Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Superfood: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Superfood&oldid=49564348 27 jul 2017 ‎ 85.148.123.77 26 jul 2017)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Superfood&oldid=49621130 5 aug 2017)
Regel 1: Regel 1:
'''Superfood''' is een begrip dat in het tweede decennium van de 21e eeuw gangbaar werd in de Nederlandse taal om verschillende natuurproducten aan te duiden die vanwege de vermeend gunstige combinatie van [[macronutriënten]] en/of de hoge concentraties [[micronutriënten]] zoals [[vitamine]]s, [[mineraal|mineralen]] en [[antioxidant]]en als bijzonder gezond worden gezien. Er is vaak sprake van voedseltrends die soms omslaan tot [[hype]]s waarbij een tot dusver obscuur exotisch product binnen korte tijd grote bekendheid krijgt, terwijl de voedingswaardes niet per se veel hoger zijn dan bij traditioneel gegeten groente en fruit. Zo wordt [[boerenkool (groente)|boerenkool]] in de Verenigde Staten vaak als superfood beschouwd. Ook is het vaak veel lastiger grote hoeveelheden van een superfood binnen te krijgen dan van traditionele groente en fruit, die dan weliswaar relatief minder nuttige ingrediënten bevatten, maar het daardoor toch makkelijker maken om aan de [[aanbevolen dagelijkse hoeveelheid]]en te komen.
[[Afbeelding:Norddeich gruenkohlcloseup.jpg|thumb|300px|Het superfood [[boerenkool (groente)|boerenkool]]]]
'''Superfood''' is een term die aan het begin van de [[21ste eeuw]] gebruikt wordt voor [[voedingsmiddel|voedingsmiddelen]] die rijk zijn aan specifieke [[vitamine]]n en [[mineralen]] of bio-actieve stoffen zoals [[antioxidant|antioxidanten]] en [[omega 3-vetzuren]], en die aangeprezen worden om hun vermogen de gezondheid te verbeteren en ziekten tegen te gaan.  


Soms maken saai bevonden Nederlandse namen plaats voor hipper klinkende alternatieven, zo werd de goudbes aan de man gebracht als ''incabes'' en de boksdoornbes als ''gojibes''.
== Opkomst ==
Superfood maakte zijn opmars ronde eeuwwisseling. Consumenten begonnen aan het begin van de 21ste eeuw voedsel met een hoog gehalte aan vetten, suikers en zout de rug toe te keren. In plaats daarvan gingen ze op zoek naar nieuwe, verse, biologische en tegelijkertijd zeer voedzame voeding die de 'oude' voeding kon vervangen, of op zijn minst kon aanvullen. Dit leidde tot een toename van produkten op de markt die onder de noemer ''superfood'' werden aangeboden. Zo verdrievoudigde de verkoop van sojaproducten in Europa tussen 2001 en 2006, en nam de verkoop van [[granaatappel]]s en granaatappelproducten tussen januari 2005 en mei 2007 toe met 500%. <ref>''[http://nufruits.com/documents/news/Superfoods%20market%20set%20to%20double%20by%202011.pdf Superfoods market set to double by 2011]'' (pdf), Alex McNally, NutraIngredients.com-Europe, 10 Augustus 2007</ref><ref>''[http://www.datamonitor.com/Products/Free/Brief/BFCM0196/010BFCM0196.pdf Superfood and Drinks: Consumer Attitudes to Nutrient Rich Products]'' (pdf), Michael Hughes, Datamonitor, juni 2007</ref>


Voorbeelden van producten die regelmatig als superfood worden omschreven:
== Bekendheid ==
*[[Chia (plant)|Chiazaad]]
Marktonderzoeker [[GfK]] onderzocht in 2014 de bekendheid van superfoods in Nederland. Hieruit volgde dat 1 op de 6 ondervraagden superfoods kende, en 4 op de 10 kende het woord wel, maar wist niet precies wat het inhield. Hoewel zo'n 90% van de geondervraagden superfood niet echt noodzakelijk achtte voor de dagelijkse voeding, had 23% van de geondervraagden het wel eens gekocht. De aankopen bestonden vooral uit bessen en zaden. Het verbeteren van de weerstand, en het zorgen voor een betere gezondheid en vitaliteit werden het meest genoemd als redenen om superfoods te gebruiken. <ref>[http://library.wur.nl/WebQuery/groenekennis/2052627 Quickscan Superfoods], Marcel Temminghoff, Jolanda van Oirschot, Stephan Santegoets, [[GfK]], 2014</ref>
*[[Goudbes]] onder de naam incabes
*[[Hennep]]zaad
*[[Manukahoning]]
*[[Boksdoorn]]bessen onder de naam gojibessen
*[[Açai]]sap
*[[Lijnzaad]]
<!-- Deze lijst niet teveel uitbreiden, graag alleen hele typische voorbeelden toevoegen. Het is inherent aan deze modeterm dat uiteindelijk bijna alles op enig moment door enig persoon een keer geclaimd wordt als superfood, maar dat allemaal hier opnoemen daar heeft niemand iets aan. Deze voorbeelden zijn typisch omdat ze in korte tijd van bij het gemiddelde publiek onbekend naar erg hip en overal verkrijgbaar zijn gegaan terwijl dat toch niet aan de smaak ligt.-->


== Voorbeelden ==
De verzameling voedingsmiddelen die onder de noemer 'superfood' vallen, bestaat geheel uit onbewerkte, of beperkt bewerkte natuurproducten. In de meeste  gevallen gaat het om groenten, fruit, noten of zaden. Vaak zijn het exotische producten die vóór de rage niet of slechts in zeer beperkte mate gegeten werden. In West-Europa vallen onder de superfoods bijvoorbeeld [[gojibes|gojibessen]], [[tarwegras]], [[Quinoa (Chenopodium quinoa)|quinoa]] en [[chiazaad]], terwijl in Noord-Amerika iets als [[boerenkool (groente)|boerenkool]] onder de superfoods gerekend wordt.<ref name="trouw_voedingshypes">{{nl}}[http://www.trouw.nl/tr/nl/30020/Uitgelicht/article/detail/3604637/2014/02/27/Vier-voedingshypes-en-waarom-ze-niet-werken.dhtml Vier voedingshypes en waarom ze niet werken], Jeannine Julen, Trouw, 27 februari 2014. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref> In zijn boek 'superfoods' beschrijft auteur David Wolfe de top 10 van beste superfoods, die volgens hem bestaat uit de volgende tien producten: gojibessen, [[cacao]], [[Lepidium meyenii|maca]], [[bijen]]producten, [[spirulina]], [[Aphanizomenon flos-aquae|blauwgroene AFA-superalgen]], oceaan[[plankton]], [[aloë vera]], [[hennepzaad]] en [[kokos]]. <ref>{{nl}}[http://arionbooks.com/Inkijken/9789079872503.pdf Superfoods - Voedsel en medicijn van de toekomst (inkijkexemplaar)], David Wolfe, 2009, ISBN 9789079872503. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref>


== Kritiek ==
Deze producten zouden daardoor niet alleen gezond zijn, maar ook een geneeskrachtige werking hebben. Tegenstanders laken deze gezondheidsclaims. Ze beschouwen de term ''superfood'' als pure [[marketing]] die aansluit bij de gezondheidsrage onder (vooral)  hoger opgeleiden<ref>{{nl}}[http://www.ad.nl/ad/nl/4560/Gezond/article/detail/3870277/2015/02/21/Geef-ze-een-patatje-af-en-toe-niet-alleen-superfood.dhtml Geef ze een patatje af en toe, niet alleen superfood], Algemeen Dagblad, 21 februari 2015. <small>Laatst geraadpleegd op zaterdag 25 juli 2015.</small></ref>; de producten zijn verhoudingsgewijs duur of duur geworden <ref>{{nl} In het Nederlandse televisieprogramma [[Keuringsdienst van waarde]] ( [http://www.npo.nl/keuringsdienst-van-waarde/29-01-2015/KN_1666875/?media_type=broadcast aflevering van januari 2015]) geeft een verkoper van een dierenspeciaalzaak aan dat de prijs van chiazaad door de rage enorm is gestegen. Het chiazaad wordt sinds jaar en dag verkocht als vogelvoer. <small>Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.</small></ref> en gevarieerd eten levert volgens hen meer op dan het nuttigen van superfoods. <ref>{{nl}}[http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/3600995/2014/02/21/Superfoods-zijn-vooral-superduur.dhtml Superfoods zijn vooral superduur], Robin van Wechem, Trouw, 21 februari 2014. <small>Laatst geraadpleegd op zaterdag 25 juli 2015.</small></ref>
De Europese Unie heeft het gebruik van de term 'superfood' in 2007 als misleidend bestempeld. Wanneer de marketing van een product een gezondheidsclaim bevat, is de fabrikant verplicht om een toelichting bij deze claim te geven, die uitlegt wat er dan precies zo gezond aan het product is. <ref>{{en}}[http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/6252390.stm Superfood 'ban' comes into effect], BBC News, 29 juni 2007. <small>Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.</small></ref>
Volgens de Britse instelling [[National Health Service]] is superfood weliswaar gezond, maar valt er niet aan te tonen of de voedingsmiddelen die als superfood bestempeld worden, gezonder zijn dan andere voedingsmiddelen.  <ref>{{nl}}[http://www.hln.be/hln/nl/14/You/article/detail/1792450/2014/02/12/De-cultus-van-superfoods-is-onzinnig-Wondervoeding-bestaat-niet.dhtml De cultus van superfoods is onzinnig: "Wondervoeding bestaat niet"], Het Laatste Nieuws, 12 februari 2014. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref> Het Britse [[Cancer Research UK]], een stichting die zich met kankeronderzoek bezighoudt, geeft aan dat de afzonderlijke stoffen in sommige superfoods onder laboratoriumcondities inderdaad kanker kunnen tegengaan, maar dat er vooralsnog geen bewijs is dat het eten van voedsel met deze stoffen erin hetzelfde effect oplevert. <ref>{{en}}[http://www.cancerresearchuk.org/cancer-info/healthyliving/cancercontroversies/superfoods/ 'Superfoods' and cancer], Cancer Research UK, augustus 2013. <small>Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.</small></ref>Ook het Nederlandse [[Voedingscentrum]] moedigt het nuttigen van superfoods niet aan. Zij adviseert dat het veel belangrijker is om gevarieerd te eten, <ref>{{nl}}[http://nos.nl/artikel/619629-superfoods-bestaan-helemaal-niet.html Superfoods bestaan helemaal niet], NOS.nl, 6 maart 2014. <small>Laatst geraadpleegd op 20 september 2014.</small></ref><ref name="trouw_voedingshypes" /> en zich een gevarieerd eetpatroon eigen te maken dat gebaseerd is op de [[Schijf van vijf]].<ref>{{nl}}[http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/superfoods.aspx Superfoods], [[Voedingscentrum]].nl. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref> Sommige voedingsdeskundigen gaan zelfs nog verder. Zo claimde voedingsdeskundige Petronella Ravenshear in de [[Daily Mail]] dat een teveel aan gojibessen, quinoa en boerenkool juist problemen aan de schildklier en artritis kunnen veroorzaken. <ref>{{nl}}[http://www.hln.be/hln/nl/14/You/article/detail/1845078/2014/04/07/Experte-Superfoods-zijn-helemaal-niet-zo-gezond.dhtml Experte: "Superfoods zijn helemaal niet zo gezond"], Nathalie Goossens McCann, Het Laatste Nieuws, 7 april 2014. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref>
Behalve gezondheidsproblemen kleven er anno 2014 ook ethische bezwaren aan de toename van het nuttigen van superfoods. Quinoa, dat verbouwd wordt in [[Peru]] en [[Bolivia]] en daar geldt als een van de hoofdbestanddelen van de maaltijd, begint door haar populariteit inmiddels te duur te worden voor de lokale bevolking. <ref>{{nl}}[http://indiancountrytodaymedianetwork.com/2013/07/09/quinoa-fever-impact-superfoods-soaring-popularity-south-american-growers-150348  Quinoa Fever: Superfood's Soaring Popularity Is Killing South American Growers], Indian Country - Today Media Network, 7 september 2013. <small>Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.</small></ref>
{{Appendix|2=
{{References||2}}
}}
<!--Er wordt meteen een stelling ingenomen (hypes), hipper klinkende alternatieven, etc. (dit lijkt meer een mening en zijn geen feiten met bronnen onderbouwd -->
[[Categorie:Voeding]]
[[Categorie:Voeding]]
[[Categorie:Nutriënt]]
[[Categorie:Nutriënt]]

Versie van 27 aug 2017 12:43

Het superfood boerenkool

Superfood is een term die aan het begin van de 21ste eeuw gebruikt wordt voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan specifieke vitaminen en mineralen of bio-actieve stoffen zoals antioxidanten en omega 3-vetzuren, en die aangeprezen worden om hun vermogen de gezondheid te verbeteren en ziekten tegen te gaan.

Opkomst

Superfood maakte zijn opmars ronde eeuwwisseling. Consumenten begonnen aan het begin van de 21ste eeuw voedsel met een hoog gehalte aan vetten, suikers en zout de rug toe te keren. In plaats daarvan gingen ze op zoek naar nieuwe, verse, biologische en tegelijkertijd zeer voedzame voeding die de 'oude' voeding kon vervangen, of op zijn minst kon aanvullen. Dit leidde tot een toename van produkten op de markt die onder de noemer superfood werden aangeboden. Zo verdrievoudigde de verkoop van sojaproducten in Europa tussen 2001 en 2006, en nam de verkoop van granaatappels en granaatappelproducten tussen januari 2005 en mei 2007 toe met 500%. [1][2]

Bekendheid

Marktonderzoeker GfK onderzocht in 2014 de bekendheid van superfoods in Nederland. Hieruit volgde dat 1 op de 6 ondervraagden superfoods kende, en 4 op de 10 kende het woord wel, maar wist niet precies wat het inhield. Hoewel zo'n 90% van de geondervraagden superfood niet echt noodzakelijk achtte voor de dagelijkse voeding, had 23% van de geondervraagden het wel eens gekocht. De aankopen bestonden vooral uit bessen en zaden. Het verbeteren van de weerstand, en het zorgen voor een betere gezondheid en vitaliteit werden het meest genoemd als redenen om superfoods te gebruiken. [3]

Voorbeelden

De verzameling voedingsmiddelen die onder de noemer 'superfood' vallen, bestaat geheel uit onbewerkte, of beperkt bewerkte natuurproducten. In de meeste gevallen gaat het om groenten, fruit, noten of zaden. Vaak zijn het exotische producten die vóór de rage niet of slechts in zeer beperkte mate gegeten werden. In West-Europa vallen onder de superfoods bijvoorbeeld gojibessen, tarwegras, quinoa en chiazaad, terwijl in Noord-Amerika iets als boerenkool onder de superfoods gerekend wordt.[4] In zijn boek 'superfoods' beschrijft auteur David Wolfe de top 10 van beste superfoods, die volgens hem bestaat uit de volgende tien producten: gojibessen, cacao, maca, bijenproducten, spirulina, blauwgroene AFA-superalgen, oceaanplankton, aloë vera, hennepzaad en kokos. [5]

Kritiek

Deze producten zouden daardoor niet alleen gezond zijn, maar ook een geneeskrachtige werking hebben. Tegenstanders laken deze gezondheidsclaims. Ze beschouwen de term superfood als pure marketing die aansluit bij de gezondheidsrage onder (vooral) hoger opgeleiden[6]; de producten zijn verhoudingsgewijs duur of duur geworden [7] en gevarieerd eten levert volgens hen meer op dan het nuttigen van superfoods. [8]

De Europese Unie heeft het gebruik van de term 'superfood' in 2007 als misleidend bestempeld. Wanneer de marketing van een product een gezondheidsclaim bevat, is de fabrikant verplicht om een toelichting bij deze claim te geven, die uitlegt wat er dan precies zo gezond aan het product is. [9] Volgens de Britse instelling National Health Service is superfood weliswaar gezond, maar valt er niet aan te tonen of de voedingsmiddelen die als superfood bestempeld worden, gezonder zijn dan andere voedingsmiddelen. [10] Het Britse Cancer Research UK, een stichting die zich met kankeronderzoek bezighoudt, geeft aan dat de afzonderlijke stoffen in sommige superfoods onder laboratoriumcondities inderdaad kanker kunnen tegengaan, maar dat er vooralsnog geen bewijs is dat het eten van voedsel met deze stoffen erin hetzelfde effect oplevert. [11]Ook het Nederlandse Voedingscentrum moedigt het nuttigen van superfoods niet aan. Zij adviseert dat het veel belangrijker is om gevarieerd te eten, [12][4] en zich een gevarieerd eetpatroon eigen te maken dat gebaseerd is op de Schijf van vijf.[13] Sommige voedingsdeskundigen gaan zelfs nog verder. Zo claimde voedingsdeskundige Petronella Ravenshear in de Daily Mail dat een teveel aan gojibessen, quinoa en boerenkool juist problemen aan de schildklier en artritis kunnen veroorzaken. [14]

Behalve gezondheidsproblemen kleven er anno 2014 ook ethische bezwaren aan de toename van het nuttigen van superfoods. Quinoa, dat verbouwd wordt in Peru en Bolivia en daar geldt als een van de hoofdbestanddelen van de maaltijd, begint door haar populariteit inmiddels te duur te worden voor de lokale bevolking. [15]

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Superfoods market set to double by 2011 (pdf), Alex McNally, NutraIngredients.com-Europe, 10 Augustus 2007
  2. º Superfood and Drinks: Consumer Attitudes to Nutrient Rich Products (pdf), Michael Hughes, Datamonitor, juni 2007
  3. º Quickscan Superfoods, Marcel Temminghoff, Jolanda van Oirschot, Stephan Santegoets, GfK, 2014
  4. 4,0 4,1 (nl) Vier voedingshypes en waarom ze niet werken, Jeannine Julen, Trouw, 27 februari 2014. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
  5. º (nl) Superfoods - Voedsel en medicijn van de toekomst (inkijkexemplaar), David Wolfe, 2009, ISBN 9789079872503. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
  6. º (nl) Geef ze een patatje af en toe, niet alleen superfood, Algemeen Dagblad, 21 februari 2015. Laatst geraadpleegd op zaterdag 25 juli 2015.
  7. º {{nl} In het Nederlandse televisieprogramma Keuringsdienst van waarde ( aflevering van januari 2015) geeft een verkoper van een dierenspeciaalzaak aan dat de prijs van chiazaad door de rage enorm is gestegen. Het chiazaad wordt sinds jaar en dag verkocht als vogelvoer. Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.
  8. º (nl) Superfoods zijn vooral superduur, Robin van Wechem, Trouw, 21 februari 2014. Laatst geraadpleegd op zaterdag 25 juli 2015.
  9. º (en) Superfood 'ban' comes into effect, BBC News, 29 juni 2007. Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.
  10. º (nl) De cultus van superfoods is onzinnig: "Wondervoeding bestaat niet", Het Laatste Nieuws, 12 februari 2014. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
  11. º (en) 'Superfoods' and cancer, Cancer Research UK, augustus 2013. Laatst geraadpleegd op 27 september 2014.
  12. º (nl) Superfoods bestaan helemaal niet, NOS.nl, 6 maart 2014. Laatst geraadpleegd op 20 september 2014.
  13. º (nl) Superfoods, Voedingscentrum.nl. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
  14. º (nl) Experte: "Superfoods zijn helemaal niet zo gezond", Nathalie Goossens McCann, Het Laatste Nieuws, 7 april 2014. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
  15. º (nl) Quinoa Fever: Superfood's Soaring Popularity Is Killing South American Growers, Indian Country - Today Media Network, 7 september 2013. Laatst geraadpleegd op 21 september 2014.
rel=nofollow
rel=nofollow