Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Landhuis Karpata
Aan de noordelijke kustweg van Bonaire, de 'toeristenweg', ligt vlakbij het Gotomeer plantage Karpata, voorheen Borneo genaamd. Landhuis Karpata word door de lokale bevolking 'Kas Grandi' (groot huis) genoemd en men beschouwd het als historisch/cultureel erfgoed.
Geschiedenis
Het is gebouwd rond 1868 op de plaats waar eerst een klein fort stond dat diende om de zeeverbinding tussen Kralendijk en Slagbaai te beschermen tegen aanvallen. Een kanon dat op de bodem van de zee voor het landgoed ligt is de enige stille getuige van dit bastion. Het was een belangrijk handels centrum op Bonaire. Behalve geiten, die gehouden werden voor hun vel en vlees, werd er ook aloë en Brazielhout verbouwd en verwerkt en er werd houtskool gebrand. De eindproducten werden naar Curacao en andere eilanden in de omgeving verscheept door de zeilschepen van deze plantage. Langs de oude hoofdweg stond ook een douanekantoor.
Architectuur
Het okergele landhuis bestaat uit een groot middenblok met aan iedere zijde een paviljoen. Rond de grote patio liggen diverse bijgebouwen die zoals andere landhuizen uit die tijd zijn voorzien van een rood zadeldak met rode dakpannen. Links van de ingang is nog een kleine kalkoven te zien die tot aan het begin van de jaren vijftig dienst heeft gedaan om koraalsteen te branden tot Schelpkalk. Een ander gebouw bij het landhuis is een gerestaureerde aloëoven. In de aloëoven werd het sap van de aloë vera gekookt. Het sap van de aloë vera was op Bonaire van zeer hoge kwaliteit en werd als wondmiddel tegen zonnebrand en als grondstof voor verschillende soorten cosmetica gebruikt. In de jaren zestig is opnieuw een poging gedaan om dit gewas te verbouwen en te verwerken. Er is zelfs een nieuw fabrieksgebouw in de buurt neergezet dat nooit is gebruikt. Het snijden, persen en koken van de aloë is niet prettig vanwege de vieze geur en het was dan ook moeilijk mensen te vinden die dit wilden doen.
Toekomst
In 1980 werd het landhuis gerestaureerd onder leiding van architect Fernando Julian met Nederlands geld en er kwam een ecologisch centrum dat officieel werd geopend door toenmalig koningin Beatrix. Hierna heeft het weer enkele jaren ongebruikt leeg gestaan en is het in verval geraakt en het terrein is bijna volledig overwoekerd met onkruid. Er word nu nagedacht over een nieuwe bestemming van dit landhuis.