Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Marcel Duchamp
Marcel Duchamp (Blainville-Crevon, 28 juli 1887 – New York, 2 oktober 1968) was een Frans kunstenaar. Hij was de eerste die alledaagse voorwerpen presenteerde als kunstwerken. Zijn werken behoren tot het dadaïsme, surrealisme en de conceptuele kunst.
Levensloop
Marcel Duchamp werd geboren in een kunstenaarsgezin. Zijn broers Raymond Duchamp-Villon en Jacques Villon waren aanvankelijk even bekend als hij. In 1902 begon hij te schilderen in neo-impressionistische stijl. Vanaf 1910 begon hij de stijl van Paul Cézanne aan te hangen en sloot hij zich aan bij de Puteaux-groep van zijn broer Jacques, ook schilderde hij een tijd in de stijl van het kubisme. In januari 1912 werd Duchamp echter gedwongen zijn Nu descendant un escalier("Naakt de trap aflopend") te verwijderen uit een tentoonstelling van de Salon des Indépendants in Parijs, waarna hij zich uit de Puteaux-groep terugtrok. Een jaar later veroorzaakte "Nu descendant un escalier" grote ophef op de Armory Show in New York, waardoor Duchamp internationaal bekendheid verwierf.
Aan het begin van zijn carrière tekende hij regelmatig cartoons voor tijdschriften, wat zeker relevant voor het begrip van zijn humoristische manier van kunst maken. Duchamp heeft zichzelf in zijn hele leven niet van zijn kunst onderhouden, alhoewel hij zijn Grote Glas wel schonk aan de mensen die hem na zijn eerste aankomst in de VS onderdak verleenden.
In 1913 keerde hij de schilderkunst de rug toe en wekte hij sensatie met zijn Fietswiel (Roue de bicyclette), waarmee hij een belangrijke aanzet gaf tot het dadaïsme. In 1915 vertrok hij naar New York.
Duchamp was de eerste die een alledaags voorwerp presenteerde als een kunstwerk (een readymade). Dit was een mijlpaal voor de hedendaagse beeldende kunst en Duchamp riep hiermee kunst-filosofische vragen op over de aard en functie van kunst. Fountain was een gewoon urinoir – gesigneerd met "R. Mutt" 1917 – dat Duchamp anoniem inzond voor een juryloze expositie in 1917 te New York, waarvan hij zelf directielid was. Men nam de inzending echter niet serieus, men dacht dat het ging om een belediging van de organisatie van de expositie. Het werk werd aldus geweigerd. In 2004 werd dit kunstwerk door een panel van 500 kunstkenners verkozen tot meest invloedrijke kunstwerk van de 20e eeuw. In 1923 verklaarde hij zijn eerste grote werk La Mariée mise à nu par ses célibataires, même (het Grote Glas), waaraan hij in 1915 na zijn aankomst in New York begonnen was, definitief onvoltooid. Met dit werk, een olieverfschildering op glasplaten met draad en stof, was hij meer geaffilieerd met het surrealisme. Nadien gaf hij de kunst op om niet onverdienstelijk te gaan schaken, waarin hij zelfs een grootmeestertitel behaalde. Hij begaf zich weer naar Frankrijk en vertrok pas terug naar de VS toen Frankrijk in de Tweede Wereldoorlog bezet werd. In het geheim werkte hij tot zijn dood nog aan Etant donnés: 1. la chute d'eau/2. le gaz d'éclairage, een installatie die bestond uit een deur met twee kijkgaten die uitzicht gaven op een landschap met daarin een erotisch vrouwelijk naakt op een bos twijgen, met een gaslamp in de hand. Beide grote werken zijn te zien in Philadelphia. Beide werken hebben onder meer de onzichtbare krachten en werkingen van de menselijke seksualiteit als onderwerp, maar verbeelden het op complementaire wijze.
Marcel Duchamp kan, samen met Picasso, Kandinsky en Matisse als de vader van de hedendaagse kunst beschouwd worden, en met name als het om de nieuwere kunstvormen als installaties en conceptuele kunst gaat, waar hij in alle richtingen (zelfs in de richting van de videokunst, met zijn film Anemic Cinema) zeer belangrijke stappen heeft gezet.
Minder bekend maar zeker noemenswaardig zijn ook de grafische ontwerpen die Duchamp op zijn naam heeft. De aandacht voor dit aspect van zijn oeuvre is eerder van recente datum, door een publicatie hierover in 1999. Duchamps fascinatie voor het gedrukte beeld zorgde voor werken zoals 'Rendez-vous de Dimanche', 'Cahiers d'Art' en affiches voor eigen (en ander) werk.
Schilderstijl
De werken van Marcel Duchamp behoren tot het dadaïsme en surrealisme van de moderne kunst.
Musea
De werken van Marcel Duchamp zijn onder andere te bezichtigen in:
- Guggenheim Museum (New York), Metropolitan Museum of Art en het Museum of Modern Art in New York City
- Centre Georges Pompidou (Parijs)
Werken
- Nu descendant de l'escalier (kubistisch-futuristisch schilderij van dame die van trap afgaat, 1912)
- Fietswiel op sokkel (ready made, een fietswiel met vork ondersteboven gemonteerd op witgeschilderd taboeret, 1913)
- Fontein (ready made, een urinoir liggend op een sokkel, 1917)
- LHOOQ (reproductie van de Mona Lisa, met snor)
Externe links
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Marcel Duchamp op Wikimedia Commons.