Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Orinx (molenaars): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (O heeft pagina Molenaars Orinx-Orins hernoemd naar Orinx)
(verspreiding van molens toegevoegd en "zie ook" (niet werkende linken) verwijderd)
Regel 1: Regel 1:
'''Orinx''' (op vele manieren gespeld; ook als 'Orins') vormt een eeuwenoud [[Familie (verwanten)|geslacht]] van [[molenaar]]s in het [[Pajottenland]], het aangrenzend deel van [[Henegouwen]] en [[Oost-Vlaanderen]].
'''Orinx''' (op vele manieren gespeld; ook als 'Orins', 'Oreins'...) vormt een eeuwenoud [[Familie (verwanten)|geslacht]] van [[molenaar]]s in het [[Pajottenland]], het aangrenzend deel van [[Henegouwen]],[[Oost-Vlaanderen]] en [[Waals-Brabant]].


== Betekenis van de familienaam ==
== Betekenis van de familienaam ==
Regel 17: Regel 17:
Bestand:Simon2a.png|miniatuur|Handtekening 2 Simon Orinx
Bestand:Simon2a.png|miniatuur|Handtekening 2 Simon Orinx
</gallery>-->
</gallery>-->
== Verspreiding ==
== Verspreiding volgens de schrijfwijze==
Er zijn verschillende schrijfwijzen die voorkomen in het [[België (hoofdbetekenis)|Belgisch]] [[rijksregister]] gedurende het jaar 2008:<ref>[https://familienaam.be/ familienaam.be]</ref>
Er zijn verschillende schrijfwijzen die voorkomen in het [[België (hoofdbetekenis)|Belgisch]] [[rijksregister]] gedurende het jaar 2008:<ref>[https://familienaam.be/ familienaam.be]</ref>
{| class="wikitable" width="50%"
{| class="wikitable" width="50%"
Regel 41: Regel 41:
|}
|}
De Orinx in Brussel-hoofdstad zijn grotendeeels ingeweken Pajotten.
De Orinx in Brussel-hoofdstad zijn grotendeeels ingeweken Pajotten.
==Verspreiding van de molens==
{| class="wikitable" width="100%"
!Molenaar|| Plaats || Molen||Jaar||Bestaande<ref>bestaande molens [http://www.molenechos.org/indexdb.php]</ref>[/Verdwenen<ref>verdwenen molens[http://www.molenechos.org/verdwenen/index.php]</ref>
|-
||Simon Orinx<ref>Volgens de gedwongen lening jaar IV te Asse opgelegd door het Frans bewind was Simon nr. 33 op de lijst van de meest gegoeden.</ref>||[[Asse (Vlaams-Brabant)|Asse]]||watermolen van Asbeek||1820||bestaand
|-
|Nicolas Orens||[[Beert]] ([[Pepingen (Vlaams-Brabant)|Pepingen]])||Kattenholmolen||<1833||verdwenen
|-
|Jan-Baptist Orens||[[Elingen]] ([[Pepingen (Vlaams-Brabant)|Pepingen]]||Zwarte Molen||1840||bestaand
|-
|Petrus Orincxs||[[Heikruis]] (Pepingen)||||+1848||
|-
|Jan-Baptist II Orins||[[Herfelingen]] ([[Galmaarden]])||molen van Ter Rijst||ca1719||verdwenen
|-
|Andreas Orincx||Herfelingen (Galmaarden)||||ca 1801||
|-
|Joannes-Baptista Orinx||Herfelingen (Galmaarden)||||1810||
|-
|Adrien Orins|| [[Herne (België)|Herne]]||Boesmolen||1629|||bestaand
|-
|Paul Orins|| Herne||Boesmolen||1635||
|-
|Nicolas Orins||Herne||Breemmolen||1862||verdwenen
|-
|Franciscus Orins||Herne||Moleken Teveel||1834||verdwenen
|-
|Franciscus Orins<ref>was eigenaar van twee molens</ref>||Herne||Moleken Teveel||1834||verdwenen
|-
|François Orins||Herne||? ||1845 ||
|-
|Jozef Orins||Herne||?||1845||
|-
|Bernard Orins||Herne||?|| 1845||
|-
| ...Orins-Rens||Herne||Hernemolen||v 1834||bestaand
|-
|Jean Orins||[[Hove (Henegouwen)|Hove]] (Hoves) ([[Opzullik]])(Silly)||moulin de Hoves||1674 ||verdwenen
|-
|André Orincx||[[Oudenaken]] ([[Sint-Pieters-Leeuw]])||molen van Oudenaken||ca 1800||verdwenen
|-
|Jean-Baptiste Horinckx||Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw)||molen van Oudenaken||°1801||
|-
|Carolus Orincx||Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw)||molen van Oudenaken||°1803||
|-
|Jean-Baptiste Orins<ref>was in 1841 burgemeester van Oudenaken.</ref> ||Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw)||molen van Oudenaken||°1841||
|-
|Eugene Orins||Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw)||molen van Oudenaken||°1842||
|-
|Leopold Orins||[[Schorisse]] ([[Maarkedal]])||Rizoimolen, Bos Ter Rijst||1857||verdwenen
|-
|Jan-Baptist Orins||Schorisse (Maarkedal)||Rizoimolen, Bos Ter Rijst||1857-1908||
|-
|Petrus Orins||Schorisse (Maarkedal)||Rizoimolen, Bos Ter Rijst||1908||
|-
|René Orins||Schorisse (Maarkedal)||Rizoimolen, Bos Ter Rijst||1944||
|-
|Robert Orins||Schorisse (Maarkedal)||Rizoimolen, Bos Ter Rijst||1975-1980||
|-
|P.J. Oreins||[[Monstreux]]  ([[Nijvel]])(Nivelles)|| Moulin de Monstreux ||1778||verdwenen
|-
|Jan-Baptiste Orins||[[Sint-Lievens-Esse]]||Biezelenbergmolen||1824||verdwenen
|-
|Theodoor Orins||Sint-Lievens-Esse||Biezelenbergmolen||1855||
|-
|Leopold Orins||Sint-Lievens-Esse||Biezelenbergmolen||1872||
|-
|Theodoor Orins||[[Tollembeek]](Galmaarden))||Heroutmolen||<1829||verdwenen
|-
|Judocus Orinx||Tollembeek (Galmaarden)||Heetveldemolen<ref> Volgens de kadastrale legger van Tollembeek opgemaakt door J.M.Gerard in het jaar X(1801-1802) was Judo Orinx, molenaar op de windmolen (afgebroken) die eigendom was van de wed. H.Herpigny. De windmolen zou gestaan hebben op de Molenveldbaan.</ref>||1801||verdwenen
|-
|Arnold Orinx||Tollembeek Galmaarden|| |||+1718||
|-
|Jan Anton Orinx||Tollembeek (Galmaarden)||||1722||
|-
|Jan Baptist I Orinx||Tollembeek (Galmaarden)||||1722||
|-
|Jan Baptist Orins||[[Twee-Akren]] (Lessen) en [[Gibeek]] (Aat)||||°1794-1855||
|}


== Zie ook ==
* [[Lijst van windmolens in Henegouwen]]
* [[Lijst van windmolens in Oost-Vlaanderen]]
* [[Lijst van windmolens in Vlaams-Brabant]]
* [[Lijst van windmolens in Waals-Brabant]]


== Externe links ==
== Externe links ==

Versie van 9 apr 2019 18:08

Orinx (op vele manieren gespeld; ook als 'Orins', 'Oreins'...) vormt een eeuwenoud geslacht van molenaars in het Pajottenland, het aangrenzend deel van Henegouwen,Oost-Vlaanderen en Waals-Brabant.

Betekenis van de familienaam

Volgens Jozef Van Overstraeten (1896-1986), erevoorzitter van de Vlaamse Toeristenbond-Vlaamse Automobilistenbond is de meest waarschijnlijke verklaring het Middelnederlands woord "oorrinc", dit wil zeggen oorring.[1] Dit zou de bijnaam zijn van iemand die een opvallende oorring droeg of die oorringen maakte. Minder kans is er voor een verminking van het Middelnederlandse "horic", dit wil zeggen hoek, namelijk een afgelegen woonplaats van het dorp. Er is een familienaam Hoorickx = Van Hoorick. De x op het einde van de naam is een afstammingsletter: zoon van Orinc. Frans Debrabandere, secretaris-generaal Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie, houdt het bij de verklaring plaatsnaam "horik of "hoek".

Schrijfwijzen

Van de naam Orinx bestaan vele schrijfwijzen. De oorzaken daarvan zijn:

  • De lage alfabetiseringsgraad bij de toenmalige bevolking (weinig mensen konden lezen en nog minder konden schrijven). Algemene leerplicht werd in België pas ingevoerd in 1914.[2]
  • Het gebruik van dialecten.
  • Het gebruik van het Frans in een ander landsgedeelte waardoor eenzelfde naam anders wordt uitgesproken waardoor de naam Orinx verbasterde naar Oreins.

Ten gevolge van de inlijving van België in de Franse Republiek (1795) werd hier ook de burgerlijke stand ingevoerd o.a. geboorteregisters. Voordien bestonden enkel de parochieregisters (doop, huwelijk, begrafenis). Bij de geboorte moesten de borelingen letterlijk getoond worden aan de bestuurders. Daar nog veel mensen ongeletterd waren konden zij hun naam enkel oraal mededelen. Naargelang het geval moest dan de pastoor of de ambtenaar bepalen hoe de naam diende te worden geschreven. De verwarring tussen de verschillende schrijfwijzen gebeurde bij o.a. Simon Orinx (1757-1820. Op het einde van de 18e eeuw verhuisde Simon van Herfelingen vanuit het zuiden van het Pajottenland, noordwaarts naar Asse. Het eerste kind van Simon werd geregistreerd als Anne-Marie Orinckx (17-04-1797). Hijzelf tekende met een kruisje, zoals gewoonlijk was bij analfabeten. Het tweede kind werd ingeschreven met de naam Antoinette Orix (22-04-1799), en Simon tekende Orinx maar wel in een stuntelig omgekeerd schrift. In 1808 werd - onder het Nederlandse bewind - de naam van Antoinette Orix veranderd in Orinx, dit ingevolge een arrest van de Raad van State (België), die aldus de fout in de spelling van de naam rechtzette. Het derde kind kreeg de naam Jeanne Orickx (21-06-1801). Simon hield het bij Orinx. Het vierde kind werd Jeanne-Petronelle Orikcx (21-06-1802), maar stierf amper een maand oud. De volgende kinderen Petronille, Jean en Felix kregen de familienaam Orinx. Het laatste werd Jean Alexandre Orincx.

Verspreiding volgens de schrijfwijze

Er zijn verschillende schrijfwijzen die voorkomen in het Belgisch rijksregister gedurende het jaar 2008:[2]

Schrijfwijze Totaal Gemeente (stad) met grootst aantal Tweede grootst aantal
Orinx 75 Asse Brussel-hoofdstad
Orins 36 Maarkedal Kluisbergen
Orincx 1 Asse
Horrix 40 Maasmechelen
Horinckx 21 Brussel-hoofdstad Assenede
Horicx 14 Opwijk Merchtem
Horicks 6 Brussel-hoofdstad Waver
Hoorickx 21 Brussel-hoofdstad Assenede
Oreins 35 Dour Waver

De Orinx in Brussel-hoofdstad zijn grotendeeels ingeweken Pajotten.

Verspreiding van de molens

Molenaar Plaats Molen Jaar Bestaande[3][/Verdwenen[4]
Simon Orinx[5] Asse watermolen van Asbeek 1820 bestaand
Nicolas Orens Beert (Pepingen) Kattenholmolen <1833 verdwenen
Jan-Baptist Orens Elingen (Pepingen Zwarte Molen 1840 bestaand
Petrus Orincxs Heikruis (Pepingen) +1848
Jan-Baptist II Orins Herfelingen (Galmaarden) molen van Ter Rijst ca1719 verdwenen
Andreas Orincx Herfelingen (Galmaarden) ca 1801
Joannes-Baptista Orinx Herfelingen (Galmaarden) 1810
Adrien Orins Herne Boesmolen 1629 bestaand
Paul Orins Herne Boesmolen 1635
Nicolas Orins Herne Breemmolen 1862 verdwenen
Franciscus Orins Herne Moleken Teveel 1834 verdwenen
Franciscus Orins[6] Herne Moleken Teveel 1834 verdwenen
François Orins Herne ? 1845
Jozef Orins Herne ? 1845
Bernard Orins Herne ? 1845
...Orins-Rens Herne Hernemolen v 1834 bestaand
Jean Orins Hove (Hoves) (Opzullik)(Silly) moulin de Hoves 1674 verdwenen
André Orincx Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw) molen van Oudenaken ca 1800 verdwenen
Jean-Baptiste Horinckx Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw) molen van Oudenaken °1801
Carolus Orincx Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw) molen van Oudenaken °1803
Jean-Baptiste Orins[7] Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw) molen van Oudenaken °1841
Eugene Orins Oudenaken (Sint-Pieters-Leeuw) molen van Oudenaken °1842
Leopold Orins Schorisse (Maarkedal) Rizoimolen, Bos Ter Rijst 1857 verdwenen
Jan-Baptist Orins Schorisse (Maarkedal) Rizoimolen, Bos Ter Rijst 1857-1908
Petrus Orins Schorisse (Maarkedal) Rizoimolen, Bos Ter Rijst 1908
René Orins Schorisse (Maarkedal) Rizoimolen, Bos Ter Rijst 1944
Robert Orins Schorisse (Maarkedal) Rizoimolen, Bos Ter Rijst 1975-1980
P.J. Oreins Monstreux (Nijvel)(Nivelles) Moulin de Monstreux 1778 verdwenen
Jan-Baptiste Orins Sint-Lievens-Esse Biezelenbergmolen 1824 verdwenen
Theodoor Orins Sint-Lievens-Esse Biezelenbergmolen 1855
Leopold Orins Sint-Lievens-Esse Biezelenbergmolen 1872
Theodoor Orins Tollembeek(Galmaarden)) Heroutmolen <1829 verdwenen
Judocus Orinx Tollembeek (Galmaarden) Heetveldemolen[8] 1801 verdwenen
Arnold Orinx Tollembeek Galmaarden +1718
Jan Anton Orinx Tollembeek (Galmaarden) 1722
Jan Baptist I Orinx Tollembeek (Galmaarden) 1722
Jan Baptist Orins Twee-Akren (Lessen) en Gibeek (Aat) °1794-1855


Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

  • Fr. DEBRABANDERE, Verklarend woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk (1993). Gemeentekrediet
  • R. DE WOLF, Molenaars Orinx-Orins, Pajottenland.be: poort tot het Pajottenland
  • H. HOLEMANS, Kadastergegevens: 1835-1985 Brabantse wind- en watermolens(1991). Ons Molenheem
  • J. OCKELEY, De gedwongen lening van het jaar IV in de kantonale municiplaiteit Asse in Eigen schoon en De Brabander, 1983 (deel 3). p.531-577.
  • H.TEMPERMAN, Le moulin à vent de Hoves et ses meuniers (1200-1903), in Annales du Cercle archéologique d'Enghien, 1976-'78 (deel 18). p. 317-332.
  • Belgisch Rijksarchief
  • Gemeentelijk archief Asse

Voetnoten

  1. º Brief van de heer Van Overstraeten
  2. º familienaam.be
  3. º bestaande molens [1]
  4. º verdwenen molens[2]
  5. º Volgens de gedwongen lening jaar IV te Asse opgelegd door het Frans bewind was Simon nr. 33 op de lijst van de meest gegoeden.
  6. º was eigenaar van twee molens
  7. º was in 1841 burgemeester van Oudenaken.
  8. º Volgens de kadastrale legger van Tollembeek opgemaakt door J.M.Gerard in het jaar X(1801-1802) was Judo Orinx, molenaar op de windmolen (afgebroken) die eigendom was van de wed. H.Herpigny. De windmolen zou gestaan hebben op de Molenveldbaan.
rel=nofollow
rel=nofollow
  Authority control    (type ontbreekt): Zoekt op Wikidata (zoek met reasonator)
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Orinx_(molenaars)&oldid=286151"