Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Schaakbord

Uit Wikisage
Versie door Guido den Broeder (overleg | bijdragen) op 7 mrt 2009 om 13:42 (start)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Schaakveld.

Schaken wordt gespeeld op een tweedimensionaal schaakbord van 8 bij 8 vierkante velden, die afwisselend licht en donker gekleurd zijn. De lichtgekleurde velden worden wit genoemd, en de donkergekleurde zwart, hoewel in de praktijk allerlei kleurencombinaties voorkomen, zoals bruintinten. Schaakborden zijn geproduceerd van allerlei materialen, waaronder vele soorten hout, alsook karton, plastic, glas, metaal en steen.

In het wedstrijdschaak gelden voor het schaakbord diverse regels, voor het formaat in relatie tot de stukken en voor het uiterlijk van een schaakbord. Een veld op wedstrijdbord is zo'n 5 tot 6½ centimeter lang en breed. Naast wedstrijdborden bestaan er schaakborden van allerlei afmetingen, waaronder zakformaat, en daarnaast ook schaaktafels (voor binnen en buiten), demonstratieborden, gebruikt voor het geven van commentaar bij een partij aan het publiek, die worden opgehangen of op een ezel worden gezet, en borden van vloertegels, geplaatst in hallen of vakantieparken, soms zo groot dat ze kunnen worden gebruikt voor een 'levend schaakspel' waarbij verklede mensen als schaakstukken fungeren. Schaakclubs gebruiken meestal opvouwbare schaakborden van karton en plastic, die afwasbaar zijn en gemakkelijk kunnen worden opgeborgen.

Oriëntatie en nummering

a8 b8 c8 d8 e8 f8 g8 h8
a7 b7 c7 d7 e7 f7 g7 h7
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2
a1 b1 c1 d1 e1 f1 g1 h1
Schaakdiagram van een leeg bord

Het schaakbord wordt zo geplaatst dat beide spelers linksonder een zwart veld hebben. Een horizontale reeks velden heet een rij. Deze zijn genummerd van 1 tot en met 8. Een vertikale reeks heet een lijn. De lijnen worden aangegeven met de letters a t/m h. Elk veld kan zodoende worden aangeduid met een unieke combinatie van letter en cijfer. Degene die met de witte stukken speelt, heeft linksonder het veld a1 liggen, de zwartspeler het veld h8. Soms zijn de aanduidingen van rijen en lijnen op de randen van het bord aangegeven. Voor een geoefende schaker is dat echter niet nodig.

Het nut van deze nummering is dat het daardoor eenvoudig is om te vertellen waar een stuk staat, en welke zetten er zijn gespeeld. Voor het opschrijven van schaakpartijen is een uitgebreide schaaknotatie ontwikkeld.

In de schaakliteratuur wordt veelvuldig gebruik gemaakt van diagrammen om het bord en de positie van de stukken af te beelden. Tenzij anders aangegeven, zit daarbij de witspeler aan de benedenzijde aan de zwartspeler aan de bovenzijde.

Behalve over lijnen en rijen wordt in het schaakspel ook gesproken over diagonalen. Die hebben geen eigen tekens, maar worden aangegeven met het begin- en eindveld, bijvoorbeeld a1-h8 of f1-a6.

De velden d4, e4, d5 en e5 vormen samen het centrum. Beheersing van het centrum kan in het schaakspel een groot voordeel zijn. In de schaakopening is de strijd om het centrum een van de belangrijkste thema's.

Externe links

FIDE Handboek (Engels)