Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Lijst van Nederlandse collaborateurs in de Tweede Wereldoorlog
Het lemma Nederlandse verraders en provocateurs in de Tweede Wereldoorlog behandelt Nederlandse personen die in de jaren 1940-1945 de Duitse bezetter hun diensten aanboden.
Zo'n verrader of provocateur werd door de Duitsers aangeduid als vertrouwensman (Vertrauensmann of Vertrauwensfrau, afgekort V-Mann of V-Frau). Dit waren geheime agenten of informanten die in de Tweede Wereldoorlog voor de Duitsers werkten.
Bekende V-Männer zijn bijvoorbeeld Anton van der Waals en Johnny de Droog. Een V-Frau was Miep Oranje. Deze personen wisten vaak door te dringen tot het Nederlands verzet (ook bekend onder de namen 'illegaliteit' en 'ondergrondse'). De schade die zij hebben aangericht onder verzetsstrijders is groot geweest. Na de oorlog zijn verschillende V-Männer ter dood veroordeeld. Miep Oranje en Joseph van Wesemael zijn echter spoorloos verdwenen.
| Werkelijke naam | Leeftijd per 1-1-1944 | Straf/levenseinde |
|---|---|---|
| Geesien Bleeker | 24 | Levenslang |
| Jan Boogaard | 22 | Doodstraf, uitgevoerd 1-3-1947 |
| Gerardus C. van Bree | 31 | Levenslang |
| Jan H. Brouwer | 32 | Levenslang |
| Johannes M. de Droog | 51 | Waarschijnlijk zelfmoord |
| Ans van Dijk | 43 | Geëxecuteerd op 13-01-1948 |
| Rodin B.R. Jordens | 24 | Geliquideerd op 6-11-1943 |
| Christiaan Lindemans | 33 | Moord of zelfmoord 18-07-1946 |
| Jacob Luitjens | 24 | Levenslang |
| Willy Markus | ?? | Krankzinnig verklaard, niet veroordeeld |
| Pieter van de Meer | 24 | Geliquideerd op 21-9-1944 |
| Miep Oranje | 20 | Verdwenen |
| Dries Riphagen | 31 | Natuurlijke dood, 13-05-1973 |
| Matthijs A. Ridderhof | 49 | Doodstraf, uitgevoerd op 1-3-1947 |
| Adriana Valkenburg | 49 | Levenslang |
| François P. Vergonet | 38 | Geliquideerd op 27-10-1943 |
| Anton van der Waals | 31 | Doodstraf, uitgevoerd op 27-1-1950 |
| Joseph H. van Wesemael | 24 | Mislukte liquidatie op 6-11-1943; verdwenen |
Verschillende van deze landverraders hebben de dood van een groot aantal Nederlanders op hun geweten. Zo is de verzetsleider Johannes Post door de bewaker en voormalige Waffen-SS'er Jan Boogaard verraden en met een nekschot vermoord. Vooral infiltranten vormden een ernstige bedreiging voor het verzet. Na de oorlog is een aantal verraders veroordeeld in het kader van de bijzondere rechtspleging, enkelen tot de doodstraf. De meeste doodvonnissen werden echter omgezet in een gevangenisstraf, soms niet eens levenslang waardoor de veroordeelden na verloop van tijd weer vrijkwamen.
Er wordt gezegd dat koningin Juliana hier invloed op zou hebben uitgeoefend, maar dat klopt niet. Haar moeder, koningin Wilhelmina, heeft in de meeste gevallen genade verleend. Vooral in kringen van het voormalig verzet betreurde men deze gang van zaken.
Bronnen, noten en/of referenties
|