Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Sicherheitspolizei und SD
De Sicherheitspolizei und SD was het apparaat van de Duitse politieke recherche (Sicherheitspolizei of Sipo) en de geheime inlichtingendienst (Sicherheitsdienst of SD), die vanaf het begin nauw met elkaar verbonden waren[1] en in alle door Duitsland veroverde landen tijdens de Tweede Wereldoorlog hun intrede deden.
Geschiedenis
In 1939 waren de Sipo en SD door Heinrich Himmler samengevoegd in een nieuwe organisatie, het in Berlijn gevestigde Reichssicherheitshauptamt, een dependance van het ministerie van Binnenlandse Zaken die aanvankelijk geleid werd door de Chef der Sicherheitspolizei und des SD Reinhard Heydrich.[2]
In Nederland werd de Sicherheitspolizei und SD meestal "de SD" genoemd, wat verklaard kan worden uit het feit dat alle functionarissen van de Sicherheitspolizei de letters SD op hun linkermouw droegen.
De Sicherheitspolizei en Sicherheitsdienst stonden onder bevel van een Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD (BdS),[3] die in Nederland zetelde in Den Haag en onder wie zes plaatselijke afdelingen (Außenstellen) ressorteerden: Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Arnhem, Den Bosch en Maastricht.[4] De kampen in Schoorl en Amersfoort vielen onder deze bevelhebber.[5] In Nederland waren dat achtereenvolgens:
- Hans Nockemann (juni-juli 1940)
- Wilhelm Harster (juli 1940 tot september 1943)
- Erich Naumann (september 1943 tot juni 1944)
- Karl Georg Eberhard Schöngarth (vanaf 1 juni 1944)
In de zomer van 1944 bestond de Sicherheitspolizei und SD in Nederland uit alles bij elkaar ongeveer zevenhonderd arbeidskrachten, onder wie zo'n vierhonderd Duitsers.[6]
Afdelingen in Vlaanderen
SIPO SD Gent
Na de oorlog voerde de krijgsraad in Gent een proces tegen volgende collaborateurs die met/voor SIPO/SD werkte:
- Firmin Van Laere, Gaston Delbeke, Julius Verbesselt, Alfons Verbeke, Gustaaf Horemans, Marcel Opdebeeck, Gustaaf Horemans, Willem Lauwaert, Karel Lorrez, Jozef Keyl, Walter Tinel, Florimond Lauwaert, Oscar Temples, Helena De Vynck, Maria De Backer, Marcel Peskens, Yvonne Premereur, Albert Maene, Frans De Moor, Kamiel Wauters, Robert Francq, Lodewijk Schieffer, Emiel De Gendt, Joris De Bondt.[7]
Na de oorlog werden volgende straffen uitgesproken tegen de collaborateurs:[8]
- doodstraf: Marcel Opdebeeck, Firmin Van Laere, Gaston Delbeke, Jules Verbesselt, Alfons Verbeke, Gustaaf Horemans, Karel Lorrez, Jozef Keyl, Marcel Peskens, Albrecht Maene, François De Moor, Kamiel Wauters, Robert Francq. Louis Schilfer, Emiel De Gendt en Joris De Houdt.
- 20 jaar gevangenisstraf: Willem Lauwaert
- 10 jaar gevangenisstraf: Florimond Lauwaert
- 3 jaar gevangenisstraf: Helena De Vynck, Yvonne Premereur
- 2 jaar gevangenisstraf: Maria De Backer
Op 29 mei 1948 werden Van Laere, Lorrez, Keyl, Opdebeeck, Delbeke, Verbesselt, en Verbeke gefusilleerd.[9]
SIPO SD Antwerpen
- Pieter Ganses, Felix Lauterborn, Fernand Faingnaert, Lambert Janssens, Theodoor Verhulsdonck, Adolf Lampaert, Raymond Plovy, Joris Crespin, René Bollaerts, Alfons Coppens, Jan De Bie, Emiel De Groof, Gaston Dingenen, Marcel Eeckhout, Willy Jacobs, Albert Jans, Karel Janssens, André Laureys, Paul Martens, Gaspard Portocarrero, Pieter Storms, Corneel Torfs, Jozef Trappers, Albert Van Daele, Gustaaf Vanniesbecq, Charles Van Vlerken, Hendrik Van Winckel, Jan Verhaert en Joris Wiethase.
SIPO SD Leuven
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Bronnen, noten en/of referenties
|