Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Opening (schaken): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Nieuwe pagina: Categorie:Schaken)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
(5 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Categorie:Schaken]]
{{Zie_Schaakveld}}In het [[schaken|schaakspel]] is de '''opening''' de fase waarin de spelers hun [[schaakstuk|stukken]] naar buiten brengen opdat ze alle effectief in de strijd kunnen worden gebruikt. Alleen de [[koning (schaken)|koning]] wordt in de opening doorgaans juist in veiligheid gebracht, vaak door het uitvoeren van een [[rokade]], omdat deze op een nog vol [[schaakbord|bord]] anders snel gevaar zou lopen. Aansluitend op de opening volgen, als de partij voortduurt, het [[middenspel (schaken)|middenspel]] en het [[eindspel (schaken)|eindspel]].
 
==Beginstelling==
{{schaakdiagram|=
| tright
|
|=
8 |br|bn|bb|bq|bk|bb|bn|br|=
7 |bp|bp|bp|bp|bp|bp|bp|bp|=
6 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
5 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
4 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
3 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
2 |wp|wp|wp|wp|wp|wp|wp|wp|=
1 |wr|wn|wb|wq|wk|wb|wn|wr|=
    a  b  c  d  e  f  g  h
|De beginstelling
|}}
 
In de [[beginstelling (schaken)|beginstelling]] heeft geen van beide spelers enige invloed op de ruimte tussen beide zijden in. De pionnen staan naast elkaar vooraan en de overige, sterkere stukken staan passief daarachter; van deze kunnen alleen de [[paard (schaken)|paarden]] op de eerste zet al worden gespeeld. In de openingsfase wordt een aantal pionnen naar voren gespeeld, waardoor men invloed krijgt over delen van het bord en er tevens ruimte ontstaat om de andere stukken te [[ontwikkeling (schaken)|ontwikkelen]]. Slaagt de ene speler erin om dit sneller te doen dan de andere, dan heeft deze een ''ontwikkelingsvoorsprong'', die in de praktijk kan worden uitgebuit door snel tot de aanval over te gaan.
 
==Openingstheorie==
Omdat de beginstelling in elke partij gelijk is, is er veel bekend over de diverse mogelijkheden om een schaakpartij te openen. Als in de [[schaaktoernooi|toernooipraktijk]] met een bepaalde opening goede resultaten worden behaald, zullen meer spelers diezelfde opening gaan spelen, of juist naar een beter antwoord gaan zoeken. De kennis over de opening die op deze wijze ontstaat noemt men openingstheorie. Daartoe behoren behalve specifieke speelwijzen ook algemene overwegingen zoals ten aanzien van:
* de invloed op het centrum van het bord (de velden d4, d5, e4, e5);
* de pionnenstructuur (bijvoorbeeld open of gesloten);
* [[gambiet (schalen)|gambieten]], waarbij materiaal wordt geofferd om een ontwikkelingsvoorsprong te verkrijgen.
 
Het aantal mogelijkheden in het schaakspel is al na enkele zetten dusdanig groot dat er nog  voortdurend nieuwe ontdekkingen worden gedaan.
 
==Naamgeving==
Veelgekozen speelwijzen in de opening hebben meestal een naam gekregen, waarbij ze bijvoorbeeld zijn genoemd naar de [[schaker]] die de opening introduceerde of beroemd maakte, maar vaker nog  naar de plaats of het land waarin de opening populair werd. Zo bestaat er ook een [[Hollands (schaakopening)|Hollandse opening]].
 
==Classificatie van schaakopeningen==
Sinds eind [[jaren 70]] van de [[20e eeuw]] wordt voor schaakopeningen de classificatie van de toen in vijf delen verschenen [[Encyclopaedia of Chess Openings]] gebruikt, de zogenaamde ECO-code.
 
{| style="border:1px solid black; padding:2px;"
! bgcolor="#99FFBB" | ECO
! bgcolor="#99FFBB" | Opening
! bgcolor="#99FFBB" | Eerste zetten
|-
|A00
|[[Zeldzame schaakopeningen]]
|anders
|-
|A01
|[[Larsen (schaakopening)|Larsen]]
|1. b2-b3
|-
|A02-A03   
|[[Bird (schaakopening)|Bird]]
|1. f2-f4
|-
|A04-A09
|[[Réti (schaakopening)|Réti]]
|1. Pg1-f3
|-
|A10-A39
|[[Engels (schaakopening)|Engels]]
|1. c2-c4
|-
|A40-A49
|[[Damepionspel]]; diverse
|1. d2-d4
|-
|A50-A55
|[[Damepionspel]]; diverse
|1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4
|-
|A56-A79
|[[Ben Oni]]
|1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 c7-c5
|-
|A80-A99
|[[Hollands (schaakopening)|Hollands]]
|1. d2-d4 f7-f5
|-
|B00
|[[Koningspionspel]]; diverse
|1. e2-e4
|-
|B01
|[[Scandinavisch (schaakopening)|Scandinavisch]]
|1. e2-e4 d7-d5
|-
|B02-B05
|[[Aljechin (schaakopening)|Aljechin]]
|1. e2-e4 Pg8-f6
|-
|B06
|[[Moderne verdediging]]
|1. e2-e4 g7-g6
|-
|B07-B09
|[[Pirc (schaakopening)|Pirc]]
|1. e2-e4 d7-d6 2. d2-d4 Pg8-f6 en ...g6
|-
|B10-B19
|[[Caro-Kann]]
|1. e2-e4 c7-c6
|-
|B20-B99
|[[Siciliaans (schaakopening)|Siciliaans]]
|1. e2-e4 c7-c5
|-
|C00-C19
|[[Frans (schaakopening)|Frans]]
|1. e2-e4 e7-e6
|-
|C20-C24
|[[Koningspionspel]]; diverse
|1. e2-e4 e7-e5
|-
|C25-C29
|[[Weens (schaakopening)|Weens]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pb1-c3
|-
|C30-C39
|[[Koningsgambiet]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. f2-f4
|-
|C40
|[[Koningspionspel]]; diverse
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3
|-
|C41
|[[Philidor (schaakopening)|Philidor]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 d7-d6
|-
|C42-C43
|[[Russisch (schaakopening)|Russisch]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pg8-f6
|-
|C44
|[[Koningspionspel]]; diverse
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6
|-
|C44-C45
|[[Schots (schaakopening)|Schots]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. d2-d4
|-
|C46
|[[Driepaardenspel]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Pb1-c3
|-
|C46-C49
|[[Vierpaardenspel]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Pb1-c3 Pb8-c6
|-
|C50
|[[Koningspionspel]]; diverse
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4
|-
|C50-C54
|[[Italiaans (schaakopening)|Italiaans]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4 Lf8-c5
|-
|C55-C59
|[[Tweepaardenspel in de nahand]]   
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4 Pg8-f6
|-
|C60-C99
|[[Spaans (schaakopening)|Spaans]]
|1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5
|-
|D00-D05
|[[Damepionspel]]; diverse
|1. d2-d4 d7-d5
|-
|D06-D09
|[[Damegambiet]]; diverse
|1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4
|-
|D10-D19
|[[Slavisch (schaakopening)|Slavisch]]
|1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 c7-c6
|-
|D20-D29
|[[Aangenomen damegambiet]]
|1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 d5xc4
|-
|D30-D69
|[[Geweigerd damegambiet]]
|1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 e7-e6
|-
|D70-D99
|[[Grünfeld-Indisch]]
|1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 en ...d7-d5
|-
|E00-E09
|[[Catalaans]]
|1. d2-d4 Sg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. g2-g3
|-
|E11-E19
|[[Dame-Indisch]]
|1. d2-d4 Sg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3
|-
|E20-E59
|[[Nimzo-Indisch]]
|1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4
|-
|E60-E99
|[[Konings-Indisch]]
|1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 zonder ...d7-d5
|}
 
[[Categorie:Schaakopening| ]][[Categorie:Schaken]]

Huidige versie van 29 okt 2008 om 20:14

Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Schaakveld.

In het schaakspel is de opening de fase waarin de spelers hun stukken naar buiten brengen opdat ze alle effectief in de strijd kunnen worden gebruikt. Alleen de koning wordt in de opening doorgaans juist in veiligheid gebracht, vaak door het uitvoeren van een rokade, omdat deze op een nog vol bord anders snel gevaar zou lopen. Aansluitend op de opening volgen, als de partij voortduurt, het middenspel en het eindspel.

Beginstelling

a8 br b8 bn c8 bb d8 bq e8 bk f8 bb g8 bn h8 br
a7 bp b7 bp c7 bp d7 bp e7 bp f7 bp g7 bp h7 bp
a6 b6 c6 d6 e6 f6 g6 h6
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
a2 wp b2 wp c2 wp d2 wp e2 wp f2 wp g2 wp h2 wp
a1 wr b1 wn c1 wb d1 wq e1 wk f1 wb g1 wn h1 wr
De beginstelling

In de beginstelling heeft geen van beide spelers enige invloed op de ruimte tussen beide zijden in. De pionnen staan naast elkaar vooraan en de overige, sterkere stukken staan passief daarachter; van deze kunnen alleen de paarden op de eerste zet al worden gespeeld. In de openingsfase wordt een aantal pionnen naar voren gespeeld, waardoor men invloed krijgt over delen van het bord en er tevens ruimte ontstaat om de andere stukken te ontwikkelen. Slaagt de ene speler erin om dit sneller te doen dan de andere, dan heeft deze een ontwikkelingsvoorsprong, die in de praktijk kan worden uitgebuit door snel tot de aanval over te gaan.

Openingstheorie

Omdat de beginstelling in elke partij gelijk is, is er veel bekend over de diverse mogelijkheden om een schaakpartij te openen. Als in de toernooipraktijk met een bepaalde opening goede resultaten worden behaald, zullen meer spelers diezelfde opening gaan spelen, of juist naar een beter antwoord gaan zoeken. De kennis over de opening die op deze wijze ontstaat noemt men openingstheorie. Daartoe behoren behalve specifieke speelwijzen ook algemene overwegingen zoals ten aanzien van:

  • de invloed op het centrum van het bord (de velden d4, d5, e4, e5);
  • de pionnenstructuur (bijvoorbeeld open of gesloten);
  • gambieten, waarbij materiaal wordt geofferd om een ontwikkelingsvoorsprong te verkrijgen.

Het aantal mogelijkheden in het schaakspel is al na enkele zetten dusdanig groot dat er nog voortdurend nieuwe ontdekkingen worden gedaan.

Naamgeving

Veelgekozen speelwijzen in de opening hebben meestal een naam gekregen, waarbij ze bijvoorbeeld zijn genoemd naar de schaker die de opening introduceerde of beroemd maakte, maar vaker nog naar de plaats of het land waarin de opening populair werd. Zo bestaat er ook een Hollandse opening.

Classificatie van schaakopeningen

Sinds eind jaren 70 van de 20e eeuw wordt voor schaakopeningen de classificatie van de toen in vijf delen verschenen Encyclopaedia of Chess Openings gebruikt, de zogenaamde ECO-code.

ECO Opening Eerste zetten
A00 Zeldzame schaakopeningen anders
A01 Larsen 1. b2-b3
A02-A03    Bird 1. f2-f4
A04-A09 Réti 1. Pg1-f3
A10-A39 Engels 1. c2-c4
A40-A49 Damepionspel; diverse 1. d2-d4
A50-A55 Damepionspel; diverse 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4
A56-A79 Ben Oni 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 c7-c5
A80-A99 Hollands 1. d2-d4 f7-f5
B00 Koningspionspel; diverse 1. e2-e4
B01 Scandinavisch 1. e2-e4 d7-d5
B02-B05 Aljechin 1. e2-e4 Pg8-f6
B06 Moderne verdediging 1. e2-e4 g7-g6
B07-B09 Pirc 1. e2-e4 d7-d6 2. d2-d4 Pg8-f6 en ...g6
B10-B19 Caro-Kann 1. e2-e4 c7-c6
B20-B99 Siciliaans 1. e2-e4 c7-c5
C00-C19 Frans 1. e2-e4 e7-e6
C20-C24 Koningspionspel; diverse 1. e2-e4 e7-e5
C25-C29 Weens 1. e2-e4 e7-e5 2. Pb1-c3
C30-C39 Koningsgambiet 1. e2-e4 e7-e5 2. f2-f4
C40 Koningspionspel; diverse 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3
C41 Philidor 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 d7-d6
C42-C43 Russisch 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pg8-f6
C44 Koningspionspel; diverse 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6
C44-C45 Schots 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. d2-d4
C46 Driepaardenspel 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Pb1-c3
C46-C49 Vierpaardenspel 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Pb1-c3 Pb8-c6
C50 Koningspionspel; diverse 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4
C50-C54 Italiaans 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4 Lf8-c5
C55-C59 Tweepaardenspel in de nahand    1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-c4 Pg8-f6
C60-C99 Spaans 1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5
D00-D05 Damepionspel; diverse 1. d2-d4 d7-d5
D06-D09 Damegambiet; diverse 1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4
D10-D19 Slavisch 1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 c7-c6
D20-D29 Aangenomen damegambiet 1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 d5xc4
D30-D69 Geweigerd damegambiet 1. d2-d4 d7-d5 2. c2-c4 e7-e6
D70-D99 Grünfeld-Indisch 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 en ...d7-d5
E00-E09 Catalaans 1. d2-d4 Sg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. g2-g3
E11-E19 Dame-Indisch 1. d2-d4 Sg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3
E20-E59 Nimzo-Indisch 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4
E60-E99 Konings-Indisch 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 zonder ...d7-d5