijvoorbeeld gebruikt in aardrijkskundige namen, zoals "Nederlandse", dat in het West-Fries dan "Neerlandske" wordt. "Noord-Hollandse" wordt "Noôrd-Hollandske". "West-Fries" heet dan logischerwijs "West-Friesk". Ook op andere plaatsen waar vroeger -sch gespeld werd komt -sk voor, bijvoorbeeld waske voor "wassen". De -sk is historisch en kwam in alle Germaanse talen ooit voor. In het moderne Fries is de -sk nog steeds veelvoorkomend. In het West-Fries geldt de uitgang tegenwoordig als archaïsch en wordt door de meeste dialectsprekers vervangen door -s.

Ook in woordvorming of morfologie blijken de West-Friese dialecten verbonden. Woorden als "eterstijd" zijn in het Standaardnederlands ongewoon, maar komen in het West-Fries in regionaal verschillende vormen als eterstaid en eterstied voor. Een ander opvallend kenmerk is het veelvuldig gebruik van het achtervoegsel "-igheid", iets dat West-Friese sprekers ook kenmerkt als ze AN proberen te spreken.

Het meervoud in het West-Fries eindigt altijd op een -e, waar dit in het Nederlands op -en eindigt. Een uitzondering zijn de zelfstandig naamwoorden die eindigen op -ing, deze woorden krijgen altijd een -s als uitgang. Voorbeelden van woorden die met -ing eindigen zijn instelling/ instellings, vergâring/vergârings. Woorden als ring en ding eindigen in de meervoud wel gewoon op een -e. Verder typisch zijn meervouden op -er of -ers waar in het AN -eren voor komt: kiender(s) voor "kinderen".

Verder typisch zijn werkwoordsvormen als: ik gaan, ik staan. De meeste Land-West-Friese dialecten behouden ook in de tweede persoon de vorm jai kinne, jai loupe (vgl. Fries jo kinne), waar het Eiland-West-Fries zich meestal van "jee kent" bedient. In dit voorbeeld is het Land-West-Fries dus conservatiever dan het Eiland-West-Fries.

In de syntaxis zijn vooral zinnen als "ik hew moin huis skulderen leiten" tegenover AN "ik heb mijn huis laten schilderen" typisch. Hierbij valt weer sterk de overeenkomst met het Fries op, die de substraattheorie lijkt te ondersteunen.

West-Friese woorden

In de onderstaande woordenlijst is steeds gekozen voor de Land-West-Friese vormen. De woorden kunnen in het Tessels, Wierings of Enkhuizens heel anders klinken. Ook zullen bepaalde woorden niet overal gebruikt worden. Sowieso bestaan er van dorp tot dorp uitspraakverschillen. De ou in loupe klinkt zo in het westen meer als een oo met een w-naslag, terwijl in het oosten deze klank veel dichter tegen de ou aanligt als in Standaardnederlands "koud".

De keuze voor Land-West-Friese vormen is er vooral een van getal: het Land-West-Fries kent nu eenmaal significant meer sprekers dan de Eiland-West-Friese dialecten. Onder het kopje "Vergelijking" wordt aan de klankverschillen wel aandacht besteed.

Persoonlijk voornaamwoord

Enkelvoud onderwerp voorwerp Meervoud onderwerp voorwerp
1e persoon ik moin 1e persoon wai oôs
2e persoon jij-vorm jai jou 2e persoon jij-vorm jolle jolle
u-vorm u u u-vorm u u
3e persoon mannelijk hai hum 3e persoon mannelijk zai hun/zullie
vrouwelijk zai heur vrouwelijk zai heur/hun/zullie
onzijdig 't 't onzijdig zai hun/zullie

Bezittelijk voornaamwoord

Enkelvoud onderwerp Meervoud onderwerp
1e persoon moin 1e persoon oôs, ôze
2e persoon jij-vorm jouw 2e persoon jij-vorm jullies
u-vorm uw u-vorm uw
3e persoon mannelijk zoin 3e persoon mannelijk hun
vrouwelijk heur vrouwelijk heur
onzijdig zoin onzijdig hun

Telwoord

hoofdtelwoord rangtelwoord hoofdtelwoord rangtelwoord
nul sestien sestiende
ien eerste seuventien (seuventiende
twei tweide achttien achttiende
drie derde negentien negentiende
fier fierde twuntig twuntigste
foif foifde dertig dertigste
ses sesde (t)feertig (t)feertigste
seuven seuvende (t)foiftig (t)foiftigste
acht achtste (t)sestig (t)sestigste
negen negende (t)seuventig (t)seuventigste
tien tiende tachentig tachentigste
elf elfde (t)negentig (t)negentigste
twaalf twaalfde honderd honderdste
dertien dertiende duzend duzendste
feertien feertiende miljoen miljoenste
foiftien foiftiende miljard miljardste
sestien sestiende

Uitzondering 1: Het aangeven van een plaats/rang van iemand wordt niet met de gebruikelijke rangtelwoorden aangegeven. Voorbeeld: ik bin eersts (i.p.v. eerst), ik bin tweids (i.p.v. tweide), enz. De uitgang -de of -ste wordt in dit geval dus vervangen door de uitgang -ds of -s

Uitzondering 2: Waar in het Nederlands ten wordt gebruikt (ten eerste, ten tweede, enz.), wordt in het West-Fries eerstens, tweidens derdens, enz. gebruikt.

Begroetingen

  • nôh heui - algemene begroeting bij bekende personen
  • môj - wordt op alle uren van de dag gebruikt
  • morrie - wordt op alle uren van de dag gebruikt
  • murgen - goede morgen
  • middeg - goede middag
  • eivend - goeden avond
  • nacht - goede nacht

Eten & drinken

  • slaboôn - sperzieboon
  • boerekoôl - boerenkool
  • spruut - spruit
  • aâi - ei
  • keis - kaas
  • siepel - ui
  • ois - ijs
  • boerewater - frisdrank
  • piepers - aardappels
  • eerebaaie - aardbeien

Huis & tuin

  • boet - schuur
  • urf - erf
  • boum - boom
  • ier - gier, mest
  • kloet - vaarboom
  • knoe - soort roeibootje

Dieren

  • heun - hond
  • bul - stier
  • skeip - schaap
  • veugel - vogel
  • knoin - konijn, afwijkend lidwoord in het West-Fries: de knoin - het konijn
  • pul - kuiken
  • peerd - paard
  • wurm - worm

Dagelijksleven

  • boôskip/boeskip - boodschap
  • wask - was
  • kompjoeter - computer
  • meziek - muziek
  • teneêl - toneel
  • diggelegoed - porselein
  • snoek, klessert - laarzen vol water

Zelfstandig naamwoorden overeenkomend met Fries

  • beppe - grootmoeder, oma (Fries: beppe)
  • hol - hoofd (Fries: holle)
  • looi - lui, lusteloos (Fries: loai)
  • mem - moeder, mamma, moeder (Fries: mem)
  • tweilicht - schemer (Fries: twaljocht)
  • visk - vis (Fries: fisk)
  • viskerman - "visser (Fries: fiskerman)
  • vlareboum - vlierboom (Fries: flearebeam)
  • vlaremuis - vleermuis (Fries: flearemûs)

Werkwoorden

  • glouwe - gluren, bespieden
  • kloete- stelen, jatten - met een vaarboom een boot voortbewegen
  • knetere - modder die in profiel van schoen zit in huis uitlopen
  • prieke -morsen, knoeien
  • peêuwe - huilen, zeuren, klagen
  • skuddele - schudden
  • spaaie - overgeven
  • sprage - zonnen, pronken, bluffen
  • studdere - werkjes doen, (druk) bezig zijn
  • suddere - koken,braden

Werkwoorden overeenkomend met Fries

  • dritte - poepen, schijten (Fries: drite)
  • glupe - gluren, sluipen (Fries: glûpe)
  • snitte - snijden, afsnijden, maaien (Fries: snitte)
  • snobbe - snoepen (Fries: snobje)
  • stroffele - struikelen (Fries: stroffelje)
  • strune - struinen, rondsnuffelen (Fries: strune)
  • waske - wassen (Fries: waskje)

Overig

  • kniertig (gierig)
  • loôf, louf (moe)
  • pittig (knap, leuk, vlot)
  • kluft, klucht (steilte, helling)
  • aârs (anders)
  • boekie-soek (in de war)
  • stadig-an (langzaam)
  • bollig weer (benauwd, drukkend weer)
  • vezélf (natuurlijk)
  • nôh! (kenmerkende uitroep aan begin van zin)
  • dink? (kenmerkende uitroep aan einde van zin)
  • zeij? (= 'wat zeg jij?' -een vraag om bevestiging van het zojuist geponeerde)
  • leuk/leukig (vreemd, eigenaardig)
  • koeterdekoet (kalm aan)
  • zoor (stroef)
  • joôs (jongens)
  • flouk (ondiep, bijvoorbeeld bij een sloot)
  • kniese (knieën) ('Louf? Louf ken lang an, eer dat je biene bai je kniese of benne, ken je nag te wortelewuden' Moe? Moe zijn kan lang duren. Totdat je benen tot aan je knieën zijn afgesleten, kun je nog uit wieden tussen de wortelen)

West-Frieze-Styk

De West-Frieze-Styk heeft in de jaren '40 een eigen spelling ontwikkeld voor de West-Friese dialecten. Deze spelling moest er voor zorgen dat de fouten die veelvuldig gemaakt werden, volgens de West-Frieze-Styk, voorkomen konden worden.

Belangrijkste regels

Letter Gebruik Voorbeeld
AE aa-klank in gesloten lettergreep Wfr. skaef Ned. schaaf
C, Q en X worden niet gebruikt Wfr. sint, akwarium, eksame Ned. cent, aquarium, examen
F begin van een woord met in het Ned. een v of f klank Wfr. furst Ned. vorst
HW gebruikt bij het woord wat Wfr. hwat Ned. wat
IJ ij-klank (Ned. meestal aa-klank of ee-klank Wfr. skijp Ned. schaap
IJU (Ned. eeu) Wfr. lijuw Ned. leeuw
OA oo-klank met korte a-naslag (Ned. oo-klank) Wfr. groat Ned. groot
OO oo-klank (Ned. oe-klank) Wfr. dook Ned. doek
S begin van een woord met in het Ned. een s of z klank Wfr. swumme Ned. zwemmen

Mooiste woord

Het woord "warskippertje" (logé, afgeleid van "waardschap") werd door de sprekers van het West-Fries uitverkozen tot mooiste dialectwoord. Dit woord gebruikt in een zin: "We benne te warskippe weest"; "We zijn wezen logeren".

Vergelijking

De verschillende Noord-Hollandse dialecten zijn vaak onderzocht. Reeds in 1935 presenteerde K. Heeroma als proefschrift een vergelijkende studie van de Noord- en Zuid-Hollandse dialecten, Hollandse Dialectstudies. Onderstaand zijn op basis van zijn studie verschillende vormen in de Noord-Hollandse dialecten opgegeven; om de vergelijking duidelijker te maken is voor een aangepast fonetisch schrift gekozen.

Hierin staan E voor de "i" van "bit", i voor de "ie" van "lied", å voor de "platte" ao die je in Noord-Holland wel hoort, en y voor uu. De u klinkt als "oe" (vgl. Duits). Het puntje achter een klank betekent dat deze lang klinkt (E. = lange ih). Het teken ə staat voor de "stomme e", die van beneden. De x geeft de ch weer.

Tessels Wierings Enkhuizens Pettens Egmonds Markens Volendams Oostzaans Standaardnederlands
skE.p skE.p skE.p skɛip ske.p sxE.ip skaip ske.p sxa.p "schaap"
skE.r skE.r skE.r skE.r skE.r skE.r skåir skE.r sxa.r "schaar"
grE.w grE.w grE.w grE.w gra.w grE.iw graiw gre.w gróuw "grauw"
bla.w bla.w blóuw blóuw bla.w bla.w blaiw bla.w blóuw "blauw"
dra.jə dro.jə dra.jə drå.jə drå.jə drå.jə dra.jə drå.jə dra.je "draaien"
blyvə bli.və bli.və blaivə blaivə blaivə blE.və bla.ive blɛivə "blijven"
sne.jə snɛiə snɛie snå.jə snaiə sna.jə snE.jə snå.jə snɛide "snijden"
rupə rupə rupə rupə rupə ro.pə rupə rupə rupə "roepen"
sukə sukə sukə sukə sukə so.kə sukə sukə zukə "zoeken
gruən gru.n grun grun grun grun grun grun grun "groen"
hys hys ys hüis òis üis ö.s hüis hüis "huis"
döwə dóuwə dóuwə dóuwə dóuwə dóuwə dywə dóuwə dywə "duwen"
röw róuw róuw róuw róuw ryw rö.w róuw ryw "ruw"
bE.rt bE.rt bE.rt bE.rt bE.rt ba.rt båirt bE.rt ba.rt "baard"
hórsəs harsəs årsəs harsəs arsəns arsəns arsəs harsəs hersəns "hersens"
kint kin kEnt kEnt kEnt kɛint kE.nt kEnt kEnt "kind"
swip swip zwip zwyp zwip zwip zwyp swyp zwe.p "zweep"
nöw nóuw nɛi nyw niw nyw nyw nyw niw "nieuw"

Uit de gegevens valt duidelijk op welke fronten de Noord-Hollandse dialecten van elkaar verschillen. Al de genoemde dialecten zijn in meer of mindere vorm gerelateerd aan het West-Fries, of zijn zelf West-Fries.

Het "Pettens" kan gelden als voorbeeld voor Land-West-Fries in het algemeen, hoewel met name Drechterlandse dialecten kunnen afwijken (Heeroma onderzocht het Drechterlands niet). Afwijkingen zouden bijvoorbeeld invloeden uit het Enkhuizens kunnen zijn. Deze verschillen zijn echter marginaal. Wel meer afwijkend zijn de dialecten van Opperdoes en Andijk, die als conservatieve Land-West-Friese dialecten gezien kunnen worden.

Het Enkhuizens valt sterk op door het woord nij ("nɛi") voor "nieuw" - de overige dialecten gaan terug op de historische vorm nuw ("nyw"), die op Wieringen blijkbaar nouw opleverde (vgl. douwe), en in het ontrondingsgebied, nl. Egmond, nieuw. In het Tessels klinkt nuw als "nöw" met de u van bus - een eigen ontwikkeling van het Tessels.

Het Enkhuizense nij zou volgens sommigen te verklaren zijn als een invloed uit Nedersaksische dialecten; onder meer Heeroma gaat hier van uit. Een andere theorie veronderstelt dat de oudste vorm *nie was (oa bewaard in het nie- in de naam Niedorp) die in de meeste dialecten door toevoeging van de w "gerond" werd tot uu, dus nuw, maar in het Enkhuizens, zonder de -w, nie bleef en later nij werd op basis van een regelmatige klankverschuiving. Hiertegen spreekt dat het Enkhuizens andere historische ie-klanken in het West-Fries, bv. in fier (vuur) en -lie i.p.v.. van -lui (< luden) als achtervoegsel, niet kent. De theorie van Saksische invloed lijkt dus het aannemelijkst.

Duidelijk moge zijn dat de precieze interpretatie van het gegeven materiaal gecompliceerd is. Men kan derhalve weinig zeggen over de oudste stadia van het West-Fries, die volgens sommigen Fries-gerelateerd, volgens andere Frankisch-gerelateerd zijn, maar ook als eigen ontwikkeling uit het West-Germaans beschouwd kunnen worden.

Algemeen wordt aangenomen dat de éé (E.) in de noordelijke dialecten ouder is dan de ei (ɛi) in het kerngebied, die een latere, eigen ontwikkeling van het West-Fries zou zijn. Deze, en andere verschijnselen, sterken de theorie dat de Eiland-West-Friese dialecten de oude situatie nog het best weergeven. Van deze dialecten is het Tessels op Wikipedia uitgebreid beschreven.

Status

Het West-Fries wordt nu nog vooral in "lichte" vorm gesproken: de sprekers ervan bedienen zich voornamelijk van een regionaal gekleurd Standaardnederlands, een regiolect. De zware, meest zuivere vorm van dialect heeft zich vooral in buitengebieden, zoals Texel, alsook in geïsoleerde dorpen op het vasteland, weten te handhaven. Vooral in schrift leeft het dialect in zijn conservatieve vorm nog voort. De huidige spreektaal mag dan veel van haar oorspronkelijke, Friese kleur verloren hebben, al met al kan het West-Fries toch als een levend dialect beschouwd worden, dat wel naar het Hollands toegroeit, maar een eigen positie behoudt.

Cultuur

Dat het dialect leeft is onder andere te herkennen in culturele uitingen zoals die heden ten dage door de populaire band Oôs Joôs in "boerenrock" ten gehore brengt.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  • J. Pannekeet, Het Westfries - Inventarisatie van dialectkenmerken.
  • J. Pannekeet, Westfries woordenboek.
  • West-Frieze-Styk, De spelling van het Westfriesch.
rel=nofollow