|
|
| (38 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| {{Kwiki begin}} | | {{Wikt klein|luik}} |
| '''Luik''' (Frans: Liège'') is de hoofdstad van de gelijknamige provincie [[Luik (provincie)|Luik]] in [[Wallonië]].
| | {{dpintro|Luik}} |
|
| |
|
| Luik was tot halverwege de 20e eeuw een centrum van mijnbouw en staalindustrie. De bijnaam van de stad is la Cité Ardente (Nederlands: de Vurige Stede). Luik wordt ook wel ''Palermo aan de Maas'' genoemd. De socialistische voorman André Cools werd in [[1991]] in Luik vermoord en de stad staat bekend om corruptie en illegale wapenhandel. Eind jaren 90 van de vorige eeuw werd Luik opgeschrikt door een reeks bloedige afrekeningen in het misdaad millieu. | | Geografie: |
| | * (Frans): Liège, in de volgende betekenissen: |
| | * [[Luik]], een kort artikel ([[Kwiki]]) over de stad in het Franstalige gedeelte van België |
| | * [[Luik (stad)]], een stad in het Franstalige gedeelte van België |
| | * [[Luik (provincie)]], een provincie in België |
| | * [[Provincie Luik]] een kort artikel ([[Kwiki]]) over de provincie in België in het Franstalige gedeelte van België |
| | * [[Arrondissement Luik]] |
| | * [[Bisdom Luik]] |
| | * [[Prinsbisdom Luik]] |
|
| |
|
| Luik is verder bekend door de universiteit, opgericht ten tijde van het [[Nederland (kwiki)|Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] en in [[1817]] ingehuldigd door koning Willem I.
| | Overige: |
| {{wrapper}}
| | * Een soort [[poort (doorgang)|poort]] of [[deur]] |
| |-
| | * [[Blind (luik)]], een bescherming van een raam |
| |
| | * Een deel van een schilderij, [[Triptiek (schilderij)|drieluik]] |
| [[Bestand:Tchantchès et Nanesse - Place Saint-Lambert.jpg|{{largethumb}}|center|Tchantchès en zijn vrouw Nanesse op de Place Saint-Lambert in het centrum van Luik.]] | | * [[Luik (schip)]], afdekking van een [[Ruim (schip)|scheepsruim]], een scheepsluik |
| |-
| |
| |
| |
| [[Bestand:Chartreuse redan fort.jpg|{{largethumb}}|center|[[Fort de la Chartreuse]] werd in 1817 door de Nederlanders gebouwd en speelde een rol bij de verdediging van Luik in de Eerste Wereldoorlog. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werd het door de Duitse bezetter als gevangenis gebruikt.]]
| |
| |-
| |
| |
| |
| [[Bestand:Friterie Tchantches - chez Alberte.jpg|{{largethumb}}|center|Friterie Tchantches in Outremeuse]] | |
| |-
| |
| |
| |
| [[Bestand:Art urbain Rire et Vivre Liege.jpg|{{largethumb}}|center|Rire et Vivre! streetart (artiest onbekend) is doorheen de stad Luik te vinden.]] | |
| |-
| |
| |
| |
| [[Bestand:La batte.jpg|{{largethumb}}|center|Gevogelte van divers pluimage op de zondagsmarkt ''La batte''.]] | |
| |}
| |
|
| |
|
| ==Geschiedenis==
| | {{dp|Luik}} |
| Luik is ontstaan in een moerassig gebied tussen Maas en Ourthe. In de tijd van de Romeinen was er al een nederzetting. De oudste kern was rond de huidige Place Saint-Lambert. Deze is genoemd naar de bisschop van Maastricht, Lambertus (Frans: Saint-Lambert). Lambertus had een landhuis in het kleine plaatsje Luik en waar hij rond het jaar [[700]] werd vermoord door leden van een rivaliserende familie. Het huis werd een bedevaartsoord. De opvolger van Lambertus, Hubertus wijdde in Luik een kerk aan hem. Een stad groeide eromheen. Op de fundamenten van een eerdere kerk die in [[1185]] was afgebrand werd in [[1194]] gestart met de bouw van kathedraal Notre-Dame-et-Saint-Lambert de Liège (Nederlands: Sint-Lambertuskathedraal). Deze werd voltooid in de 15e eeuw. Ernaast kwam het paleis van de prins-bisschop. Oostelijk van het paleis op de rechter Maasoever in Outremeuse vestigden zich kooplui en ambachtslieden.
| |
| | |
| Het gebied rond luik was vanaf het jaar [[980]] een prinsbisdom waar bisschoppen regeerden die waren aangesteld door het Heilige Roomse Rijk. Het genoot immuniteit en bescherming van de keizer van het Heilige Roomse Rijk en was de facto een semi-zelfstandig land geworden. Het gebied vormde ook ten tijde van de Zeventien Provinciën zoals de Nederlanden van [[1543]] tot [[1585]] werden aangeduid een zelfstandige enclave. Vele eeuwen lang werd Luik geregeerd door prins-bisschoppen. Het prinsbisdom Luik strekte zich uit over het grootste deel van de huidige [[Luik (provincie)|provincie Luik]] en de zuidelijke helft van de huidige [[Namen (provincie)|provincie Namen]]. De geschiedenis van Luik wordt gekenmerkt door talloze conflicten tussen de stad Luik en zijn bisschoppen. Zo werd de stad in [[1468]] "getuchtigd" door de Bourgondische hertog Karel de Stoute. Ongeveer een kwart van de 20.000 inwoners van Luik verloor hierbij het leven.
| |
| | |
| De periode van [[1789]] tot [[1795]] wordt wel de Luikse omwenteling of Luikse Revolutie genoemd. In [[1792]] werd in Parijs een ''Comité général des Belges et Liégeois Unis'' opgericht. Drie maanden later staan de Franse troepen in Luik en de prinsbischop slaat op de vlucht. De Luikse revolutionaire comités geraken er niet uit of ze bij de Verenigde Nederlanden of bij Frankrijk willen horen. In [[1793]] heroveren Oostenrijkse troepen de stad en de prinsbischop keert terug, een jaar later veroveren de Franse legers Luik opnieuw. Verbolgen over het autoritaire optreden van hun bisschop slopen de burgers van Luik - na verovering van de stad door Franse revolutie-legers - in [[1994]] de gotische Sint-Lambertuskathedraal. De lege plek in het centrum vormt de huidige Place Saint-Lambert.
| |
| | |
| Als gevolg van de Frans-Duitse Oorlog in [[1870]] werden op de grens van Frankrijk en Duitsland talrijke forten gebouwd, het grensgebied tussen beide landen werd hierdoor een ondoordringbaar gebied voor elkaars legers. Door deze nieuwe situatie besloot de [[België|Belgische]] regering de oude steden [[Antwerpen (kwiki)|Antwerpen]], [[Namen]] en Luik te voorzien van een fortengordel. Tijdens de Eerste Wereldoorlog lag Luik op de Duitse aanvalsroute door [[België]] naar Frankrijk. Het verzet van de Luikse forten waardoor de Duitse opmars vertraagd werd trok wereldwijde aandacht. Ook het oudere nog door de Nederlanders gebouwde [[Fort de la Chartreuse]] speelde een rol in de verdediging van Luik. De Duitsers vielen op 6 augustus [[1914]] aan met de verwachting Luik in drie dagen tijd voorbij te kunnen marcheren. Het laatste fort viel echter pas tien dagen later. Door deze vertraging kreeg het Franse leger meer tijd om zich te hergroeperen. De Franse regering onderscheidde Luik met het Grootkruis van het Légion d'honneur.
| |
| | |
| ==République Libre d’Outre-Meuse==
| |
| Outremeuse is een wijk in Luik, het is een multiculturele wijk waar veel studenten wonen. De naam Outremeuse betekent letterlijk: aan de overkant van de Maas (Frans: La Meuse). Het is een soort eilandje op de plaats waar de rivieren de Maas en de Ourthe samenvloeien. In vroeger tijden heette het ''Entre Ourthe et Meuse''. De schrijver Georges Simenon groeide op in Outremeuse. Zijn grootvader had een hoedenwinkel in de Rue Puits-en-Sock en de kerk Saint-Pholien speelt een rol in zijn boek 'Het lijk aan de Kerkdeur'.
| |
| | |
| Outremeuse staat bekend om de cafés en restaurants in de Rue Roture. In deze folkloristiche wijk liggen veel roots van typische Luikse gebruiken. De marionetten Tchantchès en Nanesse zijn hier geboren en vormen een belangrijk cultureel aspect van de wijk. Tchantchès verpersoonlijkt de koppige, graag drinkende en weerspannige Luikenaar. In Outremeuse staat een Tchantchès monument en er is een Tchantchès museum en poppentheater.
| |
| | |
| Op 15 augustus 1927 werd door bewoners van Outremeuse de onafhankelijkheid uitgeroepen. De République Libre d’Outre-Meuse wordt sindsdien met een groot volksfeest gevierd. Dit vierdaagse evenement, ''le 15 août en Outremeuse'', trekt jaarlijks vele bezoekers.
| |
| | |
| ==Detailhandel==
| |
| Sinds het midden van de 16de eeuw is er langs de Maas een markt. Deze markt, ''La Batte'', was in aanvang een veemarkt maar al snel kwamen er ook fruit- en groentenhandelaars op af. Heden ([[2011]]) is het met 3 kilometer kraampjes een van de meest gekende markten van [[België]] waar soms wel 100.000 bezoekers op afkomen. Naast groente, fruit en streek producten vind men stalletjes met kippen, konijnen, eenden en ganzen, kleding en veel Italiaanse waar zoals kaas uit Sardinië, worsten uit Toscane en sjaaltjes van Juventus. De Italiaanse invloed is ook merkbaar in de horeca, na de sluiting van de mijnen in Wallonië bleven migranten uit Italië in de streek wonen. Ze trokken naar steden als Charleroi, Bergen en Luik.
| |
| | |
| Belgen komen vanuit heel Wallonië naar Luik om er te shoppen. De kern van winkelstraten bevindt zich in Le Carré en wordt aangevuld door moderne winkelcentra zoals Galeries St. Lambert. In [[2009]] opende Médiacité, één van de grootste shoppingmalls van België met 130 winkels, restaurants en een bioscoop.
| |
| | |
| ==Openbaar vervoer==
| |
| In [[2009]] werd in Luik het nieuwe Gare de Liège-Guillemins geopend. Het station is gemaakt van staal, glas en wit beton en heeft een overkapping van 200 meter lang en 35 meter hoog. Vanuit dit station vertrekken dagelijks treinen naar Keulen, Parijs, Maasstricht, [[Verviers]], [[Brussel]], Luxemburg etc. Vooral het traject Luik-[[Brussel]] wordt veel gebruikt door forenzen. Sinds [[2002]] is er tussen [[Leuven]] en [[Brussel]] een nieuw HSL2 traject met een lengte van 64 km waar de trein 200 km per uur rijdt. Hierdoor is het mogelijk binnen een uur van Luik naar [[Brussel]] te reizen. In het centrum van Luik aan Place Saint Lambert ligt station Liege-Palais. Voor verplaatsingen in Luik en naar omliggende plaatsen is er een een uitgebreid busnetwerk.
| |
| {{clearboth}} | |
| [[Bestand:Guillemins - Quais - Panoramique.jpg|thumb|700px|center|Panoramafoto van Gare de Liège-Guillemins. Na een internationale wedstrijd werd dit ontwerp van architect Santiago Calatrava gekozen.]]{{clearleft}}
| |
|
| |
| | |
| [[Categorie:België]]
| |
| [[Categorie:Wallonie]]
| |
| [[Categorie:Provinciehoofdstad]]
| |
| [[Categorie:Stad]]
| |
| [[Categorie:Kwiki]]
| |
| __NOTOC__
| |
